فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2025-04-23-20-31-58 ڤیدیۆیەکە، فەرمانی پێویستم دەرکرد بۆ بەدواداچوون بۆ بابەتەکە." داواکاری گشتیی پارێزگای کرماشان گوتی، "بەمەبەستی لێکۆڵینەوەی زیاتر لە وردەکارییەکانی ئەم رووداوە، گفتوگۆ لەگەڵ بەرپرسانی پەروەردەش...
2025-04-23-20-28-02 گۆڵۆباڵیزم ( کەئەوکات بەسیستەمی نوێی جیهان) پێناسە دەکرا. ئەو ململانێ فکریەش لە نێوان (ساموئل هانتینگتون ) ی خاوەن تێزی (پێکدادانی شارستانیەکان) و فرەنسیس فۆکۆیامای خاوەن...
2025-04-23-19-52-21 ساڵ و دەیان ملیار دۆلاری تێچووی بوو . بەتایبەتی دوای ئەوەی ئیسرائیل بە بەکار هێنانی جۆرە موشەکێکی ئەمەریکی توانیتی حەسەن نەسرولله کە لە قولای...
2025-04-23-19-49-44 و بەشێوەی ناڕاستەوخۆ و تەنها لەسەر پرسی ئەتۆم، دانوستان لەگەڵ ئەمریكا ئەنجام بدات. هەروەها لە بەرامبەریشدا، ترامپ بە كۆمەڵێك پێشمەرجی زۆر و قورسەوە، نامەیەك بۆ...
2025-04-12-15-24-28 کۆچی دواییکرد و تەرمەکەی ناگەڕێندرێتەوە رۆژهەڵاتی کوردستان. رەنج پشدەری، چالاکڤانی کورد لە سوێد، ئەمڕۆ هەینی بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت: "سەید عەلی رەحیم پوور،...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

hiwa mahmud usman

 

رووداو- لەندەن

هیوا مەحموود عوسمان، ستوننووسی (رووداو)، لە رێوڕەسمێكدا لە لەندەنی پایتەختی بەریتانیا، خەڵاتێكی نێودەوڵەتی وەرگرت ، بەهۆی بەشداری بەرجەستە لە بواری میدیای نوێدا.  خەڵاتەكە رۆژی 5/5/2012 لەلایەن ئەنجوومەنی نێودەوڵەتی چاپەمەنی و پەخشی سەر بە دامەزراوەی سەدەی داهاتوو بەخشرایە هیوا عوسمان و حەوت رۆژنامەنووسی دیكە.  لە بەیاننامەی خەڵاتكردنەكەدا (رووداو) بە "پێشەنگێكی رۆژنامەگەری" لە ناوچەكەدا ناسێندراوە. ئەو ئەنجوومەنە لە مانگی كانوونی یەكەمی 2012 زانیارییەكانی لەبارەی (رووداو) و نووسەرەكانی وەرگرت، بۆ بەشداریكردنی رووداو وەك دەزگایەكی میدیایی لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاستدا لە پێشبڕكێی خەڵاتكردنەكەدا، لەگەڵ چەند دەزگایەكی دیكەی رۆژهەڵاتی نێوەڕاستدا.  ویلیام مۆریس، سكرتێری گشتی دامەزراوەكە لەوبارەوە گوتی "ئەم خەڵاتە بەخشرایە هیوا عوسمان لەبەر حەزی بەهێزی ئەو بۆ تیشك خستنە سەر گۆڕەپانێكی ئاڵۆز، كە عێراقی ئەمڕۆیە. ئەو بەرگری لە ئازادی رۆژنامەوانی و بەرزترین ستاندەرەكانی میدیای پرۆفێشناڵی كردووە لەهەردوو بواری بینراو و نووسراودا". 

هیوا عوسمان، كە هەفتانە ستوونەكانی بەهەردوو زمانی كوردی و ئینگلیزی لە (رووداو)دا بڵاودەبنەوە، لەبارەی ئەو خەڵات كردنەی دەڵێ"خەڵاتەكە دانپێدانانێكی گرنگە بە رۆڵی میدیای نوێ لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاستی نوێدا"، بەڵام پێیوایە هێشتا زۆر ماوە تێگەیشتنێكی دروست لەو ناوچەیە دەربارەی میدیای نوێ دروست ببێ.  هیوا مەحموود عوسمان، هەروەها ئاماژەی بە چەند پڕۆژە یاسایەكدا لە پەرلەمانی عێراق، ئەگەر پەسەند بكرێن، ئەوا بەشێوەیەكی جیدی رێگری لەبەردەم ئازادی رادەربڕین و مافی وەدەستهێنانی زانیاری لەو وڵاتەدا دروستدەكەن.  لیژنەی ناوبژیوانانی خەڵاتەكان پێكهاتبوون لە چەندین رۆژنامەنووسی ناسراوی نێودەوڵەتی لە كەناڵەكانی وەك BBC، جەزیرە، فاینەنشاڵ تایمز و رۆژنامەی (الحیاە)ی لەندەنی.  خەڵاتەكانی ئەمساڵ زیاتر بەخشرانە ئەو رۆژنامەنووسانەی كار لەسەر ناوچەی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست دەكەن، كە ئێستا بە گۆڕانكاری مەزندا تێدەپەڕێت. 

رێوڕەسمەكە دەرفەتی پێكەوەبوونی بۆ پەیامنێرانی نێودەوڵەتی و رۆژنامەڤانانی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست رەخساند و رێزی لە رووماڵكردنی رووداوەكانی ناوچەكە گرت، لەلایەن ئەو كەسانەوە. هەروەها فیلمێكی كورتیش پیشاندرا بۆ رێزگرتن لەو رۆژنامەنووسانەی، كە ئەمساڵ لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاست گیانیان لەدەستدا. خەڵاتەكانی میدیای نێودەوڵەتی ساڵانە لەژێر چاودێری ئەنجوومەنی نێودەوڵەتی چاپەمەنی و پەخش رێكدەخرێت. ئەنجوومەنەكە ساڵی 2005 لەلایەن دامەزراوەی سەدەی ئایندە دامەزراوە.  ئەركی سەرەكی دامەزراوەكە پشتیوزانیكردنە لە دەستپێشخەرییەكانی ئاشتی لە رۆژهەڵاتی نێوەڕاست و بەردەوامیدان بە گفتوگۆی سیاسی و ئاینی لە ناوچەكەدا، ئەمەش لە رێگەی پڕۆژەی وەك خەڵاتەكانی میدیای نێودەوڵەتی.

 

رووداو- هەولێر

کۆنگرەی گردبوونەوەی عەرەبی بۆ سەرخستنی دۆزی کورد، تەواوی پشتگیری خۆی بۆ مافی چارەی خۆنووسین بۆ گەلی کورد راگەیاند.  ئێوارەی ئەمڕۆ شەممە، مەسعود بارزانی سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە سەڵاحەدین لە بەشداربووانی یەکەمین کۆنگرەی گردبوونەوەی عەرەبی بۆ سەرخستنی دۆزی کورد کۆبووەوە کە ئەمڕۆ کۆتایی بە کارەکانی هێناو ئەمیندارییەتێکی گشتی بۆ گردبونەوەکە هەڵبژارد. ئامادەبووان رایانگەیاند کە کۆنگرەکە بە سەرکەوتوویی کۆتایی بە کارەکانی هێنا و گەیشتە ئەو باوەڕەی کە پێویستە گردبوونەوەکە بە هەموو شێوەیەک پاڵپشتی گەلی کورد بکات لە هێنانەدی ئامانجە دێرینەکانی خۆی و بەرگریکردن لە مافی قوربانیانی ئەو کارەساتانەی کە دووچاری گەلی کورد بوون.

 هەروەها پشتگیریکی تەواو لە دیاریکردنی مافی چارەی خۆنووسین و چارەسەرکردنی کێشەکانی ئێستای نێوان هەرێمی کوردستان و بەغدا بە پشت بەستن بە دەستوور و بەکارهێنانی زمانی دیالۆگ لە چارەسەرکردنی ئەو کێشانە دوور لە زمانی هەڕشە و بە کارهێنانی هێز و داواشیان لە بەغدا کرد کە بەو پەڕی نەرمییەوە سەیری داواکاری رەوای گەلی کورد بکات . هەروەها ئامادەبووان داوایان لە هەرێمی کوردستان کرد کە گوتاری سیاسی کورد پێویستە بگاتە هەموو میللەتانی عەرەب بە شێوازێکی نوێ‌، چونکە بەدرێژایی مێژوو بە شێوەیەکی هەڵە لە کورد تێگەیەنراون و ئامادەیی رەوتی دیموکراتیشیان دەربڕی لە پشتگیریکردن لە مافەکانی کورد و پێویستی پاڵپشتیکردن لەو رەوتە لە لایەن کوردەوە بۆ ئەوەی ئەو رەوتە بە ئەرکە مێژووییەکەی خۆی لە پارێزگاریکردن لە دیموکراتیەت هەڵبستێ،‌ چونکە تەنها لە کەشێکی دیموکراتیدا کورد و گەڵانی دیکەی عێراق دەتوانن بگەنە ئامانجی خۆیان.

