یڤگینی ئەرچنتسییڤ كونسوڵی گشتی رووسیا لەهەولێر لە دیمانەیەكی دا لەگەڵ رۆژنامەی خەبات رایدەگەیاندووە، با هەموو نەوتەوەی كورد لەوە دڵنیابێت، كە رووسیا بەهیچ شێوەیەك بەشداری هیچ رێككەوتنێك ناكات دژی كورد و كوردستان بێت، با بە روونی بڵێم هێشتا زووە خەڵك هەڵسەنگاندن بۆ ئەو جموجۆڵانەی توركیا و رووسیا بكات، بەهەمان شێوە توركیا و ئێرانیش بكات، چونكە هاتنی ئەردۆگان بۆ رووسیا بۆ چاك كردنی ئەو هەڵانەبوو كە لەماوەی رابردوو كردوویانە، پەیوەندی نێوان ئێران و توركیاش بەهەمان شێوەیە، بۆیە دەبێت ئێمە جارێ چاوەڕێ بكەین بزانین چۆن بەڕێوە دەچێت، نابێت پێش رووداوەكان بكەوین، بەڵام بۆ جارێكی تریش دەیڵێمەوە وەكو حكوومەتی رووسیا هیچ رێككەوتنێكی نێودەوڵەتی ناكات لەدژی بەرژەوەندی و مافی و بڕیاری گەلی كوردستان بێت.
یڤگینی ئەرچنتسییڤ هەروەها لە دیمانەكەدا دەلێت، داعش هیچ روونكردنەوەیەكی تری نییە جگە لەوەی رێكخراوێكی مەترسیداری تیرۆرستن، تێڕوانینی رووسیاش بۆ داعش هەمان تێروانینە هیچ جیاوازی نیە، ئەو رێكخراوە رێكخراوێكی تیرۆرستی مەترسیدارە كە هەڕەشەن بەسەر تەواوی مرۆڤایەتی، هەروەها ئەوەی كە من دەمەوێت زیاتر لەسەر داعش بڵێم داعش كۆكراوەیەكی ئەو كەسانەن كە لە ژیانیان دۆڕاون و تووڕەن لە ژیان.
یڤگینی ئەرچنتسییڤ لەسەر ئەوەی داعش كێ لەپشتیەتی دەلێت، من زۆر بەراشكاوانە قسە دەكەم، بەڵێ داعش سیاسەتی لەپشتەوە هەیە، بێگومان كە خەڵكی ئاینی و فكری توندڕەویان لەپشتەوە هەیە، هەروەها تێكەڵیەكی حزبی بەعسیشیان لەگەڵە، بەڵام ئەمانە كەمینەن، بەڵام بەشی زۆری رێكخراوی داعش، ئەو كەسانەن كە لە ژیانی خۆیان سەركەوتوو نەبوون، خوێنەوار نین، دابڕاویەكی زۆریان لەگەڵ ژیان هەیە، بۆیە ئەوانە بەشێكی زۆریان ئەوانەن كە لە ژیان دابراون. خەبات: ئەی درەنگ هاتنە سەر خەتی رووسیا لەدژی داعش هۆكاری چی بوو؟ یڤگینی ئەرچنتسییڤ: بێگومان راستە رووسیا درەنگتر هاتە سەر خەت لەبەرامبەر داعش، بەڵام هۆكارەكەی ئەوە بوو، كە سەركردایەتی ئێمە ویستی بەرچاوی روونتر بێت بۆ ئەوەی واقیعیانەتر بێتە پێشەوە، بۆیەش پێمان باش بوو كە سووریا خۆی مامەڵە بكات، بەڵام بۆمان دەركەوت كە سووریا خۆی بەتەنها ناتوانێت، مامەڵە لەگەڵ ئەو دۆخە بكات و رووبەڕووی ببێتەوە، بۆیە ئێمە بڕیارماندا هاوكاریان بكەین، بەڵام راستە ئێمە درەنگتر هاتین بەڵام ئێمەش ئەگەر بەراورد بكەین زۆر تاخیر نەبووین، بەڵام ئێستا كە دەبینرێت بەتوانای خۆمان شەڕ دەكەین دژی ئەو رێكخراوە تیرۆرستە.
یڤگینی ئەرچنتسییڤ لەبارەی هەرەسی دەوڵەتی لە عێراق و سوریا و لێكەوتەی داعش دەشلێت، من لەو باوەڕە نیم كە تەنها هۆكار دەركەوتنی داعش هەرەسی دەوڵەتی عێراق و سووریا بێت، داعش پێكهاتەیەكی زۆر فرەوانترە لەوەی كە ئێمە هەستی پێدەكەین و بۆی دەچین، وە زۆر لەوە ئاڵۆزترە كە ئێمە بمانەوێت بە سادەی بۆی بچین، راستە بەشێكیان پەروەردەی قوتابخانەی جیاوازن، بەڵام بەشێكی زۆریان لەو وڵاتانەی ترەوە هاتوون كە لەژیانی رۆژانەی خۆیاندا زۆر بێزار بوون، لەو ژیانە بێزار بوون كە تێیدان بۆیە كاتی داعش و دەركەوتەی داعش بۆ ئەوان گونجاو بووە، ئیدعای داعشیش لەسەر ئەو بنەمایە بووە كە وەرن ئێوە لەگەڵ ئێمە بن بۆ ئەوەی ژیانێكی باشتر درووست بكەین و ژیانێكی خۆشتر بۆ هەمووان فەراهەم بكەین، ئەوانیش هاتوون بەڵام دەبێت ئەوە لەبیر نكەین كە ئەوان لە منداڵی خۆیان لەناو ئەو پەروەردە داعشیە نەبوونە، ئەمە لەئەنجامی شكەستی پەروەردەی ئەو كەسانەوە دێت كە لەناو ژیانی خۆیاندا تووسیان بووە داعشیان بەدەرفەت زانیوە بۆ ژیانێكی تر.
یڤگینی ئەرچنتسییڤ لەسەر جیاوازی شەڕ لە نێوان ئەمریكا و روسیا لە سوریا دژی داعش دەلێت، لەرووبەڕووبوونەوەی داعش رووسیا و هاوپەیمانی نێودەوڵەتی بەسەركردایەتی ئەمریكا، هیچ جیاوازیەكیان نییە، چونكە هەردوولامان یەك ئامانجمان هەیە، ئامانجەكەش كۆتایی هێنانە بەداعش، بەڵام جیاوازی نێوانمان هەندێك لەو گروپانەن، كە ئەمریكا هاوكاریان دەكات لە شەڕی داعش، كە ئێمە وەك رووسیا ئەو گروپانە بەتیرۆریست دەزانین، بۆیە جیاوازی ئێمە ئەوەیە نامانەوێت هاوپەیمانی تیرۆرستێك بین دژی تیرۆرستێكی تر. مەبەستت لەگروپی تیرۆرستی كێیە؟ لەناو ئۆپزسیۆنی سووریا بونموونە جەیشی ئیسلام و چەند سوپای تر كە توندڕەون ئەمریكا هاوكاریان دەكات، بە هێزی ناتوندڕەو دەیانبینێت، بەڵام لەبنەرەتدا وانییە، ئەوانە گروپی تیرۆرستین و ئامادەن شەڕ بكەن و شەڕیش دەكەن، بۆیە بەباوەڕی ئێمە ئەوانە گروپی تیرۆرستین، بۆیە ئێمە پێمان وایە گروپە نەرمەكان ئەوانەن كە ئامادە دانووستاندن بكەن، دانووستاندن دەكەن، ئێمە لەگەڵ ئەوە داین كە هەموو رێكخراوەكان هەموو حزبە سیاسیە ئۆپزسیۆنەكان، دانووستاند لەگەڵ رژێمی بەشار ئەسەد بكەن، جگە لەمە وەك دبلۆماتكارێك نا بەڵكو وەك مرۆڤێك زۆر شت لە سووریا منیان زۆر ئازار داوە، بۆنموونە شەڕی كۆبانێ لەوكاتەدا من پێم خۆش بوو حكوومەتی سووریا لەوكاتەدا هاوكاری كۆبانێ بكردبایە لەوێ هاوكاری كوردی بكردبایە لەكۆبانێ بەڵام نەیكرد من پێم وایە ئەمە هەڵەیەكی ناخ هەژێن بوو، بەڵام ئێمە دەبێت پشگیری لەوە بكەین كە هەموو لایانەكانی ئۆپزسیۆن، دانووستاندن بكەن لەگەڵ بەشار ئەسەد، بۆ رێگایەكی ئاشتیانە بۆ چارەسەری كێشەكان.
یڤگینی ئەرچنتسییڤ لەبارەی هەرێمی كوردستان لەكوێی سیاسەتی دەرەوەی رووسیایە دەلێت، سەرەتا پێم خۆشە ئەوە بڵێم ئێمە هاوكاری سەربازیمان پێشكەشی پێشمەرگە كردووە، وە بەردەوامیش دەبین لە پێشكەش كردنی هاوكاری سەربازی بۆ پێشمەرگە، لەبەر ئەوەی ئێمە دوژمنێكی هاوبەشمان هەیە، پێشمەرگەش ئەو هێزەیە كە ئێستا ئەو شەڕە دەكات، دەربارەی ئەوەی كە سیاسەتی رووسیا بەرامبەر هەرێمی كوردستان چۆنە؟ ئێمە تا ئەو ساتە وەقتەش هەرێمی كوردستان بە بەشێك لە عێراق دەبینین لە واقیعش ئەوە راستە بۆیە ئێمە وا مامەڵە دەكەین، بەڵام هەروەكو لەماوەی رابردوو گۆێتان لێ بوو، جێگری وەزیری دەرەوەی رووسیا فیدراڵ میخائیل بەگدانۆڤ رایگەیاندبوو ئێمە رێز لە ئیراد و رای خەڵكی كوردستان دەگرین، هەركاتێك وەك هەرێمی كوردستان بڕیار لە چارەنووسی خۆیان بدەن، ئێمە بێگومان لەگەڵ ئەو چارەنووس و ئەو بڕیارە دەبین، كە خەڵكی كوردستان هەڵدەبژێرێت.
هەر لەبارەی رێككەوتنی رووسیا و ئێران و توركیا كە ئێستا گرینگترین بابەتی گەرمی میدیایە لە جیهان ئایا ئەو رێككەوتنە كاریگەری لەسەر پرسی كورد درووست دەكات،یڤگینی ئەرچنتسییڤ رووسیا ئامادە نییە هیچ كاتێك بچێتە ناو رێككەوتنێك لەسەر حیسابی كەمە نەتەوەكان، رووسیا ئەگەر خۆتان ئاگادار بن پێچەوانەی هەموو وڵاتان، كە داوای كردووە و پێداگریش دەكات، لەوەی كە كورد دەبێت لە دانووستاندنەكانی جنێڤ و مۆسكۆ بەشداری بكات، بۆیە رووسیا بەهیچ شێوەیەك بەشداری هیچ رێككەوتنێكی ناكات دژی نەتەوەكان لەناوچەكەدا، بۆیە دەبێت خوێنەرانتان ئەو راستیە بزانن كە لە رووسیا زیاتر لە 10 نەتەوەی جیاواز دەژین، وەزیری بەرگریمان لەرووسیا كەسێكی بە نەوتەوە لە رووسیا لەنەتەوە هەرە بچووكەكانە رووسیایە بەڵام وەزیری بەرگری رووسیایە.
یڤگینی ئەرچنتسییڤ لەبارەی مافی بڕیاردانی كورد دەلێت، ئەزموونی رووسیا بە قۆناغێكی زۆر دوور درێژ تێپەڕیوە، یەكێك لە كۆمارەكانی كۆماری تەتەرستانە، كە زۆربەی دانیشتوانەكەی موسلمانن، وە یەكێكە لە كۆمارە هەرە گەشەسەندووەكانی رووسیا، وە چەندین كارگەی كیمیاوی و چەندین بەرهەم هێنانی نەوت، و دەرمان هەیە، زۆربەی زۆری كارگە پێشكەوتووەكانی تری رووسیا لە تەتەرستان بەرهەم دەهێنرێت بۆیە ئەمە بەو مانایەی كە رووسیا بە ئەزموونێكی دوور درێژدا تێپەریوە، بۆ ئەوەی بگاتە ئێرە و زۆربەی كەسانی تر جێگای ببێتەوە لەو دەوڵەتەدا وە هیچ كات هەست بە كەمینە نەكات، بۆیە ئێمە لە رووسیا قبوڵی واقیعەكەمان كردووە، واش مامەڵەی لەگەڵ دەكەین چونكە دەبێت یەكتر قبوڵ بكەین كە ئێمە جیاوازین وە بەروە ئایندەیەكی باشتر برۆین، دەربارەی رۆژهەڵاتی ناوەراستیش روونە كە زۆر كەس و زۆر لایان هەوڵدەدات كە كاریگەری ئێمە پاڵ بنێت بۆ دواوە، بەڵام ئێمە هەوڵی خۆمان دەدەین و بەردەوام دەبین، بۆ ئەوەی ژیانی باشتر بنیات بنێین، بۆیە دەبێت هەموومان رێز لە كەمینەكان بگرین رێزیش لە بریارەكانیان بگرین.
یڤگینی ئەرچنتسییڤ لەبارەی هەرەسی دەوڵەتی عێراق لە شەراكەتی راستەقینە و ساز نەبوونی پێكەوە ژیان بریاری سەربەخۆی كوردستان دەلێت، بەڵێ كوردستان دەتوانێت جیا ببێتەوە و پشت بە رووسیاش ببەستێت، هەر بڕیارێك كە دەیدات، ئێمە لەسەر چەند بنەمایەك مامەڵە دەكەین، یەك لەو بنەمایە ئەوەیە، رووسیا باوەڕی تەواوی بە یاسای نێودەوڵەتی هەیە، وە كارەكانی خۆشی لەسەر یاسا نێودەوڵەتیەكان جێبەجێ دەكات، لەبەر ئەوەی خۆی ئەندامێكی كاریگەری نێودەوڵەتیە، بۆیە رووسیا سەیری كوردستان دەكات وەك هاوپەیمانیەكی زۆر باش، وە بەردەوامین لە بەهێز كردنی هاوپەیمانیەتی لەگەڵ كوردستاندا، وە لەداهاتووی كوردستانیش بێگومان ئێمە وا مامەڵەی لەگەڵ دەكەین، وە ئێمە نەك بۆ رۆژهەڵاتی ناوەراست بەڵكو بۆ هەموو جیهان سیاسەت بۆ ئارامی و خۆشكوزەرانی دەگرینە بەر. ئەم سیاسەتەش تەنها لەسەر بنەمانی عەقیدەیی نیە، بەڵكو ئەمە شتێكی حەكیمانەشە كە دەبێت بكرێت، لەبەر ئەوەی ئەمڕۆ كورد واقیعك و فاكتەرێكی سەرەكیە لەرۆژهەڵاتی ناوەراست، وە رۆژانەش فاكتەرەكەی بەردەوام بەرەو بەهێزی دەروات، وە كاریگەری تەواویشی لەرۆژهەڵاتی ناوەراست هەیە بۆیە ئێمە مامەڵە لەگەڵ واقیعەكە دەكەین، نەك تەنها لەبەر ئەوەی باوەرێكی مۆراڵی و ئەخڵاقی هەیە، ئەمەش بڕیارێكی زۆر عەقلانەشە. كە ئێمە دەبێت پشگیری هەموو نەتەوەكان بكەین بۆ ئەوەی بەئارامی بژین، وەهەروەها دەمەوێت شتێكی تریش بلێم كە كوردستان بەدۆخێكی زۆر سەخت تێدەپەرێت، لەرووی ئابووریەوە دۆخێكی سەختی هەیە، سەرباری ئەمەش بۆتە شوێنێك كە پەناهەندەیەكی زۆری لەخۆی گرتووە، وە ئێستا كوردستان زۆر بەناوبانگە لە جیهان، كورد و كوردستان زۆر جێگە و پێگەی تایبەت بەخۆی لەجیهاندا درووست كردووە، لەهەموو وڵاتانی جیهانە خەڵك زۆر بەشانازیەوە باسی پێگەی كورد و كوردستان دەكات و رێزی بۆ كوردستان هەیە، ئەم دۆخە بەرەو گۆڕانكاری دەروات، بۆیە هەموو ئاماژەكان لەو یاریەدا بۆ ئەوە دەچێت كە كورد و كوردستان براوەی یاریەكان دەبێت، بۆیە دەبێت ئەو واقیعە لەبەرچاو بگرین ئەو سۆز و هاوخەمیەی جیهان بۆ ئێوە هەیەتی، دەبێت بیپارێزن و هەوڵی بۆ بدەن بەهێزتری بكەن.
یڤگینی ئەرچنتسییڤ جارێكی تر دەلێت، با هەموو نەتەوەی كورد لەوە دڵنیابێت، كە رووسیا بەهیچ شێوەیەك بەشداری هیچ رێككەوتنێك ناكات دژی كورد و كوردستان بێت، با بەروونی بلێم هێشتا زووە خەڵك هەڵسەنگاندن بۆ ئەو جموجۆڵانەی توركیا و رووسیا بكات، بەهەمان شێوە توركیا و ئێرانیش بكات، چونكە هاتنی سەرۆك ئەردۆگان بۆ رووسیا بۆ چاك كردنی ئەو هەڵانەبوو كە لەماوەی رابردوو كردوویانە، پەیوەندی نێوان ئێران و توركیاش بەهەمان شێوەیە، بۆیە دەبێت ئێمە جارێ چاوەرێ بكەین بزانین چۆن بەرێوە دەچێت، نابێت پێش رووداوەكان بكەوین، بەڵام بۆ جارێكی تریش دەلێمەوە وەكو حكوومەتی رووسیا ئێمە هیچ رێككەوتنێكی نێودەوڵەتی ناكات لەدژی بەرژەوەندی و مافی و بڕیاری گەلی كوردستان بێت، من هیوادارم ئێمە وزەی خۆمان لەو شتە خراپانە سەرف نەكەین، روو لە لایانە ئەرێنیەكان بكەین لەو روئیا گەشبینیە سەیر بكەین،
لەبارەی ئایا رووسیا نزیكتر لەكوردستان یان ئەمریكا یڤگینی ئەرچنتسییڤ دەلێت، بەلێ ئێمە پەیوەندی زۆر باشمان لەگەڵ كوردستان هەیە من نزیكەی چوار ساڵە لەكوردستانم، لەماوەی ئەو چوار ساڵە جیاوازیەكی زۆرم بینیوە كە لەكوردستان روویانداوە، وە رووسیا زۆر بە چاڵاكانە لەهەموو بوارەكانی كوردستان بەشداری كردووە لە موو بوارەكانی ژیاندا، بەڵام ئێمە زۆر حەزمان بە بڵاو كردنەوەی نەبووە یاخوت بوترێت بەڵای ئێمەوە گرینتر بووە ئەنجامەكانی ببینین، بۆ بابەتی نزیكی كوردستان و رووسیا ئەوە دەگەرێتەوە بۆ تاكەكان، كە دەبێت ئەوان هەڵسەنگێنن كە تا چەند خۆیان نزیك لەگەڵ رووسیا دەبینین یان لەگەڵ ئەمریكا، بۆیە پەیوەندی ئێمە بەرەو باشتر دەروات لەهەموو بوارەكانی كوردستان وە ئێمە یەكەم وڵات بووین كە كونسوڵمان كردەوە لە كوردستاندا. وەهەروەها چوار ساڵ لەمەو پێش كەس لەخەیاڵی ئەوە نەبوو فرۆكەیەكی پڕ لە تەقەمەنی رەوانەی كوردستان بكاتو بەڵام لەماوەیەك بەر لە ئێستا رووسیا دووجار ئەوەی ئەنجامداوە وە بەردەوامیش دەبێت، راستە گرفت هەبووە چۆتە بەغدا و پێداچوونەوەی بۆ كراوە، ئەمەش لەبەر بابەتی یاسای چووە، بەڵام لەرووسیاوە راستەوخۆ بۆ كوردستان بڕیاری لەبارەوە دراوە، بۆیە ئەمە یەكێكە لەو دەسكەوتانەی كە ئێمە لەماوەی رابردوو هەمان بوە لەگەڵ كوردستاندا،
سەرچاوە
ڕۆژنامەی خەبات
22/8/2016
