ئەڵوەن کەمال

 ^{ئاسەوارە مێژوییەکان بۆ هەر نەتەوەیەک ناسنامەیەکی مەزنە بۆ ئەو نەتەوە و شارستانیەتی لە ناوچە کە ئەسەڵمێنیت.بۆ ئەم مەبەستەیش سالانی زۆرە کە رێکخراوە نێودەولەتیەکان بۆ پاراستنی ئەو ئاسەوارانە بەرنامەی دامەرزاندنی موزەخانە و زانکوی دیرینەناسی و مێژوییان بڵاو کردووەتەوە. لە 200 سالی رابردو ملیونەها ئاسەواری بە نرخ لە ژێری خاک دەرهاتووەن و بەرەو موزەخانە کانی ئەوروپا و بازارەکانی تر لە جیهاندا هەناردە کراون.زۆربەی ئاسەواراکان بە دەستی خەڵکانی مەدەنی و برێکی زۆریش بە دەستی دیرینەناسانی خۆرهەڵات ناس دوزراوەتەوە. ئاسەوارەکانی وڵاتانی ئێران و عێراق و تورکیا و سوریا ،}دەگەریتەوە بو هەزارەکانی 7000 سال کە باس لە مێژو و شارستانیەتی بابیل و ئیلام و ئاشور و کلدا و نەتەوە کوردەکانی لولو و گۆتی و ئورارتو وکاسی و میتان و مانا و ماد وپارس و پارت و ساسان و یونانیەکان دەکات. نەتەوەکانی تورک و عەرەب جگە لە دوای هاتنی ئیسلام و هێرشی مەغۆل هیچ بەشێکیان لە مێژوی ناوچەی مێزوپۆتامیا نەبووە.تەنانەت سکەی خەلیفە موعاویە لە سەردەمی ئومەویەکان بە نوسینی پالەوی بووە و ئەمەش نیشان ئەدات کە عەرەب و تورک خاوەنی خەت و نوسینیش نەبووەن. ئاسەوارەکانی وڵاتی عێراق بەدەستی بریتانیا و فەرەنسا وعوسمانی و عەرەب تالان کراوە ،

^{ئەمەیش جگا لە سوتاندنی کتێبە کان و خاپور کردنی ئاسەوارەکان بە دەستی مەکدونیەکان وعەرەب و مەخول بووە. 70 سال دیکتاتوریەتی عەرەبی سوننە بەس نەبو کە حکومەتی شیعەی عێراقیش هاتە دەورەوە بو ناساندندنی خۆی بە ناوی خاوەن ئاسەوارەکان و عێراق! ئەو ئاسەوارانە کە نە بە عەرەبی سوننە و نە بە عەرەبی شیعە پەیوەندی هەیە سالانی زۆرە کە لە ژێر دەسەڵاتی عەرەبی سوننە و شیعەیە و ئەم روداوەیش دەست خۆشی لە ناو ئاشور و کەڵدانیە کان لە گەڵ برا عەرەبەکانیانە.بەرپرسە عەرەبەکانی سوننە وشیعە ئەو ئاسەوارانەیان لە لای خۆیان بە شاراوی بو و کورد و ئاشوری نەیاندەتوانی چاویان پێ بکەوێت. ئاشوریەکان ئێستایش عەرەبیان پێ خۆشترە تا کو کورد.کورد نەتەوەیەکی ئاشتیخوازە و عەرەب نەتەوەیەکی دل رەق و پیس! ئەم روداوە مێژوییەی دل تەزێنە پێشکەش بەو کەسە بێت کە دڵ بە عەرەب خۆش ئەکات.}

^{لە سالی 2003 کاتێک کە حکومەتانی زل هێزی خۆرئاوا و ئەمریکا رویان کردە ناو ئەم وڵاتە ،تەنیا مەبەستیان لە ناو بردنی سەدام یان گورینی دەسەڵات نەبو.بەڵکو ئەو فێڵبازانە بە سیاسەت هەولی لە ناو بردنی مێژوی چەند هەزار سالەی وڵاتی مێزوپۆتامیا(عێراق ) یان داوە.ئەیانەوێت خەڵکی خاوەن مێژو و خاوەن ماڵ وەکو ئاشور و کورد نەتوانن ناسنامەی خۆیان دەر بخەن و بێگانەکان لە عێراق دەر بکەن. موزەخانەی بەغداد یەکێک لەو ئامانجانەی دۆژمنان بو بە تالان کردن و لە ناو بردن و گۆرینی ئاسەوارە ئەسلەکان بە کۆپیەکان تەواو بو. ئێستایش لە دوای چەند مانگ دەبینین کە داعش دەستی کرد بە شکاندن و تالانی ئاسەوارەکانی موسل وئەمەیش جێ پرسیارە کە تا ئێستا چۆن بونی ئاسەوارەکان و موزە خانەی موسل بۆ داعش گرنگ نەبووە؟ ئەو ئاسەوارانە بە وتەی نوجەیفی ئەسل نین و کۆپیەن .نوجەیفی خۆی شوینی گۆمانە و ئەبێت لێکولینەوەی لێ بکرێت. ئەو ئاسەوارانە زۆربەیان ئاسەواری ئاشور و کەڵدانەن وچەند ها ئاسەواری کورد و یونانی و … بووە.ئاشورەکان یەکێک لەو نەتەوانە بون کە زوڵم و زۆرێکیان بەرامبەر بە کورد و یەهود و …}

^{کردووە وهووەخشەترە سیهەم پاشای ماد کوتایی بە زوڵم و زوریانی هاورد. کورد لە 2900 سال لە مەوبەر ئێمپراتوریەتی ئاشوری لە ناو برد و عەرەب لە دوای 1400 سال بو چەندمین جار ئاسەوارەکانی ئاشوری لە ناو برد. ئەگەر لە عێراق ئاسەواری مێژویی و فەرهەنگی میللەت لە ناو ئەبریت حکومەتی عێراق بەر پرسە و کاربەدەستانی ناحەقیان و وڵاتە زڵ هێزەکانی ئەوروپی و ئەمریکا. بە تایبەت بریتانیا یەکەم بەر پرس ئەبێت لەم کارەساتە مێژوییانە.}

^28/2/2015