بەرزان فەرەج
لە دیسەمبەری 2010 وە هەژانێكی بێ وێنە جیهانی عەرەبی بەشێوەیەكی دیكە خستە سەر شانۆی جیهان، لە كاتێكدا ئەو ناوچەیە لە دەرەوەی مێژوو دەژیا و گیرۆدە و ژێردەستەی سیستەمە دیكتاتۆرییە نەگۆڕ و نەریتە چەسپاوە كۆمەڵایەتی و ئاینییەكان بوو.
17ی دیسەمبەری 2010 كە بوعەزیزی ئاگری لە جەستەی خۆی بەردا، بە رۆژی دەسپێكی بەهاری عەرەبی و شۆڕشی كەرامەت دادەنرێت. كڵپەی جەستەیەك تاریكستانێكی رۆشن كردەوە و هیوای شاردراوەی ملیۆنان نەوەی لاوی گەشاندەوە، پێش ئەوەی ئەم كۆمەڵگایانە بكەونەوە ناو بازنەی داخراوی بەها دەسەڵاتییە تەقلیدی و ئاینی و كۆمەڵایەتییە نەگۆڕەكان و مەحكوم ببنەوە بە چەپاندنی كەرامەتیان لەلایەن تاكێك یان توێژێكی حوكمڕانی سیاسیی بنەماڵەیی، كۆمەڵایەتی و ئاینییەوە.
ئەم شۆڕشە لە خەزانی پاییزەوە گوڵە یاسەمینەكانی لە تونسەوە گەشاندەوە و چوار دەسەڵاتداری تۆتالیتار و سەركردەی خەونبینی بە حوكمڕانیی ئەبەدی و داهێنەری كۆماری میراتییەوە لادا و كورسیی ئەوانی دیكەشی لەرزاند. بەڵام دواجار بە خەزانی پاییزێكی خەمناك كۆتایی هات و ژیانی چەندین ملیۆن كەسی كردە قوربانی و مەرگ و دەربەدەری . چەندین شاری مێژوویی و لانكەی شارستانێتیی هەزاران ساڵەی مرۆڤایەتی وەكو بالمیر، تەدمور ، سەنعا، مووسڵ، شنگال و حەلەب و كۆبانێی وێران كرد، هەموو ئەو نەوانەی خەونی ژیانێكی باشتریان بە كەرامەتێكی پارێزراوەوە لە خاكی خۆیاندا دەبینی، دواجار خواستی ناچاریی پشتكردنە نیشتیمان و رێگای هات و نەهاتی گەڕان بە دوای لانەیەكی دیكەیان لە دەرەوەی خاكی خۆیان گرتە بەر و خەون و كەرامەتی نەپارێزراوی ناو نیشتمانی خۆیان دایە دەست تووڕەیی دەریاكان و قەدەری سەفەرێكی ئاسۆ نادیار و مەرگ و لەعنەتی باندەكانی قاچاخچێتی و پۆلیسی سەر سنووری وڵاتان.
لەم مانگەی ئاهەنگەكانی كریسمس و چاوەڕوانیی ساڵی نوێدا كە هەندێك لە شارەكانی جیهان بوونەتە چراخان و خەون و خۆشیی منداڵان بە دابەزینی پاپا نوێڵ بە توورەكەی دیارییەكانیەوە كە هێشتا شارەكانی جیهانێكی دیكە لە تاریكستاندا دەژین و منداڵانی بەجێماوی دوای كوشتاری دایك و باوكیان بەبێ دەرەتانی چاویان لە رەحمەتی دانەبەزیوی ئاسمانێكە دووكەڵی بارووت رەشی كردووە، جەستەی سووتاوی محەممەد بوعەزیزی كە شۆڕشێكی هەڵگیرساند، ئەوەندە دەهێنێت كە هەمیشە لە یادەوەریدا بمێنێتەوە و نەخرێتە پەراوێزی ئەو رووداوانەی جیهانی عەرەبی و رۆژهەڵاتی ناوەڕاستیان خستووەتە ناو گەڕانێكی بەردەوام بەدوای فۆرمێكی دیكەی ژیاندا.
تەنیا جەستەی سووتاوی بوعەزیزی جیهانێكی پەراوێزی و دەرەوەی مێژووی خستە قۆناغێكی نوێوە كە سەرباری خەزانی غەمگین و هەڵوەرینی ژیانی مرۆڤەكان هێندەی ژمارەی گەڵاكانی (پاییزی عەرەبی)، بەڵام هێشتا بەهاری خۆی دەژی (بە مانای شۆڕشی بەردەوام تا دۆزینەوەی فۆرمێكی جیا لەوەی ئێستا تێیدا دەژی). لە دوای چەندین سەدەی دەسەڵاتی هەر لە خەلیفەكانی خوداوە تا سوڵتان و میر و پادشا و جەنەراڵ و دیكتاتۆرەكان، یەكەمین جارە ئەم گەلانە پێكەوە حاڵەتی خوددەربازكردن لە كۆت و پێوەندەكان دەژین و ئێستاش گڕی جەستەی بوعەزیزییە سووتاوەكان لە ناخیاندا هەر ماوە. یەكەمین جارە لەگەڵ تەقەلای رادانی ئەو چەندین سەدە دەسەڵاتە رەهایەدا، جەماوەرێك بە دوای شوناسێكدا بگەڕێت كە بەرجەستەی كەرامەتی بكات. سەرباری چەندبارەبوونەوەی چیرۆكی غەمباری چەندین بوعەزیزیی دیكە، بەڵام هێشتا لە ڕۆحی نەوەیەكدا پرسیاری گەڕاندنەوەی كەرامەت بۆ مرۆڤە پێشێلكراوەكان كۆتایی نەهاتووە. بەهار و شۆڕشی كەرامەت بەدوای خۆیدا جیهانێكی بۆ وێرانەیی و پێكدادانی خوێناوی و سەرهەڵدانی سەلەفیزم و تیرۆر و هاواری جیهادی لەناو هاواری یاخیبوونی سادەی نەوەیەكەوە جێهێشت كە تەنیا داوای رێزگرتنی كەرامەتی خۆی و ژیانێكی سادەی دەكرد. نەوەیەك كە نەیدەزانی دوای هاوارەكانی ئەو، بازرگانەكانی سیاسەت لەسەر پێشێلكردنی كەرامەت و ئازادیی سادەی ئەمانەوە سیستەمێكی دیكەی ستەمكاری بنیات دەنێن. جیهانێك دەبێتە مەیدانەكانی جەنگێكی جیهانیی ئاشكرانەكراو و خاكی یەكلاكەرەوەی ململانێ جیۆپۆلیتیكی و ئیقلیمی و نێودەوڵەتییەكان. نەوەیەك چاوەڕوانی نەدەكرد ئەو نیشتمانەی كە وەكو زیندانی تێیدا دەژیا، دواجار ئەوەشی لێ ببێتە وێرانە و ناچار پشتی تێبكات.
شۆڕشی كەرامەت شەقامی ئەو نیشتمانە زیندانیانەی واڵا كردەوە بۆ نمایشێكی بەردەوامی جەللاد و قوربانییەكان كە هەموویان یەك سیمایان هەیە و سەر بە نەوەیەكی پێشێلكراو و هاڕدراوی نێو ماشێنی دۆزەخی توێژێكی دەسەڵاتن كە ئەمانیش چ شۆڕشگێڕی هۆتێلە پێنج ئەستێرەییەكان و چ دیكتاتۆری ناو كۆشكەكان، هەمان سیمایان هەیە. بۆیە بە یادی شۆڕشی كەرامەت شكێنراوی جیهانی عەرەبییەوە لە سێ وتاردا باسی قوربانییە سادەكانی گەمەی مانەوەی كۆمەڵگەیەك لە دەرەوەی مێژوو و هەمیشە بە داخراوی و پێشێلكراو و چەپێنراو دەكەم ، لە جەللاد و قوربانۆی سادە كە نە بیریان لە خوڵقاندنی مێژوو كردووەتەوە ، نە زانیویانە پەرچەكردار و هەڵسوكەوتێكی بێ ئومێدانە و بێزار لە ژیانی خۆیان و تەنها هاوارێك بۆ پاراستنی كەرامەتیان ، دوای ئەوان جیهانێك رادەچەنێ و دەروازەی مێژوویەكی داخراو و نەخوێندراوە لە دۆزەخێك دەكاتەوە و دەیخاتە ناو مێژووی دۆزەخێكی دیكەوە.
كە شۆڕشی كەرامەت دێتەوە یاد، ناكرێت ئەو قوربانیانە لەبیر بكرێن كە مێژوویان دروست كرد و ئێستاش هەڵگری هەمان هاواری خنكێنراوی ئەو مێژووەن كە رۆژانە دووبارە دەبنەوە. هەزاران بوعەزیزیی دیكە، فادیە، فیكری مەغریبی و ئالان كوردی و بێ ناوەكان بە خەونی ژیانێكی دیكەوە لەنێوماندا بزر دەبن، لە دەریادا دەخنكێن، لە ئێوارەیەكی خەماویدا خۆیان دەسووتێنن، بە دەستی پۆلیس و ئاسایشێكی سادە ئەشكەنجە دەدرێن، ئەتك دەكرێن ، دەكوژرێن. دواجار لە نیشتمان هەڵدێن بێ ئەوەی لە خاكێكی دیكەدا بە گوڵەكانی بەهار شاد ببنەوە.
قوربانییەكانی شۆڕشی كەرامەت چەندین ملیۆنن. ئەوانەی لە بەلاڕێدابردنی شۆڕشی كەرامەت بۆ جەنگێكی چەپەڵی ئەتنی و ئاینی و خێڵەكی و ململانێی دەسەڵاتدا كوژران، ئاوارە بوون، خانوو گوند و شارە تاریك و بێهیواكانی خۆشیان بەسەریاندا وێران كرا.
ئەوان تەنها هاواری ناخی كپكراو و كەڵەكەبووی چەندین ساڵەیان لە مەینەتی خراپی گوزەران و ژیاندا دەرپەڕاند و بە تەنیشتی جیهانێكی دەوڵەمەند و خۆشگوزەرانی هەمیشە ئاشكرا و نمایشكراو لەسەر تۆڕەكانی ئینتەرنێت نمایش كرد تا جیهان لە خەونی نەوەیەكی پێشێلكراو بگەن كە داوای ئەو بۆ ژیانێكی سادە و ئازادی بوو. ئازادی نەك بە مانای سیاسی و حیزبایەتی كە دواتر هێزە سیاسییە ئایدیۆلۆژییەكان كردیانە پردی سەركەوتن بۆ دەسەڵات، بەڵكو ئەو نەوەیە تەنها داوای ئازادیی ژیانیان دەكرد بە دەستكەوتنی كارێك و قووتی رۆژانە و كەرامەتەوە، بۆیە هاواری ئەوان بە شۆڕشی كەرامەت ناونرا. ئەوان شۆڕشێكی سیاسییان بەرپا نەكرد، شۆڕشێكی ئینسانییان بەرپا كرد بۆ بەخشینی مانایەك بە مرۆڤبوونیان، بەڵام ئەوان هەموویان بوونە قوربانی، تەنانەت ئەوانەشی كە رۆڵی جەلادی سادەیان بەركەوت. ئەوان بەبێدەنگی هاواریان خنكێنرا و لەناوبران و لەو جەنگ و گەمە نێودەوڵەتییەشدا باس نەكران و باس ناكرێن.
24/12/2016
