^{حسن فحص}

^{سیاست انکار و حاشا که از سوی رژیم ایران از طریق دستگاه دیپلماسی و گفت‌وگوی غیرمستقیم با آمریکا، به‌ویژه در ارتباط با مذاکرات احیای «برجام»، در پیش گرفته شده بود، با اظهارات حسین امیر عبداللهیان، وزیر خارجه این کشور در خصوص سند مورد تفاهم ایران و گروه شش کشور، خصوصا آمریکا در سپتامبر 2022، به پایان راه خود رسید.}

^{با این حال دستگاه دیپلماسی ایران در سالروز قتل حکومتی مهسا (ژینا) امینی، کاخ سفید را به دلیل گمانه‌زنی و احتمال وقوع تحولات در ایران در پی گسترش اعتراضات در این کشور به کارشکنی متهم می‌کند.}

^{افشای «سند سپتامبر» از سوی ایران، در بردارنده اقدامات زیادی است که طرف‌ها یا پایتخت‌های دست‌اندرکار برجام به‌ویژه واشینگتن و پایتخت‌های تروئیکای اروپا می‌بایست، انجام دهند. جه‌بسا بازرترین آنها، مطالب افشاشده در گزارش رافایل گروسی، مدیر آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌‌ای درمورد کاهش روند غنی‌سازی 60 درصدی باشد. ‎}

^{بیشتر پیش‌بینی‌ها پیرامون فصل مشترک‌های به دست‌آمده در گفت‌وگوهای مستقیم و غیرمستقیم میان واشینگتن و تهران به میانجی‌گری عمان، در بردارنده مراحل متعددی است که می‌توان آن را به عنوان فاز اعتمادسازی میان دو طرف در نظر گرفت. این مرحله با امضای سندی جدید از سوی}

 

^{طارق الحميد}

^{محمد بن سلمان بن عبدالعزیز، ولیعهد سعودی پس از سفر حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران به سعودی، او را به حضور پذیرفت و گمانه زنی‌ها درباره این سفر به طرز چشمگیری در همه جا آغاز شد.
کسانی هستند که زبان بدن را در تصاویر می‌خوانند و برخی گمانه زنی‌ها آغاز کردند، در حالی که در واشنگتن کسانی بودند که مانند آمریکایی ایرانی تبار و حامی مسائل تهران، ولی نصر، می‌گویند: «پیچیدگی‌ها بسیار کمتر از آنی بود که انتظار می‌رفت».
اعتقاد من این است که این آسان‌ترین مذاکره سعودی و ایران در طول چهار دهه است، زیرا طرفین یکدیگر را آزموده‌اند. امروز دو کشور، سعودی و ایران، آنچه در گذشته بودند، نیستند، حتی همان دو کشور دو سال پیش نیستند.
سعودی بی‌تردید گزینه‌های استراتژیک خود را مشخص کرده که عبارتند از توسعه و عضویت فعال بین‌المللی و نه بازیگری که درگیر جزئیات محلی باشد، در حالی که ایران گزینه‌های استراتژیک}

 

دالغا خاتین اغلو

^{حدود دو هفته پیش عراق از پروژه عظیم ۱۷ میلیارد دلاری ترانزیتی خود رونمایی کرد. هم‌زمان ارسال محموله‌های کالای چین از طریق خطوط آهن آسیای مرکزی به أفغانستان در حال افزایش است. افزون بر این، اکنون چین تصمیم به امتداد خط آهن سراسری پاکستان به افغانستان گرفته است.}

^{هفته جاری پاکستان نیز به رغم تاخیر هفت‌ساله در اجرایی کردن قرارداد واردات گاز ایران، سند همکاری جدید با ترکمنستان برای تسریع واردات گاز از خاک افغانستان امضا کرد.}

^{موضوع فقط به همسایه‌های شرق و غرب ایران ختم نمی‌شود، بلکه ارمنستان پس از ماه‌ها مذاکره و چانه‌زنی، هفته گذشته نهایتا توافق کرد که جمهوری آذربایجان از خطوط آهن این کشور برای ترانزیت کالا استفاده کند؛ موضوعی که جایگاه آسیای میانه و قفقاز را در ترانزیت کالاهای چینی به غرب و بالعکس محکم‌تر خواهد کرد.}

^{ایران نه تنها از همه این تحولات دور بوده، بلکه اخیرا بعد از دو دهه تعلل و تاخیر، نهایتا تفاهم‌نامه‌ای}

 

<sup>صدیق مینایی

اخیرا یکی از مسئولان ارشد استان در نشستی رسمی امیدآفرینی را مهمترین نیاز جامعه به ویژه مناطق کوردنشین ذکر کرد که در اینجا جا دارد مواردی به ایشان تذکر داده شود:
کورد تنها یک واژه نیست بلکه معرف یک نوع ماهیت نژادی، هویت فرهنگی، جغرافیای تاریخی و تاریخی پر افتخار است که قرن‌ها در خلق فرهنگ، تمدن و جلوه‌های انسانی نقش بی بدیل بازی کرده است.
هویت کورد در فرایندی چند هزار ساله و در سرزمینی مشخص شکل گرفته به طوری که همواره حرکت رو به تکامل داشته و برآیند این روند نژاد، زبان، آداب و رسوم، لباس، تاریخ، هنر، باورهای ایدئولوژیک و مناسبات اجتماعی خاص است.
قابلیت‌های زیبایی‌شناختی، تناسب با وضعیت اقلیمی و اخلاقی، آن را در مدار حرکت به سمت جهانی شدن می‌برد، تاریخ ادبیاتش مملو از اشعار، متون ادبی و ابر ادیبانی است که جدای از خدمت به زبان کوردی زبان ملل همسایه را نیز مورد لطف و کرم خویش قرار داده‌اند. برای نمونه در احیای مرجعیت علمی ایرانیان</sup>

 

^{طارق الحميد}

^{نویسنده سعودی و سردبیر سابق روزنامه «الشرق الأوسط»}

^{آن گونه که شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه سعودی در مصاحبه دوشنبه گذشته خود با این روزنامه توصیف کرد، پس از توافق ایران و سعودی که با «حمایت و میانجی گری» چینی‌ها صورت گرفت، بسیار نوشته و گفته می‌شود.}

^{این واکنش‌ها طبیعی است. زیرا حجم پارازیت تبلیغاتی، یا آنچه من همیشه تلاش برای شیطان جلوه دادن سعودی می‌نامم، بسیار بالا می‌رود، با در نظر گرفتن اینکه همانطور که شاهزاده فیصل به همکارم زید بن کمی گفت، مذاکرات بین ریاض و تهران دو سال طول کشید.}

^{سعودی مرموز یا غیرقابل پیش‌بینی نبود، بلکه از زمان توافق العُلا به رهبری ولیعهد محمد بن سلمان، همچنین نشست سران سعودی-آمریکایی و سعودی-چینی شفاف بود.}

^{ریاض یک تصمیم روشن و غیرقابل انکار گرفت که توسعه و اصلاح است و من قبلاً در اینجا به نقل از یکی از مقامات ارشد سعودی گفتم که سیاست خارجی این کشور مبتنی بر « توسعه… توسعه… توسعه» است. این مقام ‌افزود:« پول و وقت را در جنگ‌های بیهوده هدر نمی‌دهیم.»}

^{این صحبتی است که بسیاری در ایالات متحده و غرب شنیدند، و یک بار به یکی از مقامات ارشد اروپایی که به ریاض سفر کرده بود، گفته شد که سعودی از کسی جانبداری نمی‌کند، اما « آیا به خود زحمت دادید برای اطلاع از مواضع ما ارتباط برقرار کنید، همان کاری که روس‌ها یا دیگران می‌کنند؟» بنابراین، اگر از مخدوش کردن}

 

^{طارق الحميد
نویسنده سعودی و سردبیر سابق روزنامه «الشرق الأوسط»}

^{وقایع پیش روی ما مؤید این نکته‌اند که رژیم آخوندها، ایران را به کشوری سرکش تبدیل کرده است، همچنین از مدتی پیش به ویژه پس از توافق ناکام هسته‌ای که سال 2015، تحت نظارت دولت باراک اوباما، رئیس جمهوری اسبق ایالات متحده صورت گرفت، شکست تعامل آمریکا و غرب با ایران به اثبات رسید.
توافق هسته‌ای در آن زمان کوتاه و مختصر شد و به پرونده غنی‌سازی و برخی تأسیسات تقلیل یافت، اما دیگر تسلیحات، به‌ویژه موشک‌ها و پهپادها را که ثابت شد رژیم آخوندها آن زمان در منطقه از آنها استفاده می‌کرد، در نظر نگرفت.
آن زمان- سال 2015- هشدارهای کشورهای منطقه از جمله اسرائیلی‌ها مبنی بر خطر غفلت از مذاکرات موشکی، پهپادی و شبه نظامیان ایرانی در منطقه شنیده نشد.
امروز، همه این خطرات ثابت شده، زیرا هیچ پایبندی به توافق هسته‌ای وجود ندارد، بلکه تهران همان زمان از بیش از 100 میلیارد دلار دارایی مسدود شده در خارج از کشور بهره‌مند شد و توانست}

 

غسان شربل
سردبير الشرق الاوسط

آنچه در ایران می‌گذرد به آن کشور، منطقه و جهان مربوط می‌شود. درست است که موضوع رژیم تنها به مردم ایران برمی‌گردد، اما این نیز درست است که ایران درگیر تنش‌های بین‌المللی و غوطه‌ور در چندین نقشه منطقه است. آنچه مردم منطقه می‌خواهند ایران، کشوری که به مرزها، قوانین جاری و قوانین پذیرفته شده درتعامل پایبند باشد. به همین دلیل است که اعتراضات ایران به طور گسترده دنبال می‌شود. به خصوص پس از آنکه به نظر می‌رسید بیش از یک خشم زودگذر و عمیق‌تر از گلوله‌هایی است که آن را ریشه کن می‌کنند. اعتراضات به انقلاب ایران سئوالی مهم و دشوار را مطرح می‌کند؛ ایران تا کی به تصمیم خود مبنی بر عدم اعتراف به تغییر جهان پایبند می‌ماند؟
^{انقلاب ایران در جهانی متولد شد و اکنون در جهانی دیگر زندگی می‌کند. جهان در چهار دهه گذشته تغییرات زیادی کرده است. به حدی تغییر کرده که هیچ کس نمی‌تواند به دور از تغییرات بزرگ رخ داده زندگی کند. زمانی که انقلاب خمینی پیروز شد، جهان در دوره دو اردوگاه به سر می‌برد و انقلاب به این افتخار می‌کرد که بیرون از دو قاموس}

 

^{حازم صاغيه}

^{هرجا که کردها ساکن شوند، ظلم و بدبختی از راه می‌رسد. امروز مرگ به طور همزمان در ایران، ترکیه، عراق و سوریه بر سرشان می‌ریزد.}

^{دلایلی بسیار- محلی، منطقه‌ای و بین‌المللی- شکوفایی فصل خون کنونی کردها همچنین درخشش آن را در چهار کشور بزرگ توضیح می‌دهد.}

^{اما دلیلی که بیش از هر چیز مهمتر و علت آن است، ناتوانی چهار کشور مذکور در ساختن دولت-ملت و ایجاد گروه‌های ملی برابر است.}

^{و می‌دانیم که کردها باوجود اینکه بزرگترین اقلیت در جهانند، در زمان تأسیس کشور‌های نوین، کشوری از خود نداشتند، اما علاوه بر آن، آنها همچنین فرصتی برای تبدیل شدن به شهروندان و گروه‌هایی برابر در چهار کشوری که به وجود آمدند نیافتند.}

^{عواملی که مانع از توسعه دولت-ملت‌ها در کشورهای مذکور شد، بسیارند و بیان شکست نیز شکل‌های گوناگون به خود گرفت: «ملت» در بیشتر موارد «دولت» را بلعید و ملی‌گرایی که نه با گستره زمینی کشور و نه ترکیب جمعیتی تطابق داشت برمیهن‌دوستی طغیان کرد و آن را از کار انداخت. برخی از آن کشورها از «تمدن» استفاده کردند}

 

^{هوشنگ رحمانی}

^{خیزش ژینا و مقاومت مستمر دانشجویان در جریان این خیزش را می‌توان نقطه پایانی بر چهار دهه سلطه ضد انقلاب فرهنگی حکومت اسلامی در دانشگاه‌ها دانست.
طبق برآوردها، تاکنون ۱۳۷ دانشگاه در خیزش انقلابی «زن، زندگی، آزادی» شرکت داشته‌اند. هرچند حدود و نوع این مشارکت مشخص نیست، این رقم بی‌شک بالاترین سطح حضور دانشگاه‌ها در روند تغییرات سیاسی در تاریخ ایران بوده است. افزون بر این جنبه کمّی، کیفیت و شدت حضور دانشگاه‌ها نیز مثال‌زدنی است.
طوری که دانشگاه‌ها و دانشجویان تا حالا در مقاومت در برابر نیروهای سرکوب از یک سو و در زنده نگه‌داشتن، پیش بردن و انتقال پیام خیزش «زن، زندگی، آزادی» عمل کرده‌اند، به راستی خیره‌کننده بوده و بر کم‌تر کسی پوشیده مانده است. اما این مقاومت از کجا می‌آید؟
خلق مداوم آوا و نمای انقلاب
سه‌شنبه ۲۴ آبان، حوض دانشکده مدیریت دانشگاه تهران به رنگ خون درآمد. پیش از آن، در هفدهم آبان، دانشجویان دانشگاه فرهنگ و هنر سرودی متعلق به سال ۸۸ را بازسرایی و بازخوانی کردند؛ بازخوانی‌ای به مراتب رادیکال‌تر از نسخه اصلی. از این بازسرایی‌ها زیاد می‌توان سراغ کرد. در اوایل آبان ماه، دانشجویان موسیقی دانشگاه هنر}

 

^{مصطفی فحص}

^{تهران نقشه‌های خود را با آتش نگه می‌‌دارد، با هر کسی که می‌خواهد به آنها نزدیک شود به هر ابزار دردسترسی مقابله می‌کند و با کسانی که سعی می‌کنند در آنها سوراخی از داخل ایجاد کنند یا از بیرون برش دهند، قاطعانه عمل می‌کند؛ نقشه‌هایی که پنج قرن پیش به دیواری برخوردند که استانبول بر اساس شرایط پیروز در جنگ «چالدران» در سال 1514 ساخته بود و متحدان پیروز در جنگ جهانی اول آن را تحکیم کردند. اما یک قرن صبر کرد تا دوباره گستره ژئوپلیتیک خود را بر ویرانه‌های منطقه متعادلی از جغرافیای میراث عثمانی محقق سازد، پس از آنکه محاسبه نادرست آمریکایی‌ها در نحوه مدیریت عراق پس از سقوط رژیم صدام حسین در آوریل 2003، امکان پیوند زمینی دریای خزر تا مدیترانه از طریق عراق فرصت را برای تهران مهیا ساخت تا دریای قزوین را از راه زمینی و از راه عراق با عبور از سوریه و حتی بیروت به دریای مدیترانه متصل سازد.}

^{مشکل نظام ایران یا مخمصه کنونی‌اش این است که پس از حدود دو دهه از گسترش توسعه طلبانه‌اش که آن را با پوششی ژئوایدئولوژیک پیش برده بود و به آن کمک کرد وارد تار و پود جوامعی شود که بر رژیم‌هایش تسلط دارد، به دام غرور قدرت و مازادهایش افتاد. در نگاه به نقشه‌ها و پیرامون‌شان زیاده روی کرد و هیچ اهمیتی به ساکنان آنها نداد و اداره امورشان را به طبقه سیاسی فاسدی که گاه با تشویق و گاه با ارعاب موفق به تحت سلطه خود درآوردن آنها شد واگذار کرد و مهم‌ترین امتیاز تهران به آنها این بود که منافع‌شان را تضمین کند، حتی اگر در تضاد با منافع ملی}