^{نویسنده: دکتر عمر عبدالعزیز}

^{الترجمة: دلیر عباسی}

^{مقاله‌ای كه پیش رو دارید تحقیقی است از سوی یكی از اعضای دفتر سیاسی اتحاد اسلامی كردستان عراق، استاد عمر عبدالعزیز كه تحت عنوان «ده‌روازیه‌ك به ڕووی خوێندنه‌وه‌یه‌كی نوێی (ژ. كاف) و پێشه‌وا قازی موحه‌ممه‌دی شه‌هید و كۆماری كوردستاندا» كه در هیجدهمین شماره‌ی مجله‌ی «بانگی حه‌ق» به چاپ رسیده است. اینجانب بعد از قرائت این مقاله، و علمی و مفید دانستن آن، بر آن شدم كه آن را به فارسی برگردانده و به خوانندگان محترم تقدیم دارم:}

^{بدیهی است در طول سده‌ی گذشته در رابطه با زندگی پیشوا قاضی محمد، جمهوری كردستان و جمعیت «ژ.كاف» بحث و تحقیق فراوانی به زبان‌های مختلف خصوصاً روسی، انگلیسی، فارسی و تا حدودی كردی صورت گرفته است؛ اما متاسفانه به دلایلی از جمله جانبداری و تعصب نویسندگان به طرز تفكری خاص و یا دردسترس نبودن اسناد موجود، یا به دلیل پدیده‌ی سانسور، حداقلی از این تحقیقات از شرایط یك تحقیق علمی برخوردارند. بنده در حال حاضر نمی‌خواهم به ارزیابی هیچكدام از این تحقیقات بپردازم؛ اما ادعای فوق غیر قابل انكار است و باید آن را پذیرفت.}

^{بعد از اینكه اسناد جدید موجود در آرشیو كتابخانه‌ی ستاد ارتش ایران و نیز اسناد و نامه‌های موجود در نزد برخی از شخصیت‌ها و برخی از دولت‌ها خارجی در دسترس قرار گرفت، بیش از پیش می‌توان}

در نقد سیاست سه جریان چپ (حزب کمونیست کارگری، حکمتیست خط رسمی و کومله ابراهیم علیزاده)

^{محمد آسنگران}

^{در کنگره ١٢ حزب کمونیست کارگری شعار "ما همه با هم هستیم"، تیتر یک پیام بود و مورد نقد تعدادی از منتقدین قرار گرفت. بعضی از کادرهای حزب در دفاع از این تیتر گفتند این یک شعار تاکتیکی است که از خیابان آمده است.! حال آنکه نه خیابان مقدس است و نه قرار بود کمونیستها دنباله رو "توده ها" باشند. اما روز دوم ژانویه ٢٠٢٢ حمید تقوایی در یک سمینارکه به قول خودش قرار بود معنی این شعار را تعمیق و تدقیق کند، آنرا یک شعار جهانی و استراتژیک نامید. این تعریف افراطی احتمالا بخشی از کادرها و اعضا حزب را هم سورپرایز کرده است. روشن بود که تیتر آن پیام کنگره از نظر حمید تقوایی و دیگر مدافعینش، همین معنی را داشت که در تفسیر این شعار در این سمینار بیان شد. من هم اینرا میدانستم و بر اساس شناختی که از متد حمید داشتم آنرا نقد کردم. اما رقیق شدن مارکسیسم تا حدی در حزب پیش رفته است که هیچ کسی از کادرهای حزب در مقابل این راست روی افراطی با صراحت زبان باز نکرد.
حمید تقوایی قبلا از "انقلاب همگانی، اپوزیسیون اپوزیسیون نشوید، و از بیانیه چهارده امضاییها و بویژه از کمپین جریانات راست به سرکردگی رضا پهلوی تحت عنوان "نه به جمهوری اسلامی" دفاع کرده بود. او این کمپین}

