فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2024-11-15-02-43-47 ڕابردوو بەردەوام گرووپگەلێک هەبوون لە کوردستان کە بەشێوەیەک لە شێوەکان پەیڕەویان لە خەباتی چەکداریی کردووە وەک ڕێبازێک بۆ گەیشتن بە مافەکانی کوردستانییان. بەڵام هەر...
2024-11-15-02-37-43ناودەبرێت، بۆ کوردەکانیش هێشتا بابەتێکە کە جێی گومان و پرسیارە؟، بەوپێیەی هەموان سیناریۆکانی پرۆسەی ئاشتی و چارەسەریان لەساڵی ٢٠١٢ بۆ ٢٠١٥ لەپێش چاوە، کەچۆن ئەو...
2024-11-15-02-31-50ئەشكەوتەكەیان ئاگر دەدا و كوردەكان دەبونە قەرەبروت. - توركەكان لە ئەستنبوڵ، لەگەڵ تاكسیە كوردەكان سوار نەدەبون، دەیانوت گڵاونسەردەمی تازەش، ئاردۆگان وتی:من ئەو كوردەم خۆشدەوێت كە لە...
2024-10-30-17-57-54شەفەق....تد) کە جوان بیر دەکەنەوە و لەگەڵ برایەتی گەلانن. دەوڵەت باخچەلی کە ئەو قسەیە دەکات لە بیری چووە کە ئەو سەرۆکی پارتێکی نەژادپەرستە، ساڵانی شەستەکان کاتێک...
2024-10-30-15-49-01محمد الماغوط دەنوسێت: من الغباء أن أدافع عن وطن لا أملك فيه بيتاً. گەمژەییە بەرگریی لە نیشتمانێک بکەم کە ماڵێکم نیە تیایدا. نەبونی چەمکی دەوڵەت لە...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

ئاکۆ محەممەدako mohamad123 

جێی خۆشحاڵییە كە پەیوەندییە رانەگەیێندراوەكانی نێوان باشوور و رۆژئاوای كوردستان ، بەتایبەتی لەڕووی ئابوورییەوە زۆر خۆشترن لەوەی بە ئاشكرا دەبینرێن لەنێوان ئەو دوو پارچەیەی كوردستاندا. ئەوە بۆ هەموو ئەوانەی بە گرنگییەوە لە دروستكردن و بەهێزكردنی پەیوەندییە سیاسی و ئابوورییەكانی نێوان پارچەكانی كوردستان دەڕوانن ، جێی خۆشحاڵییەكی زۆرە.
پێكەوە بەستنی پارچەكانی كوردستان رەنگدانەوەی پۆزەتیڤی دەبێت

پێكەوە بەستنی پارچەكانی كوردستان ، لەڕووی پەیوەندییە ئابوورییەكانەوە رەنگدانەوەی زۆر گرنگ و پۆزەتیڤی دەبێت ، بۆ نەهێشتن یان كەمكردنەوەی ناكۆكییە حیزبییەكان.  ئێستا بەكردەوە نەخشەكانی سایكس –بیكۆ، لە سووریا و عێراقدا شكاون. عێراق و سووریا بەسەر سێ ناوچەی (كوردی ، سوننە و شیعە-عەلەوی لەسووریا-) دابەش و پارچەبوونە . ئەو پارچەبوونە ، بەڕادەیەكە، ئەمڕۆ ئەو ناكۆكی و خوێنەی لەنێوان ناوچە سوننی و شیعییەكاندا هەیە ، زۆر زیاترە لەو ناكۆكی و خوێنەی لەنێوان كوردستان و ناوچە عەرەبنشینەكانی سووریا و عێراقدا هەیە .

بۆ كوردستانیش ئەو دابەشبوونە رێك مانای جۆرێك لە یەكگرتنەوەی لەنێوان دووبەشی كوردستاندا هێناوەتە كایەوە . ئەو عەشیرەت و بنەماڵە پەرتبووانەی لەنێوان باشوور – رۆژئاوا ، باكوور-رۆژئاوادا هەن ، تەنیا نیشانەی بە ئاسانی یەكگرتنەوەی پارچەكانی كوردستان نیشاندەدەن . جگە لەوەی كە لە باكووری كوردستان ، لە زۆربەی شارەكاندا ، جۆرێك لە دەسەڵاتی گەلێریی كوردی هەیە ، بەڵام لە باشوور بە تەواوی و لە رۆژئاوای كوردستانیش دەسەڵاتدارییەكی كوردی لەسەركارە ، كە ئەوە یەكبوونی نێوان باشوور و رۆژئاوای كوردستان زۆر لە راستی نزیككردووەتەوە، چونكە زۆربەی شرۆڤەكارانی ناوخۆ و بیانی لەو بڕوایەدان عێراق و سووریا ناتوانن جارێكی دیكە ببنەوە خاوەنی سیستەم و پێكهاتەی ناوەندیی پێشوویان ، لە خراپترین ئەگەریشدا (بەنیسبەت كوردەوە) ، ناتوانن لە فیدرالی كەمتر بەڕێوەببرێن . بۆیەش درێژەكێشانی ئەو سەربەخۆییە دیفاكتۆیەی باشوور و رۆژئاوای كوردستان ، ئەگەر لە ئاكامدا بە دەوڵەتبوونیش كۆتایی نەیێت ، ئەوا هیچ نەبێ چەند ساڵێكی دیكە دەكێشێت .

عێراق و سووریا ناتوانن جارێكی دیكە ببنەوە خاوەنی پێكهاتەی ناوەندیی پێشوویان

لە سووریا سوپایەكی سووری بەپێكهاتە و بەكردەوە عەلەوی لە بەرامبەر سوننەدا شەڕ دەكات ، لە عێراقیش سوپایەكی شیعە تێیدا باڵادەست هەیە ، لە پاڵ ئەویشدا نموونەی ئێران ، لە عێراقدا لە جێبەجێكردندایە ، بە دروستكردنی میلیشیای شیعی (حەشدی شەعبی) ، كە رێك لەسەر مۆدێلی بەسیجی ئێرانی دروستدەكرێت . ئەو تۆختربوونەی جیاوازییەكان ، بەهیچ شێوەیەك رێگەی دروستبوونەوەی دەوڵەتی عێراقی هاوشێوەی سەتەی پێشوو نادات .

رووخاندنی ئیمپراتۆریەتی عوسمانی بە نەخشەی رۆژئاوایی و بەدەستی عەرەب و گەلانی موسڵمانی ناوچەكە ، زیاتر لە ئەنجامی دۆزینەوەی نەوت و رێگەكانی گواستنەوەی نەوت بوو بۆ وڵاتانی رۆژئاوایی ، كوردستانیش بووە قوربانیی ئەو نەخشەیە . ئێستا كە سنوورەكانی سایكس – بیكۆ لە هەڵوەشانەوەیەكی سرووشتیدان ، بەهۆی نەگونجانیان لەگەڵ پێكهاتەی گەلان و وڵاتانی ناوچەكە ، كوردستان دەتوانێ ، لە دابینكردنی وزە و رێگەی گواستنەوەی وزەدا ، سەرچاوەو وڵاتێكی زۆر گرنگ بێت بۆ ئەوروپای رۆژئاوا . بەتایبەتی كە ئەو یەدەگە نەوتی و غازییەی لە كوردستاندا دۆزراوەتەوە ، نەخشەی وزەی لە جیهاندا گۆڕیوە . 66 سەنت گرانبوونی نرخی یەك بەرمیل نەوت لە بازاڕەكانی جیهاندا ، لە ئەنجامی تەقینەوەكەی هەولێر، ئەو راستییەی زۆر بەڕوونی نیشاندا .

لەو پێوەندییەشدا ، رۆژئاواو باشووری كوردستان دەتوانن لە زۆر رووەوە، تەواوكەری یەكتربن. باشووری كوردستان ، هەرێمێكی قبوڵكراوە لەسەر ئاستی جیهاندا ، دوای شەڕی داعشیش ، لەلایەن جیهانەوە زۆر باشتر تەماشا دەكرێت . هەروەها پەیوەندییە دیپلۆماسی و سیاسییەكانیشی لە ئەنجامی پەیوەندییە ئابوورییەكانیدا ، لە گەورەبوونێكی زۆر و بەردەوامدان.

ئێستا سنوورەكانی سایكس – بیكۆ لە هەڵوەشانەوەیەكی سرووشتیدان

رۆژئاوای كوردستان ، وەك هەرێمێكی نەناسراو و ستاتۆیەكی نادیار لەسەر ئاستی سیاسیدا ، پێویستی بەهەموو ئەو پەیوەندییانەی باشووری كوردستانە، بۆئەوەی بتوانێ مامەڵە لەگەڵ جیهاندا بكات ، هەروەها بۆ ئەوەی بەرهەمەكانی خۆی ، لە پێش هەمووشیانەوە نەوت ، لە تاڵانفرۆشیی رزگاربكات ، كە ئێستا ناچارە بیكات . پەیوەندی نێوان ئەو دوو پارچەیەی كوردستان ، تەواوكارییەكی سیاسی و ئابووریی لەنێوان ئەو دوو بەشەی كوردستاندا دروستدەكات.

بەهۆی یەك وڵاتی و یەك نەتەوەبوونەوە، لە ئەنجامی دروستبوونی ئەو پەیوەندییە ئابووری و سیاسیانەدا ، بەكردەوە یەكبوونی نێوان ئەو دوو پارچەیەی كوردستان دروستدەبێت ، ئەگەر بە روانگەیەكی فراوان لە بایەخی پەیوەندی نێوان دوو پارچەی كوردستان بڕوانرێت ، بەوشێوەیە سەرزەمینێكی گەورەتری كوردستان بە بەرچاوی جیهانەوە دروستدەبێت كە لەپەیوەندی نێوان دوو پارچەدا ، كورد خۆی دەتوانێ بەخۆشی و بەرژەوەندی خۆی ، ئەو سەرزەمینە كوردستانییەی فراوان بكات . بۆ ناوچەكەش سەرەتای گۆڕانێكی ریشەیی دەبێت لە سنوورە سیاسییەكاندا ، كە بە بەرژەوەندی دابینكردنێكی ئاسانتری وزە بۆ جیهان تەواو دەبێت .

2/12/2014

 

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان