عبدالرحمان الراشد
روزنامه‌نگار و روشنفکر سعودی، سردبیر سابق روزنامه «الشرق الاوسط» و مدیر سابق شبکه العربیه
برخلاف ادعای غالب در فرهنگ نخبگان و عامه، همه جنگ‌ها، درگیری‌ها، حملات انتحاری و كاردهای آشپزخانه به فلسطینی‌ها و عرب ها نه زمین و كشور و نه حقوقی اعطا کرد و نه مانع از شهرک‌سازی یا تهاجم اسرائیل شد.
همچنین، نیمه دوم حقیقت این است که تمام «دستاوردهای» كسب شده، از جمله بازپس گيرى سینای مصر، وادی عربه اردن، کرانه باختری و غزه، از طریق مذاکره صلح آمیز به دست آمد. بیایید آخرین مورد، بلوک نفتی لبنان در آبهای مشترک با اسرائیل را به يادبياوريم که توافقنامه آن در اکتبر سال گذشته امضا شد. زمانی که مقامات لبنانی همراه با «حزب الله» با گزینه های زور یا مذاکره مواجه شدند، مذاکره را انتخاب کردند نه جنگ. لبنانی‌ها به جای شبه‌نظامیان به وکلا متوسل شدند و نقشه‌ای را امضا کردند که مرز دریایی با اسرائیل را به رسمیت می‌شناسد و پس از آن به آنها اجازه اكتشاف گاز و نفت را پیدا کردند.
اینها حقایق ثابت شده در بحث صلح و تسلیحات است، حتی اگر برخی تلاش کنند شکست توافقات را مطرح و به شکست پروژه های صلح آمیز و مذاکره استدلال كنند از جمله توافقنامه «اسلو » و سركشى اسرائيل كه درست است، اما آنچه را که نمی توان به طور کامل به دست آورد، نمى توان به طور كامل نادیده گرفت. آرزوهای مردم فلسطین برای داشتن کشوری مستقل با پایتختی قدس شرقی و بازگشت آوارگان، جز با یکی از دو راه، با زور اسلحه یا مذاکره برآورده نخواهد شد.از سال 1948، به كارگيرى زور بى وقفه ادامه داشته و هر چه حجم سلاح بیشتر باشد ضرر آن بیشتر است و ارتباط بین جنگ و خسارت برای همه شناخته شده است. اگر جريانى وجود دارد که می تواند تشکیل کشور فلسطینی را محقق كند، قدم پيش بگذارد، حقیقت این است که چنين نیرویی وجود ندارد و موازنه قوا ضررهای بیشتری را به همراه دارد.
به اختصار، بهترین گزینه در بدترین شرایط، مذاکره است و ما در این بحران خطرناک، فرصتی برای راه حل مسالمت آمیز می بینیم، چرا كه فرصت های بزرگ از دل تراژدی ها متولد می شوند. نتانیاهو ضعیف شده است و اگر در جنگ غزه پیروز شود و حماس را از بین ببرد، امیدی به زنده ماندن ندارد. افکار عمومی اسراییل، اکثراً بر برکناری او پافشارى دارند. مذاکره تنها گزینه ای است که چیزی از فلسطین و فلسطینی ها را نگه می دارد و به رنج طولانی آنها پایان می دهد. به بهره بردارى و باج خواهی منطقه ای از آرمان فلسطین توسط همه طرف هایی که مدت هاست از آن برای اهداف خود بهره برداری می کنند، پایان مى بخشد.
خشونت و سلاح به هدف تخريب هر پروژه صلح تبدیل شده و برخی از قدرت های منطقه ای همچنان تمایل به استفاده از آن دارند. حقیقت این است که همه عملیات های انتحاری و درگیری های مسلحانه بزرگ در سه دهه گذشته سعی در توقف تلاش ها برای مذاکره داشتند. جنگ کنونی غزه چند هفته پس از صحبت درباره ایده مذاکره برای تشکیل کشور فلسطینی آغاز شد. و وقتى که از عهده تحريب برنمی آيد، همانطور که در مورد توافقنامه «اسلو » اتفاق افتاد، به دنبال ایجاد اختلال در اجرای آن مى رود. این بهانه ای به اسرائیلی های افراطی مانند نتانیاهو داد تا از تعهدات خود شانه خالى کنند. بیشتر عملیات‌های مسلحانه با حمایت قدرت‌های منطقه‌ای مخالف مانند صدام حسین، حافظ اسد و ایران انجام شد. هر کسی که بخواهد می تواند همزمانی این دو مسیر را بررسی کند: عملیات مسلحانه و پروژه های صلح.
آنچه در ماه اکتبر اتفاق افتاد مشابه حملات انتحاری متعدد در سپتامبر 2001 است، وقتى «حماس» موفق شد مذاکرات طابا-واشنگتن را مختل کند، زمانی که عملیات همزمان انجام داد و 9 اسرائیلی را کشت. اسرائیل به جای حمله به مواضع گردان های القسام در غزه، مراکز تشکیلات خودگردان فلسطین در رام الله را با استفاده از تانک و هلیکوپتر منهدم کرد. «حماس» و کشورهای مخالف موفق شدند پروژه کلینتون را که بعداً «حماس» اعلام کرد اگر دوباره روی میز گذاشته شود حاضر است بپذیرد، اما دیگر خیلی دیر شده بود، ناكام سازند. کلینتون رفت، القاعده به آمریکا حمله کرد، آمریکا به افغانستان و عراق حمله کرد، پروژه فلسطین بیست سال از بین رفت، شهرک‌ها گسترش یافت، تشکیلات خودگردان فلسطین کوچک شد و شرایط مردم غزه بدتر شد. این تاریخچه مختصری از بیهودگی پروژه سلاح برای بیش از هفتاد سال است.
با وجود تکرار مکرر دعوت به سلاح، پروژه چاقو، ماشین بمب گذاری شده و حملات چریکی هرگز پیروز نبوده است، نه سرزمینی را بازپس گرفته و نه دستاوردهایی را به همراه داشته، از جمله حملات عظیم اکتبر بلکه ترس از عکس آن وجود دارد.
علاوه بر هزاران کشته غیرنظامی، امروز می ترسیم که غزه را از دست بدهیم و خواسته ما در سال های آینده فقط به احیای نوار از دست رفته تبدیل بشود. جهت يادآورى خود غزه با توافق «اسلو» به دست آمد نه با سلاح، و با اصرار دولت کلینتون برای شرکت دادن «حماس» در انتخابات علیرغم مخالفت فتح، به آن تحویل داده شد.
آیا این یک تصور اشتباه است؟ نه! با سلاح و جنگ، اگر بخشی از برنامه کاری نهادهای مستقل و یکپارچه فلسطینی باشد، فعالیت نظامی بخشی از یک پروژه است. جنگ به خودی خود هدف نیست جنگ وسیله ای است که هدف آن دستیابی به راه حل و احیای حقوق است. «حماس» یک حمله بزرگ را طراحی و اجرا کرد، بزرگترین حمله از زمان جنگ 1973، اما این یک عملیات بدون هدف بود، غیر از تلاش برای برهم زدن پروژه صلح، که بعداً به میل فلسطینی ها و نه بر خلاف میل آنها انجام می شود.
17/11/2023