^{دکتر مسعود بیننده}

^{تاریخ پیدایش فضای ادبی جهانی را پاسکال کازانووا در کتاب جمهوری جهانی ادبیات (1392) در سه مرحله‌ی "دوره‌ی شکل‌گیری، دوره‌ی گسترش و فرایند رقابت بین‌المللی" در نظر گرفته و هر دوره را با یک تحول اساسی در ظهور و گسترش زبان‌های عامیانه‌ی اروپایی غیرلاتین تعریف نموده است. هژمونی زبان لاتینی در اروپا پس از سال‌ها با "انقلاب زبان عامه"؛ به قول اندرسون، و همچنین انقلاب "ادبی-لغوی"(فیلولوژیک) به چالش کشیده شد؛ زبان‌های عامیانه‌‌ای که پس از روند استعمارزدایی به عنوان مبنای اصلی ادبیات‌های ملی، کارکرد ویژه‌ای یافته و در شکل‌گیری فضای رقابتی ادبی بین‌المللی نقش مهمی ایفا نمودند. زبان کوردی نیز طی یک فرایند تاریخی و در نتیجه‌ی روند ادبی‌سازی از موقعیتی عامیانه و غیر کارکردی که تحت سلطه و حاکمیت زبان‌های مسلط ترکی، عربی و فارسی ایجاد شده بود به سطح یک زبان ادبی که آثار مهم غنایی از قبیل «مم و زین» احمد خانی(1706-1650م) در آن آفریده شدند، ارتقا یافت. جایگاه احمد خانی در ادبیات کوردی را می‌توان همچون موقعیت چاوسر(1400-1343م) در زبان انگلیسی و دوبله(1560-1522م) در زبان فرانسوی در نظر گرفت. کسانی که ته‌مایه‌های زمان عامیانه و ادبیان شفاهی را در اشعار و آثار خود بکار گرفته و مبنایی برای شکل‌گیری یک زبان مستقل ادبی فراهم آوردند. «مم و زین» خانی در نیمه دوم قرن هفدهم میلادی نه تنها رخدادی انقلابی برای ادبیات تازه پاگرفته‌ی نوشتاری کوردی به شمار می‌آمد، در عین‌حال بنیانگذار جهان‌بینی نوینی در عرصه سیاسی و اجتماعی جامعه کوردستان نیز محسوب می‌گشت. «مم و زین» خانی بارقه‌های ظهور سوبژکتیویته‌ی جدیدی را بازنمایی می‌کرد که با تأسی از انقلاب‌های ادبی و فیلولوژیک اروپایی (به‌طور غیرمستقیم)، خواهان به رسمیت شناخته‌شدن هویت و زبان جدیدی می‌شد که پیشتر در چارچوب هژمونی زبان‌های مرتبط با دستگاه خلافت اسلامی هیچگاه فرصت بروز و عرض اندام نیافته بود. اثر خانی بازتاب دوره‌ای بود که در خلال آن امیرنشین‌های کوردی}

^{عبدالرحمان الراشد}

^{همراه گروه روزنامه‌نگارانی که نشست کشورهای عرب در بغداد درماه می سال 1990 را پوشش داد بودم. گفته‌های آن زمان صدام حسین رئیس جمهوری وقت عراق را به یاددارم درحالی که قلمش را در دست داشت و گفتی به سرانی که نشسته بودند درس می‌داد. درباره تحولات منطقه گفت و آنچه خلأ نامید و گفت باید آن را پرکنیم. فکرنمی‌کنم کسی منظورش را فهمیده باشد به خصوص عراق تنها دوسال پیش ازآن جنگ با ایران را به پایان برده بود که سال1980 درنتیجه یک ارزیابی نادرست آغاز شد که سقوط نظام شاه موجب خلأ قدرت شده و صدام گمان کرد فرصت مناسبی است تا به همسایه خود یورش ببرد و هزینه‌اش برای دو کشور گران بود. 10 سال دیگر گذشته بود و صدام گمان می‌کرد عقب‌نشینی شوروی از مناطق نفوذش در پایان جنگ سرد به معنای آن است که ایالات متحده اهمیتی به آنچه اتفاق می‌افتد نمی‌دهد به خصوص بین کشورهای دوست. و دوماه پس ازسخنرانی‌اش درباره «خلأ» تانک‌های عراق از مرز گذشتند و پایتخت کویت را تسخیر کردند.}

