فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2024-11-15-02-43-47 ڕابردوو بەردەوام گرووپگەلێک هەبوون لە کوردستان کە بەشێوەیەک لە شێوەکان پەیڕەویان لە خەباتی چەکداریی کردووە وەک ڕێبازێک بۆ گەیشتن بە مافەکانی کوردستانییان. بەڵام هەر...
2024-11-15-02-37-43ناودەبرێت، بۆ کوردەکانیش هێشتا بابەتێکە کە جێی گومان و پرسیارە؟، بەوپێیەی هەموان سیناریۆکانی پرۆسەی ئاشتی و چارەسەریان لەساڵی ٢٠١٢ بۆ ٢٠١٥ لەپێش چاوە، کەچۆن ئەو...
2024-11-15-02-31-50ئەشكەوتەكەیان ئاگر دەدا و كوردەكان دەبونە قەرەبروت. - توركەكان لە ئەستنبوڵ، لەگەڵ تاكسیە كوردەكان سوار نەدەبون، دەیانوت گڵاونسەردەمی تازەش، ئاردۆگان وتی:من ئەو كوردەم خۆشدەوێت كە لە...
2024-10-30-17-57-54شەفەق....تد) کە جوان بیر دەکەنەوە و لەگەڵ برایەتی گەلانن. دەوڵەت باخچەلی کە ئەو قسەیە دەکات لە بیری چووە کە ئەو سەرۆکی پارتێکی نەژادپەرستە، ساڵانی شەستەکان کاتێک...
2024-10-30-15-49-01محمد الماغوط دەنوسێت: من الغباء أن أدافع عن وطن لا أملك فيه بيتاً. گەمژەییە بەرگریی لە نیشتمانێک بکەم کە ماڵێکم نیە تیایدا. نەبونی چەمکی دەوڵەت لە...

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

kongrai goran

 

نەوشیروان مستەفا، رێکخەری گشتی بزوتنەوەی گۆڕان رایگەیاند: پەیکەرەی گۆڕان پەیکەرەیەکی وەستاوی مەرکەزی نیە، بەڵکو پەیکەرەیەکی بزۆک و زیندوە لە شێوەی درەختدا، درەختیک ئاو خۆراک لە خاکی کوردستانەوە وەردەگریت کە خاکەکەی هاوڵاتیان و دەنگدەرانە، هەناسەو تیشکیش لە پەیام و پرۆگرامە سیاسیەکەی وەردەگرێت لە نێوان دەنگدەر و پەیامدا وا تا لەنێوان خاک و تیشکدا، قەد و لق و درەختەکە پەیکەرەی ریکخستن پێکدەهێنن. سەبارەت بە یەکەم کۆنگرەی نیشتیمانی بزوتنەوەی گۆڕانیش وتی : کۆنگرە شوێنی دەستەگەری و پاکتاوکردنی حساباتی شەخسی و دەستە جەمعی نییە، وە شوینی چەسپاندنی هەرێمی رێکخراوەی نییە، بەڵکو شوێنی گفتوگۆی بابەتی و کارکردنە بە گیانی تیم لە پێناو دۆزینەوەی میکانیزمی گونجاو تر بۆ دەستاودەستکردنی نوێنەرایەتیکردن ئاڵوگۆڕی بەرپرسیارێتی لە ئۆرگانەکاندا بە چاودێری هاوڵاتیان و دەنگدەران.
سەبارەت بە ئامانجەکانی گۆڕانیش وتی : ئێمە لەسەر ئاستی سیاسی وەک ئامانجیکی نیشتمانی باڵا خەبات بۆ ئازادی کوردستان دەکەین تائاستی سەربەخۆی نیشتمانی.
ئەو وتانەی نەوشیروان مستەفا لە یەکەم کۆنگرەی نیشتیمانی بزوتنەوەی گۆڕاندا بو کە ئەمڕۆ لە هۆڵی سەعد عەبدوڵا لە شاری هەولێر بە ئامادەبونی (1100) ئەندام بەڕێوەچو.

