^{نووسین و ئامادەکردن:ئازادمحەممەدزادە}

^{کوردستانی داگیرکراو و ژێر دەستەی حاکمیەتی فارس: دووەم پارچەی گەورەی کوردستانە لە رووی جوگرافیا و دانیشتووان و هەروەها دەوڵەمەندترین پارچەی کوردستان لە فرەیی سەرچاوە و داهات و سەرمایەی ئابووری و مێژوو و رەسەنایەتییەوە.
لێرەدا بە کورتی لە چەند خاڵێک دا رۆژهەڵاتی کوردستان پێناسە دەکەین، ئەگەر چی هەر کام لە بەشەکانی کوردستان تایبەتمەندی و سەرمایەی مرۆیی و مێژووی و ئابووری و سیاسی بەهێز و گەورە و بەنرخیان هەیە و ئەوەش شانازیە بۆ هەموو کوردان.
رۆژهەڵاتی کوردستان:
١. رۆژهەڵاتی کوردستان شەری کولتووری و شارستانیەت دیرۆکی، مێژووی دزراو و هەروەها گەرانەوەی شکۆی ئیمپراتوریای ماد دەکات، تەنانەت کوردانی رۆژهەلاتی لە رەکابەری دابوون بۆ گرتنە دەسەلاتی ناوەندی لە ناوەندی ئێران کە بە مڵکی هەزاران ساڵەی خۆیانی دەزانن، بۆیە کوردانی رۆژهەڵاتی کوردستان هەوڵی هێژموونی گوتاری لە شکلی نەتەوەیی-دیموکراتیک و کوردستانی ئازاد دا بەسەر چواربەشی کوردستان دا دەدەن، هزری نەتەوەی خوازی و سەربەخۆ خوازی لەناو کوردانی رۆژهەلات بەهێزترە و ئەوەش دەگەرێتەوە بۆ ئەو باکگراوندە مێژوویە و هەروەها ئەو نۆستالۆژیەی کە دەم و دەم بە هەزاران و سەدان و دەیان ساڵ نەوە بە نەوە وتراوە و ئەزموون کراوە.}

^{٢. رۆژهەڵاتی کوردستان شوێنی سەرهەڵدانی ئاورینگی ناسیۆنالیسمی کوردیە، شۆرشی سمکۆ شکاک کە هەوڵ بۆ بنیات نانی دەوڵەت-نەتەوەیی سەربەخۆیی کوردستانی و تەنانەت تێکۆشان دەکات بۆ گرتنە دەسەڵات لە تاران و هێژموونی بە سەر عەجەمیش دا.}

^{٣. رۆژهەڵاتی کوردستان خاوەنی سەردەمیانەترین و مۆدیڕنترین ئەزموونی دەوڵەتی نەتەوەیی و دیموکراتیک لە ناوچەی رۆژهەڵاتی ناوەراست دا کە کۆماری میللی-دێموکراتیکی کوردستانە لە سالی ١٩٤٥ بە رێبەرایەتی سەرۆک کۆمار پێشەوا قازی محەممەد کە ترۆپکی ناسیۆنالیزمی دێموکراتیکی کوردستانیە، کۆمار هەموو مۆرک و پێناس و شوناسی نەتەوەیی و سیاسی و دیموکراتیکی بۆ کورد دەستەبەر کرد. لەوانە: ئەزموونی دەوڵەتداری و سیستەمی سیاسی پێشکەوتوو، ئاڵای نەتەوەیی، سروودی نیشتمانی، هێزی پێشمەرگەی کوردستانی، دیپلۆساسی نەتەوەیی، ئابووری و بازرگانی، سیستەمی پەرەوردەی و خوێندن بە کوردی و بە شێوەی ئاکادێمی،}

^{٤. بیردۆزی دەوڵەتی نەتەوەیی کوردستانی گەورە و حاکمیەتی سیاسی کوردان و کۆتایی هاتن بە ژێر دەستەیی بۆ هەرچوار بەشی کوردستان و هەروەها پەرەپێدان بە وشیاری سیاسی و کۆمەلایەتی و نەتەوەیی بە شێوەی رێکخراو و مۆدیڕن و رۆژ لە ژێکافەوە ١٩٤٢ سەری هەڵدایەوە، کولتووری سیاسی و حیزبایەتی خاوەن پێرەو و پرۆگرام بۆ یەکەم جار لە رۆژهەڵاتەوە هاتە ناو کوردان.
هەرچەند کوردانی بەشەکانی تریش هەوڵیان داوە بۆ سەربەخۆیی و بە رێکخستن و رێکخراوەیی کار کردن و مێژوو دەولەمەندیان هەیە، بەلام شۆرشی نەتەوەیی بەشەکانی تری کوردستان هیچ کات بۆ رۆژهەڵاتی کوردستان و دژایەتی حاکمەیەتی فارس نەبووە لە یەک سەدەی رابردوو، بگرە زیاتر بۆ دامەزراندنی دەوڵەتی کوردی لە یەک یان چەند بەشی کوردستان غەیری رۆژهەڵات و راستەوخۆ یان ناراستەوخۆ بە پاڵەپشتی یەکێک لە داگیرکەران لەوانە ئێران بووە بە تایبەتی لە سەدەی بیستەم دا.
٥. دیپلۆماسی و پیشەکردنی پەیوەندی دیپلۆماتیک لە گەڵ وڵاتان و گەلانی جیهان بۆ کورد بەرهەمی کەسایەتییە بلیمەت و هەڵکەوتەکانی رۆژهەلاتی کوردستانە لە مێژووی ١٠٠ سالەدا و تا سەردەمی شەهید دوکتۆر قاسملوو کە ناساندنی پرسی کورد گەیشتە لوتکەی خۆی روو بە دنیای دەرەوە بۆ پاڵەپشتی کردن و راکێشانیان بە لای دزی رەوای کورد.}

^{٦. هیچ کات کوردانی رۆژهەڵات و ئەحزابی ئەو بەشە دۆستایەتی و پەیوەندیان لە گەڵ داگیرکەران لە سەر حیسابی کوردانی بەشەکانی تری کوردستان و کپ کردنی شۆرشی کوردان و سەودا پێ کردنیان نەبووە. لە روویەوە ئەحزابی کوردی رۆژهەڵات کارنامەیەکی رەنگین و لاپەرەی پرشنگداریان هەیە لە مێژووی ٧٢ ساڵەی خۆیان دا.}

^{٧. هاوسۆزی و هاوپەیوەندی نەتەوەیی و نیشتمانی و ئەخلاقی لە ناوکوردانی رۆژهەلاتی کوردستان روو بە بەشەکانی تری کوردستان زۆر بەهیز و پتەو و دیار و بەرچاوە، بە جۆریک کە کوردانی رۆژهەڵاتی کوردستان بە هەموو شێوەیەک پاڵەپشت و هاودەنگ و خەمخۆر و فریادرەسی پارچەکانی تری کوردستان بوون لە کاتی خۆشی و ناخۆشیەکان دا، لە شەر و ئاشتی و تەناتەت سەرکەوتن و شکستەکانیان لە گەلیان بوون. ئەوان حاکمیەتە داگیرکەرەکانی سەر بەشەکانی تری کوردستان بە دۆست و هاوپەیمان و هاوپیاڵەی خۆیان نازانن.}

^{٧. رۆژهەلاتی کوردستان خاوەنی گەورەترن یەدەگی چاوەی نەوت و گاز، فەریی سەرچاوە و کانزا سرووشتیەکانە بەراورد بە بەشەکانی تری کوردستان کە بەسی زۆری هێشتا دەستکاری نەکراوە و خۆش ئاوو هەوا و دڵرفێن و خاوەن هەزاران شوینەواری مێژووی و ئاسەواری بەنرخ و ناوچەی رەنگین و جوان و خسرکی سروشتیە بۆ گەشتیاری و راکێشانی توریسم.}

^{٨. رۆژهەلاتی کوردستان گەورەترین سەرمایەی کولتووری و کەلەپووری کوردانەی هەیە کە دەسەلاتی فارس نەیتوانیوە لە ناوی بەریت و بیسرێتەوە و دەستکاری بکات و هێشتاش بە پارێزراوەیی ماوەتەوە.}

^{٩. رۆژهەڵاتی کوردستان لە رووی زمانەوانیەوە پارچەیەکی دەوڵەمەندی کوردستانە کە هەموو زاراوەکوردیەکانی لە سۆرانی،لەکی،لۆری، گۆران، هەورامی، کورمانجی تێدایە، ئەگەر چی سیاسەتی ئاسملیلاسیون و ''تفریس'' بە فارس کردنی دراوە و بە شێوەی سیستماتیک هەلی سڕینەوەی زمانی کوردی دراوە و رێگری خویندن و نووسین بە شێوەی ئاکادێمی دراوە بەڵام دیسان نەیان توانیوە کە زمانی لە ناو بەرن و بشێوێنن.}

^{١٠. کشت و کاڵی میکانیزە کراو و پیشەسازی بەرهەم هێنان و کارزانی لە بوارە جۆراوجۆرەکان دا یەکێکە لەو تایبەتمەندیانەی کە خەلكی رۆژهەلاتی کوردستانە کە بە شێوەی سەربەخۆ و بە بی پشتیوانی دەسەلاتی داگیرکەر پەرەیان پێداوە و بەردەوام لە رووی ئابووری و خۆبژێوی و کارەوە تا ئاستێکی بەرز سەربەخۆن.}

^{١١. وشیاری سیاسی و ئاستی ئاگایی و جیهان بینی کوردانی رۆژهەڵات بە ئاستێک بەرزە کە تەنانەت کرێکار و کاسبکارانی سنوور و هەروەها کۆچەر و مەردار و خەڵکانی ئاسایی ش خوێندەوار و خاوەن دانشی ئاکادیمی وزنیاری رۆژن، ئەوەش دەگەریتەوە بۆ کولتوری خوێندەنەوە و خوێندەواری و کتێب خویندنەوە و کەوتنە شوین زانست و زانیاری.}

^{١٢. یەکێک لە داهێنانە نوێیەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان لە سەدەی ٢١ دا شەپۆلی چالاکی مەدەنی و کولتووریە کە بە خەستی و بە شێوەی ئۆرگانیزە کرا کار دەکات لە سەر پەرەپێدان بە مێژوو و کولتوور، ئافراندنی ئاشتەوایی و کۆمەلگای تەندروست، ، رێزگرتن لە بەها مرۆیی و سەرمایە نەتەوەییەکان، ژینگەپاریزی، گرینگی دان بە زانست و زمانەوانی، بڵاوکراوە و راگەیاندنی کوردی، باندۆر دروست کردن لە سەر دەسەڵات بە نیسبەت دژایەتی لە گەل پەتایی ئیعتیاد، گرتن، سیدارە، سڕینەوەی مێژوو و زمان و کولتوور و پەراوێز خستن لە لایەن حاکمەیتی فاشیزمی میللی- مەزهەبی ئێرانەوە دژ بە کوردان.}

^{ئەوە حاشا هەڵنەگرە کە خۆری سەربەخۆیی و ئازادی و سەروەری سیاسی کوردان لە چوار بەشی کوردستان لە رۆژهەڵاتی کوردستانەوە هەڵدێت، تا رۆژهەڵات ئازاد نەبێ کیانی سەربەخۆ و دەوڵەتی نەتەوەیی و دیموکراتیک بۆ کورد لە چوار بەشی نیشتمانی داگیرکراوە چێ نابێت.
ئەرکی ئێمە وەک تاکەکانی رۆژهەڵاتی کوردستان ئەوەیە کە بەهەموو شێوەیەک پرسی نەتەوەیی و سیاسی کورد لەو بەشەی کوردستان بەرجەستە و بەهێز بکەین، بە گشتی خەبات و تێکۆشانمان بە هەموو شێوەکانیەوە بۆ شۆرشێکی جەماوەری و ناسیۆنالیستی و دیموکڕاتیک لە رۆژهەڵاتی کوردستان چڕ بکەینەوە.
یەکگوتاری نەتەوەیی و تەعامول کردن لە گەڵ یەکتر و رێز لە لایەنی بەرامبەر، دیالۆگی ناومالی کورد بە شیوەی شەفاف و بە لەبەرچاوگرتنی پرنسیەپە سیاسیەکان، خەسارناسی کردنی کەم و کوری و هەروەها دابران و لێکترازانەکان، پێداگری لە سەر خواستە رەواکان زامنی سەرکەوتنی کورد لە رۆژهەلاتی کوردستان و بەشەکانی تری کوردستانە.}

^{ئەو بابەتە رای نووسەرە} 

١٦/٦/٢٠١٨