عەبدولڕەحمان سدیق

^{سروودی نیشتمانی پارچە مۆسیقایەكی نیشتمانیی دانپێدانراوە كە بە وشەكانی خەباتی گەل و كەلتووری كۆمەڵگەو مێژووی وڵاتێك بەرز رادەگرێت و حەماسەت بەگیانی نیشتمانپەروەری و خۆشویستنی نیشتمان دەدات. سروودی نیشتمانی یان لە بڕگەیەكی دەستووری وڵاتدا یان بە یاسایەكی تایبەت لەلایەن پەرلەمانەوە، یان لەڕێگەی عورف و نەریتی كۆمەڵگەوە پەسەند دەكرێت. سروودی نیشتمانی یان بەزمانی فەرمیی وڵات دەبێت، وەك زۆربەی وڵاتان. یان بەزمانێكی دیكە دەبێت وەك سروودی نیشتمانیی هیندستان (جانا گانا مانا) كە بەزمانی سەنسكریتی بەنگالییە. یان بەگشت زمانەكانی وڵاتەكە دەبێت وەك سروودی نیشتمانیی سویسرا. یاخود وەك سروودی نیشتمانیی كەنەدا دەبێت كە وشەكانی بە زمانە فەرمییەكانی (ئینگلیزی) و (فەرەنسی)یە. جیاوازیی نێوان سروودی نیشتمانی و گۆرانیی نیشتمانی: یەكەم: لەڕووی (كات)ەوە سروودی نیشتمانیی هەر وڵات و هەرێمێك، هاوكاتە لەگەڵ رووداوێكی سەرەكیی گرنگدا وەك راگەیاندنی سەربەخۆیی وڵات و گوزارشت لەو سەردەمە دەكات، بەڵام گۆرانی نیشتمانی زادەی رووداوە لاوەكییەكانە و هی سەردەمەكانی دوای ئەو رووداوە سەرەكیەیە و دواتر دێتە ئاراوە.}

^{دووەم: لەڕووی (گوتن)ەوە، سروودی نیشتمانی هەمیشە بەكۆراڵ دەگوترێتەوە، بەڵام گۆرانیی نیشتمانی دەكرێت بەتەنیا كەسێك یان بەكەسێك و كۆرس یان بە كۆراڵ بگوترێ.}

^{سێیەم: لەڕووی (ناوەڕۆك)ەوە، سروودی نیشتمانی پڕ لەشكۆ و حەماسەت و هاندان و زیادەڕەوییە لە خۆشەویستی بۆ نەتەوەو نیشتمان، بەڵام گۆرانیی نیشتمانی باس لە جوانی و بەهاو لایەنە ناسكەكانی نیشتمان دەكات.}

^{چوارەم: لەڕووی (ئاواز)ەوە، سروودی نیشتمانی ریتمێكی سەربازیانەی هەیە، بەڵام گۆرانیی نیشتمانی} ئاوازێكی میلۆدیی هەیە.

پێنجەم: لەڕووی بەراوردكردنەوە، هەموو سروودێكی نیشتمانی گۆرانییەكی نیشتمانییە، بەڵام هیچ گۆرانییەكی نیشتمانی نابێتە سروودی نیشتمانی.

سروودی ئەی رەقیب:

یەكەم: ئەی رەقیب واتە ئەی ناحەز ئەی ركابەر، نەك رەقیب بەمانای ناوی (الرقیب)ی پیرۆزی خودا!! بۆیە بەردەوام لەئەدەبیاتی كوردیدا شاعیرانی كوردی موسڵمان كە زۆربەیان شێخ و مەلا و حاجی بوون وشەی رەقیبیان بەو مانایە بەكارهێناوە، ئەوەتا (ئەحمەد موختار بەگی جاف) دەڵێت: رەقیبی سەگ هەتا چاوم كەلا كرد منی دووچاری سەد دەرد و بەڵا كرد (نالی) دەڵێت : رەقیب و موددەعیی فیتنە و عیلاجی چاوی جادووتن لەگۆشی گۆشەوارەت نائیبی هارووت و مارووتن

یەكەم: دەستەواژەی دانەری تۆپی زەمان مەبەست لێی تۆپی ئەو سەردەمە بووە كە دژی كورد بۆ كوردقڕان بەكاردەهێنرا، بۆیە نابێت مەبەستی شاعیر لەدانەری تۆپی زەمان خودا بێت!!

دووەم: دەستەواژەی (دینمانە ئاینمانە هەر نیشتمان) گوزارشتە لە(گشت)ێك بە(بەش)ێك لێی، وەك دەستەواژەی (الحج عرفە)، دیارە كە (عەرەفە) بەشێكە لەحەج نەك هەموو حەج عەرەفە بێت، بەڵام لەبەر گرنگیی (عەرەفە) هەموو حەجی پێ پێناسە دەكرێت. هەروەها وەك (الدین النصیحە) یان (الدین المعاملە)، بۆیە شاعیر دەیەوێت بڵێت نیشتمان و خۆشەویستیی نیشتمان بەشێكی گرنگ و سەرەكییە لەدین و ئاین، نەك نیشتمان بەتەنیا یەكسان بێت بە دین و ئاین!! چی بكەین بۆ ئەوەی سروودی ئەی رەقیب  تەبا بێت لەگەڵ نەگۆڕەكانی ئایندا؟

یەكەم: لەدێڕی (دینمانە ئاینمانە هەر نیشتمان) دەتوانین پێشگری (لە) بخەینە پێش وشەی (دینمانە) و، پیتی (و)یش بخەینە پاشی و بڵێین (لەدینمان و ئاینمانە هەر نیشتمان)، بەمەش ماناكەی راست دەبێتەوە.

دووەم: بۆ زیاتر دڵنیابوونی ئەوانەی پێویستیان بەدڵنیاییە، بڕواننە سروودی نیشتمانیی كۆماری ئیسلامیی ئێران كە دەڵێت: (سر زد از افق، مهر خاورانفروغ دیدەی حق باورانبهمن فر ایمان ماست) واتە : (بەهمەن هێمای ئیمانی ئێمەیە).

شۆڕشی ئیسلامیی ئێران لە 22ی مانگی (بەهمەن)ی ساڵی 1357ی ئێرانیدا سەركەوت. لەبەر ئەمەیە ناوی (بەهمەن)یان خستە نێو سروودی نیشتمانیی ئێرانەوە و لەسروودەكەدا هاتووە كە: (بهمن فر ایمانی ماست) واتە: بەهمەن هێمای ئیمانی ئێمەیە. كەچی هەموو موسڵمانانی ئێران و جیهانیش لەبەردەم ئەم سروودەدا هەڵدەستنەوە و كەسیش ناڵێت (بهمن فر ایمانی ماست) كوفرە، چونكە دەزانن ئەمە شیعرەو بەمانای ئەوە دێت كە سەركەوتن لەم مانگەدا ئیمانی بۆ گێڕاینەوە، نەك بەمانای ئەوە بێت كە بەهمەن ئیمانی ئێمەیە.

^8/12/2013