بەرپرسانی زۆربەی حیزبەكانی رۆژئاوای كوردستان لە هوتێلەكانی شاری هەولێر لە دانوستاندندان، هەندێكیان لەو پێناوەدا دانوستاندن دەكەن كە ژمارەی حیزبەكان لە رۆژئاوای كوردستان كەمبكەنەوە، هەندێكیش گفتوگۆ لەسەر ئایندەی رۆژئاوای كوردستان دەكەن بە تایبەتی دوای پێشنیازەكەی PYD بۆ دامەزراندنی حكومەتێكی كاتی.
نزیكەی هەشت مانگە چوار پارتی رۆژئاوای كوردستان كە یەكێتیەكی سیاسییان دروستكردووە، دەیانەوێ یەكبگرن، بەڵام هێشتا هەر لە بازنەی راوێژ و گفتوگۆدا دەخولێنەوە، یەكێك لەو چوار پارتەش لە یەكێتییەكە دەكشێتەوە.
ئەو چوار پارتە بریتین لە: پارتی دیموكراتی كورد لە سووریا (ئەلپارتی)، كە لە ساڵی 1957 دامەزراوە و عەبدولحەكیم بەشار سەرۆكایەتی دەكات. پارتی یەكێتی كورد، كە لە ساڵی 2000 دامەزراوە و ئیبراهیم برۆ سەرۆكایەتی دەكات. هەروەها هەردوو پارتی ئازادی كورد بە سەرۆكایەتی مستەفا ئوسێ و مستەفا جومعە. ئەو چوار لایەنە رۆژی 30/11/2012 لە شاری هەولێر یەكێتییەكیان بەناوی (یەكێتی سیاسی دیموكراتی كورد/ سوریا) راگەیاند.
كورد كشایەوە و كوردستان جێی گرتەوە
هەرچەندە بەرپرسانی ئەو چوار حیزبە بەو نیازە ئەو یەكێتییەیان دروستكرد كە لە ئایندەدا ببنە یەك حیزب، بەڵام خەریكە یەكێتییەكە بەرەو هەڵوەشانەوە دەچێ، بە تایبەتی دوای ئەوەی پارتی یەكێتی كورد، بە سەرۆكایەتی ئیبراهیم برۆ لە یەكێتیەكە كشایەوە.
سەرەڕای كشانەوەی ئەو پارتە، هەرسێ پارتەكەی دیكە بەردەوامن لە هەوڵەكانیان و پێنج رۆژە لە هەولێر كۆدەبنەوە لەپێناو گەیشتن بە راگەیاندنی هەواڵی یەكگرتنیان.
بەشار ئەمین، ئەندامی مەكتەبی سیاسی پارتی ئازادی كورد لە سووریا بە(رووداو)ی گوت “یەكێتی سیاسی لە قۆناخی وتووێژكردنەوە پەڕیوەتەوە بۆ قۆناخی داڕشتنی لێكحاڵیبوون”. گوتیشی “كۆبوونەوەكانی هەولێر لەپێناوی گەیشتنە بۆ راگەیاندنی پارتێكی سیاسی یەكگرتوو”.
بەشار ئەمین ئاشكرای كرد كە دوای چوونە دەرەوەی پارتی یەكێتی كورد لەو یەكێتییە سیاسییە، پارتێكی دیكە شوێنی گرتووەتەوە، ئەویش پارتی یەكێتی كوردستانە. ناوبراو دامەزراندنی ئەو یەكێتییە بە گرنگ دەزانێت “بەهۆی ترسناكی دۆخی رۆژئاوای كوردستان، پێویست بە یەكێتییەك دەكات لەپێناو گەیشتن بە داواكارییە رەواكانی گەلی كورد”.
بەو نزیكانە یەكگرتنەكە رادەگەیەنن
كۆنترین پارتی رۆژئاوای كوردستان، پارتی دیموكراتی كورد لە سووریا (ئەلپارتی)یە كە لە ساڵی 1970 بووە دوو پارچە و بەسەر چەپ و راستدا دابەشبوو، ئیدی لەوە بەدواوە پارچەبوونی پارتەكانی كورد لە رۆژئاوا بووە دیاردە، ئەو دیاردەیە لەناو ئەنجوومەنی نیشتمانی كوردیش هەر درێژەی هەبوو. لە ماوەی تەمەنی یەك ساڵەی ئەم ئەنجوومەنەدا 3 پارتی ناو ئەو ئەنجوومەنە لێكترازان. ئێستا پتر لە 20 حیزب لە رۆژئاوای كوردستان هەن. بەڵام شەقامی كوردی لە رۆژئاوای كوردستان و خودی پارتە كوردییەكانیش باوەڕیان بە یەكگرتنەوە نییە و پێیانوایە بانگەشەكردنی ئەم 4 پارتەش تەنیا ئامانجی حیزبی و شەخسی لەپشتە.
بەڵام نوری بریمۆ، وتەبێژی ئەلپارتی دەڵێت كە ئەو یەكگرتنە سیاسییە قۆناخی زۆری بڕیوە “ئەو یەكێتییە سیاسییە وەك پرۆژەیەكی سیاسی لە پێناو یەكێتی مافی چوار پارتە كوردییەكە بوو، ئێمەش هەر كە بڕیاری یەكبوونمان دا لەروانگەی یەكخستن و رێكخستنی ماڵی كورد بوو لەپێناو بەدەستهێنانی مافە رەواكانی گەلی كورد”. گوتیشی “ئەنجامەكانی ئەو پرۆژەیە بەو نزیكانە دەردەكەون”.
سەبارەت بە كاریگەری كشانەوەی پارتی یەكێتی كورد لەو یەكێتیە سیاسیە، نوری بریمۆ گوتی “ئەو پارتە ئازادە چ بڕیارێك دەدات، بەڵام كشانەوەیان بە ئەندازەیەكی كەم كاریگەری دەبێت”.
ئەو چوار پارتە، ئەندامن لە ئەنجوومەنی نیشتمانی كورد لە سووریا كە 16 لایەنی سیاسی لەخۆدەگرێ، بۆیە هەندێك لە پارتەكانی ناو ئەو ئەنجوومەنە پێیانوایە ئەو یەكێتییە سەرەتایەكە بۆ هەڵوەشاندنەوەی ئەنجوومەنی نیشتمانی كورد لە سووریا.
نیعمەت داود، سكرتێری پارتی یەكسانی كورد بە (رووداو)ی گوت “هەر لە رۆژی راگەیاندنی یەكێتی سیاسی تێبینی خۆیان نیشاندا وەك پارتێك سەبارەت بەو هەنگاوە “چونكە ئەو رۆژەی ئەنجوومەنی نیشتمانی كوردی راگەیەندرا، هەموو شێوازێكی دیكەی گردبوونەوەو هاوپەیمانیمان رەتكردەوە وەكو بەرە و هەماهەنگی و هاوپەیمانی، لەسەر ئەوە رێككەوتین كە ئەنجوومەنی نیشتیمانی هاوپەیمانییەكی سیاسییە لەنێوان هەموو پارتە كوردییەكان”.
دەیانەوێ ئەنجوومەن ئەكتیڤ بكەن
ئەوە لەكاتێكدایە كە 7 حیزبی نێو ئەنجوومەنی نیشتیمانی كورد لە شاری هەولێر خەریكی دانوستاندنن بۆ ئەكتیڤكردنی ئەنجومەنەكە كە ماوەیەكە دەنگی نییەو چارەنووسی دیار نییە، ئەمەش بۆ دروستكردنی هاوسەنگی لەبەرامبەر PYD كە حوكمڕانی بەكردەوەی رۆژئاوای كوردستانە.
جەدعان عەلی، نوێنەری بزووتنەوەی چاكسازی كورد لە سووریا بە (رووداو)ی راگەیاند “زۆربەی حیزبەكانی رۆژئاوای كوردستان لە شاری هەولێرن، دەبێت لە قۆناخی ئێستادا هەموو حیزبە كوردییەكانی رۆژئاوای كوردستان سازش بۆ یەكدی بكەن”.
لەبارەی ئەنجامی كۆبوونەوەكانیان، ناوبراو گوتی “حیزبەكانی یەكێتی سیاسی هەوڵدەدەن ژمارەیەكی دیكەی حیزب بهێننە نێو ریزەكانی، ئێمە و حیزبی نیشتیمانی دیموكرات، حیزبی یەكسانی و حیزبەكانی یەكێتی سیاسی، هەوڵدەدەین دووبارە ئەنجوومەنی نیشتمانی كورد لە سووریا ئەكتیف بكەینەوە بۆ ئەوەی PYD ناچار بكرێ پابەندی رێككەوتننامەی هەولێر بێت”.
ئەلپارتی داوای 50 بە 50 دەكات
رۆژی 12/7/2012 لە نێوان ئەنجوومەنی نیشتمانی كورد لە سووریا و ئەنجوومەنی گەلی رۆژئاوای كوردستان دەستەی باڵای كورد راگەیێندرا، بەڵام چارەنووسی ئەو دەستەیە دیار نییە و PYD ئەلتەرناتیڤێكی بۆ دۆزیەوە ئەویش حكومەتی كاتییە. بەڵام ئەم حكومەتە لەلایەن ئۆپۆزسیۆنی سووریاوە قبوڵكراو نییە و بە هەوڵێكی دەزانن بۆ دابەشكردنی سووریا.
پێدەچێت چەند لایەنێكی كوردیش لەگەڵ PYD بەشداری لە پێكهێنانی ئەو حكومەتە كاتییەدا بكەن. سەرچاوەیەكی نزیك لە كۆبوونەوەكانی نێوان ئەلپارتی و PYD بە (رووداو)ی راگەیاند “ماوەیەكە شاندی PYD لە هۆتێلی خانزادی هەولێر لەگەڵ ئەلپارتی كۆدەبێتەوە، مەرجی ئەلپارتی دابەشكردنی دەسەڵاتە بەشێوەی 50 بە 50، بەڵام PYD رازی نابێت”.
24/07/2013
