فهرید زامدار
كورد بەدرێژایی مێژووى نوێى سیاسیى خۆی به خەباتى چەكدارییشەوە، هەمیەه خۆشباوەڕ بووە و عاتیفەى سیاسى كاریگەریى نەگەتیڤانەى خۆى لەسەر سیاسەتى ناوخۆ و جیهانى دەرەوەى خۆى هەبووهڕۆمانسییانه لەگەڵ یاران و نەیاران و دژەكانى خۆى مامەڵەى كردووه، ئەوەندەى دژى خۆى بووه ئەوەنده دژى دوژمنەكانى نەبووه. بەدرێژایی خەباتى سیاسی، ئاشتیخواز بووه، ململانێكانیشى لەگەڵ نەیارانى له هەموو بوارەكانى سیاسى و ئاینگەرایی توندڕەو و فرەمەزهەب و فرەئایینى به ئاشتییانه كردووه .
سەبارەت بەهەڵدانى ئاڵاى كوردستان لەسەر دامودەزگا حكوومییەكانى كەركووك، دەڵێم دەبوایه بەرپرسانى كەركووك و كەركووكییەكان گەرماوگەرم لەگەڵ دواى مورافەعەكەى جەنابى مام جەلال له ئەنجومەنى حوكم له بەغدا كه نەخشەى شارى كه ركووك تا دەگاته حەمرین، به بەڵگەوه پیشانى عێراقییەكان و كوردستانیان دا و سەلماندى كەركووك له دێرزەمانه وه شارێكى كوردنشین بووه و دەوروبه رەكەیشى هەمووى كوردنشین بوونه. نەوەك دواى ئەو هەموو ساڵه و لەناو ئەو هەموو گرژى و ئاڵۆزییانەى شەڕى داعش و ناكۆكییه دژوارەكانى نێوان هەرێم و بەغدا. دەبوایه هەڵوێستەیەك بكەین.
من دڵنیام هەموو كوردێكى دڵسۆز له ناخەوه بەو ئاڵایەى كوردستان له كەركووك دڵخۆش دەبن، بەڵام به ڕاى من ئەو ئاڵای كوردستانییه لەم دەمودەستەدا هیچ له مەسەله ستراتیژى و كێشه كانمان ناگۆڕێت، بەڵكوو كێشەیەكى قورستر بۆ خۆمان دروست دەكه ین. ناوەناوە بەغدا به موناسەبه و بێ موناسه به كێشەیەك بۆ هەرێم دروست دەكات، بۆ ئه وەى كێشە گرنگەكانى تر له بیر دەسەڵاتى سیاسیى كوردستان بباتەوه.
كه واته ئێمەش دەبینە هاوكارێكى باش بۆ ئەو كێشانەى بەغدا دروستى دەكات، چونكه ئەو ئاڵایە هەڵبكرێت وە هەڵنەكرێت كورد لە هەڵبژاردنەكان له كەركووك زۆینەیه.
ئه گینا زۆربەى جومگە گرنگەكانى دەسەڵات به دەست كوردەوەیە، وەك: (پارێزگار و قایمقامى مەركه ز و سەرۆكى ئەنجومەن) هەمووى كوردن و ئەندامانى ئەنجومەنى پارێزگاكه زۆرینەى ئەنجومەنەكه پێكدەهێنن، ئه وه خۆى له خۆیدا دەیسەلمێنێ كەركووك كوردییه و ئەوانى تر كه كەمینەن و هەر جومگەیەكى تریش له دەسەڵات ئەگەر هەیان بێت كورد پێیانى دەبەخشێ وەك بەخشیویەتى.
لەلایه كەى تر كورد و هەرێمى كوردستان سەرگەرمى پرسى سەربەخۆیی كوردستانن، ئەندامێكى كوردى پەرلەمانى عێراق ئاڵا تاڵەبانى، لێدوان دەدات و دەڵێت: پڕۆژەى سەربەخۆیی كوردستان كارەساتێكى گه وره و پیلانێكى گەوره و هەڕەشەیەكى گەورەشه بۆ عێراق.
ئه وەنده ڕۆمانسییانە موجامەلەى دەسەڵاتى عەرەبى عێراقى دەكات، كه هیچ عەرەبێك له عێراقدا به دەسەڵاتدارەکانشیەوه لێدوانى وایان نەداوه دژی سەربەخۆیی كوردستان و ناشی دەن، بەڵكوو لەگەڵ هەرێم له گفتوگۆدان. ئەوه جگە لەوەى کە كاردانەوەى خراپى لەگەڵ وڵاتانى ناوچەكه و وڵاتانى ترى جیهانى دەبێت.
ئەوهتا وتەبێژى وەزارەتى دەرەوەى ئەمەریكا كه نزیكترین دۆستمانە ڕای دەگەیەنێ و دەڵێ: بۆ پرسى ئاڵاى كوردستان له كەركووك پەیوەندى به (به غدا)ەوه بكەن و توركیاش ڕای دەگەیەنێ و دەڵێت: كاتى خۆى سەرۆکی حکوومەتی هەرێم گفتى ئه وەى داینێ كه ئاڵاى كوردستان له كەركووك به رز نەكرێته وه و ئێرانیش له په یوەندییه كى چڕوپڕدایه لەگەڵ چه ند بەرپرسێكى سیاسیى كوردستان بۆ ئه وەى هەوڵەكه پووچەڵ بكاته وه.
دەوڵەتى قانوون له پەرلەمانى عێراق و وتەبێژى سەرۆكایەتیى ئەنجومه نى عێراقیش (سعد الحدیپی) ده ڵێت: كەركووك هێڵى سووره. پشتگیرییه ناوخۆییەكانیش زۆر لاوازن. بەڕاى من ئەو بڕیاره تەنیا پارێزگارى كەركووك و چه ند لایەنێك دەریانكردووه و پرس و ڕایان تەواویان لەگەڵ سەرکردایەتیی سیاسیی کوردستاندا نه كردووه.
دەنگۆیەكى ئه وەش هەیە كه هەوڵێکی بەرپرسانى تر شارەکەیە بۆ شاردنه وەى گەندەڵییەكان، بەتایبەتى له بوارى هەناردەكردنى نەوت و بازرگانیى نەوت، بۆ ئەوەى ماوەیەك كەركووكییەكان به تایبەتى و جەماوەرى كوردستان به گشتى سه رقاڵى ئەو مەسه لەیهبن.
كورد له خەباتى سیاسیى خۆیدا چەندین ساڵه له پەیوەندییه سیاسىییەكانى هەوڵی داوه و تا ڕادەیەكى باشیش پەیوەندییەكان ئاسایی بوون و هه موو پێكهاتەكان بەشى خۆیان له دەسەڵات و ئەنجومەنى پارێزگا هەبوو. خۆ ئەگەر ئاوڕێكى خێراش بۆ مێژووى نزیكمان بدەینەوە، رێککەوتننامەكەى ساڵى ( 1970 ) كه باشترین بەڵگەنامەیه كه به ڕۆمانسییانه سیاسەتمان كردووه و ئەنجامەكەى فڕوفێڵێكى لایەنى بەرامبه ر بووه و تەنیا سەركرده و سیاسەتمەدارێكى گەورەى وەكو )بارزانیى نەمر( هەر لەسەره تاوە دركى بەوه كرد كه حكوومه تى بەعس ڕاست ناكات. ئەوه ئاڵاكانى سمایل ئاغاى شكاك (سمكۆ) و (قازى محەمەد) و (شێخ سەعیدى پیران) و (شێخ مەحمودى حەفید) و هەتا دوایی، (سمكۆ) به پیلانێكى ڕەزا شاى ئێران دەعوه تى دەرەوەى شارى )شنۆ( كرا و له وێش تیرۆریان كرد.
ئه گه ر بۆ مێژووى كۆنیش بگەڕێینەوه ئەوه (سەڵاحەدین ئەیوبی) ئه وەندەى خزمەتى عەرەب و ئیسلامى كرد، هیچ خزمەتێكى به نەتەوەكەى خۆى نەكرد، خۆ دەیتوانى هەر زوو كه بارودۆخ لەبار بوو دەوڵه تێكى كوردى ڕاگەیاندبا كە دڵنیام ئەوەى پێ دەكرا، بەڵام ئەویش ڕۆمانسییانه لەگەڵ عەرەب و ئیسلام شه ڕ و شۆڕى بۆ ئه وان ده كرد و (قودس)ى بۆ ئازاد كردن، بێ ئه وەى هەوڵێكیش بدات نەتەوەى كوردیش له پارچەیەكى جیهانى ئیسلامى بۆ كورد دابمەزرێنێ و ئازادى بكات.
له كۆتاییدا ده ڵێم: تا ئێمەى كورد بەو شێواز عاتیفیانه و ڕۆمانسییانه سیاسەت بكەین، بەردەوام خۆمان زەرەرمەنددەبین، دەبێت ئەوەش لەبیر نەكەین كە سەربەخۆیی كوردستان و ئاڵاكەى داخێكى گه ورەیه له هه ناوى دوژمن و نه یارانى کورد و کوردستاندا.
6/4/2017