دەقی وتاری نەوشیروان مستەفا لە کۆنگرەی نیشتیمانی بزوتنەوەی گۆڕان

ئامادەبوانی بەڕێز، ئەندامانی بەڕێزی یەکەمین کۆنگرەی نیشتیمانی بزوتنەوەی گۆڕان، بە ناوی خۆم بە نوێنەرایەتی بزوتنەوەی گۆڕان سڵاوی گەرم ئاراستەی یەک بەیەکتان دەکەم و بە خێرهاتنتان دەکەم بۆ یەکەم کۆنگرەی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان، مایەی شانازی و خۆشحاڵیە بۆ ئێمە و بۆ سەرجەم هەڵسوراوان کە ئەمڕۆ پێکەوە لە هەولێری پایتەختی هەریمی کوردستاندا کۆبوینەتەوە بە ئامانجی گرێدانی یەکەمین کۆنگرەی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان.

هاورێیانی بەڕێز تا (5) ساڵ بەر لە ئێستا پرۆسەی گۆڕانکاری لە سیاسەت و کاری رێکخراوەی دا لە عەقڵیەت و لە نەخشەی سیاسی هەرێمی کوردستاندا تەنها ئومێدی دڵسۆزانە و خواستێکی پەتی هاوڵاتیانی هەرێمی کوردستان بو، ئەو خواستە هەندێکجار وەک هەوڵی چاکسازی هەندێک جار وەک هەوڵی شەخسی یان دەستە جەمعی سنوردار هەندێک جار وەک هەوڵی چاکسازی لە ناو قەوارەی پارتە سیاسیەکاندا هەندێکجار لەسەر لاپەڕەی رۆژنامە و بڵاوکراوەکاندا گوزارشتی لێدەکرا، بەڵام گۆڕان وەک ئامانجێکی سیاسی رۆشن وەک هێزێک کە لە توانایدا بێت نەخشەی سیاسی بگۆڕێت، وەک وزەیەکی جەماوەری لە پێناودادی کۆمەڵایەتی و باشترکردنی ژیانی هاوڵاتیان و خەبات دژی پاوانی سیاسی تەنها ئەو کاتە لە دایک بو، کە هەمو هەوڵ و کۆشش و خواست و ئومێدەکان لە تەکبیرێکی نیشتمانی بەرفراواندا وزەیان یەکخست و بەچەند قۆناغێک گۆڕانیان لە خواست و ئومێدەوە گۆڕی بۆ ئیرادەیەکی بەرجەستە بۆ هێزێکی مێژویی لەسەر زەمینی ئەرزی واقع.

قۆناغی یەکەم، قۆناغی هۆشیارکردنەوەی میدیای و جوڵەی سیاسی سنوردار بو، کادیر و ریفۆرمە سیاسیەکان، رۆژنامەنوسان، گەنجان خێرخوازان و گەنجان میدیاکاران بە گشتی و میدیاکارانی کۆمپانییای وشە بە تایبەتی.
چالاکانی کۆمەڵگەی شارستانی و دڵسۆزان و خەمخۆرانی نەتەوەکەمان بە گشتی، چ ئەوانەی لە ناوخۆی هەرێم بون و چ ئەوانەی رەوەندی هەندەران بون، رۆڵێکی گرنگ و بەرچاویان گێڕا لە خەمڵاندنی ئەو قۆناغە بەراییەدا.
لێرەوە بە نوێنەرایەتی بزوتنەوەی گۆڕان سوپاسگوزاری یەک بەیەکیانین چ ئەوانەی راستەوخۆ لەگەڵمان بون ئەوانەشی کە ناڕاستەوخۆ پشتیوان و هاوکارمان بون، ئەوانەی کە تائێستاش بەردەوامن لە پرۆژەکەدا و ئەوانەی لە شوێن و جێگەی ترەوە درێژە بە پرۆسەی گۆڕین و رۆشنکردنەوەی راستیەکان دەدەن.

