فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2024-11-15-02-43-47 ڕابردوو بەردەوام گرووپگەلێک هەبوون لە کوردستان کە بەشێوەیەک لە شێوەکان پەیڕەویان لە خەباتی چەکداریی کردووە وەک ڕێبازێک بۆ گەیشتن بە مافەکانی کوردستانییان. بەڵام هەر...
2024-11-15-02-37-43ناودەبرێت، بۆ کوردەکانیش هێشتا بابەتێکە کە جێی گومان و پرسیارە؟، بەوپێیەی هەموان سیناریۆکانی پرۆسەی ئاشتی و چارەسەریان لەساڵی ٢٠١٢ بۆ ٢٠١٥ لەپێش چاوە، کەچۆن ئەو...
2024-11-15-02-31-50ئەشكەوتەكەیان ئاگر دەدا و كوردەكان دەبونە قەرەبروت. - توركەكان لە ئەستنبوڵ، لەگەڵ تاكسیە كوردەكان سوار نەدەبون، دەیانوت گڵاونسەردەمی تازەش، ئاردۆگان وتی:من ئەو كوردەم خۆشدەوێت كە لە...
2024-10-30-17-57-54شەفەق....تد) کە جوان بیر دەکەنەوە و لەگەڵ برایەتی گەلانن. دەوڵەت باخچەلی کە ئەو قسەیە دەکات لە بیری چووە کە ئەو سەرۆکی پارتێکی نەژادپەرستە، ساڵانی شەستەکان کاتێک...
2024-10-30-15-49-01محمد الماغوط دەنوسێت: من الغباء أن أدافع عن وطن لا أملك فيه بيتاً. گەمژەییە بەرگریی لە نیشتمانێک بکەم کە ماڵێکم نیە تیایدا. نەبونی چەمکی دەوڵەت لە...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

خەڵکی مافخواز و بە شەرەفی کوردستان!

گەنجان و ژنان و پیاوانی هێژای کوردستان
کەسایەتیە سیاسی، ئاینی،و کۆمەڵایەتییەکان!
حیزب و گروپە سیاسی، ئاینی و مەدەنییەکان!

بەم هۆیەوە ڕادەگەیەنین کە، شوڕای بەڕێوەبەری کاتی حکومەتی دیفاکتۆ و خۆماڵی کوردستان، لێکەوتەی دۆخێکی پڕ لە قەیران و هەستیاری شۆڕشی ژینایە، ئەم شوڕایە لە دەستپێک‌دا لەلایەن شوڕای هاوئاهەنگی بزووتنەوەی کۆماریخوازان و چالاکوانانی هێژای ناوخۆی وەڵات و دەرەوەی وەڵات پێکهاتووە، ئەم شوڕایە دوای لێکدانەوەی قووڵ و خەسارناسانەی گۆفتمانی و ڕەوشی کاری مەیدانی شۆڕشی ژینا کە ددانی ناسیۆنالیزمی بزاڤی کوردی دەرهێنا، بە ئیرادەیە کی نەتەوەیی، لەسەر ئاستی بنەما فیکری و فەلسەفییەکانی سەردەمی کۆمار و پێشەوا، بەشێوەی خوارەوە پێکهاتووە.

**خوێندنەوەی شوڕا لەسەر دۆخی پێش دەستپێک و ڕەوتی شۆڕشی ژینا
بە پێی ماسمێدیا و مێدیای عالەمی مجازی واتە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان، کە لە چەند مانگی رابردوودا زۆر بە ووردی زوومی خۆیان بەنیسبەت رووماڵکردنی ڕاپەڕینی شارە جۆراوجۆرەکانی کوردستان و گشت ئێران دژ بە نیزامی کۆماری ئیسلامی ئینفۆکە کردبوو، دەردەکەوێت کە خەڵکی هەژار و بێ‌دەرەتانی ئێران لەئەنجامی سیاسەتی سەرکووت و دۆخێکی پڕ لە قەیرانی ئابووری و کۆمەڵایەتی، تەنانەت دراویی و بانکی، تووشی نەداری و گەرانی،و نەهامەتی لەرادەبەدەر کرابوون، بۆیە ئەگەر بڵێین خەڵکی هەژاری ئێران سەرەرای بێکاری و نەداری، تووشی گرانی نرخی سەرەتایترین پێداویستییەکانی ژیان هاتبوون، تا جێگایەک کە ئاستی مەوجوودی و هەبوویی دراوییان کەفافی دابینکردنی هزینەی کڕینی خواردەمەنییە سەرەتاییەکانیان نەدەکرد ئیغراقمان نەکردووە، و لە پاڵ ئەو هەموو هەژاری و بێکاریەش دا، خەڵک و گەلانی ئێران لەئەنجامی سیاسەتی ئینکار و هەروەها بە ئەمنییەتی کردنی ژین و ژینگەی سیاسی و کۆمەڵایەتی وەڵات، تووشگری زەخت و فشاری سیاسی و کۆمەڵایەتی لەڕادەبەدەر هاتبوون، کە ئەو زەخت و فشارە گشت رەهەندییەش، لەئەنجام‌دا بە ڕووداویی کوژرانی پڕ لە تراژدیای ژینا، وەک دینەمۆی حەرەکەت و شۆڕشی ژینا خۆ وێنا دەکات.
سەرهەڵدان و ڕاپەڕینی خۆڕسکی خەڵکی ئێران کە بە شۆرشی ژینا ناوبانگی جیهانی پەیدا کردووە، بەرهەمی قەیرانگەلێک بوو، کە باڵی بەسەر گشت رەهەندگەلی ژیانی سیاسی، کۆمەڵایەتی، ئابووری خەڵکی ئێران دا کێشابوو، هەر بۆیەشە خەڵکی بێ دەرەتان و وەزاڵەهاتوویی ئێران، ڕووداویی پڕ لە تراژدیای کووژرانی ژینا ئەمینی کچە کوردی خەڵکی شاری سەقزیان لە شاری تاران، وەک چەخماخەی تەقاندنەوەی ئەو دۆخە پڕ لە قەیرانە گشت رەهەندییە قۆستەوە، و لەئەنجام‌دا گشت خەڵک و گەلانی ئێران بە ژن و پیاو،و کچ و کور و وورد و درشتەوە، لە دژ بە سیاسەتی سەرکووت و قڕکردن لە لایەن کاربەدەستانی نیزام، وە هەروەها بەمەبەستی نیشاندانی هاودەردی و هاسۆزی دەگەڵ بنەماڵەی شەهید ژینا ئەمینی هاتنە سەرشەقامەکان. ڕاپەڕینی خەڵک و گەلانی ئێران، دەگەڵ ئەوەش‌دا کە لە بوواری دیسکورس و گوفتمانیەوە، یەک دەنگ و یەک رەنگ نەبوو، بەڵام بەوحاڵەش، درووشمی «ژن،ژیان،ئازادی»، وەک مکانیزمێکی گشتگیرهەموو جۆراوجۆرییەتی و تەنەوعاتی ئیتنیکی، زمانی، کولتووری، ئاینی، و ناوچەیی ئێرانی فرەنەتەوەی، لەژێر چەترێکی موەحەد‌دا کۆکردەوە و وەک درووشمێکی کوردستانی و ئێرانی کاراکتێرێکی جیهان پەسەندی بەخۆوە گرت،

بەڵام مەخابن ئەو درووشمە پاش ماوەیەکی کورت لەئەنجامی ململانی نێوانحیزبی و نێوان گوفتمانی فاشیزمی نەتەوەی سەردەست و شوناسخوازی نەتەوەکانی تر دا، کاراکتێری گشت‌پەسەندی لە دەست دەدات و فاشیستەکان بۆ سڕینەوەی مۆڕکی کوردستانی بەسەر دروشمی «ژن ژیان ئازادی»، لەبەرامبەر دا درووشمی «مرد،میهن،ابادی» یان، زەق کردەوە.
لە ڕوانگەی بزووتنەوەی کۆماریخوازانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان، درووشی «ژن،ژیان،ئازادی»، دەگەڵ ئەوەش‌دا کە لە حەوتووەکانی سەرەتای شۆڕشی ژینا دا، ڕۆڵێکی گرینگی لەراستای ساغکردنەوە یەکڕیزی و یەک گووتاری کۆمەڵگای دابڕاو و پچرپچر کراوی ئێران دا گێرا، بەڵام بەوحاڵەش ئەو درووشمە لەئەنجامی کەماسی مودیرییەتی و نەبوونی ڕێبەرێکی خاوەن کاریزما، سەرئەنجام بوو بە هەوێنی بە دوو قووتپی کردنی کۆمەڵگای ئێران و هەوێنی دەستپێکی ململانی نێوان لایەنەکانی سیاسی، و چین و توێژەکانی کۆمەڵگا، و لەئەنجام‌دا بوو بەهۆی خۆپارێزی دایکان و باوکانی محافزەکار، لە پیشتیوانی لە کوڕ و کچانی خوێن گەرمی سەر شەقامەکان، کە ئەوەش بەداخەوە بوو بە هۆکاری ئەوەی کە ڕەوتی ڕوو لە گەشەی شۆڕشی ژینا، بەرەو ئاقاری دابەزینی و دامڕکانەوەی هەنووکەیی، بڕوات.

