فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2025-04-12-15-08-33 زیانی یەکجار زۆری پێکەتووە و دەبێت چاوەڕوان بکات لە یەمەن و عێراقیش هەمان زیان و خراپتریشی پێ بکرێت. لەهەمان کاتدا نایشارنەوە "ئەوان دژی گفتوگۆ لەگەڵ...
2025-04-04-11-24-39قۆڵی لەنێوان (ئێران و تورکیاو رووسیا)، بۆ کۆتایهێنان بەشەڕی ناوخۆ لەسوریا سازدرا. کە ڕۆژێک پێشتر لە (١٢/٦ )هێزەکانی دەستەی تەحریری شام، شاری (حەمایان ) کۆنترۆڵ کردبوو. بەمانایەکی...
2025-04-04-11-19-41هەڵبژاردوە. هیوادارم لە داهاتوودا بتوانم هەموو کتێبەکە تەرجومە بکەمەوە .خوێندنەوەی ئەم کتێبە بۆ هەر مرۆڤێکی ڕادیکاڵ و عەدالەتخواز پێویستە. ئێمە تورک نین، ئێمە کوردین! جواهیر لال نەیهرۆ*...
2025-03-31-05-08-32حکومەتی دیفاکتۆ و خۆماڵی بۆ کوردستانی ڕۆژهەڵات چێ بکات و دەگەل گەلانی دیکەی مووسلمانی ئێران بە هاوژینی بەئاشتی و باش بژیویی‌ گشت ڕەهەندی بژێت، و...
2025-03-30-02-45-13 زەفەریان پێ نەبات و هەموو کات پێکەوە بن تا بتوانن سەرکەوتوو بن "" ئەوانەی دەیانەوێ کورد لە مافە نەتەوەیەکان پاشگەز بکەنەوە خەیاڵیان خاوە، ئەوانەش...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

زكری مووسا

بۆچی گەلان دەست بە مێژووی خۆیانه‌وه‌ دەگرن و شانازی پێوە دەكەن؟ بۆچی ڕێزی هێما و سیمبۆلە نەتەوەیی و نیشتیمانییەكانیان دەگرن؟ بۆچی ئەوەندە پێداگرن لەسەر خاك و جیۆگرافیایان؟ بۆ جەخت لە سەروەریی خۆیان دەكەنەوە؟ ڕاستە زێدەڕۆیی لە خۆشەویستیی خاك و نیشتیمان ڕەنگە ببێتە هۆی نەژادپەرستی و فاشیزم؛ بەڵام ڕێزگرتنی مێژوو و سیمبۆلەكان و پاراستنی خاك لەنێو گەلە پێشكەوتوو و دیموكراتخوازەكانیشدا هەیە و، بگرە قووڵتر و ڕەگ داكوتاوترە. بۆیە دەكرێ لە یەك كاتدا ڕێزی مێژوو و توراسی خۆمان بگرین و خاكمان خۆش بوێت و ئاشتیخواز و مرۆڤپارێزیش بین و، نەبینە سەرئێشە بۆ گەلانی تر.گەلان شانازیی بە مێژووییەكەیان دەكەن بۆ ئەوەی بە جیهانیان بڵێن دەستكەوت و سەركەوتنەكانیان بەرهەمی ماندووبوون و قوربانیدانیانە، ئەوەی هەیانە مەكرەمە و بەخشیش نییە بەڵكو دەرئەنجامی خەباتی خۆیانە. دەیانەوێ بڵێن ئێمە كردوومانە و ئەوەی هەمانە پەرچەكردار نییە. بە خۆیان دەڵێن مێژوومانە و ئێمە دروستمان كردووە و ئێستا و داهاتووییش هەر خۆمان دروستی دەكەین.


گەلان دەست بە خاك و جیۆگرافیای خۆیان دەگرن بۆ ئەوەی بتوانن تێیدا مێژوو دروست بكەن، بەرەو پێشەوە بچن. گەلان داوای سەروەری دەكەن بۆ ئەوەی خۆیان بپارێزن و گەشە بكەن و بگەنە سەقامگیری و، لە مرۆڤبوون و بەهاكاندا قووڵ ببنەوە.
ئەو گەلەی حەزی لە پاشكۆیەتی و كۆیلایەتی نییە، مێژوو و جیۆگرافیای خۆی خۆش دەوێت. چاك دەزانێ بۆ ئەوەی بتوانێ كار بۆ ئاشتی و بووژانەوە و بنیاتنانی فەرهەنگ بكات دەبێ خاك و مێژووی هەبێت بەبێ ئەوەی ڕێی ستەمكاری بگرێتە بەر لە دژی گەلانی دیكە.
لەنێو گەلی كورددا بەتایبەت بەشێك لە سیاسی و ڕۆشنبیرانیدا هەزمكردنی بایەخی جیۆگرافیا و مێژوو زۆر ئەستەمە. سەیر بكەن بەشێكی زۆری سەرقاڵی بنكۆڵكردنی مێژوو و سووكایەتیكردن بە دەستكەوت و هێماكانن. دەیانەوێ گەلەكەیان لە هەبوو و نەبووی بشۆرێنن. بەشێكیان ئاواز بۆ لەتلەتكردنی جیۆگرافیا و ناوچەگەری و كانتۆنسازی و بچووككردنەوە دەخوێنن. ئەوانە نازانن مانای وڵات و دەوڵەت و خاك و سەروەری چییە. هەردەم كاتی دەژیین و تەنیا بەرپێی خۆیان دەبینن، خوماری شار و كوچە و گەڕەكەكانیانن. ئەگەر هەموومان وەك ئەوان بین لە بێناویدا و لەنێو مێژوو و گۆڕانكارییەكاندا ون دەبین. ناتوانین وەك مرۆڤ بژیین و بۆشمان ناڕەخسێت خزمەتی مرۆڤایەتی بكەین.
كورد بە باشی لە ئەهەمیەتی مێژوو و جیۆگرافیا نەگەییشتووە. دەرهاوێشتەی ئەو ناتێگەییشتنە، گورجتربوونی پەتی كۆیلایەتی و پاشكۆبوونە بۆ نەتەوە باڵادەست و خۆبەزلزانەكان. بەهێزتربوونی مەكینەی بەرهەمهێنی جاشایەتییە بەهەموو جۆرەكانیەوە. تۆختربوونی هەستی خۆبەكەمزانین و ئەویتر بەزۆرزانینە. دەرئەنجامی بەهەندوەرنەگرتنی مێژوو و خاك، تەمبەڵی و سووك سه‌رنجدانی خود و مایەپووچبوونە، ونبوونە لەنێو ئەشكەوتە تاریكەكانی مێژوودا.
10/3/2016a

 

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان