رامین جهانبگلو
مفهوم «فضيلت» ممکن است برای بسياری واژهای کهنه وفرسوده باشد اما به نظر میرسد بيش از هر زمان ديگری لازم و ضروری است. آنچه که تاريخ تمدن بشر به ما میآموزد اين است جوامعی که از فضيلت دور شدهاند، بی معنا و مبتذل شده و آنچه که باقی میماند خودخواهی و فردگرايی لذتجويانه است.
ولی حس مشترک زندگی جمعی بدون فضيلت امکان پذير نيست زيرا کيفيت امر با هم زيستن بر پايه کيفيت فضيلت انسان قرار گرفته است. بنابراين فضيلت شاخصی برای کرامت انسانی و شايستگی اوست که سقراط زمانی که به دنبال کشف معنای حقيقت و آزادی بود جويايش بود و ارسطو از آن به عنوان بهترين زندگی که به اعتدال اختصاص يافته است، سخن میگفت. ولی اعتدال در اخلاق و سياست که ارسطو از آن سخن میگويد چيزی نيست جز پرهيز از تعصب وخشونت برخاسته از جهل و نبود رواداری.