لەڕوانگەی بزووتنەوەی کۆماریخوازان، کێشەی کورد، زیاتر لە پرسی ژن، پرسێکی مرۆڤی، سیاسی و نەتەوەییە،و پرسی نەبوونی سەروەری سیاسی لە شکلی موومکینی خۆیدایە، بۆیە بە بڕوای بزووتنەوەی کۆماریخوازان، درووشمی «ژن،ژیان،ئازادی»، دەگەڵ ئەوەش دا کە بوو بەهۆی سەدان شەهید و ئیعدامی، و هەزاران بریندار،و زیندانی، بەڵام مخابن ئەو درووشمە ددانی ئەقڵی ناسیۆنالیزمی کوردی لە بنەڕەت‌ڕا کێشا. ئەو درووشمە لەتێکۆشانی گۆفتمانی و کرداری وە مەیدانی‌دا، ناسنامەی نەتەوەیی لە بزاڤی کورد ستاندەوە، و فیدای ساغکردنەوەی هوویەتێکی ئێرانی کرد، ئەو ناسنامە موەحەدە ئێرانییە کە بەرهەمی شۆڕشی ژینا بوو، لە لایەن هێزەکانی نەتەوەی سەردەست، واتە فارسە فاشیستەکان سوودی ئەبزاری لێ وەرگیرا،و بە هۆی تەبلیغی دیسکورس و گوفمانێکی نوێی پان ئیرانیستی، حاشا لە کاراکتێری پلورالیستی و جۆراوجۆرییەتی پێکهانەی ئێرانی فرەنەتەوەیی کرا.

ئەم درووشمە لە خەراپترین حاڵەتی‌دا، هەروەک لەسەروەش باسکرا، ددانی ناسیۆنالیزمی کوردی کێشا،و دیسانەوەش کورد و حیزبەکانی تووشی ئافەتی زەمەنی و مکانی، و هەروەها قەیرانی هویەتی، ئیستراتێژی،و گوفتمانی سیاسی کردەوە، تا جێگایەک کە ئەم حیزبانەی وادار بە تەقەبوولی بەیعەت و ‌هێنانەوەی قاتل و قاتلانی نەمران: ( سمکۆ، پێشەوا قازی محەممەد سەرۆک کۆماری کوردستان، سەیفی قازی، سەدری قازی،و هاوڕییەکانی لە بۆکان، سەقز، و هەروەها ڕێبەرانی شۆڕشی ١٣٤٦/٤٧، و گشت خان و خانزایەکانی دەوەری کرماشان، ئیلام،لۆرستان و بەختیارەکان )، کردەوە، بەڵام بەخۆشییەوە حیزبەکان تەسلیمی ئەو گوفتمانە فاشیستییە نەبوون و ڕەدیان کردەوە.
ئاشکرایە ئیستراتێژی شۆڕشی ژینا لە فەزای مێدیایی و مجازی دا، وەک ئیستراتێژیەک لەپێناو ساغکردنەوەی ئێرانێکی ئازاد، دێموکراتیک، سێکۆلار،رو بەرابەری تاک و کۆ، پێناسە و تەبلیغ دەکرێت، بەڵام بە بروای ئێمە هەروەک دیمۆکڕاسی دەگەل ئەوەش‌دا کە مافگەلی مرۆڤ وەک: ئازادی، بەشداری سیاسی،و دەسەڵاتی یاسا، و خۆبەرێوەبەری گەلانی لە وەڵاتانی ئازاد و دیمۆکراتیک‌دا مسەوگەر کردوە، بەڵام بەوحاڵەش لە بەرامبەر حەللی یەکجارەکی کێشەی ناسیۆنالیستی لە وەڵاتانی فرەنەتەوە بە داماویی ماوەتەوە.

لەم پەیوەندییەدا پێویستە ئاماژە بەم خاڵە بکردرێت کە دوابەدوای شۆڕشی مەشروتەی ئێران، هەر جووڵە و راپەڕین و شۆڕشێک لە ئێران‌دا بەرپا بووە، ئیستراتێژی و ئامانجی ئیستراتێژیکی شۆرش و گشت ئەکتەر، ئەحزاب، و ڕێبەرانی ئایینی، سیاسی و کۆمەڵایەتی، ساغکردنەوەی ئێرانێکی ئازاد، دیمۆکڕاتیک بووە کە تێیدا مافی مرۆڤ و کەمە نەتەوەکان بۆ خۆبەرێوەبەری خۆجەیی، دابین بکردرێت، بەڵام مەخابن شۆڕشگێران لە هەموو شۆڕشەکان دا دوای ئەو هەموو بەڵێنانەی کە بە خەڵکیان وەعدە دەدا، دوای سەرکەوتنیان و دەستاودەست کردنی دەسەڵاتیان لەسەر حەمامی خوێنی خەڵکی بێ دەرەتان، هەموو بەڵێنیەکانیان بۆ خزمەتگوزاری و باشبژێویی خەڵک لەبیر کردوە، و لەکاتی سەدارەتیش‌دا خەراپتر لە دەسەڵاتدارانی پێش شۆرش، دەگەل خەڵک و کەمەنەتەوەییەکان تەعاموولیان کردووە.
کەوایە بە هەموو لێکدانەوەکان شۆڕش لە ئێران‌دا بەو گوفتمان و ڕوانگە فاشیستییەی لایەنەکانی ئوپۆزیسیۆنی ئێرانی، چ سەکەوتوو، وە یان داکەوتوو بێت، هیچی لەپێناو دابینکردنی مافی نەتەوەیی بۆ کورد پێ نییە، لە باشترین حاڵەت‌دا و لە ئەگەری سەرکەوتنی شۆڕش لە ئێران‌دا، ڕەنگە لە ڕووی ناچاری و بۆ ژێست گرتن بە دیمۆکڕاسی، مافی شارۆمەندی بە فیلتێرەوە بۆ کورد و نەتەوەکانی دیکەی ئێرانی فرەنەتەوە، رەچاو بگرن، کە بێگوومان ئەوەش لەئاست سەدەیەک خەباتی کورد و حیزبەکان، بەو هەموو ئازار و تێچووە گیانی و ماڵی و مۆڕاڵییەوە. هیچ بایەخی نییە.

ئەو شۆڕشە کە لەمەڕ ناکارامەیی ئەحزاب بۆ ڕێبەری و مودیرییەتی کاری مەیدانی و رێکخراوەیی، لەلایەن خەڵکانێکی بێ ئازموون هیدایەت دەکرا، مەخابن تووشی تێچوێکی زۆری گیانی و ماڵی بۆتەوە، و دەگەڵ ئەوەش‌دا ڕووکردی شۆڕش لە ئەنجامی سیاسەتی سەرکووتی ڕێژیم، بەرەو هێوەری و دامەڕکاندنەوەی کاتی و سڕیەوە دەڕوات، بەڵام لەوەها حاڵەتێکیش‌دا مادام دەسەڵات لە تاران داخوازگەلی گشت ڕەهەندی خەڵک و گەلانی ئێران لە بوارگەلی سیاسی، ئابووری، کۆمەڵایەتی،و کولتووری، دابین نەکات، بێگوومان ژیلەمۆی بن خۆڵەمێش دیسانەوە بە گڕ و تین، و هێز و ئیرادە و داخوازی زیاترەوە، بەڕۆکی دەسەڵات لە تاران دەگرێتەوە، و بەوچەشنە ڕەوتی ڕاپەڕین و شۆڕش دژ بە دەسەڵات تا رووخان هەر بەردەوام دەبێت. بۆیە پێویستە وە دەبێ کۆماری ئیسلامی ئێران، بۆ پێشگیری لە هاتنە ئارای بارودۆخێکی پڕ لە قەیرانتر و گوونجاوتر بۆ سەرهەڵدان و شۆڕشێکی دیکەی گەلان، هەوڵ بدات سەرەڕای دابینکردنی مافە ئیسلامی و ئایین و ئاینزاکان بۆ ئومەتی ئیسلامی ئێران، هاوکاتیش پێویستە وە دەبێ لەچوارچێوەی ئەسلی کۆمارییەتی نیزام دا، بە بەشدارکردنی خەڵک لە بەڕێوەبەری وەڵات‌دا و گەراندنەوەی مافی خۆبەڕێوەبەری خۆجێیی بۆ نەتەوەکانی ئێرانی فرەنەتەوە و یەک لەوان کورد، ناوەڕۆکی دیمۆکڕاتییەتی کۆماری ئیسلامی مسەوگەر بکات.

بۆیە لەوەها دۆخێک‌دا، کورد و حیزبەکان پێویستە، چ ماف و داخوازە نەتەوەییەکانیان لەلایەن دەسەڵاتی ئێستا و دوایی لە تاران، دابین بکردرێت یان نا، دەبێ هەر لە ئێستاوە پشت ئەستوور بە «مافی قایم بەزات»، پێناسەی ماف: «دەدرێت،و دەستێندرێت» ڕەت بکەنەوە، مافی قایم بە زات، نە دەدرێت و نە دەسێندرێت، چوونکە مافێکی خودایی ، گەردوونی و سرووشتییە، وە لەلایەن هیچ ئیماندارێکەوە قابیلی ئینکار نییە، بەڵکوو ئەو مافە دەبێ ڕوو لە یار و نەیار بسەلمێندرێت و دواتر بە ئیمان و ئیرادەیەکی پتەو، لەسەر ئەرزی واقیع، دیفاکتۆ و دواتریش دیژوور و یاسامەند بکردرێت.

هەر بۆیەشە بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەڵاتی کوردستان، بە باوەڕی قووڵی بە ئەسلی مافی دیاریکردنی چارەنووس و ئەسلی «مافی قایم بەزات»، دوای دوازدە ساڵ تێکۆشانی بەردەوام لەپێناو ساغکردنەوەی سەروەری سیاسی لەشکلی حکومەتی دیفاکتۆ و خۆماڵی‌دا، ئەم دۆخەی هەنووکەییە وەک دەرفەتێکی ئاڵتوونی دەقۆزێتەوە، و وێنەی سەردەمی کۆمار و پێشەوا قازی، پراگماتیستانە و بەشێوەی کرداری، پێکهێنانی «شوڕای بەڕێوەبەری کاتی حکومەتی دیفاکتۆی تەوافووقی و ئینتقالی وە لە تەبعیددا وەک حکومەتی خۆبەڕێوەبەری خۆماڵی، لەچوارچێوەی تەواوییەتی خاک و جوغرافیای سیاسی ئێران‌دا، ڕادەگەیەنێت.
ئەم شوڕا کاتییە، شوڕایەکی دیمۆکڕاتیک و کراوەیە، ئەو شوڕایە ئاوێنەی تەواو نمای ‌جۆراوجۆرییەتی گشت ڕەهەندی کوردستانی رۆژهەڵاتە، واتە هەموو کەسایەتییەکی ئایینی، سیاسی، مەدەنی و کۆمەڵایەتی، لە هەر ناوچە و شار و گوندێکی کوردستانی ڕۆژهەڵات، کە ئامادەی شان وەبەردانی ئەو ئەرکە نەتەوەییە بێت، جێگا و مەکانەتی لە سیستەمی موودیریەتی شوڕای بەڕێوەبەری کاتی‌دا، پارێزراو دەبێت،و بە پێی ئیستعداد و قابلییەت، و پسپۆرییەتیان، ڕۆڵی شایان و گوونجاو دەگەڵ کەسایەتیان، خۆسەرانە، بۆ دیاردەبێت.


حکومەتی دیفاکتۆ چیە،و چ ئەرگوومێنتێکی مافەوانی، پێویستی راگەیاندنی ئەو حکومەتە لەم کاتە و لە تەبعید‌دا، تەسریح دەکات:

لە مەنشووری بزووتنەوەی کۆماریخوازانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان دوای خەسارناسێکی گشت ڕەهەندی سەبارەت بە مێژووی مۆدێرن و هاوچەرخی کورد، و هەروەها داماوماویی حیزبەکان لەئاست ساغکردنەوەی سەروەری سیاسی کورد، ئاماژە بە نەقشەڕێگا بۆ دامەزراندنی حکومەتی دیفاکتۆ، تەوافوقی، ئینتقالی، وە لە تەبعید‌دا، کراوە.

لەو نەقشەڕێگایە‌دا، پرۆسێسی ساغکردنەوەی سەروەری سیاسی کورد لە شکلی حکومەتی دیفاکتۆ و خۆماڵی، لە سێ فاز و قۆناغ‌دا فۆرموولە کراوە،
کە بریتییە لە کلیک بکە: نەخشەرێگای حکومەتی دیفاکتۆی تەوافووقی و ئینتقاڵی لە تەبعیددا

نەقشەرێگا: رێکارەکانی دەستەبەرکردنی سەروەری سیاسی بۆ کورد لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان
بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەڵاتی کوردستان هەر لە سەرتای دامەزران و دەستپێکی کاری مەیدانی، هەموو ئیمکانات و مکانیزمەکانی بەردەستی لەپێناو رەخساندنی بوواری گوونجاویی گوفتمانی و مەیدانی بۆ بە ئیجرایی کردنی خاڵ بە خاڵی ناوەڕۆکی نەقشەڕێگا بەکار هێنا، لەو پەیوەندییەدا سەرەڕای دامەزراندنی کانالی ماهوارەیی «کۆمار تیڤی» چالاکی تەبلیغی رۆژانەی سەبارەت بە ناوەڕۆکی نەقشەڕێگا ڕوو لە جەماوەری کوردستان بۆ ماوەی سێ ساڵ درێژە پێداوە، لەپاڵ ئەوەش‌دا دەگەڵ گشت حیزبەکانی هەر چوار پارچەی کوردستان و بە تایبەتی دەگەڵ حیزبەکان و کەسایەتییە ئاینی، سیاسی، و کۆمەڵایەتییەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان، دیدار و دانیشتنی کردووە،و بەڵگەی نەقشەڕێگای بۆ ساغکردنەوەی حکومەتی دیفاکتۆی تەوافووقی و ئینقالی لە تەبعیددا ئاراستەی تەک تەکی حیزبەکان، و بەتایبەت ئاراستەی «ناوەندی هاوکاری حیزبەکانی کوردستانی ئێران» بۆ خاوەندارییەتی لێ کردن لەو نەقشەرێگایە کردووە. دیارە گشت حیزبەکان و بەتایبەت ناوەندی هاوکاری حیزبەکان، دەگەڵ ئەوەش دا نەقشەڕێگای بزووتنەوەی کۆماریخوازانیان بۆ ساغکردنەوەی حکومەتی دیفاکتۆ و خۆماڵی پێ باشبووە، بەڵام بەپێی هێندێک تێبینی و موولاحزاتی سیاسی، دۆخی دە ساڵی ڕابردوویان بۆ بە ئیجرایی‌کردنی ئەم نەقشەڕێگایە پی باش و گوونجاو نەبووە، بۆیە لەوپەیوەندییەدا هیوادارین و دیارە هەر ئەوەش لە حیزبەکان چاوەڕوان دەکرێت، کە مادام هەنووکە لەئەنجامی شۆڕشی ژینا دۆخێکی لەبار و گوونجاو لەبوواری گوفتمانی و کرداری لە ژین و ژینگەی سیاسی ئێران،و ناو جەماوەری کوردستان‌دا بۆ ساغکردنەوەی سەروەری سیاسی و خۆبەڕێوەبەری خۆماڵی کورد خووڵقاوە، ئامادەی هاوکاری بن، وە خاوەندارییەتی لەو نەقشەڕێگایە لە پێناو ساغکردنەوەی حکومەتی دیفاکتۆ و خۆماڵی بکەن.

*** پێناسەی پێکهاتە و ئەرکەکانی «شوڕای بەڕێوەبەری کاتی حکومەتی دیفاکتۆ و خۆماڵی» بریتین لە:

١- پێکهاتەی شوڕای بەڕێوەبەری کاتی حکومەتی دیفاکتۆ و خۆماڵی کوردستان، پێکهاتەیەکی دووفاکتەی حەقیقی و مجازیە، کە ڕەوشی کار و چالاکییەکانی، بەسوودوەرگرتن لە مۆدێلی باوویی سەردەمی شۆڕشی تێلێکۆموونیکاسیۆن و لێکەوتە هەرە کارامە و کارپێکراوەکەی واتە تۆڕە کۆمەلایەتییەکان ئۆرگانیزە کردووە، وە لەو ڕاستەیەدا فەعالیەت و چالاکییەکانی بەشێوەی ڕایەڵکەیی کۆمەڵایەتیی(شبکەهای اجتماعی) ڕێبەری دەکات. ئەم شوڕایە خاوەن ئیستراتیژی و ئامانجی ئیستراتیژی بۆ ساغکردنەوەی حکومەتی دیفاکتۆ و خۆماڵی کورد بۆ ڕۆژهەڵاتی کوردستانە، ئەم شوڕایە لەدەستپێک دا لەلایەن شوڕای هاوئاهەنگی بزووتنەوەی کۆماریخوازانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان،و چالاکوانانی مەدەنی و ڕێبەرانی مەیدانی ناوخۆی وەڵات،و دەرەوەی وەڵات، وەک لایەنی حەقیقی پێکهاتەی شوڕا، پێکهاتووە و راگەیاندراوە.
کاراکتێر و سرووشتی پێکهاتەی شوڕای بەڕێوەبەری کاتی حکومەتی دیفاکتۆ و خۆماڵی، پێکهاتەیەکی دیمۆکڕاتیک و کراوەیە، وە چالاکییەکانی رێکخراوەیی بە شێوەی ئاسۆیی(افقی) و مەشوەرەتی و بەدوور لە سانترالیزمی دیمۆکڕاتیکی قەیران خووڵقێنی ئازموونکراو لە سیستەمی حیزبی کوردستانی‌دا، ئۆرگانیزە دەکات.

ئەو شورایە بە تەبیعەتی کراوەیی و دیمۆکڕاتیک بوونی، وەک زەرفێکی ئیستراتیژیکی نەتەوەیی، توانایی لەخۆگرتنی گشت هۆییەتە جیاواز و جۆراوجۆرەکانی ناو کۆمەڵگای سیاسی کوردستانی هەیە، لەم شوڕا کاتییە‌دا، هەموو کوردێکی نیشتمانپەروەر وەک: کەسایەتییە سیاسی، ئایینی، کۆمەڵایەتیەکان، ژنان و پیاوان، و گەنجان و کچان و کۆڕانێک کە عەوداڵی خۆسەری و خۆبەڕێوەبەری خۆماڵین، دەتوانن وەک ئەندام لە شوڕای بەرێوەبەری کاتی حکومەتی دیفاکتۆ و خۆماڵی کوردستان دا، بە ئەرکی دیار و مافی دەنگدان، لە پرۆسێسی بڕیاڕدان دا، بەشداری بکەن.

٢- شوڕای بەڕێوەبەری کاتی حکومەتی دیفاکتۆ و خۆماڵی کوردستان، بە تەبیعەتی ئەوەی کە کاتییە، مەودای ئەرکی بەڕێوەبەری، بە ڕاگواستنی بۆ ناوخۆی وەڵات،وە دەستپێکی یەکەم هەڵبژاردنەکان بۆ ساغکردنەوەی شوڕاکانی گووند، شار، پاڕێزگاکان،و شورای ئەنجوومەنی گشتی کوردستان، واتە: مەجلیسی نەتەوەیی کورردستان(پارڵەمان)، تەواو دەبێت.

٣- شوڕای بەڕێوەبەری کاتی حکومەتی دیفاکتۆ و خۆماڵی کوردستان، لە مەودای بە کاتی بوونی‌دا، لەپێناو ڕەخساندنی دۆخی گوونجاو بۆ دەستەبەرکردنی ئامانجی ئیستراتێژیکی و نەقشەڕێگای بزووتنەوەی کۆماریخوازان، کە ساغکردنەوەی سەروەری سیاسی لە شکلی موومکین، واتە حکومەتی دیفاکتۆ و خۆماڵی کوردستانی رۆژهەڵاتە، هەڵدەستێت بە ئەنجامدانی ئەو ئەرکانەی خوارەوە:

* هەوڵدان بۆ درووستکردنی پەیوەندی ئۆرگانیکی دەگەل ڕێبەرانی مەیدانی ڕاپەڕینی ناوخۆی وەڵات، و گشت چالاکوانانی گۆرەپانی خەباتی مەدەنی و نافەرمانی مەدەنی.


* ساغكردنەوەی شوڕاگەلی جۆراوجۆر لە ناو گوند،و شارەکان، بۆ ئەنجامدانی ئەرکی بەڕێوەبەری ڕاپەڕینی ناوخۆی وەڵات، لە چوارچێوەی شۆڕشی ژینا‌دا، بەڵام بە گۆفتمانێکی نەتەوەیی.

* هەوڵدان بۆ درووستکردنی پەیوەندی دەگەڵ مامۆستایانی ئایینی،و ڕێبەرانی مەیدانی و چالاکانی نیشتمانپارێزی ڕاپەڕینی ناوخۆی وەڵات، بۆ ئەوەی ڕەوتی ڕاپەڕینی ناوخۆی کوردستان بە دیسکورس و گۆفتمانی نەتەوەیی،و ساغکردنەوەی حکومەتی دیفاکتۆ و خۆماڵی کوردستان، دەنگاو و ڕەنگاو بکردرێت.

* شوڕای بەڕێوەبەری کاتی حکومەتی دیفاکتۆی خۆماڵی، لە حەوزەی دیپلۆماسی‌دا، هەوڵ دەدات بەجێگای هەستان بە ئەنجامدان و تەقویەتی دیپڵۆماسی سەوداگەرانە و مەترسیداری دەرەکی، دیپڵۆماسی ڕوو لە ئۆپۆزیسیۆنی سەراسەی و بە تایبەت ڕوو لە دەسەڵات لە تاران، تەقویەت و ئەنجام بدات.

* شوڕای بەڕێوەبەری کاتی، هەوڵ دەدات لە ڕێگای دیالۆگ و ووتوێژ، بە یار و نەیار و لایەنەکانی ئۆپوزیسیۆن و دەسەڵات لە تاران ڕابگەیەنێ، کە کورد جیاییخواز نییە و خوازیاری دابینکردنی «مافی دیاریکردنی چارەنووس»، وە مافی قایم بەزات لەشکلی حکومەتی دیفاکتۆ و خۆماڵی کوردە، کە ئەو حکومەتە دیفاکتۆیە دواتر و دوای ڕاگواستنی بۆ ناوخۆی وەڵات، لە چوارچێوەی تەواوییەتی خاک و جوغرافیای سیاسی و دەستووری بنەڕەتی هەموارکراویی ئێران‌دا، ستاتووسی سیاسی خۆی دێژوور و یاسامەند دەکات.
*شوڕای بەڕێوەبەری کاتی، دەگەڵ ئەوەش دا خوازیاری دابین بوونی مافی خەڵک و بەتایبەت گەلانی ئێرانە، بەڵام دەگەڵ ئەوەش‌دا کە حاڵەتی دیفاکتۆ و بە ئەمری واقیع کردنی مافی دیاریکردنی چارەنووسی کورد لە شکلی حکومەتی دیفاکتۆدا، لە گەرەویی زەمەنی ئامادەبوونی گەلانی دیکە ئێران بۆ حەللی پرسی نەتەوەیی ناهاوێت و گیرودەی ناکات، بەڵکوو لەهەمان کاتیش‌دا خۆی بە وەکیلی هیچ لایەک و نەتەوەیەکی ناوخۆی ئێران نازانی.

بۆیە
* شوڕای بەڕێوەبەری کاتی، لە ئەگەری ئامادەبوونی دەسەڵات لە تاران بۆ وتووێژ و دانووستاندنی جیدی چ لە ئیستا‌دا، و چ دوای گۆران و دەسەڵاتێکی تازە، ئامادەیە لەپێناو ڕاگواستنی شوڕای بەڕێوەبەری کاتی حکومەتی دیفاکتۆ و خۆماڵی لە تەبعید‌دا، بۆ ناوخۆی وەڵات و بە مەبەستی یاسەمەندکردنی، واریدی مزاکرە بێت.

* شوڕای بەڕێوەبەری کاتی، لە ئەگەری سەرکەوتنی شۆڕش و نەمانی ئەو رژیمە، هەوڵ دەدات بە هاوکاری گشت لایەک و لە ڕێگای شوڕاکانی گووند و شارەکان، هەموو بۆشایی دەسەڵات و گشت جوومگەکانی دەسەڵاتی ئیداری دەوڵەتی ناوەندی پڕ بکاتەوە، و دەگەڵ رژیمی داهاتوو دانووستاندن بکات.

* شوڕای بەڕێوەبەری کاتی، هەوڵ دەدات بەهاوکاری و هەرەوەزی گشت لایەک، میدیایەکی نەتەوەیی و نەک حیزبی، وەک زمانحاڵی حکومەتی دیفاکتۆ و خۆماڵی، دامەزرێنێت.

لەکۆتاییدا هیواخوازین کە گشت ئەو کەس و کەسایەتیانەی دڵیان بۆ کوردستان لێدەدات و عەوداڵی ساغکردنەوەی سەروەری سیاسی لە شکلی حکومەتی دیفاکتۆی خۆماڵین، داواکارین بە هاوکاری فیکری و کرداریان، خاوەندارییەتی لە شورای بەرێوەبەری کاتی حکومەتی دیفاکتۆ، تەوافووقی، ئینتقالی، وە لە تەبعید دا، بکەن.

بژی ئاشتی، ئازادی،و حکومەتی خۆمالی
بژی کوردستان
٢٠ی رێبەندانی ٢٧٢٢ی کوردی (١٤٠١)
٩ی فێوریەی ٢٠٢٣ی زایینی

 

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان