ئەمەی خوارەوە، بەشی دووەمی هەڤپەیڤینی (رووداو)ە لەگەڵ فازڵ میرانی، سكرتێری مەكتەبی سیاسی پارتی دیموكراتی كوردستان، كە تێیدا باسی ئایندەی پەیوەندییەكانی خۆیان لەگەڵ یەكێتی و لایەنەكانی ئۆپۆزیسیۆن، هەڵوێستی خۆیان لە قەیرانی ئێستای عێراق دەكات.
هەڤپەیڤین: سەلام سەعدی و هیڤیدار ئەحمەد

رووداو: باس لەوە دەكرێ كە بۆ هەڵبژاردنی داهاتوو ئیدی پارتی و یەكێتی كار بە رێككەوتنی ستراتیژی ناكەن و ئەم سیستەمی دوو ساڵ حوكمڕانییە كۆتایی دێت؟
فازڵ میرانی: ئەم رێككەوتنە بۆ نێوخۆی كوردستان زۆر پێویستبوو، بۆ دەرەوەی خۆمان ئەگەر ئەمریكا یان ئێران و توركیا پێمانبڵێن چاكە یان خراپە، ئەو گرنگییەی نییە، ئێمە ئەگەر یەكڕیزبین دەرەوەی خۆمان زیاتر رێزمان لێدەگرن، بەڵام لەناخی خۆیاندا رەنگە پێیانخۆش بێت ئێمە یەك نەبین، بەڵام دیسانیش مامەڵەمان لەگەڵ دەكەن، لەم رووەوە ئەزموونی زۆرمان هەیە، لە شەڕی نێوخۆ توركیا پێشوازی لەئێمە دەكرد و لە یەكێتیشی دەكرد، ئێران هەروا و ئەمریكاش هەروا، كەواتە كەللەی كورد دەبێ ئیش بكات، نەخێر پێكەوە دەبین و زیاتر رێزمان لێدەگرن و بە قازانجی خۆمان سوودی لێوەردەگرین، بەڵام سەرەڕای ئەوەش ئەم رێككەوتنە بۆ ناوەوە بوو، زۆركەس وای لێكدەدەنەوە كە ئەمە بووەتە هۆی بچوككردنەوەی پانتایی دیموكراتی، بەبڕوای من ئەمە مەسەلەیەكی جەدەلییە، ئەم رێككەوتنە بۆ ناوەوە زۆر گرنگتربووە تاوەكو دەرەوە، چونكە لە 2003 كە بەعس رووخا، بۆ یەكەمین جار لە مێژوودا كوردێك بووە سەرۆك كۆماری عێراق، كورد لە هاووڵاتی پلە دووەوە بووە هاووڵاتی پلە یەك، لەوانەیە یەكێك بڵێ جا مام جەلال بووە سەرۆك كۆمار بە من چی؟ ئەمە دووركەوتنەوەیە لە هەستی نەتەوەیی، چونكە كە مام جەلال دەبێتە سەرۆك كۆمار مانای وایە منی كورد بوومەتە سەرۆك كۆمار جا سەر بە هەر لایەنێكی سیاسی بم،

ئەم موقاتەعەیەی نێوان ئێمە و یەكگرتوو بەردەوام نابێت

ئینجا سەرۆكی هەرێمی كوردستانیشمان دانا بەپێی تەوافوقی سیاسی، حكومەتمان یەكخستەوە، هەرچەندە هێشتا لێی رازی نین، چونكە وەك پێویست نەبووەتە یەك حكومەت، بەڵام هیچ نەبێ ئێستا یەك سەرۆك وەزیرانمان هەیە و یەك پایتەختمان هەیە، كە پڕبووە لە كونسوڵخانە و نوێنەرایەتی دیپلۆماسی وڵاتان. لەسەر ئاستی عێراق فراكسیۆنی هاوپەیمانی كوردستان وەك یەك تیم كاردەكات، لەهەمووی گرنگتر ئەو ترس و دڵەڕاوكێیە لە دڵی هاووڵاتی ئاساییدا نەما كە شەڕ دروستیكرد، بەمەش ئاسایشی كوردستان سەقامگیربوو. بۆیە من پێموایە ئەم رێككەوتنە بۆ ناوەوە گرنگتربوو، ئێستاش من لەگەڵ ئەوەم ئەم رێككەوتنە ستراتیژییە كە خەڵكێك گلەیی لێدەكەن و دەڵێن تەنیا لەنێوان پارتی و یەكێتییە، دەڵێم فەرموون وەرنە ناو رێككەوتنەكە، وەرن با فراوانی بكەین و بە ئۆپۆزیسیۆن و دەسەڵات میساقێكی نیشتمانی ببەستین. بەلای منەوە قۆرخكاری ئەوەیە كە هاتووین پرۆسەی ئاشتیمان لەنێوان پێنج لایەندا حەسركردووە، ئەمە نادیدەگرتنی خەڵكی دیكەیە، ئەی شیوعییەكان مافی خۆیان نییە بەشداربن؟ یان بزووتنەوەی ئیسلامی و حیزبی سۆشیالیست؟ كاكە حەمە مافی نییە كە لە منداڵییەوە پێشمەرگە بووە؟ ئەمانەش پێكهاتەی ئەم وڵاتەن بۆچی لەم پرۆسەی ئاشتبوونەوەیەدا بەشدار نەبن؟ بۆ قەتیسمانكردووە لەنێوان پێنج لایەندا، چۆن ئەوان گلەیی لە یەكێتی و پارتی دەكەن كە رێككەوتنی ستراتیژییان لەنێوان خۆیاندا قەتیسكردووە، خەڵكێكیش گلەیی دەكەن و دەڵێن مەسەلەی ئاشتبوونەوە لەكوردستان لەنێوان پێنج لایەندا قۆرخ كراوە. حەقوایە لەم رووەوە كراوەبین و زۆرترین پێكهاتەی ئەم كوردستانە لەم پرۆسەیەدا بەشداربن بۆئەوەی بەرگری لێبكەن. وەك چۆن بەشداربن لە حكومەت بەرگری لێدەكەن، ئاواش ئەگەر بەشداربن لە پرۆسەی سیاسی بەرگری لێدەكەن، حەقوایە ئاوا بیربكەینەوە چونكە لەم قۆناغەدا پێویستمان بە یەكڕیزییە.

رووداو: كەواتە ئەم رێككەوتنە بۆ هەڵبژاردنی داهاتووش بەردەوام دەبێ ، حكومەت هەر 2 ساڵ بە 2 ساڵ دەبێت؟
فازڵ میرانی: ئەوسا ئەنجامی هەڵبژاردنەكان دەزانێ، لەئێستاوە ناتوانم بڵێم چۆن دەبێ، هەڵبژاردن دەكەین و ئەنجامی هەڵبژاردن دەریدەخات كە كێ زۆرینەیە، ئایا هاوپەیمانی لەكاتی هەڵبژاردن دەكرێ یان پاش هەڵبژاردن، ئەمە پرۆسەیەكی سیاسییە و لەئێستاوە با حوكمی لەسەر نەدەین، بەڵام من ئەوەندە دەزانم كە بەرژەوەندی ئێمە لەوەدایە یەكەم پارتی و یەكێتی و دووەم حیزبەكانی دیكەش تاوەكو كاتی چەسپاندنی كیانێكی نەتەوەیی ئەگەر پێكەوەش نەبین لەیەكتر دوورنەكەوینەوە. ئەگەر دۆست و هاوپەیمانی ستراتیژیش نەبین با گرژی لەنێوانمان نەبێ. ئەوەی تایبەت بە لایەنی ئۆپۆزیسیۆن خۆ موقاتەعەكردنی یەكدی هیچ مانای نییە، دەكرێ هەروا ئۆپۆزیسۆن و دەسەڵات بین ، بەڵام پەیوەندییەكیش لەنێوانمان هەبێ، چونكە خاڵە هاوبەشەكانی ئێمە زۆر زیاترن لە خاڵەكانی ناكۆكی، ئێمە ئەم هەموو خاڵە هاوبەشە بەلاوە نانێین لەپێناو چەند خاڵێكی جێی ناكۆكی، ئەو دەیەوێ حوكم بگرێتە دەست من بۆچی مانعی بم، بەڵام ئەمە نابێتە بیانوو بۆئەوەی پێكەوە دانەنیشین، كاكی ئۆپۆزیسیۆن چۆنی؟ تەمەننا دەكەم چاك بووبی. ئەویش دەڵێ كاكی دەسەڵات چۆنی؟ تەمەننا دەكەم نەمابی، كەواتە هەر دەبێ قسەیەك هەبێ لەنێوان ئێمەدا. خۆ ئێمە قەزافی نین و ئەوان بەرەی شۆڕشگێڕ بن، یان ئەوان خۆپێشاندەری سووری بن و ئێمەش بەشار ئەسەد. ئەوانەی ئەم بەراورد و لێكچوونە دەخەنە نێوان ئێمە و ئەوان یەكەم دووركەوتنەوەیە لەمەسەلەی نەتەوەیی، دووەم دوورە لە مەسەلە ئینسانییەكانیش، چونكە ئێمە یەك میللەتین، من ئەگەر 10 جاریش بچمە لای كاك نەوشیروان پێمخۆشەو دەچم، یان لای قادری حاجی عەلی كە ساڵی 1974 پێكەوە لە پێنجوێن بووین.