 سەبارەت بە رەوشی هەرێمی کوردستانیش ئامادەبووان سەرسامی خۆیان بەرامبەر ئەو رەوشە دەربڕی و هیوایان خواست کە ناوچەکانی دیکەی عێراقیش چاو لە هەرێمی کوردستان بکەن .  لە بەرامبەردا سەرۆکی هەرێمی کوردستان سوپاسی ئەو هەڵوێستەیانی کرد و پیرۆزبایی خۆیشی پێشکەش بەو بیرمەند و رۆشنبیرە عەرەبانە کرد کە بۆ ئەمیندارێتیە گشتیەکەی گردبوونەوەکە هەڵبژێردراون و خۆشحاڵی خۆیشی دەربڕی بە بەشداربوونی ئەو ژمارە بیرمەند و رۆشنبیرە عەرەبانەی کە لە چەند وڵاتێکی عەرەبی هاتبوون و ئامادەیی هەرێمشی دەربڕی لە پێشکەشکردنی هەر کار ئاسانییەک بۆ ئەوەی گردبوونەوەکە بتوانێ ئامانجەکانی خۆی بپێکێ‌ و تەئکیدیشی لەوە کردەوە کە تەنها بە دیموکراتیەت دەتوانرێ‌ کۆمەڵگەیەکی دروست بونیاد بنرێ‌ ، دوور لە شۆفینیەت و دیکتاتۆریەت.

hamadan

 

هەفتەی رابردوو، بە هەوڵی خوێندکارانی کوردی زانکۆی بووعەلی سینای هەمەدان، سمینارێک بۆ بەرزراگرتنی یادی قوربانیانی چەکی کیمیایی کوردستان، بەڕێوە چوو. لە دەستپێکی سمینارەکەدا، ڤیدیۆیەکی تایبەت به کارەساتی هەڵەبجه پێشکەش به ئامادەبووان کرا و دواتر لە لایەن عەزیز کرماشانی و رامین مۆسیقی، مۆسیقای چەمانه (کە مۆسیقای خەم و پەژارەی کوردیە) بەڕێوە چوو.

عوسمان موزەییەن کە بە نوێنەرایەتی قوربانیانی کیمیایی شاری سەردەشت، بەشداری لەو سمینارەدا کردبوو، لە قسەکانیدا رەخنەی لە گرنگینەدانی بەرپرسان لە یادکردنەوەی کیمیابارانکردنی سەردەشت گرت و رایگەیاند "نەوەی نوێ پێویسته بزانێت کە نەتەوەکەی چی بەسەر هاتووە و سەرەڕای ئەو هەمووە کارەساتە دڵتەزێنه هێشتاش لەسەر پێی خۆی راوەستاوە".

د. سەتار عەزیزی، مامۆستای زانکۆ و بەڕێوەبەری دەستەی یاسایی زانکۆی بووعەلی سینای هەمەدان، یەکێکی تر لە بەشداربووانی سمینارەکە بوو که لە روانگەی یاسای نیودەوڵەتیەوە تیشکی خستە سەر تاوانی کیمیابارانکردنی هەڵەبجە.  مامۆستا ئاسۆ، شاعیری ناوداری کورد به پێشکەش کردنی چەند پارچە شێعرێک لەسەر سەردەشت و هەڵەبجە سمینارەکەی رازاندەوە. مامۆستا ئاسۆ لە بەشێکی گوتەکانی رایگەیاند "کارەساتێکی وەک هەڵەبجه و ئەنفاڵ بۆ لەناوبردنی نەتەوەی کورد ئەنجام دراون".

لە کۆتایی سمینارەکەدا، وێنەی کیمیابارانکردنی سەردەشت و هەڵەبجە نمایش کران. پارێزگای هەمەدان هاوسنوور لەگەڵ پارێزگاکانی سنە و کرماشان هەڵکەوتووە. هەمەدان پایتەختی ئیمپراتوری میدیا و شوێنی لەدایک بوونی باباتاهیری لۆڕ و بووعەلی سینا بووە.

sedarea

بەیاننامەکە بەو شێوەیە:

با ویژدانە رابووەکان بۆ رزگاری گیانی چالاکڤانانی کوردی سزادراو بە لەسێدارەدان، بەرپرسانه بجوڵێنەوە. چالاکڤانانی کوردی سزادراو بە لەسێدارەدان کە لە گرتووخانەکانی تاران، سنه، ورمێ و شارەکانی دیکەی کوردستان دەستبەسەرن، لە دۆخێکی نالەباردا بەسەر دەبەن.  لەو میانەیەدا، بارودۆخی تەندروستی شێرکۆ مەعاریفی که مانی لەخواردن گرتووە و حەبیبوڵڵا گوڵپەری پور که لە زیندانی سمنان دەستبەسەرە، لە نیگەرانییەکانی ئێمەی زیاد کردووە.

رێکخراوی مافی مرۆڤی کوردستان وێڕای رەخنەی چەندین جارەی لە شێوەی دادگایی کردنی چالاکڤانانی کورد و چۆنێتی سەپاندنی سزای لەسێدارەدان بەسەریاندا، داوا لە سەرجەم رێکخراوەکانی مافی مرۆڤ و ویژدانه رابووەکان دەکات به هانای گیراوانی سیاسی کوردی سزادراو بە لەسێدارەدان بێن کە ناوەکانیان بریتین لە:

شێرکۆ مەعارفی، لوقمان مورادی، زانیار مورادی، حەبیبوڵڵا گوڵپەری پور، حەبیبوڵڵا لەتیفی، رەشید ئاخکەندی، بێهروز ئاڵخانی، رەزا ئیسماعیلی، حەبیب ئەفشاری، عەلی ئەفشاری، سامی حوسێنی، ئەسغەر رەحیمی، یاوەر رەحیمی، بێهنام رەحیمی، بەهمەن رەحیمی، موختار رەحیمی، مەردان مەلیکی، ئەنوەر رۆستەمی، مستەفا سەلیمی، حەسەن تاڵعی، عەزیز محەمەدزاده، جەماڵ محەمەدی، ئیبراهیم عیساپور و سیروان نژاوی.

رێکخراوی مافی مرۆڤی کوردستان ناوەندەکەی لە شاری سنەی رۆژهەڵاتی کوردستانه. محەمەد سەدیق کەبودوەند، سەرکی ئەو رێکخراوە لە ساڵی 2007وە بە تۆمەتی دامەزراندنی ئەو رێکخراوە و دژایەتی بەرژەوەندی نەتەوەیی ئێران، لە گرتووخانەی ئێوینی تاران دەستبەسەرە.


 

ساكار عەبدوڵڵازادە

رووداو - هەولێر

ئەمڕۆ هەینی، خولی دووەمی هەڵبژاردنی پەرلەمانی ئێران لەو ناوچانەی کەوتبوونە خولی دووەمەوە، بەڕێوە چوو. لە رۆژهەڵاتی کوردستان ئەو هەڵبژاردنە لە 4 بازنەی هەڵبژاردندا بەڕێوە چوو.

ئەو هەڵبژاردنە وەك هەڵبژاردنەكەی پێشوو لەلایەن سەرجەم حیزبەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان بایكۆت كرا، بەڵام بزووتنەوەی كۆماریخوازی رۆژهەڵاتی كوردستان كە بنكەیان لە ئەوروپایە، داوا لە خەڵكی رۆژهەڵاتی كوردستان کردووە بەشێوەیەكی چالاكانە بەشداری لە هەڵبژاردنەكەدا بكەن.

هیوا محەممەدی، ئەندامی ئەنجوومەنی هاوئاهەنگی بزووتنەوەی كۆماریخوازی رۆژهەڵاتی كوردستان بە (رووداو)ی راگەیاند "سەرەڕای رەخنە و تێبینیمان لە سیستەمی هەڵبژاردنی ئێران، بەڵام هەڵبژاردنی پەرلەمانی بە دەرفەتێكی گونجاو و بێ مەترسی بۆ كورد دەبینین، تاوەكو لەو رێگەیەوە نوێنەرێكی‌ باشی كورد زمان و كوردپەروەر بگەنە پەرلەمان".

بەڵام فاروق بابامیری، ئەندامی دەفتەری سیاسی كۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتكێشانی كوردستانی ئێران لە لێدوانێكدا بۆ (رووداو)، وێڕای رەتكردنەوەی ئەو داوایە، گوتی " ئەوە 33 ساڵە كوردی باش دەنێرین بۆ پەرلەمان، با بزانین چ خزمەتێكیان بە كوردستان كردووە. كام كێشەی نەتەوەیی كوردیان چارەسەركردووە، لە كام شار كارگەیەكیان دامەزراندووە و هەلی كاریان بۆ چەند كەس دابینكردووە".

بزووتنەوەی كۆماریخوازی رۆژهەڵاتی كوردستان خوازیاری ئەوەیە كە وەك پارتی ئاشتی و دیموكراسیBDP كە حیزبێكی یاسایی كورد و بەشداری پەرلەمانی توركیایە، بزووتنەوەیەكی یاسایی لەنێو ئێراندا بەرپابكرێ و كورد بەشێوەیەكی یاسایی بەشداری پرۆسەی سیاسی ئێران بكات.

هیوا محمەمەدی دەڵێ "ئێمە دەمانەوێ مۆدێلی باكووری كوردستان لە رۆژهەڵات پیادە بكەین. بارودۆخی رۆژهەڵاتی كوردستان و باكووری كوردستان زۆر لێك جیاوازن. هیچ كات لە ئێراندا نكۆڵی لە بوونی كورد نەكراوە، بەڵام كورد لە توركیا رووبەڕووی سیاسەتی نكۆڵی لێكردن بووە و تەنانەت وشەی كورد و كوردستان لە فەرهەنگی سیاسی توركیا رەشكرایەوە، كەچی ئێستا پارتی یاسایی كوردی لە توركیا دامەزراون و بەناوی كوردەوە بەشداری لە هەڵبژاردنی پەرلەمان و ئەنجوومەنی شارەوانییەكاندا دەكات".

ئەو ئەندامەی ئەنجوومەنی هاوئاهەنگی بزووتنەوەی كۆماریخوازی رۆژهەڵاتی كوردستان گوتیشی "پێویستە ئێمە باوەڕمان بە گۆڕان هەبێ و لەجیاتی بایكۆتكردنی هەڵبژاردنەكان، خەڵكی كوردستان هانبدەین بەشدارییەكی كارا لە هەڵبژاردنەكاندا بكات بۆ ئەوەی بسەلمێنین، كە ئەگەر دەرفەتی بەشداری سیاسی بەكورد بدرێ، ئەوا نابێتە هەڕەشە و مەترسی بۆ سەر ئێران".

تەیمور مستەفایی، ئەندامی دەفتەری سیاسی حیزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران پێیوایە بەراوردكردنی كۆماری ئیسلامی و توركیا "بەراوردێكی هەڵەیە" و گوتی "لە توركیا تاڕادەیەكی زۆر هەڵبژاردن دیموكراتییە و بنەمای دیموكراسی لەو وڵاتەدا هەیە، بەڵام لە ئێران سەرجەم ئەو هەڵبژاردنانەی كە تائێستا بەڕێوەچوون تەنیا بۆ نیشاندانی هێزی دەسەڵات و فریودانی رای گشتی بووە".

ناوبراو راشیگەیاند "لە ئێراندا نەك نوێنەر ناتوانێ هیچ رۆڵێك بگێڕێت بەڵكو پەرلەمانیش دەزگایەكی بێ كاریگەر و بێ دەسەڵاتە. لە ئێراندا چەندین ناوەندی فەرمی و نافەرمی یاسادانان هەیە كە بەسەر پەرلەماناندا باڵا دەستن. ئەوە جگە لەوەی وەلی فەقیە لەسەرووی هەموو یاساكانە و هیچ شتێك بەبێ ویست و خواستی ئەو نایەتەدی".

هەڵبژاردنی خولی یەكەمی پەرلەمانی ئێران لە 2/3/2012 لەكاتێكدا بەڕێوەچوو، كە سەرجەم پارتە سیاسییەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان بەشداریكردن لەو هەڵبژاردنەیان بایكۆت كردبوو.

تائێستاش ئامارێكی دروست لەسەر رێژەی راستەقینەی خەڵكی كورد لە هەڵبژاردنەكەدا بڵاونەكراوەتەوەو دەسەڵات و ئۆپۆزیسیۆنی كورد هەر یەكەو باس لە ئامارێك دەكەن.

بەڵام هیوا محەممەدی بانگەشەی بایكۆتی هەڵبژاردنەكانی بە "ناسەركەوتوو" وەسفكرد و گوتی "ئێمە بینیمان سەرەڕای بایكۆتی هەڵبژاردنەكان لەلایەن سەرجەم پارتە سیاسییەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان، خەڵك بە پێچەوانەوە بەشداری لە هەڵبژاردنەكاندا كرد و تەنانەت لە شارێكی وەك مەهاباد 65%ی دەنگدەران دەنگیاندا".

بەڵام فاروق بابامیری، ئەندامی سەركردایەتی كۆمەڵەی شۆڕشگێڕی زەحمەتكێشانی كوردستانی ئێران ئەوە رەتدەكاتەوە و دەڵێ "كورد هەر لە سەرەتای هاتنە سەركاری كۆماری ئیسلامی نای بەو دەسەڵاتە گوتووە، بەڵام ئێستا كە دەبینین سەرجەم ئۆپۆزیسیۆنی ئێرانیش هاودەنگ لەگەڵ كورد نایان بەو دەسەڵاتە گوت. من بەڵێن دەدەم ئەگەر هەڵبژاردنێكی ئازاد لە ئێران بەڕیوەبچێ هەر ئەو رۆژە دەسەڵاتی كۆماری ئیسلامی نامێنێت".

بابامیری گوتیشی "كۆماری ئیسلامی نانی شەوی خەڵكی بەدەستە و بە كەڵك وەرگرتن لە پارە و ترساندن و تۆقاندن، خەڵكێكی زۆری بە ناچاری بەرەو سندوقەكانی دەنگدان راكێشا. خەڵكی كورد شەرمیان دەكرد بەشداری لە هەڵبژاردنەكە بكەن و زۆربەیان شەو بە تاریكی بۆ ئەوەی نەناسرێنەوە، بەناچاری دەنگیاندا".

israil

 

چەند شارەزایەكی سیاسی ئیسرائیلی رایدەگەیێنن كە هەر كاتێك كورد سەربەخۆیی راگەیاند، ئەوا دەوڵەتی ئیسرائیل یەكێك دەبێ لەو دەوڵەتانەی پشتگیری لەو هەنگاوە دەكات، بەڵام پێیانوایە كە نابێ كوردستان پەلە بكات لە راگەیاندنی سەربەخۆیی، بەڵكو وردە وردە كار بۆ ئەوە بكات.

هەفتەی رابردوو، ئۆفرا بینگیۆ توێژەری سیاسی لە سەنتەری موشی دایانی ئیسرائیلی بۆ توێژینەوە لە كێشەكانی رۆژهەڵاتی نێوەڕاست و نووسەری كتێبی (كوردی عێراق: دروستكردنی دەوڵەتێك لەنێو دەوڵەت دا)، وتارێكی لەژێرناوی (ئایا بارزانی كوردستانی سەربەخۆ رادەگەیێنێت)، لە رۆژنامەی (جاروسەلیم پۆستی) ئیسرائیلی كە بەزمانی ئینگلیزی چاپ دەكرێت، بڵاوكردەوە و تێیدا باس لەو ئاستەنگانە دەكات كە لەبەردەم ئەو بڕیارەدان.

لەسەرەتای وتارەكەیدا، ئەو پسپۆڕە ئیسرائیلیە دەنووسێ "مامەڵەكردن لەگەڵ مەسەلەی سەربەخۆیی كوردستان، بارزانی دووچاری دوو رێگە دەكات، یەكێكیان ئەوەیە كە پێدەچێ ئێستاكە باشترین كات بێ بۆ ئەو بڕیارە و رێگەكەی دیكەش ئەوەیە كە هێشتا زۆر ئاستەنگی گەورە هەن لەبەردەم ئەو بڕیارە".

ئۆفرا بینگیۆ لە وتارەكەیدا باس لەو راپۆرتەی رۆژنامەی (الحیاە)ی لەندەنی دەكات كە گوایە دەیڤد پەترۆیس، بەرپرسی دەزگای هەواڵگری ئەمریكا CIA داوای لە ئەنقەرە كردووە پشتگیری لە هەنگاوی راگەیاندنی سەربەخۆیی كورد بكات.

د. ئالۆن بێن میر، پرۆفیسۆری پەیوەندییە نێودەوڵەتییەكان و رۆژهەڵاتی نێوەڕاست لە زانكۆی نیویۆرك كە جوولەكەیە، باس لەوە دەكات كە ئیسرائیل هیچ كێشەیەكی لەگەڵ ئەو هەنگاوەی كورد نابێ و بەڵكو پشتگیریشی دەكات.

لەوبارەیەوە بۆ (رووداو) گوتی "بێگومان ئیسرائیل پشتگیری لە سەربەخۆیی كوردستان دەكات و رەنگە یەكێكبێ لە یەكەم ئەو دەوڵەتانەی بە فەرمی دان بە سەربەخۆیی كوردستان بنێ، لەبەرئەوەی ئیسرائیل چیتر خەمی نیگەرانی توركیای نابێت، بەهۆی ئەو پەیوەندییە بەهێزەی ئەنقەرە لەگەڵ هەرێمی كوردستان هەیەتی".

"لە باشووری سوودان و 

فەلەستین پێشكەوتووترە"

پێشنیازی ئۆفرا بینگیۆ ئەوەیە كە دەبێ پێش هەر شتێك ژێرخانی دەوڵەت ئامادە بكرێ و چاوەڕێبكرێ هەتا هەلی گونجاو دێ بۆ راگەیاندنی سەربەخۆیی. لەوبارەوە دەنووسێ "ئەگەر تەماشای واقیعەكە بكەین، دەتوانین بگەینە ئەو باوەڕەی كە زۆر لە چاودێرانی دیكەش ئاماژەیان پێداوەو ئەویش ئەوەیە كە كوردستان هەموو خەسڵەتەكانی بە دەوڵەتبوونی تێدایە. هەتا لە هەندێ ناوچە، وادیارە كە زۆر رێكوپێكتر و پێشكەوتووترە لەچاو باشووری سوودان و فەلەستین".

دواتر باس لەو ئاستەنگانە دەكات كە لەبەردەم هەنگاوی سەربەخۆبوونی كوردستان سەرهەڵدەدەن، لەوانەش پابەندی كورد بە دەستووری عێراق و پشتبەستنی سیاسی و ئابووری كورد بە بەغدا و هەروەها تووڕەبوونی وڵاتانی دراوسێ، بەتایبەتی توركیا كە بووەتە دەرگای ژیان بۆ هەرێمی كوردستان و دەروازەی سەرەكی هەرێمی كوردستان بەڕووی جیهانی دەرەوەدا و گرنگترین شەریكی ئابووریشیەتی.

لەدرێژەی وتارەكەیدا، ئۆفرا بینگیۆ دەڵێ قەیرانی ئێستای نێوان بەغدا و هەرێمی كوردستانیش رەنگە هاندەرێكی باش بێ بۆ راگەیاندنی سەربەخۆیی. 

"وردە وردە"

لە لایەكی دیكەوە، د. ستافن وۆڵف، پرۆفیسۆری زانستە سیاسییەكان لە زانكۆی بێرمینگهامی بەریتانی و شارەزا لە پرسی كورد، پێیوایە كە پێویستە كورد دەستبەجێ ئەو بڕیارە نەدات و وردە وردە كاری لەسەر بكات.

وۆڵف لەوبارەوە بۆ (رووداو) گوتی "باش نییە كورد دەستبەجێ و بەبێ رێككەوتن و گفتوگۆ ئەو بڕیارە بدەن، باشترین رێگە ئەوەیە وردە وردە كار لەسەر بەدیهێنانی ئەو ئامانجە بكەن و ئینجا بڕیاری كۆتایی بدەن، لەبەرئەوەی بڕیاری یەكلایەنە كارێكی زەحمەت دەبێ، بەهۆی كاردانەوەی چاوەڕوانكراوی دراوسێیەكانی هەرێمی كوردستان لەبەرامبەر بڕیارێكی لەوجۆرە".

سەرچاوە: رووداۆ

barazani u kongra

 

رووداو- هەولێر

ئەمڕۆ هه‌ینی‌، به‌ئاماده‌بوونی مەسعود بارزانی، سه‌رۆكی هه‌رێمی کوردستان و ژماره‌یه‌ك کەسایەتی سیاسی و به‌رپرسانی‌ حزبی و حكوومی‌ ، یه‌كه‌م كۆنگره‌ی‌ (گردبونه‌وی‌ عه‌ره‌بی  بۆ سه‌رخستنی‌ دۆزی‌ كورد) لە هەولێری پایتەخت دەستی بە کارەکانی کرد.

سەرۆکی هەرێمی کوردستان لە مەراسیمی کردنەوەی کۆنگرەی عەرەبی بۆ سەرخستنی دۆزی کورد، ئاماژەی بە کێشەکانی نێوان هەولێر و بەغدا کرد و رایگەیاند؛ کورد هەمیشە بڕوای به رێگا چارەی ئاشتیانه بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانی هەبووە و گوتیشی "ئێمه باوەڕمان به گفتوگۆ بۆ چارەسەری کێشەکان هەیه". مەسعود بارزانی لە بەشێکی دیکەی گوتەکانی پێداگری لەسەر مافی چارەی خۆنووسین بۆ کورد کردەوە و گوتی "مافی چارەی خۆنووسین مافێکی سروشتی و رەوایه کە کوردیش وەک هەموو نەتەوەیەکی دیکە ئەو مافەی هەیه چارەنووسی خۆی دەست نیشان بکات".

سەرۆکی هەرێمی کوردستان ئەو تۆمەتانەی دەخرێنە پاڵ کورد بۆ دابەشکردنی عێراق، رەتکردەوە و رایگەیاند "کورد بۆ گەیشتن به ئازادی و ئاشتی تاڵی و ناخۆشییەکی زۆری دیوە و لەو رێگایەدا قوربانییەکی یەکجار زۆری داوە و بەهیچ شێوەیەک جارێکی دیکە رازی نابێت بچێتەوە ژێر حوکمی دیکتاتۆڕییەت".

مەسعود بارزانی جەختیشی لەوە کردەوە کە ئەوە دیکتاتۆرییەتە عێراق بەرەو دابەشکردن دەبات، نەک کورد. گردبونەوەی عەرەبی بۆ سەرخستنی دۆزی کورد لەساڵی 2004وە دامەزراوە و ئەوە یەکەمین گۆنگرەیەتی که بەڕێوەی دەبات. بە گوتەی كازم حه‌بیب، سكرتێری‌ گردبونه‌وه‌ی عەرەبی، 120 کەسایەتی سیاسی هەرێمی کوردستان، عێراق لەو کۆنگرەیەدا بەشدار دەبن. جگە لە رێکخستنەوەی گردبونەوە و هەڵبژاردنی دەستەیەکی بەڕێوەبەرایەتی نوێ، پرسی کورد لە چوارپارچەی کوردستان و هەوڵەکانی بۆ بەدەست هێنانی مافەکانی و پەیوەندی نێوان کورد و عەرەب لە بەرنامە سەرەکییەکانی ئەو کۆنگرەیە دەبێت. بڕیار وایه ئەو کۆنگرەیە بۆ ماوەی 3 رۆژ بەردەوام بێت.