قۆناغی دوەم، قۆناغی خۆ رێکخستن بو لە چوارچێوەی قەوارەیەکی سیاسیدا، ئەو قۆناغە سەرەتای ساڵی (2009) دەستیپێکرد لە بەهاری ئەو ساڵەدا گۆڕان وەک لیستێکی فەرمی بۆ هەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان خۆی راگەیاند، لەهاوینی هەمان ساڵدا هەڵمەتێکی بەرفراوانیی بۆ بەدەستهێنانی متمانەی هاوڵاتیان دەستپێکرد، پاشان وەک قەوارەیەکی سیاسی بۆ هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق خۆی بە دەنگدەران ناساند، بەشداریەکی گرنگی لە هەڵبژاردنەکانی ئازاری ساڵی (2010)ی عێراقدا دا کرد، سەرئەنجام لیستی گۆڕان وەک دوەم گەورە فراکسیۆنی پەرلەمانی کوردستان (25) کورسی بەدەستهێنا و بوە گەورەترین هێزی ئۆپۆزسیۆن لەسەر ئاستی هەرێمی کوردستان.

لە هەڵبژاردنەکانی عێراقیشدا گۆڕان وەک دوەم هێزی گەورەی هەرێم دەرکەوتەوە و (8) کورسی لە ئەنجومەنی نوێنەراندا بەدەستهێناو بوە پێنجەمین فراکسیۆنی پەرلەمانی عێراق.
لە کاتی هەڵبژاردنەکانی (2009) و (2010)دا، گۆڕان خاوەنی هەیکەلێکی رێکخستنی دیاری کراو نەبو، سەدان کادر و هەڵسوڕاوی سیاسی خۆنەویست لە پاڵ سەدان میدیاکار و چالاکی شارستانی، دەیان هەزار هاوڵاتی بە شێوەیەکی خۆ بەخشانە هاتنە پاڵ هەڵمەتەکان و بەشداریەکی فراوانیان لە سەرکەوتنی گۆڕاندا کرد لە پای پشتیوانی کردنی گۆڕان، هەزاران هاوڵاتی کوردستان بە شێوازی جۆراوجۆر روبەڕوی سزای سیاسی و تەنگپێهەڵچنین بون، بەڵام ئەوان دلێرانە بەردەوام بون،گوڕی زیاتریاندا بە گۆڕان و سورتربون لە ئازادیەکانی خۆیان و ماف و ئازادیەکانی خەڵکی کوردستان تا دواهەمین هەڵبژاردنی ئەیلولی رابردو، کە گۆڕان سەرکەوتنێکی نوێی لە پاش سەرکەوتنەکانی تری کە (24) کورسی پەرلەمانی کوردستانی بەدەستهێنا، وەک دوەم هێزی کوردستان و یەکەم هێز لەسەر ئاستی پارێزگای سلێمانی بە تەواوی خۆی چەسپاند، هەمان خۆنەویستی و ئازایی و شارستانی بۆ پشتیوانی گۆڕان درێژەی هەبو، لە پاڵ هەڵسوڕاوە جێگیرەکانمان کە بەگیانی یەک تیم کاریان دەکرد، سەدان هەڵسوڕاوی گەڕۆک و خۆبەخش ئازایانە بە گیانێکی شارستانیانە پشتیوانی بزوتنەوەی گۆڕان بون، لێرەوە جێی خۆیەتی سوپاسی یەک بەیەکی ئەو برا و خوشک و هەڵسوڕاو و کادر و هاوڕێ و کەسوکارە خۆشەویستانە بکەم کە لە دروستکردن و چەسپاندنی بزوتنەوەی گۆڕاندا بەشداربون، بە چالاکی سەر جادە، بە چالاکی میدیای، بە چالاکی کۆمەڵایەتی، نوسین و چالاکی تیۆری، کۆمەک و پشتیوانی دارایی، وە هەمو جۆرە چالاکی و کۆمەکەکانی تر کە هەندێک لەو هەڵسوڕاو و چالاکانە لێرە ئامادەن، وە زۆربەشیان لە دەرەوەی ئەم هۆڵەن، لێرەوە بەناوی ئێوەشەوە سوپاس و پێزانینی خۆمانیان بۆ دوپات دەکەمەوە.