رووداو: دەتانەوێ پەیوەندیتان لەگەڵ بزووتنەوەی گۆڕان بگاتە چ ئاستێك؟
فازڵ میرانی: ئێمە لەگەڵ ئاشتبوونەوەیەكی نیشتمانین، ئێمە پێمانخۆشە گۆڕان و یەكێتیش پەیوەندییەكانیان ئاسایی بكەنەوە، ئەگەر ناشبنەوە بە یەك لانیكەم دۆستایەتی لەنێوانیان هەبێ، هەروەها كۆمەڵ و بزووتنەوەی ئیسلامی، یان بزووتنەوەو یەكگرتووی ئیسلامی، یان ئێمە و یەكگرتوو، سەرەڕای ئاشتبوونەوەی نیشتمانی با هەرلایەكیش مافی خۆی بپارێزێ. بەڵێ رووداوەكانی ئەم دواییەی بادینان درزێكی خستە نێوان ئێمە و یەكگرتوو، بەڵام كاریگەری نەبوو لەسەر پەیوەندی ئێمە و ئۆپۆزیسیۆن، پەیوەندی ئێمە و كۆمەڵی ئیسلامی هەروەك جاران باشە و لەگەڵ بزووتنەوەی گۆڕانیش پەیوەندیمان باشە. ئێمە خوازیاری موقاتەعەی هەمیشەیی نین لەگەڵ هیچ لایەنێك و دڵنیام برایانی یەكگرتووش كە ئێستا دڵیان رەنجاوە خوازیاری ئەوە نین.

رووداو: پێش رووداوەكانی بادینان ئێوە بە بەراورد لەگەڵ دوو لایەنەكەی دیكەی ئۆپۆزیسیۆن پەیوەندییەكی باشترتان لەگەڵ یەكگرتوو هەبوو، ئێستا دەتانەوێ لەگەڵ یەكگرتوو دابنیشن؟
فازڵ میرانی: بۆ نا؟ ئێمە نە وەك حیزب، وەكو پەیوەندی شەخسیش زۆربەی سەركردەكانی یەكگرتوو دۆست و هاوڕێی زۆربەی سەركردەكانی پارتین، هەندێكیان هەر كۆنە پارتین، یان باوكیان پارتی بووە و یاخود برایان شەهیدی ئێمەیە. كاك محەممەد فەرەج تاوەكو دوێنێ لە یەكێتی قوتابیانی كوردستان بووەو لە بنەماڵەیەكی پارتییە. بنەماڵەی كاك هادی عەلی ئەسڵەن قاعیدەیەكی پارتی بووەو كاك حیكمەتی برای كە ئەمری خوای كرد ئەندامی لقی ئێمەبوو، كاك هیوا میرزا كە من هەر پێیدەڵێم خاڵی خۆمان، خۆیشی لە موقابەلەیەكی گوتی ئێمە خزمی یەكترین،

من ئەگەر 10 جاریش بچمە لای كاك نەوشیروان پێمخۆشە

ئێستاش برایەكی كادیری ئێمەیە، ئەندامی سەركردایەتیمان هەیە خوشكەزای ئەوانە، جگە لەم پەیوەندی خزمایەتی و پەیوەندییە كۆمەڵایەتییەش، شتێك لەنێوان ئێمە و برایانی یەكگرتوو نەبووە، چونكە یەكگرتوو لە 1994 دامەزراوە، ئەوان وەك ئێمە و یەكێتی و سۆشیالست و ئەوانیدیكە نین شەڕو پێكدادان لەنێوانمان روویدابێ، ئەم شتە لەنێوان ئێمە و یەكگرتوو نەبووە جگە لە رووداوەكانی دهۆك، بۆیە شتێكی ئاساییە پەیوەندی ئێمەو یەكگرتوو هەندێ جیاواز بووبێ، چونكە سەركردایەتی هەردوولا تێگەیشتنێكی هاوبەشمان هەبووە بۆ كۆمەڵێك مەسەلە. زۆرجار دەمانگوت ئێمەو یەكگرتوو دوو لقی یەك درەختین، ئەوان لقی ئیسلامین و ئێمە لقی نەتەوەیین، چونكە یەكگرتوو ئێستاش لەگەڵ دەوڵەتی ئیسلامی نین و ئێستاش هەردوولا لەڕووی سیاسییەوە كۆمەڵێك تێگەیشتنی هاوبەشمان هەیە بۆیە بەدڵنیاییەوە ئەم موقاتەعەیە بەردەوام نابێ.

رووداو: موقاتەعەكە لای ئەوانە؟
فازڵ میرانی: بەڵێ لای ئەوانە، مامۆستا عەلی باپیر خوا لێی رازی بێت هاتە ئێرەو ئێمە لەگەڵ چووین بۆ بارەگاكەی، بەڕاستی ئەوە زەمینەسازی بوو بۆ ئەوەی سەردانی برایانی یەكگرتووش بكەین، ئەوان هەموو رووداوەكانی بادینان لە سووتاندنی بارەگاكانی خۆیاندا دەبینن، بەڵام خۆ ئێمەش لەدڵی خۆماندا ئازارمان پێگەیشت، لەناوجەرگەی ناوچەی نفوزی ئێمەدا سووكایەتی بە یاساو حكومەت كراو دەستدرێژی كرایە سەر مافی هاووڵاتی. بە هاندانی هەركەسێك بووبێ، بەڵام ئێمەش بەوە ناڕەحەت بووین، ئەوانیش ناڕەحەت بوون. ئێمە كە چووینە بارەگای ئەمیری كۆمەڵی ئیسلامی وەفدێكی كەم نەبووین، من و كاك مەحموود محەممەد و كاك مەسرور كە جگە لەوەی ئەندامی مەكتەبی سیاسییە كوڕی سەرۆكیشە، هاتنی كوڕی سەرۆك دەلیلی جدیەتی ئێمە بووە، رەغبەتی ئێمە بووە بۆ دڵدانەوەی ئەوان و رێزدانانیش بۆ مامۆستا عەلی باپیر، بۆ ئەوە چووبووین كە چارەسەرێك بۆ ئەو كێشەیە بدۆزینەوە، كە نەهاتن خوا لێیان رازی بێت دیسان دڵگران نەبووین و بڵێین مادام نەهاتن ئیدی تەواو، نەخێر هەروەختێك ئامادەبن لەشوێنێك پێكەوە دابنیشین ئێمە ئامادەین، من وەك خۆم پێمباشە ئەگەر دانیشتین هەر لەلای مامۆستا عەلی باپیر دابنیشین، بۆئەوەی ئەو قەرزەی ئەو بدەینەوە هەرچەندە زیاتر ئەوان قەرزاری مامۆستا عەلی باپیربوون. من دەپرسم ئەگەر دانەنیشین ئێمە یەكگرتوو دەردەكەین لەو وڵاتە، یان ئەوان دەرماندەكەن؟ لە رووداوەكەی جاری پێشووی دهۆك یەكێك لەوانەی یەكگرتوو كە شەهیدبوو ئامۆزای بەڕێوەبەری نووسینگەكەی من بوو، ئێمە یەك نەسیجی كۆمەڵایەتین، بەڵام ئەگەر بەتەمابن لە دهۆك خەڵكی ئێمە و ئەوان بەشێوەی كۆمەڵایەتی بەرەنگاری یەكتر ببنەوە بەهەڵەدا چوون، پەیوەندی عەشایەری ئێمە لەم تەحریكە حیزبییە بەهێزترە، لە دەرئەنجامدا ئێمە پەلاماری یەكتر نادەین. من یەكێكی دۆسكی ناكوژم لەپێناو یەكگرتوو، دەبێ یەكگرتوو ئەوە بزانێ، لە رووداوەكانی پێشتریش گوتم مەسەلەكە نەكەنە عەشایەری، وەرن با پێكەوە چارەسەری بكەین، گوتم ئەگەر ئێوە ئامادەنین من دەچم بە هەفتەیەك چارەسەری دەكەم. بۆیە ئەگەر گرەو لەسەر شتی وابكەن هەڵە دەكەن، با گرەو لەسەر ئاشتبوونەوەی كۆمەڵایەتیش بكەین، ئێمە یەك میللەتین و بمانەوێ و نەمانەوێ دەبێ زمانێكی هاوبەش بدۆزینەوە، ئەگەرنا خۆ ئێمەو یەكگرتوو یەكتر دەرناكەین لەم وڵاتە.

رووداو: لە سەردانی ئەم دواییەی ئەمیری كۆمەڵی ئیسلامیدا بۆ لای ئێوە داواتان لێكرد جارێكی دیكە هەوڵبداتەوە؟
فازڵ میرانی: خۆ سەردانەكەی مامۆستا عەلی باپیریشیان وا لێكرد فەقیرە وەك بڵێی رێككەوتنی ئۆپۆزیسیۆنی پێشێلكردووەو لە ئۆپۆزیسیۆن دەرچووە، من بەشبەحاڵی خۆم مامۆستا عەلی باپیرم خۆشدەوێ لەبەر دیندارییەكەی، كتێبەكانیشیم خوێندووەتەوەو زۆریش دۆستی یەكین، ئەو وەك پیاوێكی موسڵمان ئەركی سەرشانیەتی بێت نێوانی ئێمە چاكبكاتەوە، جگە لەوەش مامۆستا خۆی بە نزیكی هەردوولا دەزانێ، دۆستی ئێمەیەو تاوەكو دوێنێ پێشمەرگە بووە، لە رابردووش هەر نزیكی پارتی بووە چ ئەوكاتەی لەناو بزووتنەوەی ئیسلامی بووە و دواتریش كە جیابووەوە، ئێمە حەق و واجبمان لەسەر یەكتری هەیە. ئەو كە هاتبوو یەكەم بۆ ئەوەبوو كە دڵی ئێمە بداتەوە كە چووینە بارەگای ئەوان، بەڵام برایانی یەكگرتوو نەهاتن هەرچەندە ئێمە پێمانگوت كە هیچ لەدڵ ناگرین، ئینجا كاك نێچیرڤان گەڕابووەوەو مامۆستا عەلی باپیریش گوتی حەزدەكەم بێم و حەزدەكەم بیبینم،

پێمانخۆشە گۆڕان و یەكێتی پەیوەندییەكانیان ئاسایی بكەنەوە، ئەگەر ناشبنەوە بە یەك لانیكەم دۆستایەتی لەنێوانیان هەبێ

گوتمان دە فەرموو مادام وایە پێكەوە دەیبینین، هاتە ئێرە دانیشتین و باسی زۆر شتمان كرد، بەڵێ پێشمانگوت ئەرێ ئێوە چی دەكەن، گوتی ئێمەش چاودێری ئێوە دەكەین بزانین چی دەكەن، ئەگەر بەرنامەی چاكسازی ئێمە تەبەنی بكەن، ئەوكات ئەگەر بەشداریمان كرد سێ قۆڵی بەشداری دەكەین ئەگەرنا پشتیوانی لە حكومەت دەكەین، واتە قسەی باشمان بۆ یەكتر كرد، بەڵام كردیانە هەڵڵایەك لەسەر عەلی باپیری بێ چارە گوایە ئیلتیزامی بەرامبەر ئۆپۆزیسیۆن شكاندووەو لە پارتی نزیكبووەتەوەو داوایان لێكردووە بە تەنیا بچێتە ناو حكومەت، بەڕاستی ئەم شتانە ئەگەر باسیش كرابن، بەڵام ئەسڵی مەبەستی سەردانەكە ئەوە نەبوو. خۆ خەڵك كە پێكەوە دانیشتن باسی زۆر شت دەكەن، بۆ قەدەخەیە لەگەڵ عەلی باپیر باسی حكومەت بكەین؟ كەس ناتوانێ نە لەوی قەدەخە بكات و نە لە ئێمە، ئینجا دواجار ئەو حیزبێكی سیاسییە و سیاسەت دەكات، پابەندی هەموو شتێك نابێ، یان تێڕوانینی تایبەت بەخۆی هەیە، بەبڕوای من ئەگەر ئۆپۆزیسیۆن بڵێن بۆت نییە بچیتە لای پارتی، دەڵێ كاكە من ئۆپۆزیسیۆن نابم.

رووداو: محەممەد فەرەج دەڵێ لەكاتی رووداوەكانی بادینان پەیوەندیم بە فازڵ میرانییەوە كرد كە رێگەنەدەن پەلاماری بارەگاكانی ئێمە بدرێ؟
فازڵ میرانی: راست دەكات.

رووداو: هەوڵتاندا؟
فازڵ میرانی: بەڵێ هەوڵماندا، بۆ نەمانتوانی ئەو خەڵكە راگرین كە پەلاماری هوتێل و شوێنەكانی دیكەیان دا، ویستیان پەلاماری قایمقامیەت بدەن، كە ئێمە دەڵێین با باشتر لێكیبدەینەوە برادەرانی یەكگرتوو دەڵێن نەخێر ئەمە پلانێك بوو بۆ پەلاماردانی بارەگاكانی ئێمە، نەخێر تەنیا بارەگاكانی یەكگرتوو ئامانج نەبوون، ئەی كێ سەری پۆلیسی شكاند؟ ئێمە دەڵێین ئەوە شتێكە حەقوایە ئێمەو یەكگرتوو بە دیققەت پێیدابچینەوە.

رووداو: بەڵام راپۆرتی لیژنەی لێكۆڵینەوە دەڵێ لایەنگرانی پارتی بارەگای یەكگرتوویان سووتاندووە؟
فازڵ میرانی: من دەڵێم لایەنگرانی پارتی كە بارەگای یەكگرتوویان سووتاندبێ وەك كاردانەوەیەك بووە. ئێمە ناڵێین ئەو شتانەی كراون هەموو یەكگرتوو كردوونی، ناشڵێین بارەگا سووتاندن دەستی لایەنگرانی پارتی تێدا نەبووە، ئێمە 70 تاوەكو 80%ی خەڵكمان هەیە لە بادینان، ئەگەر 60 كەس چووبنە سەر بارەگای یەكگرتوو 40یان دەبێ پارتی بووبن.

رووداو: رێگە دەدەن ئەوانە بدرێنە دادگا؟
فازڵ میرانی: بەدڵنیاییەوە بەڵێ. ئێمە كۆمەڵێك فیلمی ڤیدیۆییمان هەیە، بەڵام نابینە پۆلیسی كەس. زۆرجار برادەرانی ئۆپۆزیسیۆن دەڵێن ئێوە چوار بڕیارەكەی سەرۆكی هەرێمی كوردستانتان جێبەجێنەكرد، یان ئێوە وابكەن و ئێمەش تەماشا دەكەین. ئێمە نابینە پۆلیس و تەزكیەی نیشتمانی خۆشمان لەم حیزب و لەو حیزب وەرناگرین.

رووداو: بەڵام ئەوانەتان لەباوەش گرتووە كە دادگا دەڵێ تۆمەتبارن؟
فازڵ میرانی: ئێستا بەرپرسیارێتی هەموو رووداوەكانی سلێمانی خراوەتە ملی هیوا ئەحمەد مستەفا، واتە ئەوانەی كوژراون لە پۆلیس و هاووڵاتی هیچ نین، تەنیا ئەو مێرد منداڵەی لەبەردەرگای لقی چوار كوژراوە هیوا ئەحمەدی بەرپرسی لق لێی بەرپرسیارە، من كە پارێزەریش نیم ئێستا بچم بەرگری لە بەرپرسی لق بكەم بێتاوانی دەسەلمێنم، چونكە من خۆم بە تەلەفۆن قسەم لەگەڵ دەكرد كە تەقە دەستیپێكرد، لە تەلەفۆنەكەوە گوتی كاك فازڵ تەقە دەستیپێكرد، خۆ ناتوانێ بەدەستێك تەلەفۆن بكات و بە دەستێك تەقە بكات، ئەو وەختە ئەو لە ژووری خۆی بووە لەناو بارەگای لق. خاڵی دووەم، باوكی ئەو كوڕەی لەبەردەم لق كوژرا، هەر لە رۆژی یەكەمەوە قسەی چاكی كرد، هیوای تۆمەتبار نەكرد، من بەشبەحاڵی خۆم سوپاسم كردو گوتم ئۆخەی شكور بۆ خوا هێشتا پیاوی ئاوا لەناو ئێمە ماوە، گوتی بابە لەپێناوی كوڕی من هیچ مەكەن و بچنەوە ماڵی خۆتان، كەچی رۆژی دوایی حیزبێكی سیاسی بردیە سەر تەلەڤزیۆنی خۆی و قسەكانی پێ گۆڕی، ئیسلامی سیاسی بچێ هانی خەڵك بدات بۆ دوژمنایەتی لەجیاتی ئەوەی خەڵك ئاشتبكاتەوە، ئینجا چوو دەعوای لەسەر هیوا نووسی. ئێستا با ئەو دادگایە بهێننە شوێنێكی بێلایەن، من بم لەجیاتی هیوا دەچمە دادگا، بەڵام خەڵكێك گیران لە هەڵەبجە، حاكمەكە سەر بە لایەنێكی سیاسی بوو، ئەوەی سەر بەخۆیان بوو هەموویانی بە كەفالەت بەردا و ئەوەشی سەر بەخۆیان نەبوون هەموویانی تەوقیف كرد. ئەوەی تایبەت بێ بە هیوا ئەحمەد ئێمە رێگەیەكی ئاشتیانەمان گرتووەتە بەر، ئەگەر تێیدا سەركەوتین، ئەگەرنا داوادەكەین دادگاییەكەی بهێننە هەولێر، چونكە لەڕووی ئەمنییەوە ئەوە مافی ئێمەیە و یاسا رێگە دەدات تۆمەتبارێك لەبەر ئەمنیەتی خۆی لە دادگایەك بگوازرێتەوە بۆ دادگایەكی دیكە . با بێتە هەولێر ئەوسا بە باوكی رێژوان دەڵێین كاكە تۆ شاهیدت هەیە كە هیوا ئەم كوڕەی تۆی كوشتووە، ئەگەر گوتی بەڵێ با شاهیدەكان بێن سوێند بخۆن، یان خۆی چ بەڵگەیەكی هەیە با بیخاتە بەردەم دادگا. ئێمە دڵنیاین هیچ بەڵگەیەكی نییە و ئەگەر دادوەرێكی عادیل هەبێ و پارێزەرێكی باشی هەبێ بێتاوان دەردەچێ. بەڵام بیانووی بۆ نەدۆزنەوەو شەش مانگ لە زیندانی تووند نەكەن بەبیانووی ئەوەی لێكۆڵینەوە بەردەوامە، چونكە تۆمەتبارە بەپێی مادەی 406 و بە كەفالەت ئازاد نابێ. دڵنیام ئەگەر حاكمێكی عادیل هەبێ دەڵێ بابە بڕۆوە ماڵی خۆت، من خۆم دەتوانم لەجیاتی هیوا دەست لە قورئان بدەم كە هیوا ئەو كوڕەی نەكوشتووە. بەشەریش نازانێ كێ ئەو كوڕەی كوشتووە، بەڵام ئەم مەسەلەیە بە سیاسی كرا.

رووداو: كە هیوا گوتی تەقە دەكرێ، تۆ فەرمانت پێنەدا ئەوانیش دەست بە تەقە بكەن؟
فازڵ میرانی: نەخێر، من گوتم بارەگای خۆمان هەرچی دارو پەنجەرە هەیە بەقوربانی خوێنی یەك كورد دەكەین، لەو قسانەدا بووین گوتی ئەوە پەنجەرەی ژووری منیان شكاند، ئەو لە نهۆمی سەرەوە بووەو خەڵكێكیش لە خوارەوە بوون، ئەو بارەگایە پێشمەرگەی ئێمەی لێبووەو خەڵكێكیش هاتوون بەرگری لێبكەن، ئینجا ئێمە نەچووینەتە سەر ماڵی كەس تەقەی لێبكەین، بابڵێین ئەم كوڕە لەبەردەرگای لقی ئێمە كوژراوە، باشە بۆچی كەس ناپرسێ ئایا ئێمە چووینە سەر ماڵی ئەوان بیكوژین. بەپێی شەرعیش بێت ئینسان لەسەر سێ شت ئەگەر كوژرا بە شەهید حیسابە، دین و ماڵ و نامووس. كەسیش ناپرسێ بۆچی ئەم خەڵكە چوونە سەر لقی چوار، نە رۆژنامە و نە مەلا و نە شێخ ناپرسن ئەی بۆچی نەچوونە سەر مەڵبەندی یەكێتی یان بارەگای ئاسایش لەسلێمانی، وەك بڵێی لقی چوار موستەحەق بووە، لەبەرچی؟ كارەبامان لەدەستە، دامەزراندنمان لەدەستە لە سلێمانی، ئاو و پڕۆژەی وەبەرهێنانمان لەدەستە؟ كەس خۆی ماندوو ناكات و ئینسافی خۆی ناخاتەكار بڵێ ئەرێ ئێوە بۆچی چوونە سەر لقی چوار؟ خۆ پێشوەخت ئەم لقە شتێكی نەكردبوو تاوەكو بڵێن ئەوە كاردانەوە بوو.

رووداو: لەسەر ئاستی عێراق وەك ئاشكرایە ئێستا ئامادەكاری بۆ كۆنگرەی نیشتمانی دەكرێ، بەڵام ئیئتیلافی عێراقییە پێش ئەنجامەكان كەوت و ئەیاد عەللاوی سەرۆكی ئیئتیلافەكە گوتی ئەگەر كۆنگرەكە شكستی هێنا با ئیئتیلافی نیشتمانی نوری مالیكی لابدەن و كەسێكی دیكە بكەنە سەرۆك وەزیران، یانیش هەڵبژاردنی پێشوەخت بكرێ، ئێوە لەگەڵ ئەوەن مالیكی لابدرێ؟
فازڵ میرانی: نەخێر، ئێمە وەك كورد نابینە سەری رم بۆ هیچ كەسێك. ئێمە هەوڵدەدەین رێككەوتننامەی هەولێر سەربگرێ، سەقفێكی زەمەنی دادەنێین بۆ جێبەجێكردنی، موستەلزەماتی سەركەوتنی كۆنگرەش لێرەوە دەستپێدەكات، بەڵام ئەگەر مالیكی ئامادە نەبوو ئەو شتانە بكات، كۆنگرەكە شكست دێنێ و ئەوكات كۆنگرەكە نەبەسترێ باشترە لەوەی ببەسترێ و تووشی شكست ببێ. بەبڕوای من ئەوە هەنگاوێكی پۆزەتیڤە كە ئیئتیلافی عێراقییە دەڵێ مالیكی لابدەن و یەكێكی دیكە لە ئیئتیلافی نیشتمانی دابنێن، جاران دەیانگوت هەردەبێ ئەیاد عەللاوی سەرۆك وەزیران بێت، ئەمە خاڵێكی یارمەتیدەرە بۆ ئێمە، بەڵام پەیوەندی ئێمە و شیعە پەیوەندی میللەتێك و سەرۆك وەزیرانێك نییە، بەڵكو پەیوەندی میللەتێك و تائیفەیەكی سەرەكییە لەعێراقدا، بۆیە ئەم كەسە ئەگەر سبەی نەشمێنێ ئەو هاوپەیمانییەی ئێمە و شیعە هەر دەمێنێ، بەڵام ئێمە نابینە بەشێك لە ململانێی تائیفی، ئێمە كێشەی نەتەوەییمان هەیەو دەمانەوێ ئەو كێشەیە لە رێگای دەستوور و پرۆسەی دیموكراسییەوە چارەسەر بكەین، نەك دابەشبین بەسەر دوو لایەنی ململانێی تائیفیدا.

رووداو: بەڵام هەستدەكرێ لەوەتای ئەم قەیرانە پەیدابووە كورد و سوننە زیاتر لەیەكتر نزیكبوونەتەوە؟
فازڵ میرانی: ئەوە سوننەیە كە خۆی لە كورد نزیك كردووەتەوە، سوننە بوو كە دژی مادەی 140 بوون و دژی دەستوور و فیدرالی بوون و تەنانەت دژی بوونی بارەگای حیزبە كوردییەكان بوون لە موسڵ، دژی یاساو نەوت و بودجەی پێشمەرگەو هەموو شتێك بوون، خۆ ئەوە شیعە نەبوو، شیعە بۆ هەموو ئەمانە ئامادەبووە بۆیە نزیكتربووین لەوان، هەمیشەش لەو لایەنە نزیكتر دەبین كە دان بە مافی ئێمە دابنێت. خۆ ئێمە بە مەزهەب سوننەین، بەڵام زیاتر نزیكی شیعەین لەبەرئەوەی داواكانی ئێمەی قبووڵە. ئێستاش كە سوننە هاتوون و دەڵێن بە هەڵوێستەكانی پێشووی خۆماندا چووینەتەوە ئەوە شتێكی باشە، هاتوون دەڵێن هەندێك لەئێمە تووندڕەوبوون و دەمارگیربوون بەرامبەر بە كورد و هەندێك لە هەڵوێستەكانی ئێمە بەرامبەر بە كورد ناڕاستبوون، ئەمانە شتی زۆر باشن، بەڵام ئەو قسانەی لەلای ئێمە دەیكەن با فەرموون بەئاشكرا لە راگەیاندنی خۆتانەوە بیڵێن، چۆن بەئاشكرا دژی داواكاری كورد بوون ئێستاش بە ئاشكرا بڵێن مادەی 140 رەوایەو فیدراڵی بۆ كورد مافێكی دەستوورییە، بڵێن كە 30%ی خەڵكی موسڵ كوردن و حیزبە كوردییەكان مافی خۆیانە بارەگایان هەبێ.

رووداو: نێوەڕاستی ئەم مانگە شاندێكی ئۆپۆزیسیۆنی سووریا بە سەرۆكایەتی بورهان غەلیون هاتنە هەولێر و چاویان بە سەرۆكی هەرێمی كوردستان كەوت و دەگوترێ ئەوەش بۆ ئەوەبووە كە ئەنجوومەنی نیشتمانی كورد و ئۆپۆزیسیۆنی سووریا(ئەنجوومەنی نیشتمانی سووری) لە یەكتر نزیك بكرێنەوە، ئەوە راستە؟
فازڵ میرانی: سەرۆكایەتی هەرێمی كوردستان، نەك یەكێتی و پارتی، سەرەتا هەوڵیدا كوردی سووریا یەكبخات، ترسی ئێمە ئەوەبوو دابەشببن و هەندێكیان بچنە لای دەسەڵات و هەندێك بچنە لای ئۆپۆزیسیۆن و سەرئەنجام هیچیان دەستگیر نەبێ. جێگەی داخە نە ئۆپۆزیسیۆن شتێكی روونی هەبوو بۆ كورد لە بەرنامەی خۆیدا نە حكومەتی سووریا شتێكی ئەوتۆی بۆ كورد كردووە، بۆیە پێمان باشبوو كورد پەلە نەكەن و نەبنە بەشێكی چالاك لە ئۆپۆزیسیۆن هەروا بە خۆڕایی، نەچنە پاڵ حكومەتیش دژی ئۆپۆزیسیۆن، لەونێوانەدا وەك چاودێر بمێننەوە. دواتر ئۆپۆزیسیۆن خۆیان داوایانكرد لێرە لایەنە كوردییەكان ببینن، بەڵام ئێمە بۆ كوردی سووریا نابینە بڕیاردەر، ئێمە تەنیا دەتوانین رێنماییان بكەین. لەو باوەڕەشداین رای ئۆپۆزیسیۆنی سووریا بەرامبەر داواكارییەكانی كورد گۆڕاوە.