حسن هاشمیان

بعد از سرنگونی جنگنده روسی در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۵، روابط ترکیه و روسیه به شکل بی‌سابقه‌ای رو به تیرگی گذاشت. ولادیمیر پوتین حاکم روسیه، به جز حمله نظامی، تمام گزینه‌ها را برای تلافی اقدام ترکیه بر روی میز گذاشت. اما بعد از گذشت بیش از هفت ماه از بحران خطرناکی که بر روابط دو کشور سایه افکند، دوشنبه گذشته کرملین اعلام کرد که طیب رجب اردوغان رئیس جمهور ترکیه طی نامه‌ای به همتای روسی خود، نسبت به هدف قرار دادن جنگنده روسی «معذرت خواهی» کرده است.

در این نامه رئیس جمهور ترکیه از کشور روسیه بعنوان کشور دوست و شریک استراتژیک یاد کرده و خواهان بازگشت روابط میان دو کشور به شکل سابق خود شد. همچنین رسانه‌های روسی از جمله راشا تودی فاش کرده که در پایان ماه مه گذشته، ولادیمیر پوتین نیز طی پیامی به دولت ترکیه خواستار بازگشت روابط به شکل سابق خود شده بود اما این کار مستلزم آن است که ابتدا ترکیه نسبت به هدف قرار دادن جنگنده روسی معذرت خواهی کند. چنین چرخشی در نگاه اردوغان به روسیه را می‌توان در قالب بهبود روابط با همسایگان، مانور سیاسی در برابر اتحادیه اروپا، دلایل اقتصادی و اوضاع امنیتی تفسیر کرد که با کنار رفتن احمد داوداوغلو نخست وزیر پیشین و آمدن بینالی یلدریم به جای وی، بعنوان سیاست جدید ترکیه در نظر گرفته می‌شود.

^{خبرگزاری فرانسه در گزارشی پیامدهای خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا را برای شهروندان این کشور، چه آنهایی که در بریتانیا زندگی می‌کنند و چه آنهایی که ساکن خارج هستند، بررسی کرده است.}

^ویزا

خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا روی آزادی رفت و آمد اتباع این کشور تاثیر فراوانی خواهد داشت. اردوی طرفداران باقی ماندن این کشور در اتحادیه اروپا هشدار داد که شهروندان بریتانیایی از این پس ممکن است آزادی رفت و آمد به سایر کشورهای عضو اتحادیه را از دست بدهند. در حال حاضر شهروندان بریتانیا می‌توانند بدون ویزا و یا دریافت ویزا هنگام ورود به ۱۷۵ کشور جهان سفر کنند.

^{تعطیلات}

^{با توجه به کاهش نرخ برابری پوند استرلینگ در برابر سایر ارزهای مهم جهان از جمله یورو، از این پس گذراندن تعطیلات در سواحل مدیترانه که مردم بریتانیا عاشق آن هستند، بسیار گران‌تر خواهد شد.}

رضا تقی زاده

^{از روز جمعه، چهارم تیرماه، یعنی یک روز پس از همه‌پرسی در بریتانیا، و فارغ از نتیجه رفراندوم برای خروج یا باقی ماندن بریتانیا در آن چه دیوید کامرون، نخست وزیر محافظه‌کار این کشور، «جامعه متحول‌شده اروپا» می‌خواند، ادامه روند حرکت برای همسو ساختن جامعه اروپا شبیه گذشته نخواهد بود.} پیش از اعلام تاریخ برگزاری رفراندوم، کامرون با جامعه اروپا به توافق‌هایی دست یافت که در صورت اجرایی شدن، پارلمان بریتانیا استقلال رای بیشتری در مقابل دیوان‌سالاری اتحادیه اروپا و گسترش قدرت پارلمان اروپا خواهد داشت.

^{نگاه مردم بریتانیا به گزینه خروج از جامعه اروپا یا باقی ماندن در آن، نه تنها ناشی از انگیزه‌های اقتصادی و فرهنگی، که همچنین متأثر از نگرانی در قبال به حاشیه رانده شدن دموکراسی پارلمانی ریشه‌دار این کشور است که دسترسی آزاد و بدون مانع مردم را با نمایندگان مجلس عوام، و کلیه گردانندگان دولت، بدون قید و شرط، مقدور می‌سازد.} دسترسی آزاد به خانم جو کاکس، نماینده جوان مجلس عوام از حزب کارگر و موافق باقی ماندن بریتانیا در اتحادیه اروپا، از سوی قاتل وی که گفته می‌شود مخالف باقی ماندن کشورش در جامعه اروپاست، نشان روشنی است از نحوه زندگی متعارف نمایندگان مجلس با مردم.

فرهاد بهرامی

^{در پی اعلام خبر توافق تاریخی ایران و بوئینگ بر سر خرید هواپیما، سوال مهم این است که ایران کدام یک از مدل‌های این شرکت را خواهد خرید؟} شرکت ایران‌ایر اعلام کرده است که از بوئینگ حدود ۱۰۰ فروند هواپیما خواهد خرید. مقصود اسدی سامانی، دبیر اتحادیه شرکت‌های هوایی ایران گفته است: "بوئینگ پیشنهاد کرده که هواپیماهای مدل ۷۳۷، ۷۷۷ و ۷۸۷ به ایران بفروشد و قول ارائه خدمات پس از فروش را نیز داده است."

^{با توجه به سفارشی که ایران به ایرباس هم داده است، خرید از بوئینگ به غیر از هواپیمای غول‌پیکر ایرباس ۳۸۰ از فرمول مشابهی پیروی خواهد کرد .} در قرارداد ایران‌ایر با ایرباس، ایران‌ایر ۴۵ فروند هواپیمای ۳۲۰، ۴۵ فروند هواپیمای ۳۳۰ ،۱۶ فروند هواپیمای ۳۵۰ و ۱۲ فروند هواپیمای ۳۸۰ خریداری خواهد کرد. طبق این سفارش، ایرباس ۳۲۰ رقیب بوئینگ ۷۳۷، ایرباس ۳۳۰ رقیب برخی سری‌های بوئینگ ۷۸۷ و ایرباس ۳۵۰ سری هزار هم رقیب بوئینگ ۷۷۷ است.

مرتضی کاظمیان

^{هفت سال از انتخابات پرمسئله و ابهام ۱۳۸۸ و برآمدن موج اعتراضی میلیون‌ها شهروند حیران از نتایج رسمی آن انتخابات می‌گذرد؛ اعتراضی که در ۲۵ خرداد ۱۳۸۸ میلیون‌ها شهروند را به خیابان‌ها کشاند و از آن پس با عنوان «جنبش سبز» مشهور شد.} جنبشی اعتراضی که رهبرانش (موسوی، کروبی و رهنورد) افزون بر ۶۴ ماه است در حبس خانگی بسر می‌برند و از آخرین بروز و ظهور میدانی گسترده و معنادار آن، بیش از ۵ سال می‌گذرد. نوروز پس از برآمدن، جنبش سبز اینک در چه وضعی قرار دارد؟ آیا باید آن را ـ به هر دلیل و علت ـ پایان‌یافته توصیف کرد یا زنده و مستدام؟

^{پاسخ‌های «درآستین»}

^{در مواجهه با پرسش اصلی مکتوب، دست‌کم سه گروه پاسخ‌هایی از پیش آماده و به تعبیری «در آستین» دارند.}

^{گروه نخست، طیفی از همدلان و همراهان جنبش سبز هستند؛ کسانی‌که اساسا پاسخ منفی به پرسش یادداشت را برنمی‌تابند. اینان به‌خاطر تعهدی که به رهبران محصور یا زندانیان و خانواده قربانیان آن در خویش احساس می‌کنند، یا به‌دلیل سوگیری جنبش سبز در روزهای اوج‌اش علیه رأس هرم نظام سیاسی، و یا به‌واسطه‌ی کنشگری خود یا حلقه‌ای از همگامان، جنبش سبز را پایان‌یافته ارزیابی نمی‌کنند.}

رضا تقی زاده

^{نهایی شدن بازگشت شرکت شل به بازار نفت خام ایران، بعد از توتال فرانسه، این پرسش کلیدی را مطرح می‌سازد که آیا حضور شرکت‌های بزرگ نفتی اروپا در ایران تنها به خرید نفت خام محدود می‌ماند و یا با مشارکت و سرمایه گذاری در طرح‌های اکتشاف و تولید نفت و گاز ایران توسعه خواهد یافت؟}

^{شرکت شل علاوه بر خرید کلان نفت خام از ایران، در گذشته عهده دار اجرای طرح‌های توسعه میدان های نفتی ایران منجمله راه اندازی مجدد «سروش» و «نوروز» بوده، و برخلاف شرکت‌های کوچک و بزرگ روسی، دارای حسن سابقه کار قابل ملاحظه در ایران بعد از انقلاب است.} بر پایه اطلاعاتی که از سوی منابع کشتیرانی انتشار یافته، شرکت شل قرار دادی برای استفاده از نفتکش «دلتا-هلاس » برای بارگیری ۱۳۰ هزار بشکه نفت خام از پایانه نفتی خارک در روز ۸ ژوئیه آینده به امضاء رسانده است. تا پیش از اعلام تحریم‌های سال ۲۰۱۲ ، شل با خرید روزانه تا ۲۰۰ هزار بشکه نفت خام، از جمله بزرگترین خریداران نفت خام ایران محسوب می شد و بدنبال لغو تحریم‌ها بدهکاری دو میلیارد و سیصد میلیارد دلاری خود به ایران را که بابت خرید نفت داشت پرداخت کرد.

^{در این گزارش که از سوی رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی تهیه شده‌است، مواضع دو نامزد انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ در شش عرصه مهم از سیاست خارجی مقایسه می‌شود.}

^{مواضع هیلاری کلینتون
در مورد روسیه:}

^{هیلاری کلینتون می‌گوید: برای ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه، مسائل ژئوپلیتیک رقابتی است که در آن اگر یک طرف برنده شود طرف مقابل حتماً باید ببازد. آمریکا در برابر روسیه باید هم قاطعیت و هم بردباری نشان دهد. در عرصه‌هایی که امکان‌پذیر است باید با روسیه همکاری کنیم و در عین حال در موارد لزوم باید سایر کشورها را برای پیشگیری از سیاست‌های منفی روسیه و محدود کردن تأثیرات آنها بسیج کنیم. این یک تعادل دشوار ولی حیاتی در سیاست ما در قبال روسیه است.}

^{از نگاه خانم کلینتون:
-ولادیمیر پوتین «یک زورگو» است که باید «همواره در برابر او ایستاد چون هر آنچه را که بتواند خواهد گرفت.»}

سعید پیوندی (جامعه شناس) 

^{از دین و تاریخ آن چه می‌دانیم، دانش و باورهای ما از کجا آمده‌اند و اعتبار آنچه می‌دانیم و یا آنچه که پیرامون دین به ما گفته شده و می‌شود تا چه‌اندازه است؟ رابطه میان باورهای دینی و شناخت تجربی و علمی‌چیست؟ چرا و چگونه این باورها نزد بسیاری حقیقت یگانه و مقدس به شمار می‌روند، تعصب و «غیرت» دینی را سبب می‌شوند و دینداران نباید درباره آنها چند و چون کنند؟ چرا ادیان بزرگ یکتاپرست با وجود تکیه بر کتاب مقدس یگانه خود روایت‌ها و گرایش‌های بسیار متفاوت را در درون خود جا می‌دهند؟ اگر روایت‌های دینی وجه قدسی دارند چگونه می‌توان تنش تاریخی و درگیری‌های گاه خونین میان گرایش‌های درون یک دین را توضیح داد؟ در جنگ و نزاع بی پایان میان گرایش‌های دینی چه کسی نماینده حقیقت دینی است و چه کسی بر اصالت و مشروعیت آن مهر راستی و درستی می‌زند؟}

^{اگر در کشورهای با سنت تمدنی مسیحی از دو قرن پیش به این‌سو افکار عمومی‌ با نظریه‌های سنجشگرانه و کند و کاو درباره دین و مسائل دینی خو گرفته‌اند و در دانشگاه‌ها پژوهش‌های مستقل بروی تاریخ، فلسفه و جامعه شناسی دین امری رایج است، در کشورهای مسلمان نشین چون و چرا کردن درباره اسلام و تاریخ و روایت‌های آن کار چندان آسانی نیست و چماق تکفیر،}

فرد پطروسیان

^{«آلمان حتی در کشتارهای صد و یک سال پیش [ارمنی‌ها] نقش داشت. مشاوران نظامی امپراطوری آلمان، از عثمانی‌ها پشتیبانی کردند و حتی در کنار آنها جنگیدند. ما [آلمان‌ها] متهم به همدستی هستیم و باید این را قبول کنیم.»} این سخنان جم اوزدمیر، نماینده ترک‌تبار پارلمان آلمان و رهبر حزب سبز آلمان، در مورد تصویب طرحی است که به موجب آن از این پس در کشور آلمان کشتار ارمنی‌ها، «نسل‌کشی» نامیده می‌شود.

^{ترکیه با نسل‌کشی نامیدن کشتاری که از سال ۱۹۱۵ آغاز شد، مخالف است و می‌گوید آنهایی که کشته شدند، قربانیان جنگ داخلی و ناآرامی‌های مرتبط‌ با آن هستند.} پارلمان آلمان روز پنجشنبه، ۱۳ خردادماه،علیرغم فشار ترکیه، تقربیا با اتفاق آرا این طرح را تصویب کرد. بسیاری از نظامیان و سیاستمدارن آلمان، از متحد عثمانی خود حمایت بی‌چون و چرا کردند، در برخی موارد از نابودی ارمنی‌ها استقبال کرده، منتقدان را وادار به سکوت و گزارش‌های کشتار را سانسور کردند. با سانسور گزارش‌ها در مورد کشتار مسیحیان در سرزمین‌های امپراطوری عثمانی، کلیسای پروتستان آلمان نیز ترجیح داد از سیاست‌های حکومت پشتیبانی کند تا جان هزاران زن و کودک.

رضا تقی زاده

^{اظهارات روز چهارشنبه محمدجواد ظریف در مرکز تحقیقات استراتژیک استکهلم مبنی بر اینکه «ایران تصمیمی برای خروج نظامی از عراق ندارد» در اجرای سیاستی است که می‌تواند تا زمان سقوط داعش در عراق ادامه یافته و در صورت ضرورت به افزایش ابعاد حضور نظامی ایران در عراق منجر شود؛ تحولی که عربستان، همسایه دیگر ایران، تحمل آن را در مرزهای خود دشوار می‌بیند.} رفتارهای برون‌مرزی جمهوری اسلامی اگر چه متأثر از گرایش‌های عقیدتی و رقابت‌های شیعه-سنی است، سیاست حمایت از یکپارچگی جغرافیایی عراق و دفاع نظامی پیشگیرانه برای حفظ دولت مرکزی آن کشور در بغداد را می‌توان نتیجه وجود محاسبات عملگرایانه در مناسبات خارجی و محاسبات امنیتی ایران خواند. مشارکت ایران در عملیات نظامی فلوجه با هدف بزرگتر مقابله نهایی با حضور داعش در عراق و باز پس گرفتن موصل از «دولت اسلامی عراق و شامات» (داعش) صورت می‌گیرد.

^{با وجود بزرگنمایی تهدیدهای امنیتی داعش علیه مرزهای غربی ایران از سوی جمهوری اسلامی، تداوم ناآرامی و جنگ و گریز داخلی در عراق و نزدیکی مرزهای غربی ایران، مطابق با قاعده‌ای شناخته شده، می‌تواند به رخنه ناآرامی در درون مرزهای ایران منجر شود؛ وضعیتی که طالبان و همچنین گروه‌های مانند «جندالله» و «جیش العدل» قادرند در شرق کشور و مرزهای مشترک با افغانستان و پاکستان ایجاد کنند.}