ئامادەبوانی بەڕێز هاوڕێیانی خۆشەویست قۆناغی وەچەرخانی گۆڕان لە قەوارەیەکی سیاسی و لیستیکی هەڵبژاردنەوە بۆ هێزێکی سیاسی خاوەن پەیکەرەی ریکخستن لە مانگی ئایاری ساڵی (2010)وە دەستیپێکرد و لە کۆتای ئەو مانگەدا گۆڕان وەک رێکخراوێکی سیاسی خۆی بەشێوەیەکی فەرمی راگەیاند، پاش پرس و راگۆرینەوە لەگەڵ دۆستان و کۆکردنەوەی چەندین پرۆژە و بۆچونی جیاواز و وەرگرتنی پێشنیار و سود وەرگرتنی ئەزمونی چەند پارتێکی سیاسی لە وڵاتە پێشکەوتوەکان و جیهاندا، گەیشتینە ئەو بڕوایەی کە شیاوترین پەیکەر بۆ رێکخستنەوەی گۆڕان، وەک هێزێک کە بە پلەی یەکەم کە شەرعیەتی یەکەمی لە دەنگدەرانی کوردستانەوە وەرگرتوە، بریتییە لە پەیکەرەیەکی رایەڵی شەبەکی نەک هەرەمی واتا لە ریزەکانی خوارەوە هەڵکشێ بۆ سەرەوە، بەپێچەوانەی پەیکەرەی هەرەمی مەرکەزی و حیزبە نەریتییەکانەوە، ئەوانەی لەژێر کاریگەری حیزبی نەریتیتی دیموکراتیدا بە دەربڕینێکی تر پەیکەرەی گۆڕان پەیکەرەیەکی وەستاوی مەرکەزی نیە، بەڵکو پەیکەرەیەکی بزۆک و زیندوە لە شێوەی درەختدا، درەختیک ئاو خۆراک لە خاکی کوردستانەوە وەردەگریت کە خاکەکەی هاوڵاتیان و دەنگدەرانە، هەناسەو تیشکیش لە پەیام و پرۆگرامە سیاسیەکەی وەردەگرێت لە نێوان دەنگدەر و پەیامدا وا تا لەنێوان خاک و تیشکدا، قەد و لق و درەختەکە پەیکەرەی ریکخستن پێکدەهێنن، لێرەوە پێویستە پەیکەرەی گۆڕان خۆراک لە دەنگدەرانەوە وەربگرێت کە بەپێی یاسای هەڵبژاردن دابەش بون بەسەر وێستگە و بنکە و بازنەکاندا، بە مەبەستی هەڵبژاردن و دامەزراندنی ئەنجومەنی قەزاکان لە پاڵ ئەنجومەنی هەندەراندا بەشێوەیەکی دەوری.

ئەنجومەنەکانیش لەسەر بنەمای هەمان شەرعیەت، شەرعیەت دەبەخشنە قەدی پەیکەرەکە، کە بریتیە لە جڤاتی نیشتمانی، جڤاتی نیشتمانیش لەپاڵ شەرعیەتی ئەنجومەنەکاندا شەرعیەت لەپەیام و بەرنامەی سیاسی گۆڕان وەردەگرێت.
ژورەکان و جڤاتی گشتی چڵ و لق و پۆپەکانی پێکدەهێنن وەک نێوەندی سیاسی پسپۆڕی پەیوەندی نێوانیان بزوتنەوەی گۆڕان و پەیام و بەرنامەکانی دەپارێزێت.

لەبەر رۆشنای ئەم فەلسەفە سیاسیەدا دەنگدەران گرنگترین یەکەن لە بازنە بچوکەکانەوە کە شەرعییەت دەبەخشنە رەگەکان کە پەیکەرەی رێکخراوەی سیاسی کە ئەویش ئامرازی رایەڵەی بەردەوامە لەنێوان هاوڵاتیان و دەسەڵاتی دەوڵەتدا، واتە هاوڵاتیان وەک سەرچاوەی شەرعیەت تەنها شەرعیەت نادەنە دەسەڵاتەکانی یاسادانان و راپەڕاندن و دادوەری، بەڵکو شەرعیەتیش دەبەخشنە پارتە سیاسیەکانی کە بەشێوەیەکی دەوری نوێنەرایەتیان دەکات، لێرەوە هۆکار و موبەریری بون و مانەوەی هەر رێکخراویکی سیاسی، بەندە بە نزیکایەتی ئەو رێکخراوەوە لە هاوڵاتیانەوە، هەرکاتیش ئەو پەیوەندیە لاواز بو یان بڕا، ئەوکات مانەوە و بونی پارت و رێکخراوەکەش نامێنێ لە کاتێکی وادا، شەرعیەتی شۆڕشگێڕی مێژوی خەبات و ئامڕازەکانی بەخشینەوەی ترس و پارە گەمەکانی فریودان و دەستەگەری پاوانکردنی سیاسی شەفاعەت بۆ مانەوەی هیچ گروپ و رێکخراوێک ناکات.

هاوڕێیان، کۆنگرەسازانی یەکەمین بزوتنەوەی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان، لەبەر رۆشنایی ئەم فەلسەفە سیاسییە، ئەرکی سەرەکی کۆنگرەی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان بریتییە لە چەسپاندنی درەختی کاری رێکخراوەی چاککردن و بژارکردنی ئەو خاکەی لەسەری دامەزراوە، پاککردنەوەی ئەو ژینگەیەیەی کە وزە و هەناسەی پێدەدات واتە بەپێچەوانەی کۆنگرەی پارت و ریکخراوە نەریتەوانیەکان، کۆنگرە شوێنی دەستەگەری و پاکتاوکردنی حساباتی شەخسی وە دەستە جەمعی نییە، وە شوینی چەسپاندنی هەرێمی رێکخراوەی نییە، بەڵکو شوێنی گفتوگۆی بابەتی و کارکردنە بە گیانی تیم لە پێناو دۆزینەوەی میکانیزمی گونجاو تر بۆ دەستاودەستکردنی نوێنەرایەتیکردن ئاڵوگۆڕی بەرپرسیارێتی لە ئۆرگانەکاندا بە چاودێری هاوڵاتیان و دەنگدەران، لە سەر ئاستی بنکەو وێستگەو بازگەکان ئەم شێوازی خۆڕێکخستنە خزمەت بە زیندویی پرۆسەی سیاسی دەکات، رێگری دەکات لە پاوانکاری و رێگری دەکات لە ژمارەی ئەندامان و ئۆرگاکانی حیزبدا لە بری حیزبی ئەندام وحیزبی دەنگدەر دروست دەبێت، ئەو جیاکارییەش نامێنێت کە لە نێوان حیزب و هاوڵاتیدا دروستبوە، لە دیدی ئێمەدا هەروەک چۆن دەسەڵاتەکانی دەوڵەت لە ژێر دەسەڵاتەکانی یەکتر و هاوڵاتیاندا بن بۆ رێگرتن لە پاوانکردن و داگیرکردنی دەسەڵات، بە هەمان شێوە پێویستە کاری رێکخراوە سیاسیەکانیش لە ژێر چاودێری دەنگدەراندا بن، کە متمانەیان پێبەخشیون و میکانیزمی گونجاویش بۆ ئەو مەبەستە بدۆزرێتەوە، لەم پێناوەدا ئەرکی سەرەکی کۆنگرەسازانی بزوتنەوەی گۆڕان بریتی دەبێت لە دۆزینەوەی میکانیزمی گونجاو بە ئامانجی نزیک کەوتنی بزوتنەوەی گۆڕان لە هاوڵاتیان و دەنگدەران بەشێوەیەک ئەو میکانیزمە لە رێنماییە سەرەکیەکاندا رەنگ بداتەوە کە دەکاتە دەستوری ناوخۆی بزوتنەوەی گۆڕان، ئاشناکردنی زیاتری هاوڵاتیان بە هێڵە سەرەکیەکانی بزوتنەوەی گۆڕان، کە پێویستە لە کارنامەی لیستەکانی هەڵبژاردندا بۆ هەڵبژاردنەکانی کوردستان و عێراق و پارێزگاکان رەنگبداتەوە، بەو پێیەی ئەو سێکارنامەیە پێکەوە پرۆگرامی بزوتنەوەی گۆڕان پێک دەهێنین.

