هانا کاویانی
پيش از آغاز اين دور از مذاکرات هسته ای در ژنو زمستانی، محمد جواد ظريف وزير امور خارجه ايران، از دو نقش آفرين در مذاکرات خواستار ايفای نقش فعالتر شد؛ روسيه و اتحاديه اروپا. از همين رو آقای ظريف اوايل هفته ابتدا با معاون وزير خارجه روسيه، سرگئی لاوروف در تهران ديدار کرد، و پس از يک ماراتن يک روزه مذاکرات با همتای آمريکايی اش در ژنو در روز چهارشنبه، راهی پايتخت های تاثير گذار اروپايی برای مذاکره درباره برنامه هسته ای ايران شده است. او ابتدا در برلين بر سر ميز مذاکره با فرانک والتر اشتاين ماير همتای آلمانی خود می نشيند. آلمان در ماههای اخير موضعی ميانه رو در مذاکرات داشته است. تقريبا همانند موضعی که در سالهای اخير اتخاذ کرده بود. آلمان همچنين از لحاظ اقتصادی رابطه ای ويژه با ايران دارد. آنطور که روزنامه وال استريت جورنال در ماه اوت سال گذشته ميلادی گزارش داد در سال ۲۰۱۴ دو هيات اقتصادی از آلمان به ايران رفته است. بنا بر اين گزارش شرکت های بزرگ آلمانی پس از آنکه بازار پرسود روسيه را به دليل تحريمه ای تازه اعمال شده بر اين کشور از دست دادند، منتظر پيشرفتی در مذاکرات اتمی هستند، تا به ايران بازگردند.
مقصد بعدی رييس دستگاه ديپلماسی، مقر اتحاديه اروپا در بروکسل است. جايی که فدريکا موگه رينی برای اولين بار در سمت رييس دستگاه سياست خارجی اتحاديه اروپا، با مذاکره کننده ارشد هسته ای ايران ديدار می کند. خانم موگه رينی پيشتر اعلام کرده بود در صورت برگزاری مذاکرات ايران و ۵+۱ در سطح وزرای خارجه، در اين مذاکرات شرکت می کند، و در ساير مواقع، کاترين اشتون، نماينده ويژه او در اين مذاکرات خواهد بود.
خانم اشتون از زمان تغيير سمتش در مذاکرات به عنوان نماينده ويژه حضور نداشته و برنامه اين هفته مذاکرات هم حاکی از آنست که معاون خانم موگه رينی در امور سياسی، هلگا اشميت قرار است برای ديدار با معاونان ايران و ۵+۱ راهی ژنو شود.
پس از پايتخت بلژيک، پاريس ميزبان وزير امور خارجه ايران خواهد بود. شهری که در ده روز گذشته پس از رخدادهای مرتبط با مجله شارلی ابدو و يک مغازه يهودی و کشته شدن شهروندان فرانسوی و سه فرد مهاجم به اين اماکن، همچنان با تبعات آن دست و پنجه نرم می کند.
فرانسه و خصوصا وزير خارجه آن کشور، لوران فابيوس، به داشتن مواضع سختتر بر سر ميز مذاکرات هسته ای شهرت يافته است. در شهر ژنو، در سال ۲۰۱۳ و پيش از دستيابی به توافق اوليه و سند اقدام مشترک بود که لوران فابيوس با عصبانيت ميز مذاکره را ترک کرد و گفت با شرايط توافق موافق نيست، و دستيابی به توافق را حدودا يک هفته به تاخير انداخت. حال محمد جواد ظريف می گويد نه تنها برای گفتگو درباره مسايل هسته ای به پاريس می رود، بلکه در صدد گفتگو درباره مسايل مرتبط با منطقه خاورميانه و تروريسم نيز هست.
« ايران در پی آنست که اتحاديه اروپا در مراحل ابتدايی اقدام به رفع قطعی تحريم های اين اتحاديه بکند و دراينباره صحبت هايی در اتحاديه مطرح شده، اما تصميم قطعی دراين زمينه باز به ميز مذاکره بين ايران و همه کشورهای ۵+۱ بازخواهد گشت.»
یک تحلیلگر اروپایی آشنا به مذاکرات هسته ای
در روز جمعه وزرای خارجه ايران و آمريکا هر دو در پاريس خواهند بود، و جان کری وزير خارجه آمريکا گفته است که شايد يکبار ديگر در آن شهر با همتای ايرانی خود گفتگو کند.
يک تحليلگر اروپايی آشنا به مذاکرات هسته ای که نخواست نامش فاش شود در گفتگو با راديوفردا درباره سفرهای اروپايی محمد جواد ظريف گفت که ايران در پی ايفای نقش فعالتر اتحاديه اروپا در زمينه تحريم هاست.
يکی از موضوعات چالش برانگيز در ماههای اخير در مسير دستيابی به توافق جامع و نهايی، نحوه رفع تحريم ها بوده، که اين تحليلگر اروپايی می گويد « ايران در پی آنست که اتحاديه اروپا در مراحل ابتدايی اقدام به رفع قطعی تحريم های اين اتحاديه بکند و دراينباره صحبت هايی در اتحاديه مطرح شده، اما تصميم قطعی دراين زمينه باز به ميز مذاکره بين ايران و همه کشورهای ۵+۱ بازخواهد گشت.»
در ميان کشورهای اروپايی ۵+۱ که وزير امور خارجه به آن سفر می کند، نام يک کشور ديده نمی شود. بريتانيا که از زمان آغاز گفتگوهای هسته ای با ترويکای اروپايی در بيش از يک دهه پيش نقش فعال در مذاکرات داشت، به عنوان يکی از مقاصد سفر محمد جواد ظريف تعيين نشده است.
تحليلگر اروپايی ای که راديوفردا با او گفتگو کرده می گويد اين موضوع را می توان از دو جنبه توضيح داد؛ « يکی بسته ماندن سفارت ايران در لندن و نداشتن رابطه ديپلماتيک در سطوحی که لازمه سفر يک وزير خارجه است و دوم انتخابات پيش رو در بريتانيا در بهار آينده بريتانيا را از ايفای نقش فعال بازمی دارد و نقش آفرينی اين کشور را محدود به تاييد رويکرد همه کشورهای ۵+۱ در مذاکرات می کند».
16/1/2015