دەیڤد رۆمانۆ
ئەم هەفتەیە، گرووپی تاڵیبانی پاكستان دووبارە هێرشیان كردەوە سەر قوتابخانەیەك. چەكدارانی تاڵیبان لەناو قوتابخانەكەدا پۆل بە پۆل گەڕان بۆ كوشتنی منداڵان و مامۆستایانی ناو قوتابخانەكە. لە ئەنجامی ئەو هێرشەدا 132 منداڵی قوتابی و 9 مامۆستا كوژران. ئەم تاوانە لە هەمان ئەو فەزا ئەخلاقیەدا ئەنجامدرا كە تاڵیبانی ئەفغانستان لەدژی هاووڵاتیانی مەدەنی دەیكات و كۆمەڵكوژیەكانی داعش و چەندین هێرشی خۆكوژیی دیكەی گرووپە جیهادییەكانی تێدا ئەنجام دەدرێت. هەمان ئەو فەزا ئەخلاقیەی گرووپە نائیسلامیەكانیش تاوانی تێدا دەكەن وەك هێرشی هیندۆسەكان بۆ سەر مزگەوتەكانی موسڵمانان لە هیندستان و كۆمەڵكوژیەكانی پێشووی مەسیحییەكانی بۆرما بەناوی ئاینەوە. ئەو تاوانانەی بەناوی ئاینەوە دەكرێن پرسیارێك دەهێننە كایەوە: كێ پێویستی بە زانینی یاساو رێسا ئاینیەكانە بۆ جیاكردنەوەی چاكە لە خراپە؟ بە بۆچوونی من تەنها ئەو كەسانەی (سۆسیۆپاسن) واتە ئەوانەی لە ڕووی عەقڵیەوە تەواو نین. قاموسی مەریەم وێبستەر پێناسەی (سۆسیۆپاس) بەو كەسانە دەكات كە هەڵسوكەوتەكانیان توندوتیژ و مەترسیدارە بۆ سەر خەڵكانی دیكە و هەست بەتاوان ناكەن لە ئەنجامی كارە دڕندانەكانیان.
بەتایبەت لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست، خەڵك هەست دەكەن ئەو كەسانەی بێ باوەڕن رێڕەو و یاسای ژیانیان نییە بەهۆی نەبوونی ئاینەوە، وەك ئەوەی كەسێك دەبێت ترسی لە خواو یاساكانی هەبێت بۆ راستكردنەوەی ئەخلاق و هەڵسوكەوتی. بەشێوەیەكی باو خەڵك هەست دەكەن ئەو كەسانەی باوەڕیان بە خوا نییە هیچ بەهاو ئەخلاقێكیان نییە، ئەمە جگە لەوەی هەست دەكەن پەیڕەوانی ئاینەكانی دیكە لانیكەم ئەوانەیان هەوڵی چاكەكردن دەدەن، هێشتا كەموكورتییان هەیە لەبەرئەوەی پشت بە رێسای ئاینیی هەڵە دەبەستن.
بەڵام خەڵكانی ئاینی، نابێت تەنها وابەستە بن بە هەڵسوكەوتی باش و باسكردنی بەها. هەموو مانای ئەمە ئەوەیە كە كەسێك بە باشی پەیڕەوی یاساو رێسا ئاینییەكان دەكات. بەهەمان شێوە خەڵكانی باش زۆر بە ئاسانی كاری هەڵە دەناسنەوە. ئەم خەڵكانە تاوان و خراپە دەناسنەوە كاتێك دەیبینن. خۆیان بەدوور دەگرن لە ئازاردانی خەڵكی نەك لەبەرئەوەی لە سزای خوا دەترسن یان ئایەتەكانی قورئان و ئینجیل رێگری ئەوەیان لێدەكات، بەڵكو تەنها بەهایەكی گشتییان هەیە. ئەو كەسانەی ئاینین روودەكەنە یاسا ئاینییەكانیان بۆ رێنوێنی و هەڵسوكەوتەكانی ژیانیان، هەروەها ئەوانەی باوەڕیان بە ئاین نییە رەنگە باوەڕیان بە یاسایەكی سروشتی هەبێت لە پەیڕەوكردنی بەها و رەوشتی ژیانیان. خەڵكانێكی دیكە هەن زۆر رۆناچنە بابەتەكەوە، بەشێوەیەكی سروشتی دەزانن چاكە و خراپە لە دڵیاندا هەیە.
بەڵام سۆسیۆپاسەكان پێویستە بەپێی یاساو رێسا ئاینییەكان سنووریان بۆ دابنرێت. تەنانەت لەم حاڵەتەشدا، هێشتا زۆر بە توانان لە تەفسیركردنی شتەكان بەپێی بەرژەوەندیی خۆیان. ئایا ئاینەكەت رێگریت لێدەكات لە بە ئەنقەست كوشتنی خەڵكانی بێتاوان؟ ئەوە بۆ ئەوان گرنگ نییە! دەتوانن پێناسەی ئەو خەڵكانە بە نامەدەنی یان شەهید بۆ مەبەستێك بكەن! ئایا كۆیلەت دەوێ؟ ئیبراهیم و پێغەمبەرانیش هەیانبووە!
بەڵام، ئەو زانا ئاینیانەی بەهای ئەخلاقییان هەیە دەتوانن لەنێو تێكستە ئاینیەكانیان مانایەكی قووڵتر بدۆزنەوە لە میهرەبانی و قبوڵكردنی بیروڕای جیاواز. ئەو تێكستانە وەلا دەنێن كە رێگە بە ئەنجامدانی كاری خراپ دەدات بە تەفسیركردنیان بەشێوەیەكی گشتی. سۆسیۆپاسەكان بەدوای پیتی یاساكاندا دەگەڕێن. هەوڵی زۆر دەدەن لە فێركردنی ئەو كەسانەی بەهایەكی باشیان هەیە بۆ قبوڵكردنی كارە خراپەكانیان. رەنگە پرۆسەكە هاوتا بێت بەوەی چۆن ئەو كەسانەی مەشقی سەربازیی توند و قورسیان پێدەكرێت وایان لێدەكرێت هەستە سروشتییەكەیان لە دوودڵی لە كوشتنی بەرامبەرەكەیان وەلابنێن.
یەكێك لە نموونە باشەكان بڵاوكردنەوەی ئەو پامفلێتەی گرووپی داعشە لە چواردەی ئەم مانگە لەژێر ناوی "پرسیار و وەڵام لەسەر گیراوان و عەبدەكان".
هەرچەندە دۆكیومێنتەكە زۆر دوور ودرێژە، بەڵام دوو لە پرسیار و وەڵامەكان شایەنی تێڕوانین:
پرسیاری سێیەم: ئایا دروستە ژنانی بێ باوەڕ وەك جاریە ببردرێن؟ هەموو زاناكان كۆكن لەسەر ئەوەی كە دروستە ژنانی بێ باوەڕ لە ئاینەكانی جولەكەو مەسیحی و ئەوانەی شەریك بۆ خوا قەرار دەدەن وەك دەسكەوت ببردرێن. بەڵام زانایان كۆك نین لەسەر بردنی ئەو ژنانە كە لە ئاین لایانداوە. زۆرینەی بۆچوونەكان لەسەر رێگریكردنە لە بە جاریەكردنی ئەو ژنانە، بەڵام هەندێكیان كۆكن لەسەر بردنی ئەو ژنانە. بۆیە ئێمە بۆچوونی دووەم قبوڵ دەكەین.
پرسیاری 13: ئایا كاری سێكسی لەگەڵ كچێكی كۆیلە دروستە كە هێشتا باڵغ نەبووبێت؟ بەڵێ دروستە بەمەرجێك ئەو كچە بۆ كاری سێكسی بگونجێ، بەڵام ئەگەر بۆ كاری سێكسی شیاو نەبوو، هێشتا دەتوانی لەزەتی لێوەربگری بەبێ سێكسكردن.
ئەم كەسانە ئاینی بن یان نا، هەموو مرۆڤێكی ئاسایی دەزانێ كە دەستدرێژی و كاری سێكسی لەگەڵ منداڵ كارێكی نەشیاو و هەڵەیە. یان بیانوو هێنانەوە بۆ ئەو كارانە پێویستی بە هەوڵ و فێركردنێكی زۆر هەیە تا قەناعەتیان پێبكرێت.
26/12/2014