^{خلأ یا توهم خلأ انگیزه نظامی مانند تهران برای بسط نفوذ است. و همان طور که درمقاله قبل توضیح دادم واقعاً حقایقی نوپدید وجود دارند که اجازه مرحله تاریخی جدیدی را دادند. نظام منطقه‌ای سابق در نتیجه توافق‌های پس از جنگ جهانی دوم متولد شد که مرزها را تثبیت و جهان را به دو قطب جنگ}

^{«سیروان خسروزاده» پژوهشگر تاریخ در گفتگو با «تفکر انتقادی»؛}

^{افشین غلامی-«سیروان خسروزاده» دکترای تاریخ ایران و متولد سال 1361 در شهرستان مریوان می باشد. از وی تا کنون کتب و مقالاتی منتشر شده است که عمدتاً مرتبط با دوره زمانی 1285 تا 1320 شمسی می باشند. کتاب های وی اعم از ترجمه و تالیف یا گردآوری عبارتند از: راه بی سرانجام یا تاریخ آشوریان در جنگ جهانی اول 1914-1918، شکست اردوی آهنین (حمله سمکو به مهاباد و انهدام هنگ چهاردهم ژاندارمری مهر 1300ش)، قفقاز در کشاکش جنگ و انقلاب (1917-1921)، سیاست و عملکرد بریتانیا در قفقاز 1917-1921، کردستان سرخ: (تاریخ کردهای شوروی 1920-1991)، و خاطرات سرلشکر محمود امین در کردستان، آذربایجان، بلوچستان.در این گفتگو به سراغ این پژوهشگر تاریخ رفتیم و از او در خصوص اوضاع مشروطه و بویژه نقش کُردها در تحولات انقلاب مشروطه پرسیدیم خسروزاده معتقد است: تا بحث از مشروطه در کرمانشاه می شود اذهان فورا متوجه یار محمد خان کرمانشاهی می شود حال آنکه دراین شهر گروهی از آگاهان بصورتی کاملا آگاهانه به طرفداری از مشروطه پرداختند و در این راستا روزنامه هایی چون "افسانه" و "کرمانشاه" منتشر کردند که در آن از مشروطه}

^{سمير عطا الله}

^{در ابتدای حوادث سوریه شبکه‌ها تصاویر زنده از پناهندگان در مناطق بسیاری پخش می‌کردند از جمله مناطق مرزی با ترکیه. چیزی که در آن صحنه‌ها بیشتر جلب توجه می‌کرد، پناهدگان فقیر و صحنه‌های بدیع طبیعی بود که درکنار مدرن‌ترین راه‌های اروپایی کاشته شده بودند. آن تصاویر مرا دائم به یاد شاعر فقید محمد خالد القطمه می‌انداخت که یک بار از کویت، جایی که با هم کارمی‌کردیم به سوریه رفت تا قطعه زمینی کوچک بخرد و درآن خانه‌ای بسازد تا روزهای آخر زندگی را درآن بگذراند. برگشت و درباره ییلاق «کسب» و زیبایی طبیعت آن می‌گفت تا جایی که تصورکردیم او حقیقت را به شعر و خیال می‌آمیزد. اما مناظری که از خاک سوریه دیدیم فراتر از توصیف بود.}

^{مشکل این بود که آن زیبایی پر از پناهنده بود. انسان‌هایی که خانه، خوشی و آرامش و ثبات خود را ترک می‌کردند و به کشوری غریب می‌رفتند هرچند با آنها هم مرز باشد. و در یک ساعتی تبدیل به غریبه‌هایی گم گشته در ناشناخته‌هایی بی انتها می‌شوند. مطبوعات ما برای نمایش حوادث سال گذشته دربرابر مسئله‌ای فاجعه‌ بار درنگ کردند که سراسر جهان را دربرمی‌گیرد. میلیون‌ها مرد، زن و کودکی که در اطراف جهان، سر مرز کشورهایی که زیربار پناه دادن و قبول آنها نمی‌روند سرگشته‌اند. و هزاران فرد دیگری که درسرما و خستگی و ترس}

^{لقمان قنبری}

^{بیش از یک صد سال از انتشار اولین روزنامه کردی می‌گذرد و از آن تاریخ تا به امروز به طور کلی مطبوعات کردی با محدودیت‌ها و تنگناهای بی‌شماری مواجه بوده است. هر چند در سال های اخیر به لحاظ کمی شاهد رشد مطبوعات کردی بوده ایم، با این وجود همین رشد کمی نیز به شدت تحت نظارت و کنترل بوده و به لحاظ کیفیت و محتوا نیز متأسفانه چندان رضایت‌بخش نیستند. غلبه زبان فارسی، عدم استقلال مالی و بعضاً فکری، عدم خودمختاری، کنترل و نظارت شدید، هویت گریزی، ضعف در بازتاب خواسته های راستین جامعه و خود سانسوری شدید از جمله ویژگی‌های بسیاری از مطبوعات محلی کردی هستند.
متاسفانه کمتر خبرنگار و روزنامه‌نگاری پیدا می‌شود که از استقلال مالی و فکری برخوردار باشد. به عبارت دیگر ما کمتر روزنامه‌نگار آزاد و خودمختاری را سراغ داریم که خارج از دایره قدرت}

مانتلی ریویو، ترجمه ی خسرو آقایی

^{مقدمه مترجم: با وجود اینکه اجرای سیاست‌های نولیبرالیسم در کشورهای مختلف جهان متفاوت است اما آثار و تبعات یکسانی بر روند زندگی مردم وارد می‌کند. در مطلب پیش‌رو نویسنده تأثیر نولیبرالیسم بر حوزه مهم آموزش، چگونگی روند نزولی کیفیت آموزش عالی و تبدیل‌شدن آن به کالایی خصوصی در دست ثروتمندان و محرومیت اکثریت جامعه از موهبت رایگان آموزش را در آمریکا تشریح کرده است که با برخی شباهت‌ها می‌توان همین فرایند را در مورد وضعیت فعلی ایران و روند افزایشی پولی‌شدن آموزش، به‌ویژه آموزش عالی، در یک دهه اخیر مقایسه کرد. بث مینتز نویسنده مقاله ، استاد جامعه‌شناسی دانشگاه ورمونت آمریکاست. عرصه‌های تحقیقاتی مورد علاقه وی جداسازی شغلی، ساختار شرکتی، جنسیت و مراقبت‌های بهداشتی است.}

^{در مقاله‌ای که اخیرا در «نشریه آمریکایی اقتصاد و جامعه‌شناسی» منتشر کردم تلاش کرده‌ام با استفاده از مقوله «دانشجو در مقام مشتری» به فهم این موضوع کمک کنم که چرا دانشگاه تا این اندازه گران است. در سه عامل تأثیر‌گذار بر زیاد‌بودن هزینه‌ها کنکاش کرده‌ام: ۱) درکی که امروزه از تحصیلات}

^{کامران رحیمی}

^{تاریخ، داستان سیر مترقیانه به سوی آزادی است .
(ویکو فلسفه ی تاریخ)}

^{تاریخ، محصول انسان است با تمام رویدادها، حوادث، فراز و نشیب ها و سانسورها. زیرا آن چه روی داده یا می دهد و یا آن چه به زعم، سلیقه و اعمال نظرها نوشته شده جملگی محصول فکر و سلیقه ی مورخ و متاثر از مراکز قدرت است به عبارت دیگر تاریخ نویسی ابزاری در دست فاتحان است که چگونه و به چه شیوه ای برگ های زرین را (؟) بنگارند.
خلأ تاریخ نویسی در میان کردها، به عامل عدم پایگاه قدرت، گویش معیار نوشتاری و فرهنگ شفاهی و ... برمی گردد بنابراین آن چه در مورد ما نوشته شده و در معتبرترین کتابخانه ها، انباشت گشته بنابر دلیل فوق، محصول و دستاوردی موهوم و مشکوک است و چندان محل اعتبار و استناد و اعتماد نیست مگر با موشکافی دقیق و نقد و بررسی عمیق.
باری بخش اعظم تاریخ ما، نگارش زندگینامه، لشکرکشی، فتح نامه، تشریفات عزل و نصب شاهان در قرون متمادی است. آن چه بدان کمتر اشاره شده تاریخ راستین مردمان این دیار است که مظلومانه برگ های زرین (؟) تاریخ نویسی ملوکانه را به نظاره نشسته اند.
البته عدم فرهنگ نوشتاری و مکتوبات منحصر به کردان و زاگرس نشینان نیست در مورد سایر ایرانیان نیز حکم به همین منوال است چه مورخان کمتر به تاریخ و سرگذشت مردم، حکیمان و نوابغ پرداخته اند. به عنوان نمونه امروزه زندگینامه، مدارج تحصیل، محل زیست و بالندگی، بزرگترین شاعران و گویندگان}

^{مارتین ون برونسن
مترجم: پروانه نقدی}

^{حدود شصت سال پس از آنکه شرف¬خان بدلیسی کتاب شرف¬نامه¬ را به اتمام رساند، اولیا چلبی، جهانگرد مشهور ترک، سفر گسترده¬¬ای را در کردستان آغاز کرد. سفرنامۀ¬ ده جلدی قطور وی([به نام]سیاحت‌نامه)، کار منحصر به فردی ست که تقریباً در ادبیاتِ سفر بی¬نظیر است. متأسفانه هنوز شرح مسافرت¬های او به کردستان به طور کامل در دسترس نیست. در دوران عثمانی نسخه¬های از نوشته‌های آن تهیه شد، اما نسخۀ اولیه -دست¬نوشته¬ای که تمام نسخه¬های بعدی از روی آن کپی شده‌اند و یا دست¬نوشتۀ خود اولیا چلبی- برای ویرایشگرانی چون نقیب آسیم بیگ و مورخ بزرگ، احمد سیودت در دسترس نبوده. در زمان انتشار این اثر[سیاحت‌نامه]، سانسورهای سلطان عبدالحمید دوم باعث تغییراتی در متن شد. تنها بخش¬های از خاطرات اولیا در کردستان با ویرایش قابل قبولی به زیر چاپ رفته است. در ¬واقع یک بخش مهم از آن هرگز منتشر نشد و ویرایش نقادانه¬ای را می¬طلبد. سیاحت¬نامۀ اولیا با هیچ ژانری مطابقت ندارد و تا این قرن چندان محبوبیتی هم نداشته ¬است. معاصران اولیا اثر او را اثری نظام‌مند نمی¬دانستند و احتمالاً چون علایق‌اش با زمانه خود سازگاری نداشت کار او به تعویق افتاده است. در واقع همین بد¬سلیقه¬گی اولیاست که او را بدل به جالب توجه¬ترین نویسندۀ عثمانی برای خوانندگان اواخر قرن بیستم کرده. ممکن¬است پست‌مدرنیست¬ها آن را اثری دارای عناصر نامتجانس بدانند که در آن مرز مشخصی بین مسائل جدی و پیش پا افتاده وجود ندارد. با این وجود ما اسناد دولتی و جوک¬های زشت، توصیف معماری مساجد، مشاهدات در مورد عادات غذایی و لباس محلی، افسانه‌های در مورد مقدسات، و شایعاتی}