^{وتووێژی ماڵپەڕی کۆماریخوازان لە گەڵ بەرێز سەردار زەنگەنە چالاکوان و میدیاکار و ئەندامی شۆرای هەماهەنگی بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەڵاتی کوردستان.}

^{سەردار زەنگنە لە یەکەم ڕۆژ وەهار ساڵ۱۳۶۱ خوەرەتاوی لە شار( شاباد) سەروە کرماشان لە داڵگ پەیدا بیە. هەر لە جوانیەوە دۆسدار و بەشدار کارەیل سیاسی و چالاکییەیل فەرهەنگی بیە و لە وەراوەر ڕەنج و گیچەڵ میللەتەگەێ بێ تەفاوت و چەو نووقیاو دەسبەسیا نەویە و هەمیشە تواستیە خاوەن هەڵوێست و دەنگ و هاوارێ میللەتەگەێ بوو.}

^{ئەو وەگەرد فرەێگ لە ڕۆژنامەیل کوردی و فعاڵەیل مەدەنی و فەرهەنگی پەیوەندی و ئرتبات داشتێە. سەردار زەنگنە لە شێعر و نویسین دەس دێرێ و خاوەن هێز و ئێستعدادە و لە میدیا کوردیەگان بەرنامەی فەرهەنگی و هونەری پێشکەش کردێەو و توانستێە شاعێرەیل و هونەرمەندەیل کوردپەروەر و دڵسۆز وەتایوەت لە خوارگ ڕۆژهەڵات کوردستان لە دەور بەرنامەیل خوەێ کۆبکەێدو و توانستێە چالاکەیل فەرهەنگی ، فرەتر هان بەێد و بکیشێدان وەرەو کار کوردایەتی و خزمەت وە زووان و شوناس و فەرهەنگ کوردی . ئەو چالاکەیل مەدەنی و فەرهەنگیە ،وە خاسی توانسنە جۆر سپەڕێک لە وەراوەر سیاسەت ئاسمیلاسیۆن و سەرکوت و سڕینەوەی ناسنامە و زوان و فەرهەنگ کوردی ڕۆڵ و نەخش داشتوون.}

^{بەرنامەی * خوەر نیشان *کە کاک سەردار زەنگنە پێشکەشێ کردیا یەکێ لەوبەرنامەیل فەرهەنگی و ئەدەبی و هونەریە بیە کە لە ناوچەیل خوارین ڕۆژهەڵات کوردستان( ئیلام و کرماشان و لوڕستان و....) خاوەن جێگە و پێگە و دۆسدارەیل فرەێگ بی.}

^{جووڵانەوەی نەتەوەیی ڕۆژهەڵاتی کوردستان بە گشتی چۆن دەبینی؟ ئاستەنگەکان و گرفتەکانی بەردەم پرۆسەی کورد لە ئێران کامانەن؟}

^{سەردار زەنگەنە: لە ڕۆژهەڵات کوردستان و ئێران وە گشتی ،جەوێگ نادێموکڕاتیک زاڵ و حاکمە و ئێ فەزاو جەوە بیەسە مدووم و هۆی فشار و سەرکوت لە سەرخەڵکەیل و نەتەوەکان و کەمینە یل نەتەویی و ئایینی ناو جوگرافیای ئێران. هەرجۆرە دەنگ ناڕەزایەتی کپ کرێەدو و چالاکەیل سیاسی و فەرهەنگی و مەدەنی و مەزهەبی لە چوارچێوەیگ قەرار گریانەو هەر جۆر دەنگ بەرز کردنیان ئەڕا خاست و ماف ڕەوای خوەیان تویش زیندان و شکەنجە و حەتا ئیعدام بوون.}

^{لە ئی جۆر فەزاێگ دیارە ئازادی ئەڕا چالاکیەیل سیاسی و فەرهەنگی و مەدەنی و شیوەی وەروڵاو و فرە وەرچاوبگر، نیە ٠}

^{تەنیا وە هەوڵ و و تەقەلا و دڵسۆزی و فەداکاری چالاکەیل ،جم و جویلەیلێگ تاک و توک دوینیم.} لە باوەت چالاکی حیزبەیل کوردیش هەوەجەو پێویستە بوویشیم لە ئێران ئزن و مجەوزێ چالاکی ئاشکرا نەیرن مەگە جور ڕێکخراوەیل بوویچگ کە لە چوارچێوەیلێ قانون ئەساسی وەباوەڕ وە سیاسەتەیل دەسڵاتداری ئیرنگە، بتوان کار و چالاکی بکەن کە نیەتوانن تاسیر و کاریگەری فرەێک داشتوون و نوێنەرێ خاستەیل ئەساسی و گەورە و گیچەڵەیل نەتەوەی کورد لە ڕۆژهەڵات بوون، هەرچەندبێ گۆمان ئینسایل دڵسۆزێگ لە ناو بڕێگ لە ئی ڕێکخراوەیل و سازمانەیل مەدەنی ناوخۆی ڕۆژهەلات هەن و کارو تەقەلایان جی قەێرزانی و پشتیوانی دێرێ.

^{لە سەر باس هەڵسە نگاندن چالاکی حزبەیل کوردی کە دوورە وڵاتن،بایەس بویشم وەداخەوە ئی حزبەیلە ئەو یەکاگیری و هەماهەنگی لە هەلوێستەیلیان نیە وە جورێگ پەرتەوازە و پەخش و بڵاوبووین وە پێیاندا دیارە و دوینیم. نیاشتن بەرەێگ یەکبوون نیشتمانی کورد لە ڕۆژهەڵات ونەوین خەبات هاوبەش ئەڕا پارێزگاری و دەست هاوردن مافەیل ڕەواێ ملەت ونەسەوەی کورد، بیەسە مدووم ئیە کە تاسیر و کارگەری فرە و شایانێگ لە ناو خۆ نەیاشتوون.}

^{چالاکیەیل نیزامی بڕێگ لە حیزبەیل ڕۆژهڵاتی هەرچەند لە زەمان و هەنزاێ یەکەم ڕۆژەیل وەسەر کار هاتنی دەسەڵاتداری کۆماری ئیسڵامی و دواتر هێرش ناڕەوای حاکمیەت وە سەر خەڵکی کوردستان، جۆر دفاع مەشرووعێگ وە حەق ڕەوای خوەیان و پارێزگاری کردن لە نەتەوەیگ مە زلووم لە وەراوەرێ دیکتاتۆری و داگیرکاری بی و ڕۆڵ و نەخش فرەێگ داشت ئەرا کۆکردنی جوانەیل لە ناو ڕێزەیل حیزبەیل سەرەکی ودیاری ئەو سەردەم ووەختە،ئەما ئەگەر هویرد بنۆڕیم حاشا هەڵنەگرە دوای وە نەتیجە نەرەسینێ موزاکرە کردنێ هەیئەتەیل کورد و ترۆرێ رێبەرەیلێ کاریزما و دوور خستنێ حزبەیل لە شاخەیلێ کوردستان، و رەو کەمپ نشینی و دەرفەت کەمبووینێ چالاکیەیل نیزامی و گۆڕیانێ شەرایەتەگەیش ،بیە مدووم ومەمەر یە نزیکەی بانتر لە ۲۰ ساڵ ئی حزبەیلە چالاکیە بەربڵاو و وەرچاوبگر و هەماهەنگێ ئەڕا فشار خستن لە سەر دوشمەن و کاریگەری فرەترخوەیان نیاشتنە و تویش ئنشعابات و ئێنشقاقات بووین و یە گشت بیە مەیەتکار دوشمنەیلێ کورد و دڵشادی و ئمێدەواری ئەوان و لاوازی کەم ڕەنگ بوین ڕۆڵ حزبەیل کوردی لە ناوخۆی ڕۆژهڵات و کەم کارگەر بوینان ئەڕا فشار خستن لەسەردەسڵات زۆردار حاکم لە وڵات.}

^{بەرێز زەنگەنە چالاکی کۆمەڵگای مەدەنی کورد و بە تایبەت لە خو}ارەوەی رۆژهەڵات کوردستان چۆن هەڵدەسەنگێنن؟ ئەرکی چالاکانی سیاسی و مەدەنی و فەرهەنگی ناو خۆ چیە لە ئاست پرسە چارەنووس سازەکانی کورد لە ئێران؟

^{سەردار زەنگەنە: هەر ئەو جۆرە کە لە جواو سوئالەیلێ پێشتر وتم وە مدوومێ حاکم بووینێ فەزای نادێموکڕاتیک لە سەر گشتێ وڵات، لە وەراوەرێ چالاکەیلێ مەدەنیش سەختی و گرفت فرە هەس. ئەو چالاکیەیلە بڕێگ جار دوینیم لە ناوخۆی رۆژهەڵات کریەێد ئۆرگانیزە و هەماهەنگ نیە و لە ژێر چەترێ رەهبەرێگ و گوفتمانی نەتەوەئیێەگ وەرچاو بگرێ نیە. هەرچەند کارەیلیان لە کەمترین فورسەتەیل خوەی نیشان داێە و توانستە ئەڕای خزمەت وە میللەتەگەیان گامەیلێ هێز بیەن،ئەما هێمان جواوگۆ خاستەیل و گیچەڵەیلێ ئەساسی ملەتەگەمان نەوینە.}

^{لە ساڵەیلێ وەرین حاشا هەڵنەگرە چالاکەیلێ مەدەنی گشت هاز و تەوانایی خوەیان خستنەسە کار تا لەوەراوەر گیچەڵەیلێگ کە هەس ،بی تەفاوت نەون و یە نیشاندەرێ رۆشد فکری و شعووربان سیاسی کۆمەڵگای ڕۆژهەڵاتە کە لە وەراوەرێ پرسەیل کەڵنگ سیاسی و کۆمەڵایەتی و .... دەسەبان دەس و بێ دەنگ نەوینە وە کارەیلیان جیێ قەیرزانی دیرێ. ئی چشتەش بوویشم یە ئاسۆی ئومێدوڕێ نیشاندەرێگە ئەڕای بانان کە خەڵکێ کورد لە ڕاسیا ئاشتی خوازان و توان لە بووچگترین فورسەتەیل و کەمترین هەزینە ئەڕا موبارزە وەشێوەی چالاکی مەدەنی و نافەرمانی مەدەنی، شوونگر خاستەیلێ خوەیان بوون و لە سەر حەقێ ڕەوای ئینسانی و نەتەوەییان پاوەگەزدان کەن.}

^{هەڵبەت لە رۆژهەڵات کوردستان چالاکی مەدەنی چشت تازەێگ نیە و پیشینەی تاریخی دیرێ جۆر "کۆچ مەریوان" کە لەو سەردەمە جوولانەوە ی گەورە و پڕ لە کاریگەریەگ بی.}

^{ناوچەیلێ خوارین کوردستانیش شەرایەت و هەلوومەرجیان پەیوەستە وەگەرد ماباقی ناوچەیلێ کورد نشینێ ڕۆژهەڵات کوردستان، ئەما لە ناوچەیلێ خوارین کوردستان ئیە ڕاسیگە وە مدوومێ بووینێ جیاوازیەیلێ مەزهەبی و زاراوەیی، دەسلاتدارەیلێ جۆراوجۆر ئێران تواستنە ڕێگری بکەن لە پەیوەست بووین و یەکاگیری هەر جۆر چالاکی و هاودەنگی ناوچەیلێ خوارین کوردستان لە گەرد ماباقی برایلێ خوەیان لە ناوچەیلێ تر رووژهەلات کوردستان.}

^{حەتا ئی نزامەیلێ حاکمە تواسنە وە شێوەیل ئاسمیلاسیۆن و تاوانن زووان و فەرهەنگێ کوردی و سڕینەوەی ناسنامەی نەتەوەیی کوردەیلێ خوارین وەتایوەت لە کرماشان جور قەڵب کوردستان و گەورەترین شار کورد کە لە گشت ڕوویەک هەمیتێک ئیستراتێژیکی دیرێد، ئەو ناوچە لە جووڵانەوەی کوردی بووڕنا و ئاشۆ و تەفرەقە دروست بکەن. بڵام وەخوەشیەوە بەرز بووینێ هەستێ نەتەوەیی خەڵکێ کورد وە شعوور بان سیاسی و وریایی ئەوان لە ناوچەیلێ خوارینێ کوردستان ، دوکوت نە خشەیل دوشمەنەیل کورد پووچەڵ کرد و ئمڕۆ دوینیم هاوپا و هاودەنگ لە گەردێ ماباقی چالاکەیل ناوچەیل جۆراوجۆر کوردستان کار کەن وە لە وەراوەرێ گیروگرفت و گیچەڵێ نەتەوەیی و سیاسی و حەق ملەتەگەیان ،بێ دەنگ و بێ تەفاوت نین.}

^{لە دەهەی ۷۰ ێ خوەرەتاوی وەرەو دوا چالاکەیلێ فەرهەنگی وە هەوڵ و تەقەلای دڵسۆزەیل کورد لە ناوچەیل خوارین کوردستان فرەترەو بی وتوەنیم بوویشیم یەێ جمش ئەدەبی گەورەێگ ک هویت خواز بی ،خسنە ڕێ و لە دامەزرانن ئەنجوومەنەیلێ ئەدەبی و بڵاو کردنێ بەرهەم و کتاوەیلێ فرەێگ وە زووان کوردی گامەیلێ خاسێگ هێز دان و هێمانیش بەردەوامە. هەوەجەس چالاکەیلێ مەدەنی و فەرهەنگی لەناوچەیل خوارین ڕۆژهەڵات لەگەردماباقی ناوچەیل تر تەقەلای فرەترێگ بکەن ئەڕا بەرجەستە کردن و ڕەنگ دانەوەی خاستەیلێ نەتەوەیی لە ئاست گەورەترێگ لە کارەیلیان.}

^{بەڕێزتان وەک ئەندامی شۆرای هەماهەنگی بزووتنەوەی کۆماریخوازانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان ، ڕۆڵ و گرنگی بزووتنەوە لە ناو جووڵانەوەی کوردی چۆن دەبینن؟}

^{سەردار زەنگەنە: جمشت کۆماریخوازەیل ڕۆژهەڵات کوردستان هەوەجەو پێویستیگ سەردەمیانەو ئیمڕۆژیانەس ئەرا پەیدا کردنی رێگای چارەسەری پرس سیاسی و ملی و دێموکڕاتکە کورد لە ناو چوارچێوەی ئێران، وە شێوەیەیل ئاشتی خوازانە و دێموکڕاتک و هەماهەنگ کردنێ هێزەیل ناو خۆ و دەرەوەی ڕۆژهەڵات کوردستان.}

^{ئی جمشتە تواێ جۆر چەتر و ناوەندێگ بوو کە کۆدەنگی و هەماهەنگی لە ناو گشتی هێزەیلێ ئازادیخواز و چالاکوانەیل لە ناوخۆ و دەرەوەی وڵات دروست بکەێدو مەیەتدەر و هاوکارێگ بوو ئەڕا لە یەک نزیکتر کردنیان و کارگەری فرەتر ئەڕا زوو وەدەست هاوەردنێ مافەیلێ نەتەوەیی کورد.}

^{وەداخەوە هێمان ئەو هەماهەنگی و خەبات هاوبەشە وەشێوەی وەرچاو و شایانێگ لەناو حزبەیل کوردی نیە و ئەگەر بتوایم خەسار ناسی بکەیم فرەتر مەمەرێ هەڵگەردێدەوسەر یە ، هەر حزب و لایەنێگ خوەی وە نوێنەرێ خواستەیلێ کورد زانێد و خاوەن حەق موتڵەق و تەنازڵ ئەڕا وەیەکا نیشتن و کارهاوبەش وەگەرد حزبەیل تر نیەکەێد لێک ترازان و دوورکەفتن لە یەکتروە لێ کەفتەسەو. بێجگە ئەوەش هێمان حزبەیل هەرچەند بڕێک گام هێز دانە ئەڕا نزیکتر بووین لە یەک و کار هاوبەش، ئەما وەپێی چاوەڕۆانیگ کە ئیمڕۆ لە جولانەوەی کوردی لە ڕۆژهەلات ،کریەێ، نیە}

^{و هەوەجەس ئەو قورسایی و سەنگ سیاسیەی خوەیان ،وە نیشان داین ئیرادەی جەدی ئەرا کار هاوبەش و پەرەپێدان و ڕایج کردنێ فەرهەنگ یەکتر قەبوول کردن لە خوەیان نیشان بەن و لەشیوەێ پراتیک و عەمەڵی نە شوعار بریقەدارو دڵخوەشکەر ، ئەڕا نزیک بوین فرەتر لەیەکترو کار هاوبەش و هاو هەڵویستی لە وراوەر پرسەیل نەتەوەیی گام هەڵبگرن.}

^{ئیمە توایم جۆر بزووتنەوەی کۆماریخوازەیل ڕۆژهەڵات کوردستان وەشێوەی دیالۆگ لە سەر ئەساسێ سازانێ نیشتمانی و توافق و هاوکاری ئەڕا بەرژەوەندیەیلێ باڵای نەتەوەیی لە ناو حیزبەیل و چالاکوانەیل ڕۆڵ ئاشتی خوازانەێگ داشتوویمن.}

^{ئەڕا وێنە: دروس کردنێ زەمینەی بەستنێ کۆنفرانس و کۆنگرەی نەتەوەیی لە بەینێ حیزبەیلێ ڕۆژهەڵات ک زەروورەتێگە، لە کارەیلێ خوەمان زانیم.}

^{هەر ئیجۆرە ئەڕاکارکردن و لە یەک نزیکترکردنێ فرەترەگ حیزیەیل و چالاکەیل مەدەنی و پێشخستنێ دیالۆگ فرەترلە ماوەێن ئەوان و ئەڕا پاراستنێ ئەو ئەخلاق سیاسیە کە سەرکردە ی شەهید دوکتۆر قاسملوو تەئکید وە بانێ کردیا، کارو تەقەلا کەیم. ئەگەر بنۆڕیمە سەردەمێ کۆمار کوردستان دوینیمن رێبەرانێ کۆمار وە ئەو فەرهەنگ یەکتر قەبوول کردن و دڵسۆزی نەتەوەیی کە داشتن، توانستن بێجگە ئەوەی ڕێبەری ڕزگاری نەتەوەێگ بوون لە ڕۆژهڵات لە پارچەیل تر کوردستانیش ئازادیخوازەیل کورد لە باوش کۆمار گرتن و هەتا لە دەسڵاتداری دموکراتیک و نەتەوەیی خوەیان بەشداریان کردن و ڕێنموونی کەرو ڕێ نیشاندەربین ئەڕا پارچەیل تر کوردستانیش وە ئەو فەرهەنگ دەوڵەمەن یەکتر قەبوول کردن و باوەڕوە بتەو کردن بنەمای برایەتی و نەتەوەئیگ کە داشتن و هیمان هەر جۆر سەر مەشخ و ئەزموون خاسێگ توانێ ئەڕا کۆ کردن وڕێک خستن ناوماڵ کوردیمان بوودو لێ ئستفادە بکەیم.}

^{ئیمڕۆ جمشت کۆماریخوازەیل ڕۆژهەڵات کوردستان تواێ وە پشتیوانی و سەرمەشق قەرار داین ئەو میرات گران بەهای فکری و فەرهەنگی و دێرینی کۆمار کە وەسەر ئەساسێ دڵسووزی نەتەوەیی و یەکتر قەبوول کردن بیە ، جارێگیتر ڕۆڵ ئاشتی خوازانە و هەماهەنگ کەر لەماوەێن حزبەیل و چالاکوانەیل ڕۆژهەڵات داشتوود. توایم فرەتر تەقەلا لەی باو ەتە بکەیم کە هاوهەڵوێستی لە سەر پرسەیل نەتەوەیی و دێموکراتیک پڕ ڕەنگتر بوود و هاز و هومێدو جەزابیەتێ موبارزاتی لەلای خەلک ئەڕا ڕەسین وە مافەیەلێ ڕەوایان دروس بوود.}

^30/7/2017