فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2025-04-12-15-08-33 زیانی یەکجار زۆری پێکەتووە و دەبێت چاوەڕوان بکات لە یەمەن و عێراقیش هەمان زیان و خراپتریشی پێ بکرێت. لەهەمان کاتدا نایشارنەوە "ئەوان دژی گفتوگۆ لەگەڵ...
2025-04-04-11-24-39قۆڵی لەنێوان (ئێران و تورکیاو رووسیا)، بۆ کۆتایهێنان بەشەڕی ناوخۆ لەسوریا سازدرا. کە ڕۆژێک پێشتر لە (١٢/٦ )هێزەکانی دەستەی تەحریری شام، شاری (حەمایان ) کۆنترۆڵ کردبوو. بەمانایەکی...
2025-04-04-11-19-41هەڵبژاردوە. هیوادارم لە داهاتوودا بتوانم هەموو کتێبەکە تەرجومە بکەمەوە .خوێندنەوەی ئەم کتێبە بۆ هەر مرۆڤێکی ڕادیکاڵ و عەدالەتخواز پێویستە. ئێمە تورک نین، ئێمە کوردین! جواهیر لال نەیهرۆ*...
2025-03-31-05-08-32حکومەتی دیفاکتۆ و خۆماڵی بۆ کوردستانی ڕۆژهەڵات چێ بکات و دەگەل گەلانی دیکەی مووسلمانی ئێران بە هاوژینی بەئاشتی و باش بژیویی‌ گشت ڕەهەندی بژێت، و...
2025-03-30-02-45-13 زەفەریان پێ نەبات و هەموو کات پێکەوە بن تا بتوانن سەرکەوتوو بن "" ئەوانەی دەیانەوێ کورد لە مافە نەتەوەیەکان پاشگەز بکەنەوە خەیاڵیان خاوە، ئەوانەش...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

مه‌غدید سه‌پان
جالیای کورد لە ئەوروپا بە بەراورد لەگەڵ جالیای میللەتانی دیکە، زۆر چالاکترە و ئینتیما و خۆشەویستی زیاتریشیان بۆ وڵاتەکەیان هەیە. ئەوان بە جەستە لە دەرەوە و بە روحیش بەردەوام لە کوردستان دەژین و لەڕاستیدا، ئەو سنوورە سیاسییە دەستکردەی لەدوای جەنگی یەکەمی جیهانی بۆ کوردستان کێشرا و ئێستا لە نەخشە و کتێبی جوگرافیدا هەیە، هیچ بڕوای پێناکەن و وەک برا بەیەکەوە دەژین، خەبات بۆ کێشە ڕەواکەیان دەکەن و لە یاد و بۆنە نیشتیمانییەکان کۆدەبنەوە و بەلای کەسیش گرنگ نییە، چ کوردێک خەڵکی چ پارچە یان ناوچەیەکە. ئەوان بەیەکەوە شایی دەکەن و دەگرین.

جالیای کورد لەکاتی پێویست و تەنگانە و بەتایبەتیش پاش شەڕی کەندا و کۆچڕەوە گەورەکە، لە رێگای مانگرتن و خۆپیشاندانی هێمنانە، پارە و پشتیوانی سیاسی بەنرخیان بۆ کورد کۆکردەوە. ئەم یارمەتی و پشتیوانییەی ئەوان لەکاتی چوار ئابڵۆقەی وڵاتانی دراوسێ و UN تا پێش روخانی رژێمی سەدام، یارمەتیێكی یەکجار باش بوو بۆ خزموکەس و بارگارنیێکی گەورەش لەکۆڵ حکومەتی هەرێم کرایەوە و بازاڕەکانی کوردستانیش بەو پارەیە بوژانەوە.

لەپاش شەڕی دووەمی کەنداو، کەشوهەوایەکی جوانی سیاسی لە ناوچەکە و کوردستان هاتە ئاراوە. پاش نەمانی سەدام، ئومێدێکی نوێ بۆ ئێراق و کوردستان پەیدابوو. زیاتر ترس نەما، جارێکی دیکە بەغدا هەڕەشە لە کوردستان بکا و بە ئەنفالی ژمارە نۆ دەستپێبکاتەوە، کورد خۆی ئەمجارە لە حکومەتی بەغدا بەشدارە. لەم کەشوهەوا ئارامە و قۆناغی بوژانەوەی کوردستان، سەرکردایەتی کورد، بە ئاشکرا هانا وەبەر جالیای کورد دەبا و داوا لە کادر و هەڵگرانی بڕوانامەی بەرزدەکا، هەتا زووە بۆ کوردستان بگەڕێنەوە بەشداری لە دروستکردن و ئاوەدانکردنەوەی کوردستان بکەن، کار بۆ دیموکراتی بکەن.

هەزاران کەس لە وڵاتی جیا جیا، بەهانای ئەو بانگەوازەی سەرکردایەتی کورد هاتن، کە شوێن پێی خۆیان لە ئاوارەیی گەرم و خۆشکردبوو، ماڵێکی جوانیان پێکهێنابوو. ئەوان وازیان لەکارەکانیان هێنا، شوقەکانیان دایەوە، خانووەکانیان فرۆشت، کۆمپانیاکانیان داخست، بەو هیوایەی یارمەتی حکومەتی کوردی بدەن، ژیانێکی خۆش بۆ هاوڵاتییانی کوردستان دابین بکەن و ئەزموونی جوانی ژیانی دەرەوە هێواش هێواش بۆ کوردستان بگوازنەوە.

هەندێک لەوانەی گەڕانەوە و بەتایبەتیش بێکەلکەکان، لە فرۆکەخانەوە بۆ وەزارەت و پەرلەمان نێردران، کورسی گەرمیان پێدرا و وەک کوێخوا ژیانێكی یەکجار خۆشیان بۆ دابینکرا و زوو لەبیریانکرد، بۆچی بۆ کوردستان گەڕاونەتەوە. ئەم چینە کاسەلێس و خۆڕەپێشکەرە، لەگەڵ کات خەسڵەتی ئەمیبایان وەرگرت، بوونە مشەخۆر و لەسەر حکومەت و سەرکردایەتی زۆر کەوتن.

زۆر لەوان ئەو کورسییە گەرمانەیان پێدرا و زیاد لەپێویست یارمەتییاندرا، لەبەر ئەوە نەبوو، کە ئەوان خەڵکی بەتوانا و باشن، بەڵکو زیاتر لەبەر ئەوەی ئەوان کەسانی بێشەرم و بێمەرج بوون. ئەو کوردە نوێیانە، نموونە هەرە ناشیرن و خراپەکانی جالیای کورد بوون و نەیانتوانی ئەو خزمەتە بکەن، کە دەبوایە بیکەن یان بەڵێنیاندابوو بیکەن.

گروپی دووەم، کە بۆ زانکۆ و پەیمانگاکان چوون یان لە سلکی حزبی کاریان پێدرا، زیاتر سەرکەوتوبوون. ئەوان بە پارەش لەسەر حزب و حکومەت نەوەستان و وەک هاوڵاتی ئاسایی دەژیان و کاریان لەسەر جوانکردن و بەرەوپێشچوونی دیموکراتییەت دەکرد، لەسەر ئاوەدانکردنەوە و ریفۆرمە جوانەکان دەکرد.

ئەم چینە دڵسۆزە، رای جوانیان هەبوو، پڕۆژە و پێشنیاری باشیان هەبوو، لەگەڵ ئەوەش، بەدەگمەن گوێیان لێدەگیرا و ڕاجوانەکانیان قبوڵ دەکرا، بۆیە لەگەڵ کات هێواش هێواش ژیان و واقعی تاڵی کوردستانیان قبوڵکرد و زیاتر تاقەتی سەلماندنی توانای خۆیان نەما، لەگەڵ ئەوەش لە کاری خۆیان بەردەوام بوون و کوردستانیان جێنەهێشت.

لەوکاتەی رەوشی ئابووری کوردستان باشبوو، رۆلی کەسانی باش و بەتوانا دیار نەبوو، بەڵام بە تێکچوونی ئارامی و پچرانی پەیوەندی لەگەڵ بەغدا و شەڕی ناڕەوای داعش، هێواش هێواش سەفەری دووەمی زۆریان دەستیپێکردەوە و کوردستانیان جێهێشت.

جێهێشتنی کوردستان لەلایەن کۆمەڵێک کادری یەکجار بەتوانا، خاوەن ئەزموون و دڵسۆز بۆ کورد، زیانێكی گەورە لە حکومەتی کورد کەوت. لەوانەیە ئەو زیانە زوو نابیندرێ، بەڵام پێشکەوتنەکانی کوردستان سڕدەکەن، دیموکراتیەت دەخەسێ، مافی مرۆڤ لەبیردەکرێ و زیانی گەورەی بۆ زۆر بواری دیکەش هەیە.

جالیای کورد، سەرمایەیەکی یەکجار گەورەیە و بە پارە قەت ناپیورێ، بەتایبەتیش ئێستا جیلی دووەمی جالیای کورد پێگەیشتووە و دەیان هەزار لەوان، باشترین زانکۆی جیهانییان تەواوکردووە و کاری زۆر گرنگ و گەورە دەکەن.

حکومەتی کوردی دەبی هەموو هاوکاریێکیان بکات بۆئەوەی هەرنەبێ ناوە ناوە بۆ کوردستان بگەڕێنەوە.

پێش ئەنجامدانی ئەم هەنگاوەی سەرەوە، حکومەتی کوردی دەبی ئەو کادرە دڵسۆز و بەتوانایانەی لەکاتی پێویست و تەنگانە بەهانای سەرکردایەتی و حکومەتی کوردییەوە هاتن و ئێستاش کوردستانیان چۆل نەکرد و بۆ دەرەوە نەگەڕانەوە، ڕازییان بکات و هەموو بەهانەیەکی گەڕانەوەیان بۆ دەرەوە و وڵاتی دووەم ببڕی.

16/2/2017

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان