چاودێرانی سیاسی لە سووریا، پێشبینی دەکەن ئەو هێزانەی سەر بە رژێمی سووریا کە هاتوونەتە عەفرین کە شەبیحەن و تاوانیان دژ بە کورد کردووە و هاوشێوەی حەشدی شەعبیی عێراقن، رادەستکردنی شارەکەش بە بەشار ئەسەد بە بڕیاری سەرکردایەتیی PKK لە قەندیل بووە.
سێشەممەی رابردوو، بە رێککەوتنێک لەنێوان پەیەدە و رژێمی سووریا، هێزەکانی سەر بە بەشار ئەسەد کە هاوشێوەی حەشدی شەعبیی عێراقن، هاتنە ناو عەفرینەوە، ئەوەش دوای زیاتر لە مانگێک لە بۆردومانکردنی لەلایەن سوپای تورکیاوە، کە تا ئێستاش دەیەوێت کۆنتڕۆڵی شارەکە بکات.
د. عەلی ساڵح، چاودێری سیاسی لە سووریا بۆ (باس) رای گەیاند، ئەو هەنگاوەی ئیدارەی کوردیی عەفرین هاوێشتی، بە ناوی پاراستنی شارەکە لە هێرشی تورکیا هەڵەیەکی گەورەیە، گوتی: ”سەرەڕای ئەوەی ئەو رژێمە دیکتاتۆرە، ئەوا توانای پاراستنی عەفرینیشی نابێت، جگە لەوەش ئەو هەنگاوە چارەسەری کێشەی کورد لە سووریا ئاڵۆزتر دەکات”.
ئەو چاودێرە گوتیشی: “رژێمی سووریا خۆی دەستی هەیە لە و هێرشانەی کە تورکیا دەیکاتە سەر عەفرین، لەبەرئەوە هاتنی مەترسیدارترە، چونکە پێشبینیی زۆر ئەوەیە، ئەو هێزە بە فشار و رێککەوتنی رووسیا و ئێران و تورکیا، خۆی عەفرین رادەست بە تورکیا بکات، چونکە تا ئێستا خۆی داوای لە ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی نەکردووە کە ئیدانەی ئەو هێرشەی تورکیا بکات، ئیتر چۆن دێت پارێزگاری لە عەفرین دەکات”.
ئەو چاودێرە پێشی وابوو، لەناو خۆیاندا قەندیل و پەیەدە رای جیاوازیان هەیە لەسەر هاتنی هێزەکانی سەر بە بەشار ئەسەد بۆ عەفرین، گوتی: ”لە رووی مەبدەئییەوە قەندیل و پەیەدە و هەموو ئەوانەی سەر بە پەکەکەن لەسەر یەک ئایدۆلۆجیای فکری بیر دەکەنەوە، بەڵام رەنگە لە پرسی هاتنی ئەو هێزانە جیاواز بن و تیایاندایە دەستکێشانی ئەو دیکتاتۆرە بۆ عەفرین بە کارێکی باش نازانێ، بەڵام دواجار بڕیارەکان سەرکردایەتیی پەکەکە دەیدات”.
پێش رێککەوتنەکەش، ساڵح موسلیم، سەرۆكی پێشووی پەیەدە، کە ماوەی چەند ڕۆژێکە لە وڵاتی چیک دەستبەسەر کراوە. رەخنەی لە ڕێكکەوتنی یەپەگە و ڕژێمی سووریا بۆ هاتنی سوپای سووریا بۆ عەفرین گرت، لە لێدوانێكیدا بۆ كەناڵی (DWی ئەڵمانی)، ئاماژەی بەوە دا کە ڕژێمی توركیا و ڕژێمی سوریا جیاوازییان نییە.
هەر لەبارەی ئەو رێككەوتنە، بەدران ژیا كورد، راوێژكاری هێزەكانی سووریای دیموكرات بە ئاژانسی (رۆیتەرز)ی بەریتانیی راگەیاندووە: "بۆ پرسە سیاسی و ئیدارییەكان لەو ناوچەیە، کە كۆمەڵێك خاڵن لە قۆناغەكانی دواتردا لەگەڵ دیمەشق لە رێگەی دانوستاندن و گفتوگۆی راستەوخۆوە رێككەوتنیان لەسەر دەكەین".
ئەو رێککەوتنە لە کاتێکدایە کە پێشتر هاوسهرۆكایهتیی دهستهی بهڕێوهبهری كۆما جڤاكێن كوردستان - كهجهكه، له بهیاننامهكهیدا ڕای گهیاندبوو: “ڕووسیا و ڕژێمی سووریا ڕێگەیان داوە بە تورکیا ئەو هێرشە ئەنجام بدات”.
لەبارەی ڕۆڵی ئهمهریكا و ئهورووپاش، کەجەکە کە باڵی سیاسی و سەربازیی پەکەکەیە لە قەندیل، ئاماژەی بەوە دابوو: ”ئەمهریکا هانی تورکیای داوە بۆ هێرشکردنە سەر عەفرین، بەم شێوەیە ئەمهریکا جارێکی دیکە بووە هاوبەش لە هێرش دژ به گەلی کورد و پشتگیریی لە حکوومەتی ئەردۆگان و باخچەلی کردووە، بەم شێوەیە ڕووسیا، ئەمهریکا و یەکێتیی ئەورووپا، هەموویان هاوبەشن لە تاوانەکانی حکوومەتی تورکیادا”.
بەڵام، نەواف رەشید، سەرکردە لە ئەنجومەنی نیشتمانیی کورد لە سووریا (ئەنەکەسە) بۆ (باس) رای گەیاند، پەکەکە لەسەرەوە قسەیەک دەکات و لەژێرەوەش رێککەوتنی هەیە، هاتنەوەی چەکدارەکانی سەر بە رژێمی سووریا بۆ ئەو ڕێککەوتنە کۆنە دەگەڕێتەوە کە لەنێوان پەکەکە و رژێمی سووریادا هەبووە، لە ساڵی 2012، ئەوکات کە دەڤەرە کوردییەکان رادەست و وەرگرتن لەنێوان پەکەکە و بەشار ئەسەد کرا بۆ پاراستنی ئەو ناوچانە، کە ئەوکات رژێمی سووریا کەوتبووە دۆخێکی زۆر لاوازەوە، ئێستاش لێیان وەردەگرێتەوە، گوتی: ”ئێستا کە رژێم بەهێز بووەتەوە و کاتی رێککەوتنەکە تەواو بووە و دەبێت ئەو ناوچانە رادەست بە چەکدارەکانی بەشار ئەسەد بکرێنەوە، چونکە چوار مانگێک پێش ئێستا، کە هیچ لە عەفرین رووی نەدابوو، ساڵح موسلیم دەیگوت ناتوانین عەفرین بپارێزین”.
ئەو سەرکردەیەی ئەنجومەنی نیشتمانیی کورد، گوتیشی: “ئەوانەی هاتوون سوپای سووریا نین، شەبحیە و ئەو چەکدارانەن کە دەستیان لە چەندین تاوانی دژ بە کورددا هەیە”.
جەختی لەوەش کردەوە، زۆر ئاسایی و چاوەڕوانکراوە ئەو هێزە بەئاسانی عەفرین بفرۆشێت، گوتی: “باشترین رێگە ئەوە بوو لەبری ئەوەی عەفرین رادەست بەو هێزانە بکرێن، پەیەدە بانگهێشتی ئەنجومەنی نیشتمانیی کورد و هەموو لایەنەکانی بکردایە و بە شێوەیەکی عەقلانی ناوچەکە بدرایە دەستی خەڵکی مەدەنی، بەوەش تورکیا لە هێرشەکەی دەکشایەوە و ناوچەکەش پارێزراوتر دەبوو، بەڵام ئەوەی کە کراوە، ئەگەری وێرانکردنی تەواوی عەفرینی هەیە”.
جەختیشی کردەوە، دوای تەواوبوونی ماوەی رێککەوتنەکەیان، بە بڕیاری قەندیل عەفرین رادەست بە رژێمی سووریا کراوەتەوە.
٢٧/٢/٢٠١٨