^{چه اتفاقی در ترکیه افتاد؟ این حادثه چه تاثیری بر مناسبات ایران و ترکیه خواهد داشت؟}

^{شب 16 جولای کودتایی برای گرفتن حکومت از دست رجب طیب اردوغان در ترکیه صورت گرفت. بعد از چند ساعت خبر خنثی شدن کودتا در همه جا پیچید. اما این حادثه 300 قربانی و 1500 مجروح به جا گذاشت. رییس جمهور ترکیه اعلام کرد که شرایط را تحت کنترل دارد. فرمانده نیروهای ارتش ترکیه نیز اعلام کرد که تمام کودتاچیان دستگیر شد اند و نزدیک به 8 هزار نفر را بازداشت کردند.}

^{چه اتفاقی در ترکیه افتاد؟ این حادثه چه تاثیری بر مناسبات ایران و ترکیه خواهد داشت؟ ولادیمیر ساژین ضمن تفسیر این حوادث می گوید: «کارشناسان سیاسی نظرات مختلفی در این باره ارایه می کنند و دلایل وقوع این کودتا را به اشکال مختلف تبیین می کنند. بعضی می گویند که این کودتا هدیه خداوند به اردوغان بود زیرا همه چیز به نفع او تمام شد. دلیل اصلی برای}

^{در پی کودتای شکست خورده هفته گذشته در ترکیه، نبردی علیه جنبش گولن در قرقیزستان شکل گرفته که ممکن است به زودی دامنه آن به کشورهای بیشتری برسد.} مشاجره اصلی بین دو دانشگاه مهم بیشکک صورت گرفته است. دانشگاه‌هایی که هر دو در بین بهترین مؤسسات آموزش عالی این کشور قرار دارند و محل قرار گرفتن آنها هم چند کیلومتر بیشتر با هم فاصله ندارد. یکی از این دو دانشگاه، دانشگاه ماناس است که بودجه آن توسط دولت ترکیه تأمین می‌شود، و دانشگاه دیگر، آتاتورک- آلاتو نام دارد که سرمایه آن را شبکه جهانی آموزش اسلامی فتح الله گولن تقبل کرده است.

^{فتح الله گولن مردی است که دولت آنکارا او را مسئول کودتای روز ۱۵ جولای که منجر به مرگ صدها نفر شد، می‌داند. اما آقای گولن که از سال ۱۹۹۹در تبعید در آمریکا زندگی می‌کند، هر گونه دخالتش را در این کودتا رد می‌کند.} بلافاصله بعد از اینکه کودتا شکست خورد، رئیس قرقیزی دانشگاه ماناس، انجمنی را برای محکومیت کودتا ایجاد کرد. صباح‌الدین بالف همچنین در روز ۱۸ جولای از فرصت استفاده کرد تا به شهروندان قرقیز در مورد احتمال اتفاقی شبیه کودتای ترکیه در قرقیزستان و پیامدهای وحشتناکش هشدار دهد.

^{دونالد ترامپ در سخنرانی خود در جریان پذیرش نامزدی حزب جمهوری‌خواه در انتخابات پیش‌رو، بر ایجاد امنیت، مبارزه با تروریسم و آمریکا‌گرایی به جای جهان‌گرایی به عنوان اولویت‌های سیاسی خود تاکید کرده‌ و گفته است، او «کاندیدای نظم و قانون» است.} او تقریبا در عمده مواردی که از آن سخن گفته، هیلاری کلینتون را متهم به نادیده‌گرفتن آمریکا و مردم آن کشور کرده‌است.

^{خبرگزاری رویترز می‌گوید سخنرانی ترامپ به این شکل تنظیم شده بود تا به طور مشخص رویه انتقاد از کلینتون در آن روشن باشد؛ پاسخی به جمهوری‌خواهانی که می‌گویند بهترین راه برای اتحاد دوباره حزب جمهوری‌خواه، مشخص کردن این موضوع است که چرا کلینتون نباید انتخاب شود.}

^{انتقاد گسترده از وضعیت فعلی و برنامه‌های کلینتون}

^{نامزد جمهوری‌خواهان در انتخابات هشتم نوامبر، به طور گسترده‌ای از رقیب دمکرات خود، رئیس‌جمهوری آمریکا، رسانه‌ها، برخی توافق‌های بین‌المللی فعلی، کشورها و شرکت‌ها}

رجب طیب اردوغان٬ رئیس جمهوری ترکیه و اطرافیان او به سرعت مسئولیت کودتای نافرجام این کشور را بر عهده آنچه «دولت موازی» می‌نامند٬ گذاشتند. آن‌ها می‌گویند «دولت موازی» قصد سرنگونی دولت اردوغان را دارد.

با آنکه ممکن است این نوع ایهام و اشاره در زبان برای افرادی که بیرون از ترکیه زندگی می‌کنند٬ گیج‌کننده باشد٬ اما برای روحانی ۷۵ ساله‌ ترک که در پنسیلوانیای آمریکا زندگی می‌کند٬ آشنا بود. اندکی پس از نخستین اشاره‌های مقام‌های رسمی ترکیه به «دولت موازی» ٬ فتح‌الله گولن هرگونه دست داشتن در این کودتای نافرجام را رد کرد. گولن گفته بود «متهم کردن فردی که طی پنج دهه گذشته٬ از چندین کودتای نظامی رنج برده٬ به هرگونه ارتباط با چنین اقداماتی توهین‌آمیز است.» وی «قاطعانه٬ چنین اتهاماتی» را رد کرده بود.

اما فتح‌الله گولن کیست و چرا اردوغان او وجریانش را مسئول کودتای نافرجام اخیر ترکیه معرفی می‌کند؟

عماد آبشناس

^{این روزها بحث کودتای نافرجام ترکیه نقل محافل مطبوعاتی و سیاسی است اما نوع کودتا و اتفاقاتی که پیش و پس آن پیش آمد همه را هاج و واج کرده که ماجرا چیست و چه بوده و چطور شد که کودتا به این سرعت جمع و جور شد؟} در اینکه اختلافات درونی بسیاری داخل ترکیه وجود دارد شکی نیست و همه ناظران سیاسی متفق القول هستند که ترکیه امروزه بحرانی ترین شرایط سیاسی تاریخ خود پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی و جمع کردن کشور توسط کمال آتاتورک را طی می کند.

^{دولت ترکیه رسما فتح الله گولن یار قدیمی آقای اردوغان و دشمن امروزی وی را به دست داشتن در این کودتا متهم کرده و برخی رسانه های غربی از دخالت ایالات متحده در بازگرداندن آقای اردوغان به قدرت صحبت می کنند، در حالی که فتح الله گولن در حال حاضر در ایالات متحده اقامت دارد و جالب تر اینکه گولن خود جزو اولین افرادی بود که کودتای نظامی را محکوم کرد. موضع گیری اولیه مقامات ایالات متحده مخصوصا آقای جان کری هیچ نشانه ای از حمایت آشکار از دولت منتخب ترکیه در خود نداشت و شاید معدود کشورهایی مانند ایران بودند که علیرغم همه اختلافاتی که بر سر مسایل منطقه ای با ترکیه دارند در همان ساعات اولیه به زبان دبیر شورای عالی امنیت ملی و وزیر امور خارجه حمایت خود از دولت منتخب مردم ترکیه را اعلام کردند و}

^{از اوائل صبح روز شنبه مشخص شد که تلاش بخشی از ارتش برای کودتا در ترکیه موفق نبوده است. تلاش برای تغییر دولت به شیوه «کلاسیک» ترک‌ها از سوی هیچ گروهی مورد استقبال قرار نگرفته بود. هواداران دولت آرام آرام به خیابان‌ها آمدند و راهی نقاط استراتژیک شهرهای بزرگ شدند. تعداد نه چندان زیاد آنها نیز نشان می‌داد هیچ‌یک از غیرنظامیان حامی شورش نبودند.}

^{از عصر روز جمعه رهبران سه حزب بزرگ حاضر در پارلمان٬ هر گونه تلاش برای کودتا را محکوم کردند و به «تجربه تلخ» چهار کودتای قبلی که آخرین آنها در سال ۱۹۹۳ رخ داد اشاره کرده و اعلام کردند که «دولت از سوی مردم انتخاب شده و تنها از راه انتخابات و نه کودتا قابل تغییر است».} حتی متحدان سابق و منتقدان بعدی اردوغان و چهره‌های شاخصی چون عبدالله گل٬ رئیس‌جمهور پیشین و داوداوغلو٬ نخست‌وزیر پیشین بر حمایت از دولت قانونی و انتخابات تأکید داشتند. به طور کلی به نظر می‌رسد که نقش پلیس و سایر نهادهای امنیتی مثل نیروی واکنش سریع وزارت كشور در برتری دولت مقابل ارتش چشمگیر بود. در بیشتر موارد٬ سربازان که اغلب بسیار جوان و بی‌اطلاع از پشت پرده عملیات بودند٬ بعد از تبادل آتش جزئی با پلیس٬ به راحتی اجازه دادند پلیس آنها را خلع سلاح و بازداشت کند.

^{اروپا باید برای تقویت شراکت خود با چین در حوزه فناوری دیجیتال بیشتر تلاش کند.} لوییجی گامباردلی رییس انجمن تجاری «چاینا ای یو» به روزنامه «چاینا دیلی» می گوید که اروپا باید روی جذب سرمایه چین در حوزه فناوری اطلاعات و مخابرات متمرکز شود. وی از اروپاییان می خواهد که ظرفیت های چین را در این حوزه کاملا شناخته و از امکانات موجود برای همکاری ها در حوزه سرمایه گذاری استفاده کنند. زیرا چین به بازیگر مهم دنیا تبدیل خواهد شد.

^{لویجی معتقد است که اروپا باید برای تقویت شراکت خود با چین در حوزه فناوری دیجیتال بیشتر تلاش کند. بسیاری از شرکت های کوچک و متوسط در اروپا فناوری های جالبی دارند، اما به خاطر محدودیت مالی با مشکل روبرو می شوند.} دو روز بعد از دعوت پکن از بروکسل برای ایجاد شرایط کاری مناسب و شفاف این مقاله در چاینا دیلی به چاپ رسید. چین به بروکسل پیشنهاد داد که شرکت های کوچک را با هم ادغام کند. خون لی سخنگوی وزارت امور خارجه چین در سخنان اخیر خود به این موضوع اشاره کرد. این اواخر چین دایم در حال خرید سهام شرکت های اروپایی اعم از

^{در ابتداي سال هاي دهه ٨٠ ميلادي قرن بيستم، سازمان پيمان آتلانتيك شمالي - ناتو، دكترين هسته اي خود موسوم به "دفاع انعطاف پذير" را به مورد اجرا درآورد كه در آن مي توانست از تسليحات هسته اي استفاده كند، اما موفقيت او بايد در وهله اول در بكارگيري از تسليحات متعارف می بود.} بر اساس مطلب منتشره در The National Interest، پس از افشاي طرح سري شوروي تحت عنوان "هفت روز تا رود راين"، مشخص شد كه در صورت بروز جنگ، ناتو بازنده آن بوده چرا كه اتحاد شوروي، زودتر از آنها دست به حملات هسته اي مي زده است. 

^{پس از پايان جنگ سرد، دولت لهستان اسناد محرمانه شوروي را منتشر كرد كه برنامه احتمالي جنگ بين كشورهاي عضو پيمان ناتو و ورشو از جمله آنها بود. طبق نوشته The National Interest ، طرح موسوم به "هفت روز تا رود راين"، كه بر اساس آموزش هاي نظامي سال ١٩٧٩ تدوين شده بود، امكان ضربات اتمي ناتو به ٢٥ هدف در خاك لهستان را پيش بيني كرده بود. به عقيده اين نشريه آمريكايي، طرح ضد حمله سريع و غافلگيرانه اتحاد جماهير شوروي به ناتو، به مثابه "پرده اي است كه ماهيت واقعي درگيري احتمالي را پنهان كرده بود".}

^{ترکیه در این روزها به مرکز خبرهای حساس تبدیل شده است.} پس از عذرخواهی رئیس جمهور اردوغان به خاطر حادثه هواپیمای روسی، روند فعال بهبود روابط ترکیه و روسیه آغاز شد. همزمان آنکار ارتباطات خود با اسرائیل را نیز از سر گرفت. دلیل تغییر سیاست آنکارا چیست؟ شرق شناس و تحلیل گر سیاسی ولادیمیر ساژین در این باره می گوید: 

^{شاید مسئله این باشد که رئیس جمهور اردوغان و ترکیه در ارتباط با مشکل سوریه در شرایط دشواری قرار گرفته اند. تشدید خطرها برای ترکیه در زمینه امنیت ، گسترش انزوای آن در منطقه ، افت شهرت و اعتبار بین المللی و همچنین وخیم شدن اوضاع اقتصاد رهبریت ترکیه را مجبور ساخت که در خصوص تغییر سیاست به شدت ایدئولوژیکی و تحریک آمیزش به سیاست نرم ، عملگرا و مطابق با تراز جدید نیروها در منطقه بیاندیشد. ساژین ادامه میدهد: نماد تحول ، تغییر نخست وزیر احمد داوود اغلو ، معمار سیاست سخت گیرانه پیشین به بنعلی ایلدریم واقع بین بود.}

^{آشتی کردن مسکو و آنکارا نمونه بارز آن است که کشور های موجود در لبه اختلاف چطور می‌توانند اختلافات خود را به فراموشی سپرده و صلح برقرار کنند} به نوشته فوربز «ترکیه و روسیه بوس و آشتی کردند یا حد اقل گام های دیپلماتیک برابر را برداشتند». رجب طیب اردوغان بابت هواپیمای ساقط شده روسیه عذزخواهی کرد، ولادیمیر پوتین به لغو مجازات های جوابیه پرداخت و طرفین موضوع همکاری‌های احتمالی در مورد سوریه را مطرح کردند

^{این مجله آمریکایی نوشت: «کاهش تنش‌ها میان مسکو و آنکارا نه تنها برای آن‌ها بلکه برای منطقه و آمریکا و ناتو مساعد است. اختلاف میان مسکو و آنکارا حول جنگ داخلی در سوریه جنون می‌بود و اگر آمریکا و ناتو به این منازعه کشانده می‌شدند به فاجعه واقعی تبدیل می‌شد. احیای روابط کاری میان روسیه و ایالات متحده باید گام بعدی شود».} فوربز سپس نوشت: آنکارا با نزاع کردن با مسکو از نظر ژئوپلیتیک مواضع خود را تسلیم کرد. واشنگتن و ناتو در قضیه هواپیمای سرنگون شده هر چند که از متحد خود جانبداری کرده ولی از عمل نابخردانه اردوغان ابراز نارضایتی کردند.