رەزا شوان                                                                      

^{ناوی تەوای شەهیدی جوانەمەرگ  ( فەیـزوڵڵا محەمەد سیامەنسووری ) یە .. لە ساڵی (١٩٤١) لە شاری کەرکوک ـ لە باشووری کوردستان ، لە خێزانێکی ناسراو لە دایک بووە .. خوشک و برایەکی لە خۆی گەورەتر و ، خۆشک و برایەکی لە خۆی بچوکتری هەیە .. لە گەڕەکی شۆڕیجەی شاری کەرکوک دەژیان .. ئەم گەڕەکە سادە کوردنشینە .. رژێمی بەعسی شۆڤێنی بە ( سەری مارەکە ) ناوی دەبرد .. چونکە گەڕەکی شۆڕێجە لە کەرکوک ، مەکۆی کوردایەتی و خەبات و قارەمانێتی بوو .. چەندین رۆڵەی دلێر و تێکۆشەری ناسراوی تیا هەڵکەوت.}

^{شەهید فەیزوڵڵا ، خوێندنی قۆناخی سەرەتایی ، لە قوتابخانەی شۆڕیجە تەواو کرد .. لە تەمەنی مێردمنداڵیدا ، تێکەڵی کاروانی بزووتنەوەی ئازادی و رزگاریخوازی کورد بوو .. بۆیە نەیتوانی درێژە بە خوێندن بدات .. بەڵام خۆێنەرێکی باش بوو ، بە بەردەوامی کتێبی هەمەجۆرەی دەخوێندەوە .. رۆشنبیرێکی ژێرخان زانستی و ئەدەبی دەوڵەمەند بوو .. قسەزانێکی زمانشیرینی بە توانا بوو . رەوشت بەرز و هێمن و لەسەرخۆبوو .. لەو سەردەمەدا بە کوردییەکی پەتی دەینووسی .. دەستخەتی زۆر جوان بوو .}            

^{فەیزوڵڵا ، لاویلاکی جوان بوو ، باڵابەرز و بەژن ڕێک بوو .. گەنم رەنگی مەیلەو سپی بوو .. زۆر گەشبین و رووخۆشبوو .. هەردەم لێو بە خەندە و دەم بە پێکەنین بوو .. زۆر دڵپاک بوو .. خۆشەویستی هەمووان بوو .. رق و کینە و بوغز و تووڕەیی ، لە دڵیدا جێیان نەبوو ..  زمان نەرم و گوفت شیرین بوو .. بە درێژایی ژیانی کەس لێی نەڕەنجابوو .. هەردەم لایەنگری راستی و رەوا بوو .. زۆر خاکی و سادە و بێ هەوا بوو .. .. رێز و دڵسۆزیی بۆ هاوڕێکانی بێ سنوور بوو .. ئەوەی بۆ ساتەوەختێکیش بیناسیایە و بیدوانایە .. هەرگیز لەیادی ناکرد و لەیادی نەکردووە .. من بە شانازییەوە دەڵێم ـ گەرچی کاکە فەیزوڵڵا ، پێنج ساڵ لەمن گەورەتر بوو ـ هاوڕێیەکی زۆر نزیک و دڵسۆزم بوو .. هەر ئەویش لە ساڵی ( ١٩٥٩) دا ، منی بردە ریزی ( یەکێتی لاوانی کوردستان )  لە شاری کەرکوک ..}  

  ^{شەهید فەیزوڵڵا ، زۆر حەزی لە کۆکردنەوەی ( جۆرەکانی تەسبيح ) بوو .. هەموو تەزبیحەکانیشی لە هاوڕێکانی وەردەگرتن .}

^{من هەمیشە شەهید فەیزوڵڵام لە بەرچاو و لە یادە .. رووخۆشی و گەشی .. زەردەخەنە ناسکەکانی .. قسە خۆش و شیرینەکانی .. ئازایەتی و بوێری و دلێری .. رێزداری و دڵسۆزی .. تێکۆشانی بێوچانی ... هتد . چی بنووسم نابێتە پارسەنگی هاوتاکردنەوەی دڵسۆزی و تێکۆشانی بێوچانی لە پێناوی رزگاریی کوردستاندا .. کاکە فەیزوڵڵا  دیوانە ئاسایی شەیدا و سۆزداری کورد و کوردستان بوو .. کەڵەسوارێکی جوامێری مەیدانی کوردایەتی بوو .. سیمبولێکی نموونەیی کەم وێنەی لاوان بوو .. شەو و رۆژی لانەبوو ، هەموو کاتێکی ژیانی بۆ خزمەتی گەلەکەمان تەرخان کردبوو .}

^{کاک فەیزوڵڵا ژیانی خێزانی پێکەوە نەنا .. ئەشقبازی نەکرد و ، کوشتەی چاوی کەژاڵ و گەردنی پڕ لە خاڵ نەبوو .. بەڵکو ئاشقێکی سەرسەختی ئازادی کورد و رزگاریی کوردستانی شیرینمان بوو .}

^{ژیانی سیاسی و تێکۆشان و شەهیدبوونی :}

^{بە کورتی و بە چڕی ، تیشک دەخەینە سەر ژیانی سیاسی و تێکۆشان و شەهیدبوونی شەهید کاکە فیزوڵڵا محەمەد .. فەیزۆڵڵا لە ساڵی ( ١٩٥٨) دا بوو بە ئەندامی ( پارتی دیموکراتی کوردستان )  .. لە هەمان ساڵيشدا ، ئەندامێک بوو لە ئەندامانی دەستەی دامەزرێنەری ( یەکێتی لاوانی کوردستان ـ لقی کەرکوک ) .. سەرۆکی لقی کەرکوکی لاوانی کوردستان ( سابیر حەمەعەلی ) بوو .. لە ساڵی ( ١٩٥٩) دا .. شەهید فەیزوڵڵا بە سەرۆکی یەکێتی لاوانی کوردستان ـ لقی کەرکوک هەڵبژیرا .. من لە ساڵی ١٩٥٨دا بووم بە ئەندامی یەکێتی قوتابیانی کوردستان ، لە ساڵی ( ١٩٥٩) دا ئەندامی ناوچەی کەرکوکی یەکێتی قوتابیانی کوردستان و ، ئەندامی پارتی دیموکراتی کوردستان بووم .. لەسەر داوای کاک فەیزوڵڵا  لە ( ١٩٥٩) دا بووم بە ئەندامی یەکێتی لاوانی کوردستان ، چالاکیی رێکخستنم لە کەرتی شۆڕيجەدا بوو .. هەر لەو ساڵەدا ، بووم بە ئەندامی ناوچەی کەرکوکی یەکێتی لاوانی کوردستان ، کە کاک فەیزوڵڵا بەرپرسی ناوچە بوو .. ناوی ئەندامانی ناوچەی کەرکوکـی یەکێتی لاوانی کوردستان ، ئەوانەی لەیادم ماون ، ئەمانە بووین : ( کاک فەیزوڵڵا محەمەد ـ سەرۆکی لقی کەرکوک ، کاک ساڵح جەباری ـ کە بەڕیوەبەری بانکێک بوو لە شەقامی ئەتڵەس لە کەرکوک ، جێگری سەرۆک بوو .. رەزا شوان ـ قوتابی بووم ، کاک تەڵعەت گلی ـ پاڵەوانی زۆرانبازیی کوردستان و ، فەرمانبەریش بوو لە کۆمپانیای نەوتی کەرکوک ، کاک فالیح نەقشبەندی ـ قوتابی بوو ) .. بە زۆری لە ماڵی کاک تەلعەت گلی لە گەڕەکی شاترلو کۆبوونەوەکانمان دەکرد .}

^{کاک فەیزوڵڵا ، چالاکترین ئەندامی دەستەی کارگێڕی لاوان و پارتی بوو لە کەرکوکدا ، زۆر بە رێکی و بە نهێنی و وریاییەوە ، چالاکی و رێکخستنەکانی بەڕیوە دەبردن .}

^{لە ساڵی لە ( ١٩٦٣)  دا ، لە رێگای کودەتایەکەوە ، بەعسسییە رەگەزبەرستەکان دەسەڵاتی عێراقیان گرتە دەست .. زۆری پێ نەچوو ، بە ئەوپەڕی دڕندانەوە پەلاماری کورد و کوردستانیان دا .. بە تایبەتیش کەوتنە گرت و ، راونانی کورد لە ناوچەی کەرکوکدا .. بڕیاری گرتنی هەموو ئەندامانی ناوچەی پارتی و یەکێتی قوتابیان و یەکێتی لاوانی کوردستان و ، هەر ئەندامێکی چالاکی تری پارتی و ئەو رێکخراوانە دەرچوو .}

^{زۆربەمان چووینە دەرەوە ، بە زۆريش لە دێی ( خاڵەبازیانی ـ ناوچەی قەرەحەسەن ) بووین .. کاک فەیزوڵڵاش لەوێ بوو .. ئەندامانی ناوچەی یەکێتی قوتابیان کوردستان چووینە بنکەی پێشمەرگە لە ( دێی چنگنی ـ ناوچەی جەباری ) کە کاک ( عادیل عيزەت ـ رابەری سیاسی ) و ( عەریف حەمید بەرواری ـ رابەری عەسکەری ) و ( مەلا موسا کە لە باکووری کوردستانەوە هاتبوو ، بەڕیوەبەری ئیداری ) بوون . ئەندامانی ناوچەی کەرکوکی ( یەکێتی قوتابیانی کوردسـتان ) لە بنکەی ناوبراودا .. ئەم قوتابیانە بووین : ( ئەحمەد سەلام ـ ئەندامی سکرتارییەتی یەکێتی قوتابیانی کوردستان بوو ، شاعیرێکی باشە و ، بوو بە مامۆستای زمانی کوردی لە ئامادەییەکانی شاری سلێمانی ، مامۆستا فاتیح میرزا ـ ئێستا بەرپرسێکی ـ دەزگای روناکبیریی کوردییە ـ لە شاری کەرکوک ، مامۆستا جەلال کەریم ـ شەهید بوو ـ برا گەورەی هونەرمەندی ئەکتەر عەلی کەریم ـە ، رەزا شوان ـ مامۆستای خانەنشینم ، لە نەرویج دەژیم ، مامۆستا فەرهاد عەبدولقادر ، بوو بە مامۆستا و لە سلێمانییە ـ هەواڵی نازانم ) بەرپرسی پارتیش ـ لقی کەرکوک ، شەهید ( عیسا زوبێحی ) بوو ، کە ناوە نهێنییەکەی ( عولەمـا ) بوو .. نووسەر و چیرۆکنووسی کۆچکردوومان ، کاک ( محـەمەد موکـری ) لە بنکەی دێی ( شـێردەرە ) لە ناوچەی جەباری ، هەمیشە لەگەڵ مامۆستا عولەمادا بوو ، یارمەتی دەدا و ، نامە و راپۆرتەکانی بۆ مامۆستا زەبیحی دەنووسی  .. ئەوەبوو لە هەشتاکاندا  رژێمی بەعس ، لە شاری بەغدا مامۆستا عيسا زوبێحیان تیرۆرکرد .. لەو کاتەدا کە بەڕێزیان سەرقاڵی تەواوکردنی فەرهەنگێکی وشەی کوردی بوو .}

^{لە ( ١٩٦٣) دا ، کاک فەیـزوڵڵا  کرا بە ، ( رابەرێکی سیاسی لە ناوچەی جەبـاری و  ناوچەی قەرەحەسەن ) دا ، هەر لە دێی خاڵەبازیانی مایەوە .. ئێمەی قوتابیانیش هەر یەکەمان کارێکیان پێ سپاردین و ، لێک دابڕاین و هەر یەکەمان کەوتینە شوێنێکەوە .}         

^{من لە ساڵی ( ١٩٦٤) دا ، گەڕامەوە بۆ ناو شاری كەرکوک ، باوکمیان گرتبوو ، لە بەندیخانەدا بوو .. لەگەڵ چەند هاوڕێیەکی ترمدا ، دووبارە دەستمان بە رێکخستنەوەی یەکێتی قوتابیان کوردستان لە شاری کەرکوکدا کرد .                                         ( کاری حیزبی و رێکخراوەیی من ، تا کۆتایی ساڵی ( ١٩٦٥) بوو .. کە دووبەرەکی دروست بوو .. لە پارتی و لە قوتابیان و لە لاوانيش وازم هێنا ، چونکە : نە ئەوسا و نە ئێستا و نە تا لەژیاندابم ، لەگەڵ دووبەرەکی و براکوژیدا ، نەبووم و نیم و ناشبم .. بەڵام کوردایەتی و کوردستا پەروەری گرووپی خوێنمە و .. کوردستان نیشتمانمە و  پیرۆزترین شوێنمە .. بە ئەرکێکی پیرۆز و پێویستی سەر شانمی دەزانم ، کە تا دوا هەناسەم .. بە ئەوپەڕی توانامە وە ، ئەوەی پێم بکرێت بۆ کورد و کوردستان .. چۆن پێشتریش درێغیم نەکردووە ، ئێستاش درێغی ناکەم .. هیواداری ئەوەشم ، کە لە ئەمڕۆ و لە داهاتووشدا شەرمەزاری گەلەکەم و نەوەی داهاتوومان نەبم .. کە مردیشم شایانی ئەوەبم ، کە ئاڵای پیرۆزی کوردستان بەسەر تەرمەکەمدا بدەن و .. وەکو رۆڵەیەکی کوردی دڵسۆزیش ، خاکی پیرۆزی کوردستان بم گرێتەخۆی ... )}

^{کاک فەیزوڵڵا محەمەد ، لە ساڵی ( ١٩٦٤) د ا بوو بە رابەرێکی هەرە چالاکی ناوچەی کەرکوک ـ لقی دووی پارتی دیموکراتی کوردستان .. دواییش کە ( مەکتەبی سیاسی ) لە پارتی جیابۆوە .. ئەميش لەگەڵ باڵی مەکتەبی سیاسیدا بوو .. بوو بە پەرپرسی ( لقی دووی کەرکوک ـ باڵی م . س )}

^{لە ساڵی ( ١٩٦٥) دا ، رژیم گرتی و ، لە ( بەندیخانەی شاری حیلە و سەماوە ) ، لە باشووری عێراقدا بەندیان کرد .. ئەو کاتەی کە لە ( بەندیخانەی سەماوە ) دا بوو .. من چووم بۆ لای .. لە نێو بەندیخانەشدا ، خەریکی رێکخستنی ئەو کوردانە بوو کە لە گەڵیدا بوون .. لە (٢٩/ ٦ / ١٩٦٦ ) دا ، لە بەندیخانە دەرچوو .. وەکو کارگێڕی لقی دووی کەرکوکی پارتی دیموکراتی کوردستان ( باڵی مەکتەبی سیاسی ) بەردەوام بوو .}

^{کاک فەیزۆڵڵا لە ساڵی ( ١٩٦٨) دا ، لەگەڵ مامۆستا ( جەلال کەریم ) و ( شکور قادر) و ( عەبدوڵڵا عەبدولکەریم پەڵکانە ) چوونە دێی خاڵەبازیانی بە نیازی رێکخستن .. بەڵام لەوێدا کۆمەڵیک پێشمەرگەی پارتی دەوریان دەگرن .. جەلال کەریم و قادر شکور لەویدا شەهید دەکەن ، فەیزوڵڵا و عەبدوڵڵا عەبدولکەریم پەڵکانەش بە دیلی دەگرن .. دەیانبەن بۆ دێی ( گۆران ) لە ناوچەی جەباری ، عەبدوڵڵا پەڵکانە بەرئەدەن ، بەڵام لە رۆژی ( ٢٠/ ١٠/ ١٩٦٨) دا بە شێوەیەکی زۆر قێزەوەنانە فەیزوڵڵا  شەهید دەکەن .. تەرمەکەیان هێنایەوە بۆ شاری کەرکوک و ، لە ( گۆڕستانی شێخ محێددین ) نێژرا .}

^{من هەموو ئەوانەی کە لە شەڕی براکوژیدا كوژراون ، سەر بە هەچ لایەنێک بن ، بە شەهیدیان دەزانم .. شەهیدن چونکە بە هەڵە و بە ناڕەوا ، بیر وهۆشیانیان تێکدان .. ئەگینا گەوەترین تاوان و شەرمەزاری ئەوەیە ، کە برا دەستی بچێتە خوێنی برای خۆی.}

^{کاکە فەیزوڵڵا محەمەد و جەلال کەریم و شکور قادر تەنها کەس نین کە بوونە قوربانیی شەڕی ناوخۆ و براکوژی .. بەڵکو بە سەدان لاوی جوانمان .. بە سەدان پێشمەرگەی قارەمان و دلێرمان ، بە سەدان بێ تاوان .. بوونە سووتەمەنی ئاگری براکوژی .}

^{شەرمەزاری بۆ ئەوانەی شەڕی براکوژیان هەڵگیرسان .. هەزاران جار نەفرەت بێ لە شەڕی براگوژی و دژایەتی کردنی یەکتری .. براکوژی بڕوات  و ، دووبارە نەبێتەوە .}

^{شکۆداری و نەمریش بۆسەرجەم شەهیدانی کورد و کوردستان .}

^{نەرویـج :  ١٧/ ١٠/ ٢٠١٣}