پاش دوو ساڵ گفتوگۆ لەنێوان ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا و توركیا، مانگی رابردوو هەردوولا گەیشتنە رێككەوتن لەسەر چڕكردنەوەی هەوڵ و هاوكارییەكانیان لە شەڕی دژ بە گرووپی دەوڵەتی ئیسلامی (ناسراو بە داعش). بەپێی رێككەوتنەكە ئەنقەرە رێگە بە فڕۆكە جەنگییەكانی ئەمریكا دەدات بنكەی ئاسمانیی ئەنجەرلیك و بنكە سەربازییەكانی دیكەی بەكاربهێنێ، لەبەرامبەردا واشنتن رازی بێت بە دروستكردنی ''پشتێنەیەكی ئەمنی'' لە باكووری سووریا، كە ماوەیەكی دوور و درێژە ئەنقەرە هەوڵی بۆ دەدات. هەرچەندە هێشتا وردەكارییەكانی چۆنیەتی دروستكردنی ئەو "پشتێنە ئەمنییە" لەنێوان ئەنقەرە و واشنتن ئاشكرا نییە، بەڵام هەندێك لە شرۆڤەكاران پێیانوایە مەبەستی توركیا لەپشت ئەو هەنگاوە بۆ دڵنیابوونە لە جیاكردنەوەی سێ كانتۆنە كوردییە راگەیەندراوەكەی رۆژئاوای كوردستان لەلایەن پەیەدەوە.
چاودێرانی رۆژئاوایی پێیانوایە ئامانجی توركیا رێگریكردنە لە سەرهەڵدانی قەوارەیەكی دیكەی ئۆتۆنۆمیی كوردی لە باكووری سووریا، وەك ئەوەی لە باشووری کوردستان هەیە: "بەبڕوای من ئامانجی توركیا دڵنیابوونە لە دروستكردنی كەلێنێك تاوەكو كوردەكان كۆنترۆڵی هەموو ناوچە سنوورییەكان نەكەن،'' ئەمە گوتەی دەیڤد پۆڵۆكە لە پەیمانگای واشنتن بۆ (رووداو)، ''ئەمریكا بایەخ نادات بەو لایەنەی رێكکەوتنەكە، بەپێچەوانەوە خوازیارە ئەوە قبوڵ بكات وەك باجێك بۆ هاوكاریی زیاتری توركیا لە بەكارهێنانی ئینجەرلیكدا".
دوو ساڵ لەمەوبەر پەیەدە لە رۆژئاوای کوردستان كانتۆنی عەفرین و كۆبانێ و جەزیرەی راگەیاند. ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا یەكینەكانی پاراستنی گەل (یەپەگە) وەك هێزێكی كاریگەر و متمانەپێكراو لە شەڕی دژ بە داعش لەقەڵەمدەدات.
بەپێی راپۆرتەكان ئەو "پشتێنە ئەمنییە" پێشنیازكراوە، ناوچەكانی جەرابلوسی باكووری سووریاش دەگرێتەوە. ئەوەش رێگری لە كوردەكانی سووریا دەكات لە بەستنەوەی دوو كانتۆنەكەی دیكە بە كانتۆنی عەفرینەوە لە باكووری رۆژئاوای سووریا. بەڵام سەرەڕای هاریكارییە نزیكەكانی نێوان واشنتن و ئەنقەرە، پۆڵۆك لەوبڕوایەدایە كە كوردی رۆژئاوا ناچنە پاڵ رژێمی بەشار ئەسەد، لەبەرئەوەی زۆرترین قازانجیان لە هێرشە ئاسمانییەكانی ئەمریكا لەدژی داعش کردووە. ئەو گوتی: ''هەرچەندە ئەمە دەبێتە رێگر لەبەردەمیان، بەڵام كورد دەستكەوتی زۆری بەدەستهێناوە. بەبڕوای من ئەوان بەردەوام دەبن لە هاوكارییەكانیان لەگەڵ ئەمریكا لەدژی داعش. ئێستا ئەوە لە هەموو شت گرنگترە. لەڕاستیدا لەو بڕوایەدام دەتوانرێت رێكکەوتنێك لەوبارەیەوە بكرێت."
پۆڵۆك ئەگەری تێوەگلانی توركیا لە ململانێی سەربازی لەدژی داعش لەئەنجامی رێككەوتنەكەوە رەتدەكاتەوە: "ئەوەش لەترسی ئەگەری كاردانەوەی گرووپە ئیسلامییەكانە". بەگوتەی ئەو ''ئاساییە ئەگەر توركەكان كۆنترۆڵی سنوورەكانیان بكەن، چونكە پێشبینی دەكرێت توركەكان ئەوە بكەن.
بەڵام ئەگەر داعش چالاكیی تیرۆریستیی لە نێوخۆی توركیا زیادبكات، رەنگە ئەوە گۆڕانكاری لە سیاسەتی توركیادا دروست بكات و ئەنقەرە بەتووڕەیی و تووندی وەڵامبداتەوە".
زۆر لە چاودێران رێكکەوتنەكەی نێوان ئەنقەرە و واشنتن بە خیانەت لە كورد لەلایەن ئەمریكاوە لەقەڵەم دەدەن. چونكە هەر لەدوای رێكکەوتنەكە توركیا دەستیدایە دەستگیركردنی لایەنگرانی پەکەکە لە نێوخۆی توركیا و بۆمبارانكردنی بنكەكانیان لە هەرێمی كوردستان بە فڕۆكە و تۆپی دوورهاوێژ. هەفتەی رابردوو، باراك ئۆباما، سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمریكا داوای لە توركیا كرد چاوی لەسەر هەڕەشەكانی داعش بێت.
كیلیچ بوگرا كانات، بەڕێوەبەری شرۆڤەكار لە دامەزراوەی سێتا لە واشنتن، پێیوایە پەیەدە بووەتە كەلێن لەنێوان پەیوەندییەكانی واشنتن و ئەنقەرە. كانات بە (رووداو)ی گوت ''هێڵی سووری توركیا سەبارەت بە پەیەدە ئەوەندە تووندە، رەنگە زیانی بۆ پەیوەندییەكانی نێوان توركیا و ئەمریكا هەبێت. ئەو هێڵە سوورانە، بەتایبەت لەبارەی پەیەدەوە، زۆر تووندن و مەرجی پێشوەختن و رەنگە ئەمەش بەردەوام بێت".
سەبیحە سێنیوچێل، بەڕێوەبەری شرۆڤەكار لە سەنتەری ئیستانبوڵ بۆ سیاسەتی گشتی و توێژینەوەی دیموكراسی، كۆكە لەسەرئەوەی سەركەوتنی توركیا لە دروستكردنی پشتێنەیەكی ئەمنی لە سووریا دەبێتە هۆی لێكدابڕانی ناوچە كوردییەكان لە سووریا. بەڵام دڵنیانییە لەوەی تاكەی توركیا دەتوانێ پارێزگاری لە ناوچەیەكی لەو جۆرە بكات.
ئەو گوتی "ئێستا توركیا لەدژی پێكهێنانی قەوارەیەكی كوردییە لە باكووری سووریا بەهۆی ئامانجە هەرێمییەكانی پەیەدە و پەكەكە لە ناوچەكەدا. بۆیە دەكرێت سیاسەتی ئەنقەرە بگۆڕێت ئەگەر پارتە كوردییەكان واز لە وڵاتانی دیكەی ناوچەكە بهێنن و لەگەڵ ئەنقەرە رێكبكەون".
سێنیوچێل گوتیشی ''ئەگەر پەیەدە و پەكەكە بڕیاری چوونە پاڵ توركیا بدەن، لەبری دەوڵەتەكانی دیكەی ناوچەكە، بەبڕوای من ئەوە سیناریۆیەكی تەواودەبێت بۆ توركیا.''
20/8/2015
