^{شبگیر حسنی}

^{• نکته ی جالب در این حمایت ها آن است که همگی بر دفاع از «دموکراسی» تاکید دارند و نه بهبود وضعیت اقتصادی توده های مردم! طنز سیاه ماجرا اما این است که رهبر آمریکوفیل معترضان نه از درون زندان یا تبعید بلکه از کرسی صدارت مجلس ملی کشور به رهبری اعتراضات برای «دموکراسی» مشغول است! ...}

^{از مدت ها پیش و به ویژه پس از درگذشت رهبر فره مند ونزوئلا، شاهد تشدید نابسامانی های اقتصادی و کشمکش های سیاسی در این کشور بوده ایم. چند روز گذشته را می توان به عنوان نقطه ی عطفی در تحولات سیاسی ونزوئلا در نظر گرفت؛ مواجهه و صف بندی موافقان و مخالفان دولت در خیابان ها. اعلام حمایت دولت های دست راستی و مرتجعی چون آمریکا، برزیل، آرژانتین و... از مخالفان و به رسمیت شناختن رهبر آنان به عنوان رئیس جمهور کشور و در مقابل، تاکید کشورهای روسیه، کوبا، ترکیه و... بر قانونی دانستن دولت مادورو، صف بندی و آرایش بین المللی را نیز در این باره سامان داده است. از دیگر سو، تا زمان نگارش این یادداشت، بخش عمده ای از کشورهای عضو اتحادیه اروپا – به جز اسپانیا- درباره ناآرامی های اخیر اظهارنظر نکرده اند اما احتمالا با مشخص شدن نتیجه ی نهایی یا طولانی تر شدن روند تحولات، می توان انتظار داشت}

به مناسبت چهلمین سال انقلاب اسلامی

^{پرویز دستمالچی}

^{• انقلاب اسلامی- شیعه و بنیادگرای ایران نه دزدیده شد و نه کودتا بود و نه ربطی به ریشه هندی یا غیرهندی خمینی دارد. از درون جامعه ما بیرون آمد و نتیجه اندیشه حاکم در تقریبا تمام جامعه به ویژه جامعه "روشنفکری- دینی" ایران بود. فراموش نشود که در آن زمان دمکراسی و حقوق بشر حتا در بحث ها و جدل های صحن دانشگاه تهران نیز فحش و ناسزا بود ...}

^{در انقلاب نیروهای سیاسی- اجتماعی- طبقاتی بسیار گسترده و وسیعی شرکت دارند، همچنانکه در انقلاب ایران نیز چنین بود. اینکه برآیند نیروها در نهایت، به هر دلیل، منتهی به پیروزی چه کسان یا نیروهایی شود، بستگی به سدها عوامل و فاکتهای متفاوت آشکار و پنهان دارد. در انقلاب ایران، در نهایت، انقلاب به معنای وسیع و عمیق اسلامی- شیعه شد و در پی آن بنیادگرایان اسلامی- شیعه- مکتب اصولی معمم و مکلا توانستند "رقبا" را کنار زنند و قدرت را قبضه کنند، هرچند با دستهایی عمیقا خون آلود. "انقلاب" اسلامی برای آنها مجوز و برگ عبور از تمام معیارهای حقوقی- قانونی و اخلاقی بود. در بازی شطرنج زمانی که کیش و مات شدیم، دیگر، اگر و اما و شاید و ولی و... بی معنا است، زیرا در هنگام بازی و حرکت مهره از تمام توان عقلانی خود یاری گرفتیم تا مات نشویم، اما شدیم.}

^{انقلاب اسلامی- شیعه و بنیادگرای ایران نه دزدیده شد و نه کودتا بود و نه ربطی به ریشه هندی یا غیرهندی خمینی دارد. از درون جامعه ما بیرون آمد و نتیجه اندیشه حاکم در تقریبا تمام جامعه به ویژه جامعه "روشنفکری- دینی" ایران بود. فراموش نشود که در آن زمان دمکراسی و حقوق بشر حتا در بحث ها و جدل های صحن دانشگاه تهران نیز فحش و ناسزا بود. فراموش نشود که تقریبا مجموعه نیروهای "چپ" یا از پیروان شوروی بودند یا چین، یا رومانی و آلبانی یا کوبا یا...، یعنی پیرو جوامعی بودند که هیچ یک از آنها اصولا نه ربطی به دمکراسی داشتند و نه حقوق بشر. برعکس، دمکراسی، پارلمانتاریسم، حقوق بشر یا آزادی های فردی و اجتماعی یا اصولا فردیت، همگی ارزش های "بورژوایی" به حساب می آمدند و در نتیجه مذموم بودند. فراموش نشود که خمینی را نهضت آزادی ایران از بازرگان و... (در درون) تا ابراهیم یزدی و صادق قطب زاده و مصطفی چمران و... (در بیرون)، با کمک و همراهی و همکاری انجمن های اسلامی دانشجویی یا مهندسان یا پزشکان مسلمان در اروپا و آمریکا و کانادا به پاریس آوردند و رهبر مقدس کردند. دیگران هم به دنبال او افتادند. تمام این "روشنقکران- دینی- اسلامی" دو نماد داشتند: روح الله خمینی و علی شریعتی، هر دو با اندیشه هایی پوسیده و ارتجاعی، هر دو خواهان حکومت اسلامی با اجرای احکام و موازین شرع مقدس اسلام: "... امام خمینی و دکتر علی شریعتی، دو محبوب دیگر من‌اند... در دوران دانشجویی، کتاب مخفی حکومت اسلامی او را خواندم و در سلک مقلدان او درآمدم... " (۱). بعد بخشی از جبهه ملی ایران نیز به آنها پیوست و خواهان حکومت اسلامی شد. نگاه کنید (نمونه)}

^{بهروز خلیق}

^{• در صورت تداوم این صف بندی و پررنگ تر شدن آن، عملأ ما شاهد شکل گیری دو پروژه سیاسی کلان ـ با مشخصاتی که گفته شد ـ در صفوف نیروهای اپوزیسیون خواهیم بود. هرچه جلوتر برویم حامیان آن  دو از هم دور شده و در تقابل با هم قرار خواهند گرفت. واقعیت این است که ورود دولت های خارجی به روندهای درون اپوزیسیون و اتکاء بخشی از اپوزیسیون به دولت های خارجی برای تغییر رژیم ایران، عملأ شکاف درون نیروهای اپوزیسیون را تعمیق بخشیده و به تقابل با هم می کشاند ...}

^{حزب چپ ایران (فدائیان خلق) بعد از گذشت حدود ۹ ماه از بنیانگذاری آن، سیاست همکاری و اتحادهای خود را تدوین و طی بیانیه ای آن را اعلام نمود. بخش اول بیانیه به جنب و جوش در میان اپوزیسیون و صف بندی  که در صفوف آن ها در حال شکل گیری است، پرداخته و بخش دوم سیاست حزب برای تشکیل بلوک چپ، اتحاد نیروهای جمهوری خواه و همکاری موردی را بیان کرده است. در دو روز گذشته هم اعلامیه مشترک چهار جریان سیاسی انتشار یافت و جایگاه جمهوری خواهی را مشخص و نسبت به سلطنت طلبان موضع گرفت.}

^{هم بیانیه حزب و هم اعلامیه چهار جریان روی یک موضوع اساسی دست گذاشته اند. ورود دولت های خارجی در روندهای درون اپوزیسیون ایران و اتکاء بخشی از نیروهای اپوزیسیون به دولت های خارجی برای برکناری جمهوری اسلامی.}

^{بعد از انتشار بیانیه حزب، نامه ای سرگشاده خطاب به دونالد ترامپ به امضاء حدود ۴۰۰ تن از ایرانیان در کیهان لندن انتشار یافت که شاهدی بر ادعای بیانیه بود. امضاکنندگان نامه از ترامپ به عنوان "نخستین رهبر جهان در ۳۹ سال گذشته که شهامت آن را داشت که}

دکتر کریم بنی سعید عبدیان رئیس سازمان حقوق بشر اهواز

^{این روزها بحث در مورد ثبات یا عدم ثبات، بقاء و یا عدم بقاء نظام جمهوری اسلامی ايران، هم چنين امکان از هم گسیختگی ناگهانی جامعه از درون، ذهن جامعه جهانی بویژه رهبران کشورهای غربی را سخت مشغول کرده است. اهمیت این مسئله نیز کاملا روشن است: از یک سو با توجه به رشد فزاینده ی جنبشهای مردمی و خود جوش بویژه جنبش های كارگری كه از تظاهرات و اعتراضات كارگران صنايع نيشكر هفت تپه در شوش آغاز شد و به صنايع فولاد اهواز و پالايشگاه عبادان و مجتمع هاي ٓپتروشيمي درسربندر و معشورو ديگر شهرهاي اقليم اهواز بدليل تاخیر چندین ماه در پرداخت حقوق و مستحقات کارگران گسترش یافت، و از سویی دیگر همبستگی و پشتيبانی دانشجويان دانشگاه های تهران و صنعتی شريف و نيز اعتصاب معلمان و بازنشستگان و كاركنان بانكها، بعلاوه تشديد تحريم های اقتصادی آمريكا پس از ٥ نوامبر که ايران را در وضعیت اقتصادی بحرانی قرار داد، همگی فضای سياسی داخلی و حوزه ی سیاست خارجی را با چالش های بزرگی مواجه ساخته است. چنین وضعیتی جامعه را در آستانه ی انفجار و تغییرات بنیادین قرار داده است.}

^{اين وضعیت رهبران امريكا و اروپا را بشدت نگران كرده و تصمیم گیری در رابطه با ایران را برای آنها بسیار دشوار ساخته است. همه ی آنها در تكاپو و بدنبال چاره ای برای مدیریت و اداره ی این وضعیت خطرناك می باشند. اما این وضعیت چه تاثیری بر همکاری و نزدیکی اپوزیسیون}

^{یلدا امیری
 رئیس‌جمهوری آمریکا می‌گوید: «ایران می‌خواهد مذاکره کند». در این سو سخنگوی وزارت خارجه ایران پاسخ می‌دهد: «ترامپ صرفا آرزوهای باطل و محال خود را بیان می‌کند». این در حالی است که ایران تا کنون حداقل دو بار و از کانال‌های مختلف برای مذاکره با آمریکا تلاش کرده است.}

^{دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا تحریم‌های آمریکا را که بر اساس برجام متوقف شده بود، در ۱۳ آبان ماه سال جاری تمدید کرد. ترامپ دلیل این کار را برنامه موشکی و دخالت های ایران در کشورهای منطقه خصوصا سوریه و یمن اعلام کرد. با بازگشت تحریم‌ها، ایران دچار مشکلات اقتصادی بی شماری شده است.}

^{ترامپ عصر یکشنبه وضعیت ایران را بد توصیف کرد و گفت که این کشور خواهان گفت‌وگو با آمریکا است. او در واشنگتن در جمع گروهی از خبرنگاران، گفت: «اوضاع ایران اصلا خوب نیست. کنار گذاشتن توافق وحشتناک هسته‌ای با ایران، اثر عظیمی روی آن‌ها داشته و دارند نیروهایشان را از همه‌جا عقب می‌کشند. اوضاعشان خوب نیست. می‌خواهند مذاکره کنند.»}

^{بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در بامداد روز دوشنبه به این اظهارات پاسخ داد و با تاکید بر اینکه « ترامپ صرفا آرزوهای باطل و محال خود را بیان می‌کند» و این با واقعیت‌های موجود هیچ تطابقی ندارد، افزود «او می‌داند جمهوری اسلامی ایران دهه‌هاست با فشارها و سیاست‌های تحریمی آمریکا آشنا و رو در رو است.»}

^{در حالی که تورم در ایران به بالاترین سطح خود رسیده و دولت به دلیل عدم توانایی در فروش نفت حتی قدرت پرداخت حقوق کارمندان خود را ندارد. سخنگوی وزارت}

^{مجید عبدالرحیم پور}

^{• در نوشته حاضر به این موضوع پرداخته می شود که ۴۰ سال بعد از انقلاب بهمن و استقرار حکومت جمهوری اسلامی، جامعه ایران از منظر توسعه پایدار، در چه وضعیت و موقعیتی قراردارد؟ اگر توسعه پایدار متحقق نشده است، چرا؟ بحران در کشور ما در کدام مرحله قرار دارد؟ عامل اصلی بحران‌ها چیست؟ ...}

^{جامعه سنتی در حال گذار ما به جامعه مدرن، از چندین دهه قبل از انقلاب بهمن ۱٣۵۷ تاکنون، در تلاش برای رشد و ارتقا به جامعه توسعه یافته است. اما علیرغم تغییر و تحولات و پیشرفت‌های اساسی در آن، متاسفانه هنوز به جامعه و کشور توسعه یافته فرا نروییده است.
در نوشته حاضر به این موضوع پرداخته می شود که ۴۰ سال بعد از انقلاب بهمن و استقرار حکومت جمهوری اسلامی، جامعه ایران از منظر توسعه پایدار، در چه وضعیت و موقعیتی قراردارد؟
اگر توسعه پایدار متحقق نشده است، چرا؟
بحران در کشور ما در کدام مرحله قرار دارد؟ عامل اصلی بحران‌ها چیست؟
آیا جمهوری اسلامی به لحاظ مبانی عقیدتی - ایدئولوژیک - سیاسی و به لحاظ منافع روحانیت حاکم و دیگر حکمرانان، برنامه و سیاست و راهبردهای کلان داخلی و خارجی لازم را برای تحقق توسعه پایدار در کشور دارد؟
آیا گذار به دمکراسی و ارتقای ایران به کشور و جامعه توسعه پایدار ممکن است؟
برای پاسخ‌یابی به این سوال‌ها، اهداف و شاخص‌های توسعه پایدار و روش بررسی تاریخی و منطقی امر توسعه در کشورمان در دوره جمهوری اسلامی را، مبنای}

^{منشه امیر}

^{سالی که آغاز شده، می‌تواند سال پایان عمر حکومتشان باشد}

^{از مردم ایران بپرسید که از سال نو میلادی که در این هفته آغاز گردید، چه انتظاراتی دارند. شما، خود، جواب آن را خیلی خوب می دانید: دست کم هشتاد درصد از پرسش شوندگان خواهند گفت که خواهان برافتادن نظام کنونی در کشورشان هستند – و خواهند گفت که همه چیز برای این فروپاشی و اضمحلال یک رژیم نالایق و بی کفایت و سرکوبگر فراهم است.}

^{حتی از آنانی که از قِبل این رژیم خوب می خورند و خوب میچرند بپرسید و بسیاری از آنان نیز خواهند گفت که این آن رژیمی نیست که انتضارش را داشته اند.}

^{حکومت ادعا می کند که هنوز ذخیره مالی دارد و به مردم اطمینان خاطر می دهد که کمیودی در تامین مایحتاج عمومی وجود نخواهد داشت.}

^{گیریم که راست می گویند و دروغ نمی گویند. دو ماه دیگر چه؟ سه ماه دیگر چه؟}

^{محمد جواد ظریف می گوید که تا شش ماه آینده، حکومت می تواند در برابر فشار آمریکا برای ازسرگیری مذاکرات اتمی و موشکی ایستادگی کند.}

^{پس از آن چه؟}

^{ممکن است حکومت هنوز پولی در کیسه داشته باشد، فرض}

^{مقاله 1، دوره 15، شماره 4، زمستان 1393، صفحه 3-29 XML اصل مقاله (360.12 K)
نویسندگان
سید حسین سراج‌زاده* 1؛ امید قادرزاده2؛ جمیل رحمانی3
1دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه خوارزمی
2دانشیار جامعه شناسی دانشگاه کردستان
3کارشناسی ارشد پژوهش علوم اجتماعی دانشگاه خوارزمی
چکیده
پژوهش حاضر درصدد است با استفاده از رویکرد تفسیر‌گرایی اجتماعی به مطالعه‌ی رابطة قوم‌گرایی و مذهب در میان کُردهای ایران بپردازد. روش شناسی پژوهش، کیفی است و داده‌های کیفی در این مطالعه با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق گردآوری شدند. برای تجزیه و تحلیل یافته‌ها از روش نظریه زمینه‌ای استفاده شده است. بر اساس روش نمونه‌گیری کیفی/ هدفمند و معیار اشباع نظری 31 نفر از کُردهای شیعه و سنی ساکن شهرستان‌های مختلف استان کرمانشاه در این مطالعه شرکت کردند و درک وتفسیر آن‌ها نسبت به پدیده‌ی قوم‌گرایی و ارتباط آن با مذهب مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. داده‌های گردآوری شده در قالب 53 مفهوم اساسی، 14 مقولة عمده و نهایتا دو مقولة هسته کدگذاری و تحلیل شدند. برای کُردهای سنی 28 مفهوم به‌دست آمد که به 7 مقوله اصلی شامل، هویت یکپارچة کُردی، نارضایتی از دولت، تلقی سکولار از دین، ارجحیت قومیت بر مذهب، بیگانگی با هویت ایرانی، حق تعیین سرنوشت و نقش نخبگان قومی تقلیل یافته و یک مقولة هسته تحت عنوان «ناسیونالیسم کُردی سکولار» برای آن تعیین شده است.
همچنین برای کُردهای شیعه 25 مفهوم به‌دست آمد که به 7 مقوله اصلی شامل، هویت قومی کُردی، هویت ملی ایرانی، نارضایتی از دولت، سازگاری مذهب و قومیت، تاکید بر حقوق فرهنگی قوم کُرد،تلقی سکولار از دین و فقدان آگاهی تاریخی تقلیل یافته و یک مقولة هسته تحت عنوان «قوم‌گرایی فرهنگی» برای آن تعیین شد.
مقایسة مقولات به‌دست آمده از دو گروه مصاحبه شوندگان سنی و شیعه نشان می‌دهد که در مورد دو مقولة «نارضایتی از دولت» و «تلقی سکولار از دین» دارای تشابه}

حاکمان و محکومان

^{پرویز صداقت}

 ^{در بحث حاضر تلاش می‌کنم به دو پرسش پاسخ بدهم: نخست این که کدام انتظام‌بخشی به اقتصاد ایران و به تبع آن کدام نظام قدرت در این اقتصاد علت تبعیض‌های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی بوده که زمینه‌ساز اعتراضات دی‌ماه سال گذشته بوده... و از دی‌ماه سال گذشته به این سو در رفتار حاکمان و محکومان یعنی مجموعه‌ی حاکمیت و طبقه‌ی فرادست و نیز مجموعه‌ی طبقات مردم و فرودستان جامعه شاهد چه تغییری بوده‌ایم. ...}

^{در بحث حاضر تلاش می‌کنم به دو پرسش پاسخ بدهم: نخست این که کدام انتظام‌بخشی به اقتصاد ایران و به تبع آن کدام نظام قدرت در این اقتصاد علت تبعیض‌های اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی بوده که زمینه‌ساز اعتراضات دی‌ماه سال گذشته بوده است.[1] در پرتو این پاسخ به پرسش بعدی می‌پردازم و تلاش می‌کنم توضیح دهم که از دی‌ماه سال گذشته به این سو در رفتار حاکمان و محکومان یعنی مجموعه‌ی حاکمیت و طبقه‌ی فرادست و نیز مجموعه‌ی طبقات مردم و فرودستان}

^{ابراهیم فرشی}

^{• کردها و دیگر ملل، که هیچ نقش سیاسی و حکومتی در سیستم فعلی ایران ندارند، نمی توانند عامل فروپاشی "ایران" باشند. آنانکه در طول چهل سال گذشته بجز زندان، چوبه های دار، تبعیض، استسمار، استعمار، ذوب هویتی سهمی از ایران نداشتهاند، عامل فروپاشی نیستند... آخوندها و شاگردان فوکلی آنها عاملان اصلی هستند، که سرزمین بزرگی را به غارت بردند و ایرانی پر از فحشا با انواع بیماریهای روحی و روانی از خود برجایی گذاشتند ...}

^{"ما باید در هر حال به فکر کردستان خودمان باشیم و اگر حقیقتا ممکن شد، ترک ‌ها را با خودمان همدست کنیم اما نه برای مضمحل و منقرض کردن اکراد، چه این خیالی خام است. بلکه به مهربانی و ذی‌علاقه ساختن آنها به دولت ایران و تربیت کردن آنها به تربیت ایرانی و این کار برای ما سهل ‌تر است تا برای ترکیه. لذا کسانی که می‌خواهند غیرت ملی در آنها ایجاد کنند، به شاهنامه و داستان جمشید و فریدون متوسل می‌شوند. اگر مامورین دولت ایرانی، قدری عاقل باشند و طمع را هم کم کنند و دست تعدی و اجحاف را از سر اکراد کوتاه نمایند و فی الجمله حسن تدبیری به خرج دهند، اقل مطالب این است که بین کرد و فارس، خصومت و کینه نخواهد بود و روزی که خیال کردستان مستقل، قوت بگیرد، کردهای ایران برای ما اسباب زحمت نخواهند شد و شاید که جنبه ایرانی آنها غلبه کند و هیچ آسیبی به ما نرسد بلکه منتفع هم بشویم. اما اگر رویه مامورین ایرانی، مثل سابق باشد و بعلاوه لاقیدی ما، کردها را به حال خود بگذارد، به عقیده بنده، مخاطره}