بە گوتەی كازم حه‌بیب، ئه‌و گردبونه‌وه‌یه‌ له‌سه‌ر دوو بنه‌ما دامه‌زراوه‌، ئه‌وانیش په‌ره‌پێدانی‌ دیموكراسی له‌ عێراق و به‌ده‌ستهێنانی‌ مافی‌ نه‌ته‌وه‌ی نه‌ته‌وه‌یی بۆ كورد ، له‌گه‌ڵ مافی‌ رۆشنبیری‌ و كارگێری‌ بۆ ته‌وه‌ی پێكهاته‌كانی‌ تری‌ عێراق ، زۆربه‌ی‌ ئه‌ندامانی‌ ئه‌و گردبونه‌وه‌یه‌ش ئه‌واتنن كه‌ به‌شداریان  له‌ شۆرشی‌ چه‌كداری‌ دژی‌ رژێمی‌ دیكتاتۆری‌ سه‌دام كردووه‌ ، هه‌روه‌ها ئه‌وانه‌ن كه‌ بروایان به‌ مافی‌ كورد له‌هه‌رچوارپارچه‌ی‌ كوردستان هه‌یه‌.

kebudwend

 

ساكار عەبدوڵڵازادە

تایبەت بە رووداو

ڤیكتۆریا نۆلاند، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا لە كۆنگرەیەكی رۆژنامەڤانیدا، داوای ئازادكردنی محەممەد سەدیق كەبوودوەند، سەرۆكی رێكخراوی مافی مرۆڤی كوردستانی كرد. وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا بۆ رێزگرتن لە رۆژی ئازادی رۆژنامەگەری ، كەمپینێكی بەناوی (رۆژنامەنووسان ئازاد بكەن) پێكهێناوە. ئەو كەمپینە تاوەكو 3/5/2012 بەردەوام دەبێ، كە دەكاتە رۆژی جیهانی ئازادی رۆژنامەگەری.

وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا، هەر رۆژێكی ئەو كەمپینەی بەناوی رۆژنامەنووسێكی زیندانی لە یەكێك لە وڵاتە نادیموكراسییەكان كردووە. محەممەد سەدیق كەبوودوەند، لەلایەن وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا بە "رۆژنامەنووسی رۆژ" لە رۆژی 26ی نیساندا هەڵبژێردرا. وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا لەبارەی كەبوودوەندەوە گوتی "كەبوودوەند كە لەبارەی‌ پێشێلكاریەكانی مافی مرۆڤ لە كوردستان راپۆرتی ئامادە ‌دەكرد، خۆی بە تۆمەتی كاركردن دژی ئاسایشی نەتەوەیی ئێران لەساڵی 2007وە لە زینداندایە و سزای 11 ساڵ زیندانی بەسەردا سەپێندراوە". ڤیكتۆریا نۆلاند داواشی لە حكومەتی ئێران كرد كەبوودوەند و 90 رۆژنامەنووسی دیكە  كە لە زیندانەكانی ئێراندان ئازاد بكات.

پەریناز حوسێنی، هاوسەری كەبودوەند لە لێدوانێكدا بۆ (رووداو)، لە بارەی رێزلێنانی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا لە هاوسەرەكەی، خۆشحاڵی خۆی دەربڕی و رایگەیاند "ئەو كارە كاردانەوەیەكی زۆر ئەرێنی لەسەر بارودۆخی رۆحی كەبوودوەند دەبێ و دەبێتە هۆی دڵگەرمی ئەو". گوتیشی "ئەو رێزلێنانە دەبێتە هۆی ئەوەی كەبوودوەند دڵنیابێ لەوەی هەوڵەكانی بۆ داكۆكیكردن لە مافەكانی كورد بە فیڕۆ نەچووە". محەممد سەدیق كەبوودوەند دامەزرێنەری رێكخراوی مافی مرۆڤی كوردستان و خەڵكی شاری دیواندەرەی پارێزگای سنەی رۆژهەلاتی كوردستانە. ساڵی 1997 لەگەڵ چەند چالاكڤانێك رێكخراوی (یەكێتی بۆ دیموكراسی لە ئێران)یان دامەزراند.

ساڵی 2003 رۆژنامەی (پەیامی خەڵك - پیام مردم)ی بە هەردوو زمانی كوردی و فارسی دەركرد. خۆی خاوەن ئیمتیاز و سەرنووسەری بووە، دوای ساڵێك دەستگیركرا و رۆژنامەكەش داخرا. دوای ئازادكردنی لەگەڵ چەند كەسێكی دیكەدا، لە ساڵی 2005 (رێكخراوی مافی مرۆڤی كوردستان)ی  دامەزراند. كەبوودوەند لەساڵی 2007 لەلایەن ئێرانەوە دەستگیركرا و بە سێ دۆسیەی جیاواز كە تۆمەتی "دژایەتیكردنی ئاسایشی نەتەوەیی"، بەهۆی دامەزراندنی رێكخراوەكەیەوە و "بەلاڕێدابردنی رای گشتی"، بەهۆی كارە رۆژنامەوانیەكانییەوە و بڵاوكردنەوەی كتێبێك دەربارەی پێشێلكردنی مافەكانی ژنان لە ئێران، بە 11 ساڵ زیندانیكردن حوكمدراوەو ئێستا لە زیندانی ئەوینی تارانە.

پەریناز حوسێنی، وێڕای دەستخۆشی لە داواكەی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریكا بۆ ئازادكردنی كەبوودوەند، بەڵام رەشبینە لە بەرامبەر ئازادكردنی هاوسەرەكەی و دەڵێ "ئەو داوایەی ئەمریكا و كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی جێگەی خۆشحاڵییە بۆ ئێمە، بەڵام من هیچ بەو داوایانە گەشبین نیم. ئێمە ماوەیەكی زۆرە هەوڵدەدەین كەبوودوەند چەند رۆژێك تەنیا بۆ دیتنی كوڕە نەخۆشەكەی ئازاد بكرێت، بەڵام تائێستا ئەو دەرفەتەیان پێنەداوە". هەروەها گوتی محەممەد سدیق كەبودوەند خۆیشی بە دەست نەخۆشییەوە دەناڵێنێ. هاوسەری كەبوودوەند داوای لە بەرپرسانی ئێران كرد بە ویژدانەوە سەیری گیراوان بكەن و گوتی "خۆیان باوكن با بە چاوی باوكێك سەیری داواكەی ئێمە بكەن، دكتۆرەكان دەڵێن ئەگەر كوڕەكەمان بتوانێ باوكی ببینێتەوە لەڕووی رۆحیەوە زۆر باشتر دەبێ، بەڵام بەرپرسان تەنانەت بۆ یەك دەقەش ئەو دەرفەتە بە كەبوودوەند نادەن".

سەرۆكی بەندكراوی رێكخراوی مافی مرۆڤی كوردستان تائێستا چەند خەڵاتی نێودەوڵەتی پێدراوە، وەك خەڵاتی هێلمان- هێمت لەلایەن رێكخراوی ئەمنستی ئینتەرناشنال. كەبوودوەند لە ساڵی 2009 و لەنێو گرتووخانەدا، خەڵاتی میدیاكانی بەریتانیای پێبەخشرا و بە رۆژنامەڤانی نێودەوڵەتی ساڵ لە بەریتانیا هەڵبژێردرا. رێكخراوی لێبووردنی نێودەوڵەتی، پەیامنێرانی بێسنوور و رێكخراوە جیهانی و ناوچەییەكان، تائێستا لە چەندین بەیاننامەدا گرتن و سزادانی كەبوودوەندیان شەرمەزاركردووە و داوای ئازادكردنی بێمەرجی كەبوودوەندیان كردووە.

sardasht

 

رووداو- سه‌رده‌شت

شه‌وى رابردوو سه‌ربازێكى سوپاى پاسدارانى ئێران له‌ ده‌ورووبه‌رى شارى سه‌رده‌ستى رۆژهه‌ڵاتى كوردستان ته‌قه‌ له‌ سێ كه‌س ده‌كات و ده‌یانكوژێت. شه‌وى رابردوو سه‌ربازێكى سوپاى پاسدارانى پایه‌گاى (شێخه‌سوور) له‌ ناوچه‌ی سه‌رده‌شت ته‌قه‌ له‌ 3 كه‌سى خه‌ڵكى سه‌رده‌شت ده‌كات‌و ده‌یان كوژێت، دواتریش سه‌ربازه‌كه‌ هه‌ڵدێت‌، پاشان چه‌ند كه‌سێك له‌ پایه‌گاكه‌ (بازگه‌كه‌) به‌ ئۆتۆمبێل ده‌كه‌ونه‌ دوویان، به‌ڵام ئۆتۆمبێله‌كه‌یان وه‌رده‌گه‌ڕێت‌و 2 كه‌سیش له‌ هێزه‌كانى ئێران گیانله‌ده‌ست ده‌ده‌ن.

هاووڵاتییه‌كى شارى سه‌رده‌شت هه‌واڵه‌كه‌ى بۆ (رووداو) پشتراست كرده‌وه‌‌و به‌ ماڵپه‌ڕى (رووداو)ى راگه‌یاند "جگه‌ له‌ كوژرانى 3 كه‌سه‌كه‌ هێزه‌كانى كۆمارى ئیسلامى ئێران ئه‌مڕۆ له‌ گونده‌كانى ده‌رماناوه‌‌و سووره‌چۆم 2 ئۆتۆمبێلى كاسبكارانى سه‌رده‌شتیان گرتووه‌ بێئه‌وه‌ى هیچیان پێبووبێت، خاوه‌نه‌كه‌شیان ناتوانن داواى ئۆتۆمبێله‌كه‌یان بكه‌نه‌وه‌، چونكه‌ ده‌یانگرن، هه‌روه‌ها هه‌ركات ئێران ئۆتۆمبێلى خه‌ڵك بگرێت ده‌یانبڕێته‌وه‌‌و به‌ سكراب فڕێیان ده‌دات". سه‌رچاوه‌كه‌ گوتیشى "هێزه‌كانى سوپاى پاسداران، به‌رده‌وام خه‌ڵك له‌ ناوچه‌كه‌ ده‌گرێت‌و ناهێڵێت كاسبى بكه‌ن، هه‌ر له‌م هه‌فته‌شدا 75 سه‌ر وه‌ڵاخى كاروانچیانى كوشتووه‌‌و ده‌ستیشى به‌سه‌ر 25 وه‌ڵاخیدیكه‌دا گرتووه‌".

 

 

یاداشتی كۆمه‌ڵێك توێژه‌ری كۆمه‌لایه‌تی و ده‌روونی بۆ په‌رله‌مانی كوردستان‌و
كابینه‌ی نوێی حكومه‌تی هه‌رێم
به‌هۆی به‌ره‌و پێشچوونی كۆمه‌ڵگاو په‌ره‌سه‌ندنی كێشه‌ ده‌روونیی و
كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كان رۆژ به‌ رۆژ پێویستبوونی تویّژه‌رانی كۆمه‌ڵایه‌تی و
ده‌روونی له‌نێو ناوه‌نده‌ جیاوازه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌دا زیاتر ده‌بێت. كارابوون و
زۆربوونی ئه‌م توێژه‌ له‌كۆمه‌ڵگادا خۆی له‌ خۆیدا كاریگه‌ری ده‌بێت له‌سه‌ر
كه‌مكردنه‌وه‌ی كێشه‌ ده‌روونیی و كۆمه‌ڵایه‌تیه‌كان، هه‌ر بۆیه‌ ئێمه‌
كۆمه‌لێك توێژه‌ری كۆمه‌ڵایه‌تی و ده‌روونی له‌سۆنگه‌ی هه‌ستكردنمان به‌
به‌رپرسیارێتی و بۆ به‌یاسایكردنی كاری توێژه‌ران و به‌رزكردنه‌وه‌ی توانستیان
بۆ ڕووبه‌ڕووبونه‌وه‌ی كێشه‌كانی كۆمه‌ڵگاو چاره‌سه‌ر كردنیان، به‌
پێویستمانزانی ئه‌م یاداشته‌ له‌ چه‌ند خاڵێكدا ئاراسته‌ی سه‌رۆكایه‌تی
هه‌رێم‌و په‌رله‌مانی كوردستان‌و كابینه‌ی نوێی حكومه‌تی هه‌ریم بكه‌ین،
به‌ئومێدی ئه‌وه‌ی هه‌مووان ڕۆڵمان هه‌بێت له‌ بنیادنانی كۆمه‌ڵگایه‌كی
ته‌ندروست له‌ ڕووی كۆمه‌ڵایه‌تیه‌وه‌، لێره‌دا ده‌مانه‌وێت داواكاریه‌كانمان
له‌ دوو ته‌وه‌ره‌ی سه‌ره‌كی پێشكه‌ش بكه‌ین:

یه‌كه‌م : ئه‌و داواكارییه‌ ڕه‌واییانه‌ی پێویسته‌ له‌ كاتی ئێستا گفتوگۆی
له‌سه‌ر بكرێت و له‌ سه‌ره‌تای ده‌ستبه‌كاربوونی كابینه‌ی حه‌وته‌می حكومه‌تی
هه‌رێم ڕه‌نگ بداته‌وه‌:

1. داواكارین له‌ وه‌زاره‌تی كارو كاروباری كۆمه‌ڵایه‌تی پۆسته‌ ئیداریه‌كان و
سیاسیه‌كان بدرێته‌وه‌ به‌ توێژه‌رانی كۆمه‌ڵایه‌تی ، چونكه‌ ئه‌وان پسپۆڕی
كۆمه‌ڵایه‌تین و له‌ كێشه‌وگرفتی كۆمه‌ڵگا ده‌گه‌ن ، نه‌ك ئه‌ندازیارێك یان
مامۆستایه‌ك یان پارێزه‌رێك و پزیشكێك ،هه‌روه‌كو ئێستا ده‌یبینین وه‌زاره‌تی
كار زیاتر له‌ 36 پۆستی ئیداری به‌رز هه‌یه‌ ته‌نها یه‌ك توێژه‌ر كراوه‌ به‌
ڕاوێژكاری وه‌زیر ، ئه‌وه‌ی تر هه‌موویان پسپۆڕی بواری ترن و كراون به‌
لێپرسراوی چه‌ندین به‌ڕێوه‌به‌رایه‌تی ، ئه‌وه‌ش خۆی له‌ خۆیدا گرفتێكه‌ له‌
كۆمه‌ڵگا و كه‌م وكورتیه‌كیشه‌ له‌ حكومه‌ت .

2. داواكارین له‌كاتی دانانی هه‌ر ماف‌و پۆستێك بۆ توێژه‌ران، ڕه‌چاوی
پێوه‌ره‌كان بكرێت و مه‌حسوبیه‌ت و مه‌نوسوبه‌یه‌ت له‌به‌رچاونه‌گیرێت.

3. داواكارین له‌م كابیینه‌یه‌دا مافی زیاتر بۆ توێژه‌ران دابین بكرێت، تا
توێژه‌رانیش بتوانن هه‌ستن به‌ ئه‌ركه‌كانی خۆیان، له‌و مافانه‌ش، دابینكردنی
ده‌رماڵه‌ی  تایبه‌ت به‌كاری توێژه‌ران ، و دابینكردنی مافی وه‌رگرتنی شوقه‌و
زه‌وی نیشته‌جێبوون بۆ توێژه‌ران.


دووه‌م : ئه‌و داواكاریه‌ ڕه‌وایانه‌ی له‌ ماوه‌ی ئه‌م كابینه‌یه‌ ده‌كرێت
كاری له‌سه‌ر بكرێت و به‌ هه‌ند وه‌ربگیرێت و مافی توێژه‌ران تیایدا بێته‌ دی
بۆ خزمه‌تكردنی كۆمه‌ڵگا ، ئه‌وانیش بریتیتن له‌ :

أ‌- داواكارین له‌كابینه‌ی نوێدا به‌ یارمه‌تی‌و پرس‌و ڕای كه‌سانی پسپۆڕ
له‌ده‌ره‌وه‌و ناوه‌وه‌ی وڵات كاربكرێت بۆ پێداچوونه‌وه‌ به‌پرۆگرامی
به‌شه‌كانی كۆمه‌ڵناسی‌و ده‌روونناسی له‌ زانكۆكان، له‌به‌رئه‌وه‌ی چه‌ندین
ده‌یه‌ به‌سه‌ر ئه‌و پرۆگرامانه‌دا تێپه‌ریوه‌‌و ناتوانێ كادری پێویست بۆ
كێشه‌كانی ناو كۆمه‌ڵگه‌ پێبگه‌ینن.

ب‌- داواكارین زیاتر گرنگی بدرێت به‌كاری توێژه‌رانی ده‌روونی‌و
كۆمه‌ڵایه‌تی‌و پاڵپشتی بۆ توێژه‌ر فه‌راهه‌مبكرێت و قورسایی بۆ كاری
توێژه‌ران دروستبكرێت، بۆئه‌وه‌ش پێویسته‌ یاسایه‌ك به‌كاری توێژه‌رانی
كۆمه‌ڵایه‌تی‌و ده‌روونی ئاماده‌بكرێت ڕه‌وانه‌ی په‌رله‌مان بكرێت، بۆئه‌وه‌ش
داواكارین كارئاسانی بكرێت بۆ سازدانی كۆنگره‌یه‌كی زانستی تایبه‌ت به‌ كاری
توێژه‌رانی كۆمه‌ڵایه‌تی له‌ كوردستان بۆ به‌ سیستم و به‌ یاسایی كردنی كاری
توێژه‌ران.

ت‌- داواكارین به‌ به‌رده‌وامی كۆرسی جیاجیا بۆ كۆمه‌ڵناسان‌و ده‌روونناسانی
كوردستان بكرێته‌وه‌ له‌ده‌ره‌وه‌ی وڵات، یان پسپۆرانی ده‌ره‌وه‌ی وڵات
بانگهێشتبكرێن، تا زانست‌و میكانزمی نوێ ئاشنابكرێت به‌ توێژه‌ران بۆ باشتر
به‌ڕێوه‌به‌ردنی كاره‌كانیان..

پ‌- داواكارین كاربكرێت بۆئه‌وه‌ی توێژه‌رانی كوردستان دابه‌شنه‌كرێن به‌سه‌ر
هه‌رێمی سه‌وز‌و زه‌رددا، هه‌روه‌ها  توێژه‌رانی كوردستان یه‌ك سه‌ندیكای
به‌هێز‌و ئه‌كتیڤیان هه‌بێت دوور له‌ ده‌ستێوه‌ردانی حزبی.

ج‌- داواكارین دامه‌زارندنی به‌رده‌وام هه‌بێت بۆ ده‌رچووانی كۆمه‌ڵناسی‌و
ده‌روونناسی له‌سه‌رجه‌م ئه‌و داموده‌زگایانه‌ی حكومه‌ت كه‌ پێویسیان به‌ كاری
توێژه‌ران هه‌یه‌ ، هه‌روه‌ها له‌ دام و ده‌زگا تایبه‌ته‌كان و ئه‌هلیه‌كان
وه‌كو داینگه‌ و قوتابخانه‌ تایبه‌ت و ئه‌هلیه‌كان .

له‌ كۆتاییدا هیوا دارین داواكارییه‌كانمان به‌ هه‌ند وه‌ربگیرێت بۆ به‌ره‌و
پێشبردنی كۆمه‌ڵگای كوردی و خزمه‌تكردنی زیاتر به‌ (تاك و خێزان ) له‌
چوارچێوه‌ی كۆمه‌ڵگا و ده‌ستنیشانكردنی كه‌م و كورتیه‌ كۆمه‌ڵایه‌تی وده‌روونی
و په‌روه‌رده‌ییه‌كانی  تاك و خێزان .

                                                        له‌گه‌ڵ ڕێزی بێ‌
پایانمان ...


 توێژه‌رانی كۆمه‌ڵایه‌تی و ده‌روونی
                                                                    هه‌ولێر
– سلێمانی – دهۆك - گه‌رمیان

*تێبینی : ئه‌م یاداشته‌ی سه‌ره‌وه‌ ڕاو بۆچوونی سه‌دان توێژه‌ری كۆمه‌ڵایه‌تی
و ده‌روونی یه‌ له‌ هه‌ر سێ‌ پارێزگاكه‌ی هه‌رێمی كوردستان و قه‌زا و
ناحیه‌كانی، به‌سه‌ر په‌رشتی (لیژنه‌ی كاتی به‌ره‌و كۆنگره‌ی كۆمه‌ڵناسان و
ده‌رووناسان).

hotel hawler

 

رووداو- هه‌ولێر
دوێنێ گه‌وره‌ترین هۆتێلى پێنج ئه‌ستێره‌یى له‌ هه‌رێمى كوردستان له‌ هه‌ولێر كرایه‌وه‌ كه‌ له‌ 23 نهۆم پێكهاتووه‌‌و 100 ملیۆن دۆلارى ئه‌مریكى تێچووه‌. له‌ رێوره‌سمى كردنه‌وه‌ى هۆتێل دیڤان كه‌ گه‌وره‌ترین هۆتێله‌ له‌ هه‌رێمى كوردستان‌و شارى هه‌ولێر، ئێواره‌ى دوێنێ نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان‌و ژماره‌یه‌ك به‌رپرسی حكومی‌و بزنسمانی ناوخۆیی‌و بیانی‌و كونسوڵ و نوێنه‌رانی وڵاتانی دونیا ئاماده‌بوون.
رزگار حه‌سه‌ن، به‌رپرسی گرووپی كۆمپانیاكانی سیما كه‌ هاوبه‌شه‌ له‌گه‌ڵ گرووپی كۆمپانیاكانی ئه‌لینگا رایگه‌یاند "ئه‌م هۆتێله‌ له‌لایه‌ن گرووپی كۆمپانیاكانی ئه‌لینگا سیتی كه‌ ژماره‌یه‌ك كۆمپانیای ناوخۆیی و توركی له‌خۆده‌گرێ له‌ساڵی 2006وه‌ كاری بنیادنانی بۆ ئه‌نجامدراوه‌، ئه‌و هۆتێله‌ له‌لایه‌ن كه‌رتی تایبه‌ت بنیادنراوه‌، به‌ڵام حكوومه‌تی هه‌رێمى كوردستان زه‌وییه‌كه‌ی به‌شێوه‌ی وه‌به‌رهێنان دابین كردووه‌ و خزمه‌تگوزارییه‌كانی دیكه‌شى بۆ دابین كردووین".
هۆتێل دیڤانى 5 ئه‌ستێره‌یى له‌سه‌ر رووبه‌ری 43 هه‌زار مه‌تر دووجا بنیاتنراوه‌‌و له‌ 23 نهۆم پێكدێت‌و 228 ژوور له‌خۆده‌گرێت له‌گه‌ڵ 9 هۆڵی كۆبوونه‌وه‌كان‌و 4 چێشتخانه‌ی جیهانی‌و بڕی نێزیكه‌ی 100 ملیۆن دۆلاری ئه‌مركی تێچووه‌، هه‌موو پێداویستییه‌كان‌و چه‌ندین ماركێتی دونیای له‌خۆگرتووه‌، كه‌ له‌لایه‌ن گرووپى كۆمپانیاكانى ئه‌لینگا دروستكراوه‌.

hotel hawler1

party islami kt

 

بە مەبەستی ڕاکێشانی سەرنجی ئەو کوردە موسوڵمانانەی کە دەنگ بە ئاکەپە دەدەن، لە داهاتووییەکی نزیک دا، پارتی ئیسلامی کوردستان دادەمەزرێ. گرووپێک لە سیاسەتمەدارانی کورد کە خۆیان بە "کوردانی کۆنسێرڤاتیڤ" پێناسەدەکەن، بە نیازن پارتێکی ئیسلامی کوردی دامەزرێنن و ئامانجیان نەک رکەبەری لەگەڵ پارتە کوردییەکانی تر، بەڵکوو هاوپەیمانی لەگەڵ ئەوان ڕاگەیاندووە.
پارێزەرێکی ئامەدی بە ناوی "سدیق زیلان" بە ڕۆژنامەی تەڕەفی چاپی تورکیایی ڕاگەیاندووە کە گرووپێک لە سیاسەتمەدارانی کۆنسێرڤاتیڤی کورد، بە مەبەستی ڕاکێشانی سەرنجی کوردە موسوڵمانەکان و بە تایبەت بە مەبەستی شوێندانان لە سەر ئەو کوردانەی کە دەنگ بە حیزبەکانی ئاکەپە و حیزبی ئیسلامی "سەعادەت" دەدەن، حیزبێکی سیاسی نوێ بە ناوی "پارتی ئیسلامی کوردستان" دادەمەزرێنن.ناوبراو ڕایگەیاندووە کە نیزێک بە یەک ساڵە لە چەند شاری باکووری کوردستان وەک "ئوڕفا، ئامەد، باتم،ان، چەولیک و ئەلعەزیز"، خەریکی ئامادەکاری و چالاکی مەیدانین و تا مانگی ئۆکتۆبری 2012 پارتەکەیان دادەمەزرێنن.
سدیق زیلان هەروەها دەڵێ کە حیزبەکەی ئەوان نە تەنیا ڕکەبەری بەدەپە و حیزبەکانی تری کوردی ناکات بەڵکوو وەک هاوپەیمانێکی سرووشتی ئەوان هەوڵ دەدات کە ئەو بۆشاییانە پڕ بکاتەوە کە ئەوان نەیانتوانیوە و هێزی کورد لە ئەنقەرە زیاتر بکات. ئاڵتان تان"، نوێنەری بەدەپەی ئامەد لە پارلەمانی تورکیاش، کە خۆی بە یەکێک لە سیاسەتمەدارانی دینداری بەدەپە دەژمێردرێ لەمبارەوە وتوویەتی کە "دامەزرانی هەرچەشنە پارتییەکی کوردی، دەوڵەمەندییە" و ئەوان پێشوازی لەو هەوڵە دەکەن.

sina

 

دوێینێ سێ شەممه، دەیان کرێکار و چالاکڤانی مەدەنی لە شاری سنەی رۆژهەڵاتی کوردستان، بۆ بەرز راگرتنی 1ی ئایار، رۆژی جیهانی کرێکاران، خۆپێشاندانێکی هێمنانەیان لە ناوەندی شار رێک خست. بەڵام هەر لە دەستپێکی خۆپێشاندانەکان، پۆلیس و هێزە ئەمنیەکانی ئێران بەرەو رووی خۆپێشاندەران بوونەوە و بە گازی فرمێسکڕێژ، هەوڵی بڵاوە پێکردنی خۆپێشاندانەکەیاندا لەو رووداوەدا، چەندین خۆپێشاندەری سنەیی لە لایەن هێزه ئەمنیەکانی ئێرانەوە دەسبەسەر کراون و بۆ شوێنی نادیار گواستراونەتەوە.

کرێکاران و رێکخراوەکانی کۆمەڵگای مەدەنی لە سنە و زۆربەی شارەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان، داوای پێدانی مۆڵەتی یاسایی بۆ بەرزراگرتنی ئەو رۆژەیان کردبوو، بەڵام بەرپرسانی ئێران مۆڵەتیان به هیچ کام لە شارەکانی کوردستان و ئێران نەدابوو. بەپێی هەواڵه گەیشتووەکان لە سنه، ئەو شارە دۆخێکی سەربازی بەخووە گرتووە و ژمارەیەکی بەرچاوی هێزی ئەمنی به جلی سەربازی و مەدەنییەوە لە ناوەندی شار بڵاو بوونەتەوە تا لە روودانی هەر جۆرە خۆپیشاندانێک رێگری بکەن. زۆربەی وڵاتانی جیهان لە 1ی ئایاردا، به ئەنجامدانی خۆپێشاندان و چالاکی، یادی ئەو رۆژە دەکەنەوە و بەرزی رادەگرن.

1y may estambul

 AFN

دوێینێ سێ شەممه، کوردانی ئیستەمبۆڵ بۆ بەرزراگرتنی 1ی ئایار، رۆژی جیهانی کرێکاران، خۆپێشاندانێکی هێمنانەیان لە ناوەندی ئەو  شارەدا رێک خست. لەو خۆپێشاندانانەدا، سه‌ندیکاکانى کرێکارى و ئەندامانى BDP ، کۆنگره‌ى گه‌لانى دیموکراتى و پارته‌کانى وه‌ک پارتى ره‌نج ، پارتى ئازادى و پشتگیرى ، پارتى سۆسیالستى دیموکراتى ، پلاتفۆرمى یه‌کیتى هێزى سه‌ندیکاڵ ، ماڵى گه‌ل ، پلاتفۆرمى یه‌کى گولان ، کۆمه‌ڵەیێ پیرسوڵتان عه‌بداڵ ، لاوانى موسلمانى ئه‌نتى سه‌رمایه‌دارى ، رێکخراوه‌کانى ژنان و رێکخراوه‌کانى کۆمه‌ڵگه‌ى مه‌ده‌نى به‌شداریان کرد.

بەشداربووانی کورد به سەردانی دروشمی کوردی و هەڵکردنی ئاڵای کوردستان و ئاڕمی BDP، خوازیاری ئازادی کرێکارە بەندکراوەکان و لە سەرووی هەمووشیانەوە، عەبدوڵڵا ئۆجەلان، سەرۆکی بەندکراوی پارتی کرێکارانی کوردستان بوون. ژنانى کوردیش به‌ جلوبه‌رگى نه‌ته‌وه‌ییه‌وه‌ و به بەرزکردنەوەی ره‌نگى که‌سک و سور و زه‌رد و ئارمى بزوتنه‌وه‌ ژنانى ئازاد و دیموکراتى، به‌شدارى خۆپێشاندانەکە بوون. سه‌لاحه‌دین ده‌میرتاش، هاوسه‌رۆکىBDP ، په‌رله‌مانتاران سرى ساکیک و سه‌باحات تونجه‌ل و ئه‌ندامانى ئه‌نجومه‌نیBDPش لە به‌شداربووانى خۆپێشاندانەکە بوون.

xelati goran

 

رووداو- ئامه‌د
له‌ یه‌كه‌مین فێستیڤاڵی كولتووری و شانۆیی ئامه‌د په‌رله‌مانتارێكى گۆڕان خه‌ڵاتى یه‌كه‌مى به‌ده‌ستهێنا‌و نیوه‌ى خه‌ڵاته‌كه‌شى به‌خشییه‌ منداڵانى خێزانی ئه‌و شانۆكارانه‌ی كه‌ ئێستا له‌ زیندانه‌كانی توركیادا زیندانی كراون. له‌ فیستیڤاڵه‌كه‌دا عوسمان بایده‌میر، سه‌رۆكی شاره‌وانی (ئامه‌د) دیاربه‌كر، زبێده‌ زووراد، هاوسه‌رۆكی به‌ده‌په‌ و به‌رپرسانی دیكه‌ى رۆشنبیریی و كولتووری‌و ژماره‌یه‌كی زۆر له‌ هونه‌رمه‌نده‌ كورده‌كانى هه‌ر چوار پارچه‌ی كوردستان ئاماده‌بوون.
له‌ پێشبڕكێی ده‌قی شانۆی كوردی كه‌ 44 نووسه‌ری شانۆیی هه‌ر چوار پارچه‌كه‌ی كوردستان به‌شدارییان تێدا كردبوو، دڵشاد حوسێن، ئه‌ندامی په‌رله‌مانی كوردستان له‌ فراكسیۆنی گۆڕان‌و نووسه‌ری شانۆگه‌ری خه‌ونه‌كانی جه‌نگاوه‌رێك خه‌ڵاتی یه‌كه‌می ئه‌و پێشبڕكێییه‌ی به‌ده‌ستهێنا‌و خه‌ڵاته‌كه‌ش له‌لایه‌ن عوسمان بایده‌میر سه‌رۆكی شاره‌وانی ئاماده‌وه‌ له‌ مه‌راسیمێكی گه‌وره‌دا پێشكه‌شی كرا، دواى وه‌رگرتنى خه‌ڵاته‌كه‌ دڵشاد حوسێن، بڕیاریدا نیوه‌ی خه‌ڵاته‌كه‌ی ببه‌خشێته‌ منداڵان‌و خێزانی ئه‌و هونه‌رمه‌ند و شانۆكارانه‌ی كه‌ ئێستا له‌ زیندانه‌كانی توركیادا زیندانی كراون.
دڵشاد حوسێن، له‌ باره‌ی خه‌ڵاته‌كه‌وه‌ به‌ ماڵپه‌ڕى (رووداو)ى راگه‌یاند "له‌ پێشبڕكێی ده‌قی كوردی له‌ ئامه‌د خه‌ڵاتی باشترین نووسه‌ری پێشبڕكێكه‌م بۆ شانۆگه‌ری (خه‌ونه‌كانی جه‌نگاوه‌رێك) به‌ده‌ستهێنا، كه‌ خه‌ڵاته‌كه‌ 2700 دۆلار بوو، منیش نیوه‌ی پاره‌كه‌م به‌خشییه‌ منداڵان‌و خێزانی ئه‌و شانۆكارانه‌ی كه‌ ئێستا له‌ زیندانه‌كانی توركیادا زیندانی كراون له‌لایه‌ن حكومه‌تى توركیاوه‌".
دڵشاد حوسێن گوتیشى "ئه‌و كاره‌ى كردوومه‌ لای من پشتگیرییه‌ له‌ خه‌باتی مه‌ده‌نییانه‌ی ئه‌و چالاكوان‌و هونه‌رمه‌ندانه‌ی ئێستا له‌ كوردستانی باكوور راپێچی زیندانه‌كان ده‌كرێن له‌سه‌ر كورد بوون‌و هه‌ستی نیشتیمانی". دواى ئه‌و كاره‌ى دڵشاد حوسێن، عوسمان بایده‌میر ستایشی هه‌ڵوێستی كوردانه‌‌و په‌رله‌مانتاره‌كه‌ی گۆڕانی كرد و هه‌ڵوێسته‌كه‌شی به‌ هه‌ڵوێتێكی نیشتیمانی و نه‌ته‌وه‌یی دایه‌ قه‌ڵه‌م.

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان