فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2024-11-15-02-43-47 ڕابردوو بەردەوام گرووپگەلێک هەبوون لە کوردستان کە بەشێوەیەک لە شێوەکان پەیڕەویان لە خەباتی چەکداریی کردووە وەک ڕێبازێک بۆ گەیشتن بە مافەکانی کوردستانییان. بەڵام هەر...
2024-11-15-02-37-43ناودەبرێت، بۆ کوردەکانیش هێشتا بابەتێکە کە جێی گومان و پرسیارە؟، بەوپێیەی هەموان سیناریۆکانی پرۆسەی ئاشتی و چارەسەریان لەساڵی ٢٠١٢ بۆ ٢٠١٥ لەپێش چاوە، کەچۆن ئەو...
2024-11-15-02-31-50ئەشكەوتەكەیان ئاگر دەدا و كوردەكان دەبونە قەرەبروت. - توركەكان لە ئەستنبوڵ، لەگەڵ تاكسیە كوردەكان سوار نەدەبون، دەیانوت گڵاونسەردەمی تازەش، ئاردۆگان وتی:من ئەو كوردەم خۆشدەوێت كە لە...
2024-10-30-17-57-54شەفەق....تد) کە جوان بیر دەکەنەوە و لەگەڵ برایەتی گەلانن. دەوڵەت باخچەلی کە ئەو قسەیە دەکات لە بیری چووە کە ئەو سەرۆکی پارتێکی نەژادپەرستە، ساڵانی شەستەکان کاتێک...
2024-10-30-15-49-01محمد الماغوط دەنوسێت: من الغباء أن أدافع عن وطن لا أملك فيه بيتاً. گەمژەییە بەرگریی لە نیشتمانێک بکەم کە ماڵێکم نیە تیایدا. نەبونی چەمکی دەوڵەت لە...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

پەیڕەو ئەنوەر

دەکرێت ئەم جووڵە سیاسییەی باشووری کوردستان وەک ئەزموونێکی ئیمپریکاڵی ببینین. ئیمپریکاڵ واتە چۆن واقیع و ستاتۆی ئێستا پیشانی دونیا دەدەیت! ئەم جووڵە تازەیە مەسەلەی سەربەخۆیی کوردی لە نۆرمەتیڤەوە دەرباز کرد. دۆخی نۆرمەتیڤ دۆخێکی خەیاڵی و چوارچێوەیەکە لە خەیاڵ بۆ خۆت دروستی دەکەیت و لەگەڵیدا دەژیت. هەرێمی کوردستان هەر هیچ نەبێت وڵاتانی گەورە و ناوەند و ڕووبەرە نێودەوڵەتییەکانی دونیای ئەمڕۆی هێنایە قسە و ناچاری کردن بۆ یەکەمجار قسە لەسەر کارت و فشاری کورد بکەن لەسەر مێزی گفتوگۆکاندا. ئەمە مانای وایە ئەو هێزانەی کە ئەمڕۆ دونیا بەڕێوە دەبەن لە ڕووی دبلۆماسییەوە کورد دەناسن و کورد دەخوێننەوە و گفتوگۆی لەگەڵدا دەکەن. جاران کورد ڕێگەی پێ نەدەدرا بچێتە ژوورە دبلۆماسییەکان و لەگەڵ دونیادا دابنیشێت (شەریف پاشای خەندان و کۆنگرەی ئاشتیی ١٩١٨). ئەمڕۆ مەسەلەکە شتێکی ترە، هێزە گەورەکانی دونیا لای ئێمەن و لەگەڵ کورددا لە دۆخێکی پێکەوەییدان.

کورد چۆن پەیوەندیی بە دونیاوە دەکات!

ئێمە چۆن دەمانەوێت لە پەیوەندیدابین بە دونیاوە؟ دونیا لێرە وەک چەمکێکی یونیڤێرساڵ دەردەکەوێت، چەمکێک هەموو کایە و هێزەکان لەخۆ دەگرێت. جاران ئەم پەیوەندییە بۆ کورد سەخت و ئاڵۆز بوو! لە حەفتاکانی سەدەی ڕابردوودا (هێنری کیسینجەر) کورد لە دونیا دوور دەخاتەوە یا دای دەبڕێنێت. ئەمەریکییەکان حەزیان بە مۆدێڵی دابڕینی ئەوانیترە بە ناوەندەوە. وەها دەبینرێت کە ئەمەریکا هێزێکی لیبڕاڵە و زیاتر قوتابخانەی (ڕیاڵ پۆڵەتیک) بەسەریدا زاڵە لە شێوازی پەیوەندیکردندا.

کورد و ئەمەریکا هەمیشە لەپەیوەندیدان! ئەمەریکا لە ڕێگەی هێزەوە (سۆفت پاوەر، سمارت پاوەر و هارد پاوەر) لە ڕێگەی ماکدۆناڵد و میوزیکی جاز و ڕاپ و ئەپڵەوە! ئەم میتۆدە بۆ ئەمەریکییەکان زیاتر مەبەستیەتی سنوور ببڕێت و ئەمەریکا لەدەرەوەی خۆیشی ئامادەیی هەبێت یا بژی و زیندوو دەرکەوێت.

بۆ کورد دۆخەکە شتێکی ترە! کوردیش هێزە و دەیەوێت پەیوەندی بە دونیاوە بکات. دەکرێت بڵێین پەیوەندییەکە بۆ بەدەستهێنانەوەی شوناسە. لە هەشتاکاندا دونیا وەها کوردی دەبینی کە خاوەن ئەنفال و جینۆسایدە. جینۆساید واتە هێزێکی باڵا دەیەوێت لە ڕووی بایەلۆژی و شوناسەوە هێزێکی تر بسڕێتەوە. ئەم مەسەلەیە دەمانباتەوە بۆ چەمکی بایۆ- پۆڵەتیکس لای فۆکۆ، بەڵام لێرە دەرفەتی باسکردنی نییە.

لە نەوەدەکاندا دونیا وەها کوردی دەبینی کە ماڵ و جێگەی نییە و لەسەر سنوور دەژی! واتە دابڕینی کورد ئەمجارە لە خاک و شوێن. وەها دەبینرێت کە کورد بۆیە ئاوارە کراوە بۆ ئەوەی ببێ بە هێزێکی (بێ شوێن و ناشوێن) ئەمە لە ڕووی فەلسەفییەوە زۆر هەڵدەگرێت!

ئێستا ئێمە/ کورد، بە شێوازێکی تر دەیەوێت لەگەڵ دونیادا لە پەیوەندیدابێت. لەم سێ ساڵەی جەنگی داعشدا کورد تا ڕادەیەکی زۆرباش لەگەڵ هێزە گەورەکانی دونیادا مایەوە و لەپەیوەندیدا بوو! وا دەردەکەوێت وەرچەرخان بووبێت. لەم سێ ساڵەدا دونیا یارمەتیی کوردی دا، چونکە پێی وابوو کورد شەڕکەر و جەنگاوەرێکی باشە. چەمکی جەنگاوەر چەمکێکی کلاسیکە و پەیوەستە بە کایەی جەنگ و شەڕەوە، ناتوانێت شوناس بۆ کورد دابڕێژێتەوە.

وا دەردەکەوێت ئەمجارە کورد دیدێکی تری هەبێت بۆ ئەوەی لەگەڵ ئەوانی تردا لە پەیوەندیدا بێت. ئەم دیدە دەرچوونە لە جوگرافیا و دونیای عەرەبی، لە ڕێگەی ڕیفراندۆمەوە. ڕیفراندۆم وەک ڕووبەرێک بۆ بەرهەمهێنانی شوناس و پەیوەندیی تازە. ئەم میتۆدە کورد دەباتە دۆخی ئاگایی و لە یەکە ورد و درشتەکانی دونیای نزیک دەکاتەوە. ڕیفراندۆم وەک دبلۆماسیەت و قسەکردن لەگەڵ دونیا. دەکرێت بڵێین ئەم دیدە گرنگییەکەی لەوەدایە کورد ڕیفراندۆم بە ماف و پانتاییەکی شەرعی دەزانێت و دەیەوێت لە ڕێگەی یاسا و تێکستە نێودەوڵەتییەکانەوە لەگەڵ دونیادا لەپەیوەندیدا بێت و چیتر کورد بە چاوی سۆز و بوونەوەرێکی غەریب سەیر نەکرێت و نەخوێندرێتەوە. کورد وەک بوون سەیر بکرێت، وەها بخوێندرێتەوە کە دەیەوێت لەگەڵ هەموواندا بژێت و وەک ئەوانی تریش شوناس و سنوور و ئۆردەری تایبەت بە خۆی هەبێت.

4/10/2017

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان