وحید وحدت حق

آیا شهروندان متدین و بی‌دین می‌توانند حقوق یکسان در یک کشور داشته باشند؟ از دید یورگن هابرماس می‌شود به این سئوال جواب مثبت داد، به شرطی که مقامات حکومتی کشور و شهروندان اصول دموکراتیک را مراعات کنند. البته مقامات حکومتی کشور می‌بایست نسبت به عقیده و بیان شهروندان موضع بی‌طرفانه داشته باشند و از آزادی‌هایی مانند آزادی بیان و آزادی قلم صیانت کنند.

^{با وجودیکه پروژه جوامع سکولار اروپا در مقایسه با وضع فرهنگی سیاسی جهان شاید استثنایی باشد، ولی هابرماس تاکید می‌کند که تز سکولاریسم در سطح جهانی مدافعان زیادی دارد.} این جامعه‌شناس و فیلسوف آلمانی پافشاری می‌کند که برای درک اینطور مسائل می‌بایست بین فرآیند سکولاریزه شدن و مدرنیزه شدن یک جامعه فرق گذاشت. واقعیت این است که شکی نیست که شهروندان متدین هم قادر هستند در راس جنبش نوسازی جامعه قرار بگیرند و به نوعی نقش سرنیزه و نوک پیکان مدرنیسم را بازی کنند. البته دینداری یک مسئله فردی در جوامع مدرن است نه وظیفه دولتی و مقامات حکومتی کشور. 

حسین آرین (کارشناس نظامی)

^{به گزارش خبرگزاری تسنیم، حسین دهقان، وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، پنجشنبه ۶ خرداد گفت تقاضا برای خرید سلاح‌های ساخت ایران زیاد است و محصولات صنایع نظامی کشور دارای ظرفیت صادرات به بازارهای خارجی‌اند.} حسین دهقان که در مراسم رونمایی از خطوط تولید فیوزهای مختلف برای موشک، راکت و بمب‌های ۲۵۰ تا ۵۰۰ پوندی شرکت کرده بود، تصریح کرد ماشین‌آلات به‌کار رفته برای تولید قطعات این سلاح‌ها بومی‌اند و بهره‌گیری صنایع دفاعی از فناوری جدید برای تولید سلاح‌ها، کارایی آنها را به‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش داده است.

^{این سخنان و اظهارات متعدد و جور واجور فرماندهان، افسران بلند پایه و روسای سازمان‌های جهاد خودکفایی نیروهای ارتش و سپاه در سال‌های اخیر، به مناسبت‌های گوناگون مبنی بر بی نیازی به خارج و خودکفایی تسلیحاتی جمهوری اسلامی و یا خودکفایی در بسیاری از بخش‌های تسلیحاتی، پرسش‌هایی را مطرح می‌کند از جمله اینکه صنایع دفاعی جمهوری اسلامی}

مجید محمدی

^{جریان موسوم به اصلاح‌طلب در ایران به نحو جزمی و غیر تجربی بر این باور است که حکومت جمهوری اسلامی اصلاح پذیر است حتی اگر بارها خلاف آن اثبات شده باشد. بیش از دو دهه است این برنهاده به آزمایش گذاشته شده و نتیجه‌ای حاصل نشده است. همه‌ی نهادهای انتصابی، دیوانسالاری دینی و نهادهای امنیتی و نظامی بر این نکته اصرار دارند که نیازی به اصلاح نیست، ایران یک نظام مردم سالار و آزاد و الهی و قدسی است و حتی اصلاح را توطئه‌ی خارجی می دانند ولی گروهی معتقدند که اصلاح علی رغم قدرت مطلقه‌ی دشمنان اصلاح ممکن است. این دگماتیسم که در عرصه‌ی عمل هیچ نشانه‌ای برای حقیقت آن دیده نمی شود سه نتیجه برای گروه‌های موسوم به اصلاح طلب در بر داشته است:}

^{۱) اصلاح طلب خواندن خود علی رغم کنار گذاشتن همه‌ی مطالبات اصلاح طلبانه‌ی نسل اول و عدم طرح هر گونه انتقاد از روال‌ها و سیاست‌های جاری؛ در انتخابات ۹۲ و ۹۴ گروه‌های موسوم به اصلاح طلب هیچ برنامه‌ای برای اصلاح وضع موجود عرضه نکردند و تنها در پشت نامی که افرادی دیگر در دهه‌ی هفتاد خورشیدی بر خود گذاشتند سنگر گرفتند؛}

فریدون خاوند (تحلیلگر اقتصادی)

^{باراک اوباما سومین رییس جمهوری آمریکا است که از بعد از پایان جنگ ویتنام در سال ۱۹۷۵ تاکنون، در آخرین هفته ماه مه، از این کشور آسیایی دیدن کرد. پیش از او بیل کلینتون و جرج دبلیو بوش زمینه‌های آشتی میان دو دشمن قدیمی را فراهم آورده بودند.} در عوض آنچه در دیدار اوباما به عنوان یک نوآوری بزرگ مورد توجه قرار گرفت، تصمیم او بود به پایان دادن تحریم فروش اسلحه آمریکایی به ویتنام. می توان گفت که با این تصمیم تاریخی، دو کشور آخرین بقایای کینه‌های بر جای مانده از یک تراژدی بزرگ را بعد از چهل و یک سال به دور ریختند و در راه عادی سازی روابط میان خود تا پایان پیش رفتند.

^{تنها کسانی که با رویداد‌های خونین ویتنام در دهه ۱۹۶۰ و نیمه اول دهه ۱۹۷۰ میلادی آشنا باشند، می توانند اهمیت این تصمیم تاریخی واشنگتن را درک کنند. آیا اسلحه آمریکایی که در یک جنگ مرگبار کمونیست‌های ویتنامی را نشان گرفته بود، از این پس آزادانه و در قالب داد و ستد‌های عادی بین المللی در اختیار حریف دیرینه قرار خواهد گرفت؟}

عباس جوادی

^{هفته پیش حزب عدالت و توسعه، حزب حاکم ترکیه، یک کنگره فوق‌العاده برگزار کرد که تنها یک هدف را دنبال می‌کرد و آن، انتخاب بن علی یلدریم یکی از دوستان نزدیک رجب طیب اردوغان، به دبیرکلی این حزب و در نتیجه مقام نخست وزیری بود.} احمد داوود اوغلو دبیرکل قبلی حزب و نخست وزیر اوایل ماه مه و از قرار معلوم به خاطر انتقاد از تغییر نظام حکومتی ترکیه به یک سیستم ریاست جمهوری از مقام خود استعفا داد. عبدالله گل رئیس جمهور پیشین و بولنت آرینج رئیس قبلی پارلمان، که هر دو از «دوستان قدیمی» آقای اردوغان بودند، به همین ترتیب کنار زده شدند. آنها بخشی از یک جناح معتدل‌تر حزب هستند که با وجود انتقاد از وضعیت فعلی هیچگاه دست به شورش نمی‌زنند. در نتیجه در حال حاضر فقط یک نفر تمامی تصمیمات مهم را می‌گیرد.

^{آقای یلدریم، نخست وزیر جدید، در سخنان خود در کنگره حزبی گفت: «رهبر حزب عدالت و توسعه رئیس جمهور عالیقدر ما رجب طیب اردوغان بوده و خواهد بود.» به گفته آقای یلدریم مهم‌ترین وظیفه او اکنون تثبیت نظام حکومتی ریاست جمهوری از طریق تغییر قانون اساسی و تأیید آن در یک همه‌پرسی است.}

فریدون خاوند (تحلیلگر اقتصادی)

^{هند، که نخست‌وزیرش نارندرا مؤدی یکشنبه دوم خردادماه وارد تهران شد، در زمره قدرت‌های نوظهوری است که طی دو دهه گذشته توانسته‌اند از لحاظ تولید ناخالص داخلی در جمع ده اقتصاد برتر جهان جای بگیرند. این کشور بزرگ آسیایی از آغاز دهه دو هزار میلادی یکی از چهار عضو گروه معروف «بریک» است، نو واژه‌ای که یکی از اقتصاددانان موسسه آمریکایی گلدمن ساکس با استفاده از سرنام انگلیسی چهار کشور برزیل، روسیه، هند و چین ابداع کرد.}

^{شور و شوق نخستین درباره اوجگیری گروه «بریک» در اقتصاد جهانی البته بی‌پایه نبود. طی پانزده سال گذشته، تولید ناخالص داخلی چهار کشور عضو این گروه بیش از شش برابر شد و نقش آنها در بازرگانی بین‌المللی به‌گونه‌ای چشمگیر رو به اوجگیری گذاشت. با این حال از یکی دو سال پیش، نو واژه «بریک» نیز همچون بسیاری دیگر از نو واژه‌ها به‌تدریج به فراموشی سپرده می‌شود، از جمله به دلیل شکافی که از لحاظ پویایی اقتصادی و بازرگانی در جمع چهار عضو به وجود آمده است.}

وحید وحدت حق 

^{این متن ابتدای رشته مقاله‌هایی در باب نظرات جامعه‌شناسان، اقتصاددانان و دانشمندان علوم سیاسی مشهور قرن بیستم و بیست و یکم در مورد تئوری‌های دموکراسی مدرن است.} شاید وقایع تاریخی و مقوله‌های نظری مختصر که در این مقالات مطرح می‌شوند مانند آینه‌ای برای فارسی‌زبانان باشد که خود بتوانند برداشتی بهتر از رویدادهای تاریخی در کشور ایران نیز به‌دست آورند. این سریال با معرفی چند نظریه از ماکس وبر در مورد دموکراسی شروع می‌شود.

^{ماکس وبر بیشتر از جنبه تحلیل‌هایش در باب حاکمیت‌های سنتی شناخته شده است، ولی اینکه او فراتر از تحلیل سیستم‌های تاریخی، خود مدافع یک نوع سیستم دموکراتیک مدرن بود، غالباً به فراموشی سپرده می‌شود.}

^{ماکس وبر (۴/۲۱/۱۸۶۴ - ۶/۱۴/۱۹۲۰) جامعه‌شناس و اقتصاددان مشهور آلمانی بود که به علوم سیاسی امروز تأثیر بسزایی گذاشت. نمی‌شود نفی کرد که او میهن‌پرست و ناسیونالیست بود و به کوشش دولت وقت آلمان برای کسب قدرت جهانی هم به خوبی واقف بود. هدف وبر به ویژه پس از پایان جنگ جهانی اول یعنی از سال ۱۹۱۸ به بعد، این بود که ضعف سیاست‌های دولت آلمان و دلایل سقوط دولت پادشاهی آلمان را نشان بدهد. دولت پادشاهی آلمان در ۹ نوامبر ۱۹۱۸ با پایان جنگ جهانی اول که ۱۵ میلیون کشته به ارمغان آورد، منحل شد.}

رامین جهانبگلو

^{بحث دربارهٔ لیبرالیسم در ایران همواره با اشاره به دولتهای لیبرال در اروپا و آمریکا و بدون توجه به آثار و افکار اندیشمندان لیبرالیسم کلاسیک صورت می‌گیرد.} به همین جهت زمانی‌که صحبت از روشنفکری لیبرال به میان می‌‌آید، اکثر معتقدان به این مکتب به عنوان «بورژوا»، «دشمنان طبقهٔ زحمت‌کش» و «طرفداران امپریالیسم غربی» معرفی‌ می‌شوند.

^{درحالیکه لیبرالیسم کلاسیک قبل از اینکه آموزهٔ ایدئولوژیک حزبی سیاسی باشد به منزلهٔ اندیشه‌ای فلسفی‌ دربارهٔ انسان و آزادی‌های اجتماعی او شکل گرفته است. در حقیقت زمانی‌که به نوشته‌های سه متفکر اصلی‌ لیبرالیسم کلاسیک یعنی‌ بنجامن کنستان (Constant)، جان استوارت میل (Mill)، و الکسی دو توکویل (Tocqueville) باز می‌نگریم، چهار نکتهٔ اصلی‌ برای تعریف و توضیح مکتب لیبرالیسم به چشم می‌خورد.}

^{نخست اینکه لیبرال‌ها مدارا یا تساهل را به عنوان یکی‌ از ارزش های مهم جوامع مدرن به حساب می‌آورند. دوم اینکه آزادی از دیدگاه لیبرال‌ها به معنی رهایی از موانعی است که دولت یا هر نهاد اجتماعی دیگری در مقابل فرد قرار می‌دهد. اهمیت یافتن چنین ساحتی از آزادی (که آیزا برلین آن را «آزادی منفی‌» می‌نامد) نکتهٔ سوم را برجسته می‌کند و آن مسالۀ فردیت است.}

رضا تقی زاده

کنار گذاشتن علی النعیمی، وزیر نفت هشتاد ساله سعودی به فرمان ملک سلمان، و جانشینی وی توسط خالد الفلیح، وزیر بهداشت و عضو قدیمی شرکت نفت آرامکو، اجرای طرح جاه طلبانه محمد بن سلمان نایب ولیعهد، (چشم انداز سال ۲۰۳۰) را برای نوگرایی اقتصادی و بی‌نیاز ساختن کشورش به درآمدهای نفتی کلید زده است.

^{فرزند ملک سلمان، نایب ولیعهد و وزیر دفاع ۳۰ ساله عربستان علاوه بر جوانگرایی در هیات حاکمه سعودی، قصد دارد از راه اجرای برنامه‌های اقتصادی متنوعی که پیش‌تر در سایر کشور‌های خلیج فارس تجربه شده، بنیه اقتصادی ریاض را تقویت کرده و قدرت رقابت کشور متبوع خود را در منطقه افزایش دهد.}

^{طرح بی‌نیاز ساختن هزینه‌های جاری کشور به درآمدهای نفتی، برای نخستین بار پیش از انقلاب در ایران معرفی و با سرمایه گذاری‌های کلان در صنایع پیشرفته اروپایی (کروپ آلمان، ارودیف فرانسه و ۵۰ خرید درصد سهم مالکیت میدان گازی فراساحلی بریتانیا در ۴۰۰ کیلیومتری شهر ابردین) پیگیری شد.}

مهدی جامی

^{یک فرق اساسی جوامع مدرن با جوامع در حال توسعه آن است که برای برخورد با یک مشکل معین راه‌های تعریف شده علمی وجود دارد و کسی که قرار است در باره مشکلی طرح بحث و تحلیل کند خواه ناخواه باید از آن راه برود. خلاصه راه علمی و چکیده روش مدرن آن است که شما متکی به شواهد و اطلاعات کار کنید. بنابراین، صنعت تحقیق متکی به صنعت بزرگ فکت‌یابی و گردآوری شواهد است از یک طرف و از طرف دیگر متکی است به نظام نظریه‌های قابل بحث که هر کدام بر گروهی از شواهد تکیه می‌کنند و بخشی از آن شواهد را برجسته می‌کنند که به نظرشان کمتر مورد توجه بوده و سعی می‌کنند از طریق گفت‌و‌گوی علمی یعنی متکی به سند بحث را پیش ببرند و نظریه‌ها را تعدیل و تکمیل و تصحیح کنند یا به کلی کنار بگذارند و نظریه تازه‌ای بیاورند که بتواند شواهدی را که در نظر گرفته نشده توضیح دهد.}

^{از این توصیف مختصر پیدا ست که هر نوع پیشرفتی در علم و بحث تنها و تنها ناشی از این حلقه‌های تحقیق است و بس. و اگر چه عموم مردم خاصه در جهانِ غیرمتکی به علم صرفا پیشرفت‌ها را می‌بینند اما این پیشرفت‌ها متکی به صدها مقاله و تحقیق و سمینار خصوصی و}