سمير عطا الله
نویسنده و روزنامهنگار لبنانی، در روزنامههای النهار و دو مجله الاسبوع العربی و الصیاد لبنانی و روزنامه الانباء کویتی فعالیت کرده است
زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی درسی سال پیش، ولادمیر پوتین گفت:« این بدترین فاجعه ژئوسیاسی قرن بیستم است». و 127 هزار سرباز روس برسر مرز با اوکراین مستقر ساخت تا امپراطوری شوروی را به همان جایی که بود برگرداند، اما او جایگاه ابرقدرت را به روسیه برمیگرداند.
ایران از آغاز مذاکرات هستهای به دنبال چیست؟ تا غرب آن را به عنوان قدرت بزرگ به رسمیت بشناسد. مابقی همه جزئیات است. دو گروه در این تلاش تا حد زیادی به هم شبیه هستند. و همان طور که پوتین به طور مستقیم وارد جنگ با کشورهای مجاور میشود تا ازآن به عنوان ابزار فشار استفاده کند، ایران با کشورهای عرب همسایه خود با همین هدف وارد جنگ میشود. کسی که حالا به «ادبیات» مطبوعات ایرانی دقت کند ، از میزان استعارهها و عبارتهای امپراطوری و تندی عبارتها و اصطلاحات فارسی و پافشاری عامدانه برآن شگفتزده میشود.
مسئله عجیب دیگر در سلسله نقاط شگفتانگیز اینکه بیشترین نگرانی این گروه در رویارویی بینالمللی، تحریمهای امریکاست. اقتصاد روسیه چنان ضعیف است که نمیتواند آنها را تحمل کند و اقتصاد ایران نیز نفس بریده است.
حقیقت اینکه رویاروی روسیه با امریکا هنوز آغاز نشده است. سال 2014 پوتین اقدام به ضمیمه ساختن کریمه کرد و این کار از زمان جنگ جهانی دوم درنوع خود بینظیر بود و بخش بزرگی از اوکراین را در جنگی اشغال کرد که تاکنون14 هزار کشته برجای گذاشته است. همان زمان وزیرخارجه امریکا جان کری گفت:« در قرن بیست و یکم نمیتوان مانند قرن نوزدهم برای حمله به کشوری دیگر از مسئله ساختگی استفاده کرد».
دستآورد مهم برای پوتین و ایران، خارجی نیست بلکه داخلی است. هرچه با خارج وارد تنش و بحران شود، میتواند مخالفان داخلی را سرکوب کند و احساسات ملی را برانگیزد. به همین دلیل مطبوعات روسیه طرفدار پوتین از خشنترین کلمات استفاده میکنند. پیمان ناتو غده سرطانی است که باید بیرون کشید آن طور که «اورگمانت واکتی» میگوید. و تحلیلگر نظامی «لتراتور گازتا» میگوید« نباید اجازه دهیم غرب کفشش را با روسیه تمیزکند».
زبانی قدیمی از دوران اتحاد جماهیر شوروی که قبول نمیکند کنار برود. اوکراین از سی سال پیش از اتحاد بیرون آمده، اما برای پوتین دشوار است این را بپذیرد. به نظر او روسیه از هر طرف در محاصره اعضای ناتو قرارگرفته و این بهترین شعاری است که میتواند دربرابر شهروندانش بدهد: روسیه تنها یک کشور عادی نیست و « کشوری ابرقدرت» خواهد ماند. و برعکس دوران جنگ سرد در گذشته، چین متحد اول آن است در حالی که غرب دچار اختلاف است و اروپا از انفجار میترسد به خصوص از کاری که گاز روسی میکند.
١٣/٢/٢٠٢٢