عارف قوربانی
هیچ كاتێك بە ئەندازەی ئێستا نێوانی هێزە سیاسییەكانی كورد خراپ نەبووە، تەنانەت ئەوكاتەش كە شەڕی براكوژی لەنێوان چەند هێزێكدا هەبوو، لانی كەم ئەوكات هەریەك لە بەرەیەكی شەڕەكە چەند حیزبێك هاوپەیمانی بوون و هەمووشیان پێكەوە دوژمنێكی هاوبەشیان هەبوو. هێزە سیاسییەكانی دیكەی بەشەكانی كوردستانیش ئەگەر رۆڵی نێوەندگیریان نەبووبێت، تاڕادەیەك بێلایەن بوون. بەڵام ئێستا هەموو هێزەكانی كورد لە تەواوی كوردستان خەریكی ململانێی یەكترن و دوژمنە سەرەكیەكانیان لەبیركردووە.
بارودۆخی سیاسی ناوچەكەش لەبەردەم ئاڵۆزیی زۆر و كۆمەڵێك ئەگەر و پێشهاتدان كە راستەوخۆ كاریگەرییان لەسەر كوردستان دەبێت، دەوڵەتە هەرێمایەتییەكان خەریكی خۆكۆكردنەوە و خۆڕێكخستن و خۆپڕچەككردنن، هەموو سەرنجیان لەسەر میراتی ئەم جەنگەیە، هەر یەك دەیەوێ لەوە زیاتریان دەستكەوێت كە ئێستا هەیانە. كوردیش خاوەنی شتێكی دانپێدانراو نین، ئەوەی هەشمانە لەبەردەم مەترسیدایە. لە رۆژهەڵات و باكوور جێ پێیەكمان نەكردووەتەوە، لە رۆژئاوای كوردستان لەگەڵ ئەوەی بناغەی ماڵۆچكەیەك دانراوە، بەڵام بە قۆناغێكی راگوزەری مەترسیداردا تێدەپەڕێت. هەرێمی كوردستانیش سەرباری ئەوەی وا چارەكە سەدەیەك تەمەنی حوكمی خۆبەڕێوەبەرێتی تێدەپەڕێنێ، بەڵام ئەمیش دۆخی ناوخۆیی یارمەتیدەرە بۆ داڕووخان.
پێچەوانەی ئەو چاوەڕوانیانەی بۆ دوای داعش هەبوون، لە ئەگەری دابەشبوون و سەرلەنوێ كێشانەوەی نەخشەی سیاسیی ناوچەكەدا كە دەگوترا كورد لە هەریەك لە عێراق و سووریا گەورەترین سوودمەندی ئەم جەنگە دەبێت و ئەوەش دەبێتە یارمەتیدەر بۆ بەرەوپێشچوونی دۆزی كورد لە توركیا و ئێران، ئێستا هاوكێشەكان گۆڕاون و بەشێوەیەكی گشتی كورد لە هەمووان زیاتر لەبەردەم مەترسیدایە. نەك ئەگەری دەستكەوتی زیاتر و خۆشكردنی زەمینەی گەشەكردنمان لەبەردەم نەماوە، بەڵكوو ئەوانەی پێشتریش بەدەستمان هێنابوون، مەترسی لە دەستچوونیان هەیە.
هۆكارگەلی زۆر هەن بۆ گۆڕینی ئەم هاوكێشەیە، بەرژەوەندیی دەوڵەتان و پێویستیی راگرتنی هاوسەنگیی هەرێمایەتی و مەترسی لە كۆنترۆڵ دەرچوونی نەخشەكە لە ئەگەری هەر دەستكارییەك، بە ئەندازەی ئەو هۆكارانەش یەك نەبوونی كورد و نەبوونی ستراتیژیەتێكی دیاریكراوی كوردی لە ناوچەكەدا، مایەی لاوازیی پێگەی كورد دەبن بۆ دوای رووداوەكانی ئێستا.
ئەمڕۆ ئەو قۆناغە تێپەڕیوە كە كورد گەلێكی نەناسراوبێت، بە پێچەوانەوە جیهان ئاشنایە بە كورد، بەڵام نازانرێت كورد چی دەوێت؟ ئایا مایەی هەڵوەستەو لەسەروەستان نییە گەلێكی زیاتر لە چل ملیۆنی و دابەشكراو لە نێوان چوار دەوڵەت، ستراتیژێكی روونی نەبێت؟ لەوەش مەترسیدارتر ئەوەیە وەك خۆمان خاوەن ئەجێنداو ئامانجێكی روون نین، دابەش بووین بەسەر ئەجێندا و ئامانجی هێزە ئیقلیمییەكاندا. ئەوەش وای كردووە هێزە سیاسییەكانی كورد چ لە ناوخۆی هەر بەشێكی كوردستان و لەنێوان پارچەكانیشدا، زیاتر لە دوژمنایەتییان بۆ دەوڵەتە داگیركەرەكان، دوژمنی یەكتر بن. ئەمەش سەلمێنەری ئەو راستیە تاڵەیە كە لەبری چنینەوەی دەستكەوت و بەری رەنج و خوێنی قوربانیەكان، دەبێت چاوەڕێی مەترسی بین، مەترسی بەریەككەوتنی براكان. لە باشترین حاڵەتیشدا ئەگەر بەریەك نەكەوین، دەبێ وزە و تواناكانمان لە ململانێی یەكتر بەهەدەر بدەین و چاوەڕێی باشتر نەكەین.
بۆیە لە دۆخێكی شێواوی وەك ئێستای ناوچەكە و پەیوەندییەكی ناتەندروستی نێوان هێزە سیاسییەكانی كوردستان و هەلومەرجێكی پڕ لە گومان بەرامبەر بە یەكتر، لە هەمووكات زیاتر پێویستمان بە بەستنی كۆنگرەی نەتەوەیی كورد هەیە. ئەوی دەیان ساڵە كاری بۆ دەكرێت و هەر جارەی بەهۆی هەلومەرجێكی تایبەت و دۆخێكی نەخوازراوەوە لەبار دەبرێت.
سێ ساڵ لەمەوبەر ئەوكات بەهۆی "كەشی دۆستانەی" نێوان حیزبە سیاسییەكان و گیانی هەماهەنگی و هاوكاریی نێوانیانەوە، ئامادەسازی زۆری بۆ كرا و قۆناغی زۆریان بڕی، بەڵام دواجار بەهۆی سەرهەڵدانی هەندێ ناكۆكیی بچووك لە نێوان "پەكەكە و پارتی" پرۆسەكە راگیرا. ئەگەر پێشتر چاوەڕوانییەكان بۆ بەستنی كۆنگرەی نەتەوەیی، خۆشكردنی زەمینە و كەشی ئاشتەوایی نێوان لایەنە سیاسیەكانی كوردی هەر چوار پارچەكە بوو، ئێستا بەپێچەوانەوە نەبوونی زەمینە و ناكۆكیی نێوان لایەنەكان و مەترسیی بەریەككەوتن و ئەو هەڕەشە و مەترسیانەی لە بەردەم كوردی هەموو بەشەكانی كوردستاندان، ئەوەمان لێدەخوازێت كۆنگرەی نەتەوەیی ببەستین، ئەویش لانیكەم بۆ دانانی ئامانجێكی هاوبەش و دیاریكردنی ستراتیجێك كە كوردی هەموو بەشەكانی كوردستان پابەند بكات پێوەی، ئەمەش بەر لە هەر شت لە مەترسی بەریەككەوتن دوورمان دەخاتەوە و لەبری ململانێ زەمینەی هاوخەباتی خۆش دەكات.
پرسیارێكی بەجێیە ئەگەر بگوترێت میللەتێك لە هیچ كام لەو بارودۆخ و هەلومەرجانەی رابردوو كە ناكۆكی و ململانێ و دابەشبوون بەسەر جەمسەرەكان بە ئەندازەی ئێستا نەبووبێت، نەیتوانیبێت كۆنگرەی نەتەوەیی ببەستێ، لە بارودۆخێكی دژواری وەك ئێستادا چۆن دەتوانێت ئەم كارە بكات؟ بەڵام سەركردە دەبێت كەڵك لە قەیرانەكان و دەرفەت وەرگرێت و دۆخی مەترسیدار هەڵگێڕێتەوە. ئێستا سەرەڕای بوونی هەڕەشە و مەترسیی دەرەكی لەبەردەم ئایندەی كورد لە ناوچەكە، بوونی ناكۆكی و بەدگومانییەكی زۆر لە نێوان پارتی و پەكەكە دۆخەكەی ئاڵۆزتر كردووە، ترس و گومانیان لە یەكتری گەیشتووەتە ئەو ئاستەی ئەولەویەتی دوژمنەكانی پێ گۆڕیون و هەریەك بەپلەی یەكەم ئەوی دیكە بە مەترسی بەردەمی خۆی دەبینێ، پەیەدە و پارتیش بە هەمان رێچكەدا دەڕۆن. دەكرێت دەستگیركردنی دەمیرتاش دەرفەتێك بێت بۆ كردنەوەی گرێكوێرەی نێوانیان و بكرێت بە كلیلی كردنەوەی دەرگای قۆناغێكی تازە. ئەمەش تەنها بە بارزانی دەكرێت.
بارزانی پەیوەندییەكی توندوتۆڵی لەگەڵ توركیا و دۆستایەتی پتەوی لەگەڵ ئەردۆغان هەیە، دەتوانێت ئەو پەیوەندی و دۆستایەتیەی بەكاربەرێت بۆ راگرتنی پرۆسەی دادگایی دەمیرتاش و هەوڵی ئازادكردنی بدات. ئەردۆغان سەرەڕای سەرەڕۆییەكانی و گوێنەدان بە لێكەوتە و كاردانەوە نێودەوڵەتییەكان بەرانبەر بە دەستگیركردنی دەمیرتاش، بەڵام لە هەلومەرجێكی وەك ئێستادا جۆری پەیوەندییەكانی لەگەڵ هەرێم و پێویستی پاراستنی رەچاو دەكات و لەم تەوقیتە و لە كەیسێكی لەم جۆرەدا قسەی بارزانی رەت ناكاتەوە. بۆیە پێویستە بارزانی ئەم رێگەیە بگرێتەبەر و بەمەش دەرگایەكی تر لە پەیوەندیی نێوان خۆی و پەكەكە دەكاتەوە و دەتوانێ ئەو هاوسۆزی و پشتیوانییەی ئێستا بۆ دەمیرتاش هەیە، ئیستیغلال بكات بۆ خۆشكردنی زەمینەی كۆنگرەی نەتەوەیی.
بەستنی كۆنگرەی نەتەوەیی لە هەلومەرج و دۆخێكی پڕ لە چاوەڕوانیی گۆڕانكاری و مەترسی، لە هەموو كات پێویستترە، بە تایبەتیش كە كورد چەند ئەزموونێكی هەیە لەوەی هەمیشە لەكاتی شكست و هەڕەشە و مەترسیدا، بیریان لە یەكێتی نێوانیان كردووەتەوە.
16/11/2016
