^{شەریف فەلاح}

^{پێشەکی:}

^{سیستەمی کۆماری ئیسلامیی ئێران، کە هەڵگری ئیدئۆلۆژیای مەزهەبی و لەسەر بنەمای وەلایەتی فەقیهـ دامەزراوە، یەک لەو ڕێژیمە مەزهەبی و دژە ئازادییانەیە کە لە پێناو مانەوەی خۆیدا و درێژەدان بە تەمەنی، دەست بۆ هەموو ڕێکار، میتۆد و کردەوەیەکی نائاسایی و ناڕەوا دەبات. ئەم حکوومەتە لێوانلێو سەربازی و مەزهەبییە، بۆ گەیشتن بە خەون و ستراتیژییە خەیاڵاوییەکانی تەنانەت پاشەکەشە لە هەموو ئەو دروشم و بانگەشە ئیدۆلۆژیانەش دەکات کە نزیکەی چوار دەیەیە، هەوڵیان بۆ دەدات.}

^{ڕێژیمی ئێران، ئەو سیستمەیە کە لەگەڵ بەتاڵان بردنی دەسکەوتی شۆڕشی گەلانی ئێران و گرتنەدەستی دەسەڵات، هەموو جومگە سیاسی، ئابووری، فەرهەنگییەکانی وڵاتی لە بن هەڵتەکاند و سەرجەم نەتەوە و گەلانی ئێرانی لە پەراوێزی خستووە و لە ڕۆژهەڵاتی کوردستان کە شۆڕشێکی نەتەوەیی و ئازادیخوازیی دەیان ساڵەی تووشی شەڕی وێرانکاری کرد و بە داگیرکردنی ڕۆژهەڵاتی کوردستان و دانی (فتوای جیهادی خومەینی) بە دژی نەتەوەی کورد، سیمای ڕاستەقینەی خۆی دەرخست و هەر لەوێیەوە هەنگاوەکانی خۆی بە دژی هەر دەنگێکی ئازادیخوازی هەڵگرت.}

^{ئەم سیستەمە کە هەر بە شەڕ و وێرانکاری، داگیر کردن و پەلهاویشتن بۆ دەوروبەر دەستی پێکردبوو، لە ناوخۆی دەستی بە کپی کردنی دەنگی ئازادیخوازان و بیر و دەنگە جیاواز و ناڕازییەکان کرد، دەرگای زانکۆ و ناوەندە زانستییەکانی گاڵە دا. بەمانەشەوە نەوەستا و پەلاماری وڵاتی عێراقی دا و شەڕێکی ماڵوێرانکەری هەشت ساڵەی دەست پێکرد کە زیان و خەسارێکی گیانی و فەرهەنگی و ئابووریی بە هەردوو وڵات گەیاند.}

^{ئەم نیزامە کە هەشت ساڵ لەگەڵ عێراق شەڕی مان و نەمانی کرد و دروشمی لە نێوبردنی عێراقی هەڵگرتبوو، سیستمێک کە ئیدئۆلۆژیای مەزهەبیی (ڕزگارکردنی قودس لەڕێگەی کەربەڵا)وە داڕشت، لە دوای ساڵی ٢٠٠٣ پاش ڕووخانی حکوومەتی بەعس لە عێراق و جێهێشتنی عێراق لە لایەن ئامریکاوە، ئیدی ئێران مەیدانی بۆ چۆڵ کرا و جڵەوی سیاسەتی عێراقی گرتە دەست و لێرەوە دەستی کرد بە چالاکی بۆ بەدەیهێنانی خەونی لەمێژینەی تاکتیکی "هەناردەکردنی شۆڕش" و گەیشتن بە ستراتیژیی "هیلالی شێعە".}

^{پیلانی ئێران لە سێگۆشەی عێراق، سووریە و غەزە:}

^{وڵاتە ناسەقامگیرەکان و ئەو سیستەمانەی کە باوەڕیان بە پشتیوانیی خەڵک نییە و بۆ جێگیرکردنی هەیمەنە و دەسەڵاتی خۆیان و مسۆگەرکردنی پەنا نابەنە بەر دەنگ و متمانەی جەماوەر و ڕێکارە دێمۆکراتیکەکان، بەردەوام جیا لە جێگیر کردنی دەسەڵاتێکی سەربازیی تۆقێنەر و سەرکوتکەر، لە دەرەوەی خۆشیان هەوڵی سازکردنی پشتێنەی ئەمنیش دەدەن و لە ڕێگەی قەیران سازکردن لە وڵاتانی دەوروبەر، بۆ گەیشتن بە ئامانجەکانیان دەستەوداوێنی دەرفەتە مەزهەبی و ئایینییەکان دەبن.}

^{هەروەک وتمان ئێران لەگەڵ گەیشتنی بە دەسەڵات، بە شەڕ و ئاژاوە و گێرەشێوینی لە ناوچەوە دەستی پێکرد، لە لایەک شەڕ لەگەڵ عێراق (چونکە دەسەڵاتی بەعس سوننە) بوو، هاوکات جەنگێکی میدیایی و ڕەوانی بە دژی ئیسرائیل دەست پێکرد و بە وڵاتێکی داگیرکەر و ناوڕەوای لە قەڵەم دا. پەلێکی دیکەشی هاویشتە سووریە و بە دۆستی ستراتیژیی ناوچەیی خۆی لە قەڵەمی دا و هاوپەیمانیی لەگەڵ شێعەی کەمینە، بەڵام دەسەڵاتداری ئەو وڵاتە بەست. ئامانجی ئێران لەم هەموو قەیران و دەستێوەردانانە لەم سێگۆشەیە چی بوو؟}

^{یەکەم: لە عێراق وێڕای شەڕ لەگەڵ بەعس، لە ژێرەوە پەیوەندییەکی نهێنی، سیخوڕی و مەزهەبیی لەگەڵ شێعە دژبەرکانی سەدام دەست پێکرد و زۆرێک لە ڕێبەرانی مەزهەبی و بە سەدان کەسی توندڕەوی ئیسلامیی شێعەی بردە قوم و مەشهەد و لە ناوەندە دینییەکان باری هێنان و بەپێی ڕوانگە و ئایدیای کۆماری ئیسلامیی پەروەردەی کردن، کە نووری مالیکی، هادی عامێری، ئەبوو مەهدی موهەندیس و دەیان سەرکردەی ئایینی و سەربازیی ئێستای میلیشیاکانی حەشدی شەعبی پەروەردەی فیکری تارانی ویلایەتی فەقیهی و ئاخوندەکانی ئێرانن.}

^{دووەم: ئێران لە ماوەی نزیکەی چوار دەیەی ڕابردوودا لە ناوچەکە و بەتایبەت یەمەن، عێراق، سعوودیە، سووریە، لوبنان و فەلەستین، بە وردی لە بۆسەدا بووە و لە نێو کۆمەڵگەی پەراوێزی ئەو ناوچانە لە هەر کوێیەک هەستی بە بۆشایی کردبێت، خێرا خۆی تێ خزاندووە و خۆی بە لایەنگر و پاڵپشتی مرۆییان! لە قەڵەم داوە و بۆ ئەم سیاسەت و ئامانجە ساڵانە بە میلیۆنان دولاری ئێران لەو ناوچانە خەرج دەکرێن، کەچی خەڵکی ئێران لەوپەڕی بێدەرەتانی و هەژاریدا دەژین.}

^{سێیەم: ئێران لە باشووری لوبنان و ناوچەی خۆبەڕێوەبەری فەلەستین، بە بیانووی پشتگیری لە شۆڕشی ستەملێکراو و هەژار و لێقەوماوان، هەر لە سەرەتای شۆڕشی گەلانی ئێرانەوە دەستی دایە چالاکی و بە بەهێزکردنی بزووتنەوە ئایینی و ناڕازییەکان پێگە و جومگە ئیدئۆلۆژییەکانی خۆی داکوتا.}

^{ئەنجامی ئەم نفووز کردنەی ئێران لەو دوو ناوچە، سەرهەڵدان و دروستبوونی (جەهادی ئیسلامی) لە فەلەستین و (حیزبوڵڵای لوبنان)ە کە سەرلەبەری ئایدیا، فیکر کردنەوە، جۆری خەبات و تەنانەت جلوبەرگ و هەڵسووکەوتی سیاسی و مەزهەبییان هاوشێوە و کۆپی سپای پاسدارانی ئێران و ناوەندە دینییەکانی ئێرانە.}

^{حیزبوڵڵای لوبنان، هەموو بوودجەی ساڵانە و چەکوچۆڵ و کەلوپەلی سەربازییان لە لایەن ئێرانەوە دابین کراوە و بە دەیان خول و دەورەی سەربازی و ڕاهێنانی توندوتیژی و تیرۆریان بینیوە، کە بەرهەمی ئەو چالاکیانە بۆ ئێران شەڕی دەیان ساڵەی خوێناوییە لەگەڵ ئیسرائیل، تەقینەوە لە کانادا، تەقاندنەوەی ناوەندەی جوولەکەکان و کردنەوە ئامانجی چەندین بنکەی سەربازی و دیپلۆماسیی ئامریکا لە ناوچەکەیە، هەروەها بەشدارییان لە تێرۆری دوو ڕێبەر و سکرتێری حدکا (دوکتور قاسملوو و سادق شەرەفکەندی) لە دەرەوەی وڵات کە لە دادگاییەکاندا بەڵگەکان دەرکەوتن.}

^{ڕۆڵی ئێران لە ناوچە پاش ساڵی ٢٠١١:
لە ساڵی ٢٠٠٣وە و پاش نەمانی رێژیمی بەعس کە ئێران دەرگای نفووزی بۆ کایەی سیاسی، سەربازی و ئیدئۆلۆژی لە ناوچەکە بەگشتی و بەتایبەت لە عێراق بۆ کرایەوە، مۆرە و پەروەردە کراوانی ساڵانی هەشتا و نەوەدەکانی ناردەوە عێراق و هان و دنەیانی دا کە جومگە گرنگەکانی دەسەڵاتی سیاسی و مەزهەبی و سەربازی بگرنە دەست. لە ماوەی هەشت ساڵدا کە ئامریکا لە ناوچەکە بەگشتی و بەتایبەتی لە عێراق حزووری بەرچاوی هەبوو، ئێران بە سینگەخشکێ و بە نهێنی و سیخوڕییانە و زۆر جاریش بە سیاسەتی دیپلۆماسیی چەواشە لە عێراق کایەی سیاسیی دەکرد.}

^{لە ساڵی ٢٠٠٦ـەوە کە نووری مالیکی (سێبەر و نوێنەری ئێران لە عێراق) سەرۆکوەزیرانی عێراق بوو، ئێران باشترین دەرفەتی بۆ ڕەخسا بێتە نێو قووڵایی عێراقەوە و بە دەیان بیانوو خۆی خزاندە نێو جومگە سەربازی و دامودەزگا فەرمییەکانی عێراق و زۆر جار ڕێڕەو و ئاراستەی سیاسەتی عێراقی دیاری کردووە.}

^{ئەم ڕەوتە بەردەوام بوو هەتا هاتنە سەرکاری باراک ئۆباما وەک سەرکۆماری ئامریکا، کۆتایی بە دەسەڵاتی سەربازیی ئەو وڵاتە لە عێراق هێنا و بە فەرمی هێزەکانی کشاندەوە. زۆرێک لە چاوەدێرانی سەربازی و سیاسی ئەمە بە هەڵەیەکی گەورەی سیاسەتی ئۆباما لە قەڵەم دەدەن، چونکە ئامریکا لە ڕزگار کردنی عێراق لە دەستی حکوومەتی بەعس و کۆتایی هێنان بە شەڕ و ئاژاوە و قەیران و بنیاتنانی عێراقی نوێدا نرخێکی زۆری دا و جیا لە کوژرانی سەدان سەربازی ئەو وڵاتە و تێچوویەکی گەورە و گران، هاوکات شکستێکی ستراتیژیی ئامریکایە.}

^{لەبەر ئەوەی ئەم مەیدان چۆڵ کردنە، دەرفەتێکی زۆر لەبار بوو بۆ ئێران کە زۆر بە ئەرخەیانی و بەبێ ترس، سەرتاسەری عێراق بتەنێتەوە. جاران کە بە نهێنی و شاراوە سپای قودس (لقی دەرەوەی سپای پاسداران) لە عێراق و لە نێو میلیشیا شێعەکان چالاکیی دەکرد، ئەمجارە بە ئاشکرا و ڕۆژی ڕوون جڵەوی سیاسەتیان گرتە دەست و ڕێوشوێنیان بۆ پارلەمان، حکوومەت، سپا و حەشدی شەعبی دادەڕێژن و قاسم سلێمانی لە عێراق وەک (خاوەنماڵ و برابەش) هەڵسووکەوت دەکات و زۆر جار لە فەرماندە سەربازی و سیاسییەکانی عێراقیش تووڕە دەبێت و مانۆڕ و جموجووڵەکانی ئەم کەسە مەترسیدارە، بەرەنجامی خراپی بە دوای خۆیدا هێناوە.}

^{چۆڵ کردنی عێراق لە لایەن ئامریکاوە کە لەگەڵ دەسپێکی شەڕی ناوخۆیی سووریە هاوکات بوو، دەرفەتێکی دیکەی لەباری بۆ ئێران ڕەخساند هەتا لە ڕێگەی سنووری زەوینی و ئاسمانی عێراقەوە چەکوچۆڵ و تەقەمەنی بۆ حیزبوڵڵای لوبنان و حیزبوڵڵای ئێران لە سووریە و سپای قودس ڕەوانە بکات و بازاڕی شەڕ و قەیران خوڵقێنی گەرمتر بکات. لە ماوەی حەوت ساڵ شەڕی سووریە و هێرشی داعش و داگیرکردنی زیاتر لە نیوەی خاکی ئەو وڵاتە، سەرەڕای شپرزەیی و لاوازی حکوومەتی سووریە و خوڵقاندنی سەدان جەنایەتی دژەمرۆیی لەو وڵاتە، یەکێک لە ڕێگەکانی پێشگیری لە ڕووخانی حکوومەتی ئەو وڵاتە و دابەش نەبوونی، کۆماری ئیسلامیی ئێران و ڕووسیە بوون. جیا لەوەی ڕووسیە لە سووریە بە دوای چ ئامانج و بەرژەوەندییەکەوە بوو، بەڵام ڕووخان و نەمانی حکوومەتی بەشار ئەسەد و دابەشبوونی ئەو وڵاتە، بە واتای شکستی بەشێک لە ستراتیژییە ٣٠ ساڵەکەی ئێرانە.}

^{چونکە ئێران هەموو هەوڵی ئەوەیە کاریگەرییەکانی بەهاری عەرەبی و ڕەوتی ڕووخانی وڵاتە سەرەڕۆ، دیکتاتۆر و نادێموکراتەکان ناوچە هاوبەشە ستراتیژییەکانی نەگرێتەوە. لە ڕاستیدا لێکهەڵوەشانی سیستەمی سووریە زەربەیە لە پەیکەری تاران، چونکە سیستەمی سیاسیی کۆماری ئیسلامیی ئێران هەموو دروشم و ئایدیایەکی مەزهەبی و بانگەشە و سیاسەتێک کە لە ناوچە بەکاریان دێنێ، تەنانەت لە عێراق و سووریەش کە بە دۆست و هاوپەیمانی ستراتیژیی خۆی لە قەڵەمیان دەدات، تەنیا و تەنیا بۆ پاراستنی خۆیەتی و ئەو ناوچانە وەک پەرژین و پشتێنەی ئەمنی، لە پێناو سەقامگیریی خۆی و گەرەنتی تاران بەکار دێنێت. دەنا لە ئەگەری ڕووخان و دابەشبوونی عێراق و سووریە، ئێران ئیدی کۆتایی بە جووڵەی سیاسی و ستراتیژییەکەی کە پێکهێنانی هیلالی شێعەیە دێت و ڕوو دەکاتەوە تاران و مەشهەد و قوم و ئیسفەهان.}

^{شوێن پێیەکانی ئێران لە ناوچە چۆنن؟}

^{جۆری جووڵە و هەڵسووکەوتی ئێران لەو ناوچانەی کە ڕوویان تێ دەکات، تێکدەرانە، پشێوی و نانەوەی ئاژاوە و دووبەرەکێی ئایینی و خێڵەکییە. ئەم فیکرە ئیدئۆلۆژییە لە هیچ ناوچەیەک نەبووەتە مایەی سەقامگیری و ئاسایش، بەڵکوو لە نێو ئایین و مەزهەبە جیاوازەکان بووەتە خورە و هەموو کات گرووپەکانی بەگژ یەکدا کردووە. هەوڵی گۆڕینی دێمۆگرافیای سیاسی، فەرهەنگی و مەزهەبی دەدات، سیمبۆل و هێماکانی خۆی بە زۆر دەسەپێنێت، وا دەنوێنی پەیامی ئاشتی پێیە، بەڵام بە هەر کوێیەکدا تێبپەڕێت، شەڕ، ناکۆکی، تەقینەوە و ماڵوێرانی بە دیاری دێنێت.}

^{پێکهاتەکان کە ساڵانێکە بە برایەتی و ئاسایش پێکەوە ژیاون، بە گژ یەکیان دەدات و بە کاری لاوەکی و سەیر و سەمەرەوە سەرقاڵیان دەکات.}

^{دابەشکردنی دیپلۆماسیی سەربازی و سیاسیی ئێران بۆ ناوچەکە:}

^{گومانی تێدا نییە هەیکەلی سیاسی، سەربازی، کابینەی حکوومەتی ئێران و دەزگای دیپلۆماسیی ئەو وڵاتە چەندین باڵی جیاوازی تێدایە، کە لەسەر دابەشکردنی دەسەڵات لە نێوخۆیاندا کێشەی قووڵیان هەیە. ئەو خاڵەی هەموو ئەو باڵە دژ بەیەکانە پێکەوە دەبەستێتەوە، پاراستنی "قەوراە"ی کۆماری ئیسلامیی و یەکپارچەیی خاکی ئێرانە. کەواتە لێرەدا دەگەینە ئەو باوەڕەی ئێران ترسێک هەڵیگرتووە، بۆیە ئاوا بە پەلە بۆ دەوروبەر پەل دەهاوێ و لە هەوڵی قایم کردنی سنوورەکانی و دوورخستنەوەی قەیرانەکان لە خۆی دەدات.}

^{ئێران هەرچەند پڕ لە قەیرانی سیاسی و ئابوورییە، بەڵام کێشە و ناکۆکییە ناوخۆییەکانی خۆشی بۆ بەرژەوەندییەکانی لە دەرەوە بەکار دێنێت. هاوکات لەگەڵ بەهێز بوونی سپای پاسداران لەو وڵاتە و گرتنە دەستی هەموو جومگە ئابووری و سەربازییەکان، عەلی خامنەیی و ڕاوێژکارە باڵاکانی لە نێو سپای پاسدارانەوە بەشێکی زۆر لە بەدیهێنانی تاکتیک و ستراتێژییە دێرینەکانی ئەو وڵاتەیان لە ئەستۆ گرتووە.}

^{ئاخۆ هەتا ئێستا کەس بیری لەم دابەشکارییەی نێوان حکوومەتی ئێران و سپای پاسداران کردووەتەوە؟ ئامانج چییە و شێوازی کاریان چۆنە؟}

^{دەبێ بڵێین جەوهەری سەرەکیی ئەم دابەشکارییە ترسە، هەمان ترس لە دابەشبوون و لێکهەڵوەشان و لێکترازانی دەسەڵاتە. ئەگەر دەسەڵات خەڵکی بوو و لە خەڵکی خۆی ئەرخەیان بێت، ئیتر ڕێکاری سەربازی و ئەمنی ناگرێتە بەر، بەڵام هەڵسووکەوت بەپێچەوانەی ڕووباری خەمی جەماوەر، دەبێتە هۆی بۆشایی ئەمنی و نامتمانەیی ناوخۆیی و بەرینتر بوونەوەی کەلێنی نێوان خەڵک و دەسەڵات کە ئەوکات ئیتر پێگەکانی حکوومەت لاواز دەبێت.}

^{دەسەڵاتی ئێران کە توانایی کۆنترۆڵی ئەو دۆخە ناوخۆییەی نییە و پێکهاتەکەی بڕشتی گۆڕانی بنەڕەتی نییە و باوەڕیشی پێ نییە، چونکە سیسەتەمە مەزهەبییەکەی هەڵگری قەبووڵ کردنی دێموکراسی و چەمکەکانی ئازادی و دادپەروەری کۆمەڵایەتیی نییە. بۆ دەرباز بوون و خۆدزینەوە لەو گۆڕانانە و ڕەواندنەوەیان، دیسان هەمان تاکتیکی هەناردە کردنی شۆڕشی ئیسلامیی بە ڕێگەچارە دەزانن. سەرانی دەسەڵاتی ئێران پێیان وایە بە دوورخستنەوەی قەیرانەکان لە سنووری ئێران و خولقاندنی شەڕی ناوچەیی و مەزهەبی، هەم ستراتیژیی ئامریکا لە ناوچە شکست پێدێنن و هەمیشە دەسەڵاتی خۆیان مسۆگەر کردووە.}

^{بۆ ئەم مەبەستە خامنەیی کۆنە یارەکانی خۆی دەستنیشان کردووە کە پرسی بە ئامانج گەیاندنی دروست بوونی هیلالی شێعە لە ڕووی سیاسییەوە بە عەلی‌ئەکبەر وەلایەتی ڕاوێژکاری خامنەیی سپێردراوە و لە ڕووی جێبەجێ کردن و"قاسم سلێمانی" فەرماندەی سپای قودس باڵی سەربازییەوە بە ئەستۆ گرتووە. کە جووڵە سیاسییەکانی وەلایەتی بۆ ڕووسیە، سووریە و لوبنان و دیداری ساڵانی ڕابردووی لەگەڵ هەندێ نوێنەری ئێزدییەکان بۆ ئەم مەبەستەیە. هەرکات وەلایەتی ڕوو بکاتە هەر وڵاتێکی ناوچەکە بە دوای ئەودا کێشە و ناکۆکی سەری هەڵداوە. ئامانج و پەیامی ئێران لەم کارانە و دیاری کردنی وەلایەتی و قاسم سلێمانی بۆ پرسی سیاسی و دیپلۆماسیی ناوچەکە، ئەوەیە کە ئەوان وەک پرسێکی ئەمنی و سەربازی لە عێراق، سووریە و دەوروبەر دەڕوانن، کەواتە ئەوە دەردەکەوێت ئەوەی زۆر جار بەناوی دۆستی هاوبەش و ستراتیژیی باسی عێراق و سووریە دەکەن، دوور لە ڕاستییە و تەنیا ئامانج لە پێکهێنانی هیلالی شێعەیە، کە زۆر جار وەک خەون و خەیاڵ دەچێت و هەلێکە بۆ سەرقاڵ کردنی وڵاتانی سونی مەزهەبی ناوچە وەک سعوودیە، تورکیە و پێکهاتە سونییەکانی دیکەی ناوچەکە. لە ڕاستیدا ئێران بە خولقاندنی ترس و تۆقاندن لە ناوچەکە دەیەوێت ئەو ترس و شڵەژانەی کە هەموو حکوومەتەکەی گرتووەتەوە لە خۆی بڕەوێنێتەوە. ئەم باڵە دەستڕۆیشتووەی ئێران کە خامنەیی ڕێبەری دەکات، شەڕی داعش لە عێراق و سووریە بیانوو و هەلێکی بۆ ڕەخساندن کە بگەنە هەندێ لە ئامانجەکانیان، لاوازیی عێراق و سووریە و نەبوونی سەروەریی سیاسی لەم دوو وڵاتە و باوەڕ کردنی هەندێ خەڵک و لایەنیش بە ئێران و تێنەگەیشتن لە جەوهەر و ئامانجی سەرەکیی ئێران، ڕێخۆشکەرن هەتا ئێران بەبێ نرخ دان خۆی بە براوەی سەرەکی لە قەڵەم بدات. هەتا کەی و چ قۆناغێک دەبێ ئێران ببێتە خولقێنەری قەیران و ناسەقامگیریی ناوچەکە؟}

^{ئێران و ترسی لە دەسەڵاتی سێکۆلاری هەرێمی کوردستان:}

^{لەو کاتانەدا کە سەرکردایەتیی سیاسیی کورد لە هەرێمی کوردستان لە بنیات نانەوەی عێراقی نوێ و داڕشتنی دەستوور و قەوارە و سیستمی فیدراڵیی عێراقدا دەوری سەرەکییان دەگێڕا، ئەوە دەنگی ناڕازی و دژە ئازادی تاران بوو کە هاواری لێ هەستاند و خەڵکە شۆڤینییەکانی بە دژی کورد و بیرۆکەی فیدراڵی هان دەدا، چونکە لە داهاتووی پێگەی خۆی لە عێراق دەترسا. ئەمە قۆناغێکی نوێ بوو کە ئێران سیاسەتی دژایەتی کردنی بزووتنەوەی کورد لە هەرێمی کوردستان بگرێتە بەر و لە ڕێگەی پارلەمان و ناوەندە سیاسییەکانی عێراقەوە دژایەتی کورد و مافە ڕەواکانی گرتەبەر.}

^{کۆماری ئیسلامی کە لەگەڵ سیستەمی سێکۆلار و فرەنەتەوە و ئازادیدا ناوگونجێت و دانووی ناکوڵێ، لەگەڵ هەموو جۆرە گۆڕانکارییەکی سیاسی و سنووری لە دەوروبەری خۆی وەلەرزە دەکەوێت و بە دژی یەکپارچەیی خاکی خۆی و وڵاتانی ناوچەکە لە قەڵەمی دەدات. هەرێمی کوردستان کە وەک نموونەی سیستمێکی نیمچە دێموکراسی و ئازادی ڕادەربڕین و پێکەوە ژیانی پێکهاتە ئایینییەکانی لە ناوچە هاتووەتە ئەژمار، لە ٢٦ ساڵی ڕابردوودا بووەتە لەمپەرێکی بەردەم ئامانجەکانی کۆماری ئیسلامی. لە هەر جووڵەیەکی سیاسی و هەنگاوێکدا کە هەرێمی کوردستان بۆ گۆڕانکاری و گەیشتن بە مافە ڕەواکانی هەڵیگرتووە، ئێران وەک یەکەم دژ و نەیار وەستاوەتەوە و بووەتە دەمڕاستی عێراق و خەت و نیشانی بۆ کێشاوە کە هەنگاوەکانی کورد بۆ فیدراڵی، کۆنفیدراڵی و سەرەنجام سەربەخۆیی زەربە لە یەکپارچەیی خاکی عێراق دەدات. بەڵام دەستێوەردانەکانی خۆی لە عێراق و پێشێلکارییە سنوورییەکانی بە نایاسایی نازانێت و بە خزمەت لە قەڵەمی دەدات.}

^{ترسی ئێران لە دابەشبوونی عێراق و سووریە، تەنیا بوونی کوردە لەو دوو وڵاتە، چونکە ئێران باش دەزانێت کورد ئازادیخوازە و سەرلەبەرەکانی شۆڕشەکانی کورد لە هەر چوارپارچە بۆ ڕزگاریی نەتەوەییە و ئەم بزووتنەوانەش پەیوەندی و کاریگەریی ڕاستەوخۆیان بە یەکترەوە هەیە. ئێران بۆیە بە چاو و ڕوانگەیەکی ئەمنی و سەربازییەوە لە پرسی کورد لە هەموو بەشەکانی کوردستان دەڕوانێت، لە ڕوانگەی رژیمی ئێرانەوە کورد نەتەوە نییە و خاون ماف و ئازادی نییە، ئێرانییەکان هەڵگری فیکر و بیرۆکەیەکی داتاشراوی وەهمی و مێژوویین کە پێیان وایە "کورد لە هەر کوێیەک بێت، ئێرانییە".}

^{ئێران زۆر باش لە ئامانج و ئاراستەی سیاسەتی بزووتنەوەی کورد گەیشتووە کە گەیشتنە بە سەربەخۆیی. ئەنجام دانی ڕێفراندۆم و نیشان دانی ئیرادەی سەربەخۆییخوازی لە هەرێم و کاردانەوەی لە هەموو بەشەکانی کوردستان و بەتایبەت ڕۆژهەڵاتی کوردستان کە زیاتر لە ١٢ میلیۆن کوردی لێ نیشتەجێیە، پەیامێکی ڕوون و ئاشکرای بە ئێران دا گڵۆپی سەربەخۆیی و گەیشتن بە ئازادی کورد هەڵکراوە و سەرلەبەری پیلانەکانی ئێران بە ئیرادە و دەنگی گەل ڕەویوەتەوە. بۆیە بە هان و دنەدانی دوو وڵاتی تورکیا و عێراق، بەرنامەی لەبار بردنی ڕێفراندۆمی هەرێمی کوردستانی داڕشت. بڕیاری سەربەخۆییخوازی گەل بۆ هەموو دنیا سەلماوە و دێر یان زوو کورد بە ئامانجەکانی خۆی دەگات، چونکە ڕێگەی ڕاست و ڕەوا و هەقی گرتووتە پێش و دۆڕاوی سەرەکی ئەوانەن کە لە وشە و دەنگی ئازادی دەترسن، چونکە گومانی تێدا نییە ئەو جۆرە دەسەڵاتانە لەرزۆک و سەرکوتکەر و ناخەڵکین، دەنا لە زایەڵەی ئازادی و مافی گەلان نەدەترسان.}

8/12/2017