ئاگركه‌وتنه‌وه له قوتابخانه‌یه‌كی كچان له پیرانشار ناره‌زایی‌‌و نیگه‌رانی لی ده‌كه‌ویته‌وه
راپۆرت:
خالید محه‌ممه‌دزاده
رۆژی چوارشه‌مه 15ی سه‌رماوه‌ز، قوتابخانه‌ی شارۆچكه‌ی "شێناوێ" له شاری پیرانشار ئاگری تێبه‌ر ده‌بێت‌و جگه له 3 قوتابی ئاماده نه‌بوو له پۆله‌كه، 34 قوتابی پۆلی چواری سه‌ره‌تایی "شێناوێ" رووبه‌روی سوتان‌و برینداربون به رێژه‌ی له نێوان 40 بۆ60 له سه‌د ده‌بنه‌وه. رووداوێك كه نیگه‌رانی‌‌و ناره‌زایی زۆر له ناو دانیشوانی ناوچه‌كه دروست ده‌كات.
رووداوی ئاگركه‌وتنه‌وه‌كه:
زانراوه رووداوه‌كه سه‌عات8:25ی به‌یانی رووی داوه. كاتێك قوتابیانی كچی پۆڵی چواره‌م ده‌چنه پۆله‌كه‌‌و چاوه‌رێی ماموستاكه‌یان ده‌كه‌ن، به‌لام له‌و كاته‌دا سوپای نه‌وتی گر ده‌گرێت‌و نه‌وتی سوپاكه له‌گه‌ل گڕ به ژووره‌كه بلاو ده‌بێته‌وه میَز‌و كۆرسیه‌كان‌و په‌رده‌ی پۆله‌كه ده‌گرێته‌وه. ده‌گوترێ تا كه‌وتنه‌وه‌ی ئاگره‌كه‌ش ماموستاكه ناگاته پۆله‌كه. له‌و كاته قوتابیان به هاوار‌و گریان روو له ده‌رگای پۆله‌كه ده‌كه‌ن. به‌لام ده‌رگاكه‌یان بۆ ناكرێته‌وه. دوای ماوه‌یه‌ك به‌هاتنی خه‌لكی په‌نجه‌ره‌ی پۆله‌كه ده‌شكێنن‌و قوتابیه‌كان رزگار ده‌كه‌ن.
قوتابیه‌كان زۆربه‌یان ده‌ست‌و ده‌موچار‌و سه‌ریان سوتاوه‌‌و زۆر به‌سه‌ختی ده‌توانن قسه بكه‌ن. بنه‌ماڵه‌كانیان له به‌رده‌م نه‌خۆشخانه‌‌و ژوره‌كانی به‌سته‌ری ده‌ست به دۆعا‌و نزا‌و پارانه‌وه وه‌ستاون.
قوتابیان ده‌لێن چى؟
زۆربه‌ی قوتابیه‌كان ناتوانن قسه بكه‌ن به هۆی زۆربوونی رێژه‌ی سوتانه‌كه‌یان كه سه‌ر‌وچاویانی گرتووه‌ته‌وه. سه‌میره ئیسماعیلی یه‌كێك له برینداره‌كان كه له نه‌خۆشخانه‌ی ورمێیه به هه‌واڵنێری"فارس"ی ووتوه :" سه‌عات 8 پۆله‌كه‌مان گڕی گرت‌و ئێمه هاوارمان ده‌كرد‌و داوای یارمه‌تیمان ده‌كرد بۆ ئه‌وه‌ی رزگارمان بێت.
ئه‌فسانه قوتابیه‌كی تره ده‌لێت:" ده‌رگای پۆله‌كه‌مان ده‌سته‌گری نه‌بوو نه‌مانده‌زانی چی بكه‌ین‌و چون بینه ده‌ره‌وه". ده‌لێت: به هاوكاری ماموستاكه‌‌و خه‌لك له دوای شكانی په‌نجه‌ره‌كه هێنراینه ده‌ره‌وه".
گیرانه‌وه‌ی كاره‌ساته‌كه:
شایه‌تحالێكی رووداه‌كه ده‌لێت:" ئه‌و پۆله‌ی گری گرتووه پۆلی چوار بوو. ئه‌و رۆژه قوتابیه‌ك نه‌خۆش بووه‌و نه‌هاتوه‌ته‌وه‌‌و دوو قوتابی تریش له حه‌وشه‌ی قوتابخانه‌كه بوون. ته‌نیا ئه‌و 3 قوتابیه به سه‌لامه‌ت رزگاریان بووه، ده‌نا هه‌ر33 قوتابیه‌كه‌ی تر دوچاری سوتان بوونه‌ته‌وه به ریژه‌ی جیاواز. هه‌روه‌ها زانراوه كارگوزار(فه‌راش)ی قوتابخانه‌كه ویستویه‌تی به هانای قوتابیه‌كانه‌وه بچێت، ئه‌ویش تووشی سوتان ده‌بێته‌وه.
دوای كه‌وتنه‌وه‌ی ئاگره‌كه هه‌ر زوو خه‌لكی شێناوێ خۆیان ده‌گه‌یه‌ننه قوتابخانه‌كه‌‌و په‌نجه‌ره‌ی پۆله‌كه ده‌شكێنن‌و دواتریش به هۆی ته‌له‌فونی مودیری قوتابخانه‌كه‌وه بۆ شوینه حكومی‌‌و نه‌خۆشخانه‌كان‌و هیزه‌كانی فریاكه‌وتن، هیزی فریاگوزاری ته‌ندروستی له شاره‌كانی، پیرانشار، ورمی، مه‌هاباد نه‌غه‌ده‌‌و شنو ده‌گه‌نه شوینی رووداوه‌كه‌‌و قوتابیانی بریندار ده‌گوازننه‌وه بۆ نه‌خۆشخانه‌كان.
هۆكاری ئاگركه‌وتنه‌وه‌ه‌كه:
ئیداره‌ی ئاگركوژینه‌وه‌ی شاره‌كه له تازه‌ترین راپۆرتی رژانی نه‌وت له سوپاكه، هه‌وڵبوونی مودیری قوتابخانه له كونترۆلكردنی سوپاكه‌‌و كه‌وتنه خواره‌وه‌ی له ده‌ستی، قه‌ره‌بالغی قوتابیه‌كان له كاتی هه‌لاتن یان له پۆله‌كه‌‌و بوونی میله‌ی ئاستی به په‌نجه‌ره‌كه‌وه به هۆكاری ئاگركه‌وتنه‌كه‌و زیادبوونی زیانه‌كانی زانی، به‌لام نوینه‌ری شاری پیرانشار له په‌رله‌مانی ئێران له‌گه‌ل ئه‌وه‌ی دووپاتكردنه‌وه‌ی خوی بۆ ده‌ست له كاركیشانه‌وه‌ی وه‌زیری په‌روه‌رده راگه‌یاند ووتی: من رێكخراوی نویكردنه‌وه‌ی وه‌زاره‌تی په‌روه‌رده‌ی پا یزگا به تاوانبار ده‌زانم.
قوتابخانه‌كه سالی 1361 دروستكراوه
شارۆچكه‌ی شیناوێ مه‌ودایه‌كی زۆری له گه‌ل شاری پیرانشار نیه‌‌و ده‌كه‌ویته 500مه‌تری شاره‌كه. به تازه‌یی كراوه به‌شار 1200 بنه‌ماله‌ی تێدا نیشته‌جێن‌و5500 كه‌سی لی نیشته‌جییه. شیناوی دوو قوتابخانه‌ی سه‌ره‌تایی‌‌و ناوه‌ندی لییه. قوتابخانه‌كه ناو نراوه "ئینقلابی ئیسلامی". ساڵی 1361 له لایه‌ن خێرخوازێكی كورده‌وه دروستكراوه. قوتابخانه‌كه به گشتی 360 قوتابی هه‌یه‌‌و دوو شیفتی كورانه‌‌و كچانه پرۆسه‌ی خویندنی تێدا به‌ریوه ده‌چیت. شیفتی به‌یانیان بۆ كچانه‌‌و شیفتی دوانیوه‌رۆش بۆ كورانه.جگه له منالانی شارۆچكه‌كه، له گونده‌كانی تریشه‌وه مندالان بۆ خویندن هاتونه‌ته ئه‌و قوتابخانه. قوتابخانه كه 8 پۆلی هه‌یه‌‌و هه‌ر پۆلێك له نێوان 35 تا 40 قوتابی تێدایه‌‌و قوتابی كچان‌و كوران لێك جیاكراونه‌ته‌وه. قوتابخانه پۆله‌كانی سه‌ره‌تایی له‌خۆ ده‌گرێت‌و ته‌مه‌نی هه‌موویان له نێوان 7 بۆ 15 ساڵدایه.
قوتابخانه‌كه 31 سال له‌مه‌وپیش دروستكراوه‌و بیناكه‌ی كۆنه‌‌و پۆله‌كانی كه‌مترین خزمه‌تگوزاری تێدایه. به‌رپرسانی په‌یوندیدار هه‌ر چه‌ند ده‌لێن پیرانشار‌و شارۆچكه‌ی شیناوێش خزمه‌تگوزاری بۆری گازیان بۆ راكیشراوه، به‌ڵام خودی قوتابخانه‌كه به هۆی كۆنی بیناكه‌وه‌‌و به ئۆمیدی ئه‌وه‌ی بونیاد بنیرێته‌وه، بۆری گازی بۆ رانه‌كێشراوه‌‌و له‌م زستانه كه به‌فر هه‌موو ناوچه‌كه‌ی داپۆشیوه هه‌ر به زووپا‌و كوره‌ی نه‌وتی پۆله‌كانی گه‌رم ده‌كرێنه‌وه.
كاردانه‌وه‌كان:
نوێنه‌ری پیرانشارله په‌رله‌مانی ئێرانیش رایگه‌یاندووه كه پۆله‌كان بچوكن‌و جیگه‌ی ئه‌و هه‌موو قوتابیه نابێته‌وه. داواشی كردوه ده‌بێت وه‌زیری په‌روه‌رده ده‌ست له‌كار بكێشێته‌وه. وه‌زیری په‌روه‌رده‌ی ئێرانیش دوای رووداوه‌كه، گه‌یشتووه‌ته پیرانشار.
مورته‌زا ره‌ئیسی یه‌كێك له كارمه‌ندانی په‌روه‌رده له پیرانشار ووتویه‌تی: سوپا گرتووه‌كه‌ی قوتابخانه‌كه له جۆری ئیستانداردی كاربراتۆری بووه‌و هۆكاری ئاگركه‌وتنه‌وه نازانری چ بووه، هاوكات ئیسماعیلزاده به‌رپرسی رێكخراوی نویكردنه‌وه‌ی قوتابخانه‌كه‌كانی ئازربایجان ده‌لێت:" به‌رپرسی قوتابخانه‌كه هۆكار بووه، چونكه سوپاكه ئیستاندار بوو". له زۆرێك له سایته ئێرانیه‌كان حكومه‌ت تۆمه‌تبار كراوه به كه‌مته‌رخه‌می‌‌و پێ رانه‌گه‌یشتنی به قوتابخانه‌كان.
بارێكی نائاسایی‌‌و غه‌مهێنه‌ر باڵی كێشاوه به سه‌ر شیناوێ. له شوێنه‌كانی تری كوردستان‌و پیرانشار‌و گونده‌كانی ده‌وروبه‌ری، خه‌لك وه‌ك هاوده‌ردی ده‌ربرین روو ده‌كه‌نه شوینه‌كه‌و سه‌ردانی نه‌خۆشخانه‌كانی پیرانشار‌و ورمێ‌‌و مه‌هاباد‌و نه‌غه‌ده‌‌و شنو ده‌كه‌ن كه برینداران گوازراونه‌ته‌وه بۆیان. هاوكات كه‌سوكاری مناله‌كان له‌گه‌ل ژماریه‌كی زۆر له خه‌لكی شیناوی وه‌ك ناره‌زایی ده‌ربرین له به‌رده‌م په‌روه‌ردی پیرانشار به نیشانی ناره‌زایی كۆده‌بنه‌وه‌‌و ئهمهش وا ده‌كات به‌شێك له به‌رپرسانی حكومه‌ت‌و پاریزگای ئازربایجان سه‌ردانی شوینه‌‌كه بكه‌ن
تا كاتی ئاماده‌كردنی ئه‌م راپۆرته ـ دووهه‌م رۆژ ـ قوتابخانه‌كه داخراوه.
پێشینه‌ی ئاگركه‌وتنه‌وه له قوتابخانه‌كانی ئێران
رووداوه‌كه‌ی شارۆچكه‌ی شیناوێ یه‌كه‌م حاله‌تی سوتانی قوتابخانه نیه له‌ئێران، سالی رابردوو له شاری چابه‌هار پێنج خویندكار بۆ هۆی شۆرتی كاره‌باوه گه‌یه‌نرانه نه‌خۆشخانه كه چواریان مردن. سالی 1383و له مانگی به‌فرانبار 13 قوتابی كچ‌و كور له پاریزگای چوار مه‌حال‌و به‌ختیاری به هۆی گرگرتنی سوپای قوتابخانه‌كه‌یان گیانیان له‌ده‌ست دا. دوو سال له‌مه‌وبه‌ریش له گوندێگی پاریزگای فارس هه‌شت قوتابی به هۆی ئاگره‌وه له پۆله‌كه‌یان سوتان.
لیستی ناوی ئه‌و قوتابیانه‌ی دووچاری سوتان بوونه‌ته‌وه:
فەخرەدین خزری، مامۆستا
خدر راە خارکش، خزمەتگوزار
مبینە پرکم
نادیە ساڵحی
مێهناز محەمەد پوور
کەوسەر ئەحمەدزادە
ئامینە راک
ئاسیە ئەبووبەکری
شادی ئیبراهیمیان
ئەسرین مەعرووفی
سیما شادکام
ئەسما دروی
ستارە عالیە
ئامینە ئیسماعیل پوور
ئارەزوو تاهیر ئاریایی
کانی شەریفی
سیما مرادی
ساریا رەسووڵ زادە
لەیلا کەریمی
سۆزان مەلا ئەمینی
یادگار مستەفا نەژاد
نیگار پری موزە
سەمیرا ئیسماعیلی
سەمیرا مەعرووفی
ناهیدە شەریفی
مروارید حەمزە
فائیزە ملو
فەریدە ئومیدوار
سیما رەسووڵی
شیلان یگانە