هەڵسەنگاندنی چالاکییەکان و کاری فراکسیۆنی بزوتنەوەی گۆڕان و ئەنجومەنی نوێنەرانی گۆڕان و پارێزگاکانی گۆڕان و پێشنیارکردنی میکانیزمی گونجاوتر، بۆ چالاککردنی ئەرکەکانیان و پابەندبون بە سیاسەتەکانی بزوتنەوەی گۆڕانەوە، هەڵسەنگاندنی کارەکانی جڤاتی نیشتمانی و ئەنجومەنەکانی ترو پێکهاتەکانی تری لە پاڵ میکانیزم و بیرۆکەی گونجاو تر بۆ پێشخستنی کارو ئەرکەکانیان هەڵسەنگاندنی گوتاری سیاسی و میدیای و کاری راگەیاندنی بزوتنەوەی گۆڕان و بە ئاراستەی کردنەوەی بەڕوی کەرتەکانی تری گۆڕاندا، وە وەرگرتنی سکاڵا و رەخنەی ئامادەبوانی کۆنگرە سەبارەت بە پابەندبونی کۆنگرە سازان بە رێنمایی و سیاسەتەکانی بزوتنەوەی گۆڕانەوە، وە وەڵامی گونجاو و چارەسەر کردنی هۆکاری رەخنەو سکاڵاکان بە گوێرەی رێنماییەکان و نەریتە دیموکراتە کار پێکراوەکان بە مەبەستی ئەنجامدانی ئەو ئەرکانە، لیژنەی ئامادەکراوی کۆنگرە چەند لیژنەیەکی تایبەتی پێکهێناوە و داواکارم هاوکاریان بن و بەشداریکەر بن لە دەوڵەمەندکردنی کارەکانیاندا، لە ئێستاشەوە هیوای سەرکەوتن بۆ هەموتان دەخوازم.

ئامادەبوانی بەرێز خوشکان برایان رێگەم بدەن لەم دەرفەتەدا بە چەند وشەیەک گوزارشت لەدید و تێروانینی بزوتنەوەی گۆڕان بکەم سەبارەت بە دۆخی سیاسی کوردستان کە لە ئەنجامی کەڵەکە بونی قەیرانەکان و ژانی گرفتەکانیان لە چەند ساڵی رابردودا بزوتنەوەی گۆڕان لە دایک بو لە ئاسۆی ئومێدەوە لە ئایندەشدا بە هەمان نەفەس درێژە بە خەباتی سیاسی دەدات.

کوردستانی ئیمە نیشتمانێکی داگیرکراو و بەشبەشکراوە، قەدەرمان بوە دراوسێی نەتەوەکانی دەوروبەر بین کە نەتەوەیەکی سەر دەست بون و وە هەمیشە پەیوەندیەکی ناهاوسەنگ لە نێوان ئێمەو ئەواندا هەبوە، بزوتنەوەی گۆڕان لە کوردستانی باشور نوینەرایەتی کەرتێکی گەورەی گەلی کوردستان دەکات کە بە گوێرەی یاسای نێودەوڵەتی دەکەوینە سنوری عێراقەوە، ئێمە لەسەر ئاستی سیاسی وەک ئامانجیکی نیشتمانی باڵا خەبات بۆ ئازادی کوردستان دەکەین تائاستی سەربەخۆی نیشتمانی.


سەبارەت بە پەیوەندیمان لەگەڵ هاونەتەوەکانمان لە پارچەکانی تری کوردستان، بڕوامان وایە هاوکاری کردنیان واجبێکی نیشتمانی و ئاینی و ئینسانییە، بەڵام ئەو مافە بەرەوا بە خۆمان بە رەوا نابینینین کە نوێنەرایەتی گەلی کورد لە پارچەکانی تری کوردستان لە بەرژەوەندی خۆمان پاوان بکەین وە دەست لە کاروبارەکانیان وەربدەین، بڕوامان وایە لە پاڵ هاوکاری سیاسی و دارایی و کەلتوری پێویست شیاوترین رێگا بۆ پشتیوانی کوردەکانی پارچەکانی تر بریتیە لە بنیادنانی هەرێمێکی بەهێزو گەشەکرد و لە کوردستانی باشور کە پەیوەندیەکی هاوسەنگ لەگەڵ دەوڵەت نەتەوەکانی و ناوچەکان دابمەزرێنێت، لە هەمان کاتدا ئیلهام بەخشی ئازادی رزگاری نیشتمانی بێت بۆ ناوچەکانی تری کوردستان لەسەر ئاستی ناوخۆی هەرێمی کوردستان، سەرباری ئەو پەرەسەندنە ئابوریەی کە لەچەند بوارێکدا هاتوەتە پێش، سەرباری گەشەکردنی رێژەی لە بواری ژێرخانی بەرزبونەوەی دەرامەتی هاوڵاتیان کە مایەی دەستخۆشی و گەشبینیە و ئێمەیە کاربەدەستان فەرمانبەران و هاوڵاتیانی هەرێم، بەڵام هەرێمەکەمان لە ماوەی رابردودا روبەڕوی چەندین گرفت و کەند و کۆسپ بوەتەوە لە بابەتی بێدادی لەدابەشکردنی پارە و پۆست و خزمەتگوزاریدا، گەندەڵی و خراپ بەکارهێنانی دەسەڵاتەکان و پاوانکردنی ئابوری وڵات و کەرتی تایبەت، جیاکاری لە نێوان هاوڵاتیان لەسەر بنەمای سیاسی و پێگەی ئابوری و کۆمەڵایەتی و قەیرانی خزمەتگوزاریەکان بە گشتی و قەیرانی دامەزراندنی هاوڵاتیان و بە گەڕ خستنیان لە شوێنی شیاوی خۆیاندا.

سەبارەت بە پەیوەندی نێوان هاوڵاتی و دەسەڵات لەساڵانی رابردودا، هاوشانی خەباتی سیاسی بزوتنەوەی گۆڕان و ئۆپۆزسیۆن بە گشتی، کۆمەڵگەی شارستانی کوردستانیش رۆڵێکی گرنگی لە پێناو ماف و ئازادییە شارستانەکانی هاوڵاتیانی کوردستاندا گێڕاوە، لەئاکامی خەباتی شارستانی هاوڵاتیاندا زنجیرەیەک خۆپیشاندان و پەرەسەندنی نەخوازراو رویاندا، کە هەندێکیان تا ئێستا درێژەیان هەیە، وەک سەرکوتکردنی هاوڵاتی ناڕازی تیرۆری نەخشە بۆ دارێژراو لە ناوچەکانی کوردستاندا، تیرۆرکردنی رۆژنامەنوس و خاوەن بیروڕای جیاواز، پەرچە کرداری هاوڵاتیان لە ئاست دامەزراوە فەرمیەکاندا لە پاڵ چەندین روداوی نەخوازراوی دیکەدا، کە هەڕەشە لە ئاسایشی هاوڵاتیان دەکەن و متمانەیان بەرامبەر دامەزراوەکانی دەوڵەت لەق دەکەن.


لە دیدی ئێمەدا شاڕێگەی چارەسەری قەیرانەکان، بنیادنانی هەرێمیکە، ئازادیە سیاسی و ئینسانیەکان پێکەوە گرێ بدات، بریتییە لە سەقامگیرکردنی دەزگا نیشتمانیەکانی هەرێم بە نیشتمانی کردنی دامو دەزگاکان و پاککردنەوەیان لەوەلائی شەخسی و حیزبی جیاکردنەوەی دەسەڵاتەکان و پاراستنی سەربەخۆی دادگاکان، جێگیرکردنی لامەرکەزیەتی کارگێری و بوژاندنەوەی دەسەڵاتی ئەنجومەی پارێزگاکان، رێگرتن لە دەسەڵاتی پاوانکردنی دەسەڵات لە ئاستی پارێزگار و شارەوانیەکان، بە نیشتمانیکردنی هێزی پێشمەرگە پۆلیس و ئاسایش و هەواڵگری، بنیادنانی ژێرخانی ئابوریەکی بەهێز کە بەرگەی گەمارۆی ئابوری هەرەشەی دەرەکی بگریت، جێبەجێکردنی پلانی نیشتیمانی ئابوری بۆ وەرچەرخانی کوردستان لە هەرێمێکی بەرخۆرەوە بۆ هەرێمیکی بەرهەمهێن، بە نیشتمانیکردنی پەیوەندی نێوان هەرێم و بەغدا لە پێناو زەمانەتکردنی بەرکەوت و بەشداریکردنی گەلی کوردستان لە دامەزراوەکانی حکومەتی فیدراڵدا لەپێناو گەڕانەوەی کەرکوک و ناوچە دابڕێنراوەکانی تر بۆ سەر خاکی هەرێمی کوردستان.

پێناسەکردنی هاوڵاتیبون و کوردستانی بون بە شێوەیەکی یاسایی و دیموکراتی و شارستانی، دور تەنگ بینی لە دەمارگیری کە جێگەی هەمو پێکهاتەکانی تری کوردستانی تێدا ببێتەوە.
زەمانەتکردنی دەساو دەستکردنی دەسەڵات و بەرپرسیارێتی، رێگرتن لەهەر پاوانکردنێکی سیاسی و ئابوری لە هەرێمی کوردستاندا، سودمەند بون لە سامانی سروشتی و هاندانی سەرمایەگوزاری کۆمپانیا جیهانیەکان لە بواری نەوت و وزە و گاز و بازرگانی بانکدا، بەرەچاوکردنی مافی نەوەکانی داهاتو لە سامانی سروشتی و خاک و ئاوی کوردستاندا رێزگرتن لە مافەکانی مرۆڤ و ئازادیەکان و دەنگ و ویژدانیەکان، وە داننان بە پێگەی ئافرەتان و گەنجان و نەوەی نوێ، بەتایبەت بواری خوێندن و پێگەیاندنیاندا لەڕوی جەستەی و زەهنیەوە، بە گەڕخستنیان لە دامەزراوەکانی دەوڵەتدا، ئامادەکردنیانی خاوەن ئەرک و ماف دور لە جیاکاری و توندوتیژی.
بەڕێزان بزوتنەوەی گۆڕان ئامانجە نیشتمانیەکان لە ئامانجە دیموکراتیەکان جیاناکاتەوە، خەبات لە پێناو سەلماندنی عەدالەتی دۆزی گەلی کوردستان دانابڕێت لە پێناو سەلماندنی عەدالەتی کۆمەڵایەتی لە ناوخۆی هەرێمی کوردستان، لە دیدی بزوتنەوەی گۆڕاندا بنیادناوەی کەسایەتی بەهێز بۆ هاوڵاتیانی هەرێمی کوردستان شاڕێگەی بنیادنان و قەوارەی نیشتیمانی نەتەوەی بەهێزە، بەرژەوەندی نەتەوەی گشتی لە دیدی بزوتنەوەی گۆڕاندا ئەو سەقفەیە کە بەرژەوەندی هەمو گروپ و تاک و پیکهاتەکانی بە یاسا تێیدا جێگە دەبێتەوە.

لەم پێناوەدا بزوتنەوەی گۆڕان دەستی هاوکاری و دۆستایەتی خەباتی هاوبەش بۆ سەرجەم هێزە سیاسیەکان درێژ دەکات، بە تایبەتی ئەو هێزانەی کە نوینەرایەتیان لە پەرلەمانی کوردستاندا هەیە، لە پیناو هەڵدانەوەی لاپەڕەیەکی نوێ، لە پیناو دامەزراندنەوەی دەسەڵاتەکان بەشێوەیەکی دادپەروەری و دامەزراندنی حکومەتێک کە حکومەتی هاوڵاتی بێت، نەک حکومەتی دەسەڵاتدار، دەسەڵاتداریش هاوڵاتیەکی رێزگیراو بێت لە پاڵ سەرجەم هاوڵاتیانی تردا.
لە کۆتایدا جارێکی تر بەخێر هاتنی ئامادەبوانی ئەندامانی یەکەم کۆنگرەی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان دەکەم سوپاستان دەکەم و هەر بژین بە خۆشی و ئازادی.

سبەی


27/12/2013

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان