سازدانی چاوپێكەوتن: رێكەوت ئیسماعیل ئیبراهیم
بارودۆخی سیاسی و سەربازی ئێستای پەكەكە چۆن هەڵدەسەنگێنن، هەروەها بەرخودانی جڤاكی لە باكور لە چ ئاستێكدا دەبینن؟ سەرەتا بەخێرهاتنی گۆڤاری كەوانە دەكەم ، هەروەكو دەزانن هەتا ساڵی ١٩٩٣، شەڕی چەكداری رۆڵێكی گرنگی بینیوە، لانی كەم كوردی لەو رەوشەی كە تێیدا دەژیا دەرهێناو خستیە نێو رەوشێكی تازەوە، بەر لە دروستبوونی پەكەكە كورد خۆی ون كردبوو، لەخۆی دووركەوتبووە، گەشتتبووە ئاستی مردن، پەكەكە بەشەڕی چەكداری گەلی كوردی زیندوو كردەوە، كردیە خاوەن هێز و خاوەن ئیرادە و بەخۆیدا هاتەوە،ئیتر بوو بەخاوەنی بزوتنەوەیەكی تەڤگەری ئازادی خۆی... لە ساڵی ١٩٩٣ بەدواوە ئێمە لێكۆڵینەوەمان كرد، گەیشتینە ئەو بڕوایەی كە دەبێت چارەسەرێك بۆ كێشەی كورد بە رێگایەكی دیكە بەدوور لە شەڕ، بەڕیبازی سیاسی و دیموكراسی و دیالۆگ چارەسەر بكرێت.. هەروەكوو دەزانن لە ساڵی ١٩٩٣ بە میانگیری بەڕێز مام جەلال لە سەردەمی توركۆت ئۆزالدا، یەكەمین هەڤدیتن و دیالۆگ هاتە گۆڕێ، لەو كاتەوە ئێمە سوربووین لەسەر ئەوەی كە چارەسەری كێشەی كورد بە رێبازی سیاسی و دیموكراسی دەبێت.
جێگەی سەرنجە كە هەندێك كەس ئێمە وەك تەرەفی شەڕ دەناسن و رێگای چارەسەر نیشانی ئێمە دەدەن، راستی ئەمە بەو جۆرە نیە، ئێمە لە ساڵی ١٩٩٣ بەدوواوە، لە هەوڵێكی بەردەوامداین بۆ ئەوەی كێشەی خۆمان بە رێگایەكی ئاشتیانە چارەسەر بكەین، لەو پێناوەدا چیمان نەكرد؟ هەشت جاران یەك لایەنە ئاگربەستمان راگەیاندووە، دووجاریش ئاگربەستمان بۆ ماوەیەكی درێژ راگەیاندەوە،ئەمە هەمووی لە پێناوی ئەوەدا بوو كە زەمینەی ئاشتی بێتە ئاراوە، زەمینەی دیالۆگ دروست ببێت، ئێمە بانگەوازمان بە دەوڵەتی تورك دا و گوتمان ئێمە ئامادەین بۆ دیالۆگ و ئامادەین ئەو كێشەیە بە دیالۆگ چارەسەر بكەین، ئەوانیش دەزانن كە ناتوانن بە شەڕ كورد لەناو بەرن و ناتوانن تەڤگەری ئازادی كورد لەناو بەرن، لە ئێستادا كێشەی كورد گەشتۆتە حاڵەتیك كە ئیتر چارەسەری پێویستە، لەو چوارچێوەیەدا هەروەكو باسمكرد ئێمە هەشت جاران ئاگربەستمان راگەیاندووە. لەم دواییەشدا دەوڵەتی تورك داخوازی كرد، هەندێك رێكخراوی نێونەتەوەیی لە نێوماندا بوو، بە چاودێری ئەوان پێڤاژویەكی نوێ دەستیپێكرد، ئەم پێڤاژووە هەندێك خاڵی خۆی تێدا بوو، لەوانەش ئەوەبوو كە سەرەتا لەگەڵ سەرۆك ئاپۆ دانیشتن لە ئیمراڵی، هەمان ئەو هەیئەتەی لەگەڵ ئێمە دانیشتن، پێشتر لەگەڵ سەرۆك ئاپۆ دانیشتن، ئەم لێژنەیە كاتێك هاتن گوتیان ئێمە بەناوی حكومەتەوە هاتوین، چەندین لایەنی حكومی لەم هەیئەتەدا بوون وێرای چەندین رێكخراو، ئەوە بوو لە ئۆسلۆ لەگەڵ پەكەكە دانیشتنیان ئەنجامدا، ئەم دانیشتنانەگەیشتنەئاستێك، بۆ نمونە سەرۆكایەتی ئێمە نەخشە رێگای ئاشكرا كرد، هەندێك پرۆتۆكۆل ئامادەكرا، ئەو پرۆتۆكۆڵانە لەسەر بناغەی ئەوەبوون كە ئێمە دەتوانین چی بكەین، ئەوان دەتوانن چی بكەن، ئێمە چۆن بتوانین كۆمەڵگەی خۆمان ئامادە بكەین، لە چ قۆناغێكدا چ هەنگاوێك هەڵبگرین، ئەوان دەبێت چ هەنگاوێك هەڵبگرن، لە سەر ئەمانە پێكهاتنیش دروست بوو، بەڵام لە كۆتایدا هەڵسەنگاندنی خۆیان لە خاڵێكدا ئاشكرا بوو كە ئەویش ئەوە بوو دەوڵەتی تورك مافی كورد وەك مافێكی نەتەوەیی نابینێت بەڵكو وەك كێشەیەكی دیموكراسی تەماشای دەكەن بەوەی كە هەندێك هەنگاوی وەك كردنەوەی كەناڵی تەرەتە٦ هەڵبگرن ئیتر كێشەكە چارەسەر دەبێت، واتە كاتێك سەرۆكایەتی ئێمە پرۆتوكۆل و نەخشە رێگای دیاری كرد ئەوان لەو باوەڕەدا بوون كە دەتوانن لەسەر ئەو پرۆتۆكۆڵە قسە بكەن و رێك بكەون، بۆیە پاش دانیشتنەكان گوتیان ئێمە لەگەڵ سەرۆك وەزیران قسە دەكەین بزانین ئەو چی دەڵێت، بەڵام لە پاشاندا دەركەوت وەڵامی سەرۆك وەزیر وەك ئەوەی هەیئەتەكە گوتی ئەوە نەبوو، سەرۆك وەزیر دەركەوت و قسەی لەو بارەوە كردو بڕیاری شەڕی دا، پاش ئەوەش هەڵسەنگاندنی حكومەت تەواو نەبوو، بۆ نمونە كە هەڵبژاردن هاتە بەردەم ( بەدەپە) ئەنجامێكی گرنگی بەدەستخست، كەچی ئەوان لە هەمان ئەو كاتەدا دەستیان بە ئۆپراسیۆنی سیاسی كرد، ئەمە وەڵامی ئەوان بوو، ئەمە گەمەكانی دەوڵەت بوو. دەوڵەت هەموو شتەكانی لە كەناڵی تەرەتە٦ دا كورت كردبۆوە، بۆ ئەوەی لەم رێگایەوە بتوانێت سۆزی هەندێك كورد بەدەست بێنێت.. دوای ئەوەی ( بەدەپە) لە هەڵبژاردنەكاندا سەركەوتنێكی بەرچاوی هێنا و توانی ٣٦ كورسی بەدەست بێنێت، ئێمە بە هیوای ئەوە بووین (ئاكەپە)ئەو ئەنجامە باش هەڵسەنگێنێت و ئەو ئیرادەیە بەدی بكات، چونكە بەو دەرئەنجامە ئاشكرا بوو كە گەلی كورد داخوازیەكانی خۆی نیشان دەدات، داوای ناساندنی زمانی خۆی دەكات، داوای ناسنامەی خۆی دەكات، دەنگی بە پارتی خۆی داوە، كەچی بەرامبەر بەمە ئاكەپە هەنگاوی نادروستی هەڵگرت، چەند ئەندام پەرلەمانێكی بەدەپەی زیندانی كرد،ئۆپراسیۆنی سیاسی برەو پێدا، لە ئێستا ئێمە دەبینین ئۆپراسیۆنی لەشكری زیاتر كردووە، هێرشی هەوایی زیاتر كردووە، نزیكەی حەوت هەزار كەسی دەستگیركردووە كە لەناویاندا سەرۆك شارەوانی هەیە،نوسەر هەیە، رۆژنامەوان هەیە، پارێزەر هەیە، ئەوانە كەسانێك كە رۆژیك لە رۆژان چەكیان بەدەستەوە نەگرتووە، تەنانەت یەك چەقۆش لە دەستیاندا نەبووە، هەموو ئەوانە بە تاوانی ئەندامێتیی كەجەكە دەستگیر كراون و هەتا ئێستاش لێكۆلینەوە لەگەڵ كەسیاندا نەكراوە، لە لایەكی دیكەشەوە بە ئاشكرا دەڵێن ئێمە شەڕ دەكەین، لەم دواییانەدا لە رێگای دوو رۆژنامەوانی نزیك خۆیانەوە پرۆژەیەكی ستراتیژییان بۆ رای گشتی ئاشكرا كرد، ئەم ستراتیژەش زۆر گرنگ و جێگای رامانە، ئەوان یاداشتێكیان داوە بە بەدەپە و دەڵێن ئێمە ئامادەین لەگەڵ بەدەپە گفتوگۆ بكەین بەڵام بەو مەرجەی بەدەپە لەگەڵ تیرۆر خۆی جودا بكاتەوەو نەفرەت لە تیرۆر بكات، واتە بە قسەی ئەوان بەدەپە لە دژی پەكەكە هەڵویست وەربگرێت، ئەگەر بەدەپە ئەمە بكات ئەوا ئێمە قبوڵی دەكەین.. بەمەش ئەوان دەیانەوێت یەكەم: شەڕی سایكۆلۆژی لەگەڵ كوردا بكەن بێگومان لە رێگای راگەیاندنەوە، دووەم بە ئۆپراسیۆنی سەربازی پشتی گەریلا بشكێنێت و بە تەكنەلۆژیای مۆدێرن و بە ئیستخبارات بتوانن زەفەر بە سەركردایەتی پەكەكە بەرن، لەملاشەوە بە ئۆپراسیۆنی سیاسی هەموو میلەتی ئێمە بخزێننە زیندانەوە.
بەرامبەر بەمە ئێمە چی دەكەین كە ئەمە كرۆكی پرسیارەكەی تۆشە، تەماشا كە، بڕیاری شەڕ بڕیاری ئێمە نیە، ستراتیژی ئێمە لە ١٩٩٣ ەوە گۆڕاوە، ئێمە شەڕ وەك ئامانج سەیر ناكەین، ئێمە شەڕ لە پێناوی شەڕدا ناكەین، لەو باوەڕەشدا نین كە ئێمە تەنها بەشەڕ ئەنجام بەدەست دەخەین، ئێمە چەك بۆ پاراستنی رەوا بەكاردێنین، واتە ئەگەر هێرشی فیزیكی لەسەر ئێمە بوو، لەسەر نرخی نەتەوەیی ئێمە بوو، لەسەر گەلی ئێمە بوو، ئێمە مەجبور دەبین خۆمان بپارێزین و بەرگری لەخۆمان بكەین، كەواتە ئێمە لەبەرامبەر هێرشدا بۆ پاراستنی رەوای خۆمان ئەم چەكەمان بە دەستەوەیە، بۆ شتێكی تر هەڵمان نەگرتووە، لەم چوارچێوەیەدا بەرامبەر بەم هێرشانە، لە هەر لایەنێكی جەنگەوە سیاسی، ئابوری، سایكۆلۆژی،كۆمەڵایەتی، فەرهەنگی، لە هەر لایەنێكەوە بێت ئێمە مافی پاراستنی رەوامان هەیە و لە هەموو كاتێك زیاتر ئێستا خۆمان بەهێز تر دەزانین...
باشە كەواتە من ئێستا وا تێدەگەم كە ئەگەر پەكەكە بخوازێت بەشەڕ كێشەكە یەكلا بكاتەوەو بڕیاری شەڕی سەرتاسەری بدات دەتوانێت زەبری كوشندە لە دەوڵەت بدات؟
نا ، دەزانی چۆن دەبێت شتێك هەیە ئێمە ئاشكرای بكەین، هەندێك لایەن پەكەكە وەك پارتێك یاخود بزوتنەوەیەكی شەڕ دەناسێت، ئەمەش هۆكاری ئەوەیە كە ئەو لایەنە پەكەكە ناناسێت، زانیاری شێواویان هەیە لەسەر پەكەكە، چونكە لە راستیدا پەكەكە ٩٥٪ بزوتنەوەیەكی سیاسیە، ٩٥٪ هێزی خۆی لە سیاسەتدا بەكار دەهێنێت، پەكەكە بزوتنەوەیەكی سیاسی و كۆمەڵایەتی و فەرهەنگیە، شۆڕش دروست دەكات، كاتێك پەكەكە دروست بوو، گۆڕانكاریەكی زۆر مەزن لە ئاستی كۆمەڵایەتی و زهنی و ویژدانی و ئەخلاقیدا هاتنە گۆڕێ لەم بوارانەدا پەكەكە شۆڕشێكی ئاوا كرد، ئەم شۆڕشە بەشەڕ دروست نەبووە، ئەم گۆڕانكاریانە بە چەك دروست نەبوون، بەڵكو بە خەباتی دەرەوەی شەڕكردن دروست بوو، پەكەكە بوو توانی كۆت وبەندی سەر كورد بشكێنێت،بیركردنەوەی بگۆڕێت، چونكە كورد رۆژانێك بوو خۆی ئینكاری لە وجودی خۆی دەكرد، شەرمی لە كورد بوونی خۆی دەكرد، باوەڕی بەخۆی نەبوو، باوەڕی بە كوردایەتی نەبوو،سیاسەتی ئەسمیلاسیۆن(توانەوە) لەسەری پەیڕەو دەكرا، واتە لە بارودۆخێكدا بوو كە كوردایەتی نەبێت هەموو شتێكی لا پەسەند بوو، ئەمە لە حاڵەتێكدا كە دەوڵەت هەموو رێگایەكی لە كورد گرتبوو، پەكەكە ناچار بوو بۆ شكاندنی ئەو تەوقە شەڕ هەڵگیرسێنێت، بەڵام خەباتی ئێمە هەمووی سیاسیە، ئێمە هەرگیز نەمانگوتووە تەنها بەشەڕ ئامانج بەدەست دەخەین، شەڕ تەنها شێوازێكە،شێوازێكی بنەڕەتیش نیە، تاكتیكە نەك ستراتیژ، من دیسانەوە دەڵێمە ئێمە دوژمنمان زۆرە چەك بۆ پاراستنی خۆمان بەكار دەهێنین، دوژمنی ئێمە شەڕێكی بێ ئەخلاقانە لە هەمبەری كوردا دەكات، بێ ویژدانە بەرامبەرمان بۆیە ئێمە ناچارین بەرگری لەخۆمان بكەین،
بەڵام ئێمە خەباتی سیاسی، خەباتی كۆمەڵایەتی و فەرهەنگی زۆر گرنگ دەزانین، لەو باوەڕەداین كە دەبێت خەبات لەو بوارانەشدا زۆر پێش بكەوێت، چونكە ئەگەر ئێمە لە مەیدانی خەباتی سیاسی و فەرهەنگی كۆمەڵایەتی پێشنەكەوین ئەوا لایەنەكانی دیكە لاواز دەبێت و شۆڕش سەرناكەوێت
بەڕێز بارزانی لەم سەردانەیدا بۆ توركیا رایگەیاند كە پەكەكە دەبێت چەك دابنێت و ناتوانێت هەتا سەر چەكدار بێت، ئەردۆگانیش دەڵێت ئێمە لەگەڵ تیرۆرستدا گفتۆگۆمان نیەو دەبێت بەبێ مەرج چەك فڕە بدەن، لەم بارەوە نەڕینی ئێوە چۆنە؟ ئایا چەك دانان لە ستراتیژی ئێوەدا هەیە لە ئێستادا؟
دەمەوێت بە درێژی وەڵامی ئەم پرسیارە بدەمەوە، پێش هەموو شتێك دەوڵەتی تورك لە ئێستادا بڕیاری شەڕی داوە، دەخوازێت بەو شەڕە ئیرادەی گەلی كورد تێكبشكێنێت، گەلی كورد لاواز بكات، دەخوازێت گەل دووكەرت بكات و لایەك بكات بەگژ لایەكی دیكەدا، دەوڵەت ستراتیژی خۆی ئاشكرا كردووە، كە ئەویش ستراتیژی تەسفیەكردن و شەڕە، لەم بوارەدا هەندێك بەرنامەی خۆیان هەیە، بۆ نمونە دەخوازن بەڕێز كاك مەسعود سەرۆكی هەرێمی كوردستان رۆڵێكی گرنگی هەبێت لە كۆنگرەی نەتەوەیدا فشار بخاتە سەر پەكەكەو ناچاری بكەن بڕیاری چەك دانان بدات، واتە پیلانێك بگێڕێت، لە لایەكی دیكەوە داوا لە بەدەپە دەكەن كە دژی پەكەكە هەنگاو بنێت و بە وتەی خۆیان تیرۆر شەرمەزار بكات، مرۆڤ لێرەدا دەپرسێت ئەم ستراتیژەی دەوڵەتی تورك بەرامبەر بە پەكەكە كە نوێنەرایەتی ملیۆنەها مرۆڤ دەكات چۆن رێگا بە بەڕێز كاك مەسعود دەدات كە لە باروخێكی ئەوهادا لەبن ئەو مەرج و بارودۆخەدا هەڵوێست لە دژی پەكەكە وەربگرێت؟ ئایا لە رووی ئەخلاقیەوە دروستە كە بەرێز كاك مەسعود هەڵوێستی لەو جۆرە وەربگرێت؟ لە كاتێكدا دوژمن بەهەموو توانای خۆیەوە بزوتنەوەیەكی خاوەن تێكۆشان بە تیرۆر ناو دەبات و هەموو توانا تەكنەلۆژی و ئیستخباراتیەكانی خۆیان لەسەر گەل و سەركردایەتی ئێمە تاقی دەكەنەوە من دەپرسم چۆن دەبێت بەڕێز كاك مەسعود رۆل وەربگرێت؟ ئێمە لەو باوەڕەداین كە توركیا دەخوازێت لە باكوری كوردستان شۆڕش لەناو بەرێت، دەخوازێت حكومەتی هەرێمی كوردستان لاواز بكات، ئێستا لە خۆرهەڵاتی ناوین بویەری گرنگ هەنە، ئەوەی هەندێك كەس ناوی ناوە بەهاری عەرەبی، لەكن ئێمە بەهاری گەلانە، بەهاری گەلانی خۆرهەڵاتی ناوینە،بێگومان لەو ناوچەیەشدا كێشەی هەرە گەورە كێشەی كوردە، زۆر كەس لەو باوەڕەدایە بەهاری گەلان لە خۆرهەڵاتی ناوین بۆ كوردیش دەبێتە دەرفەتێكی مێژوویی، لێرەدا لە هەمبەر ئەم بویەرانە دەوڵەتی تورك دەخوازێت بەبەردێك چەند چۆلەكەیەك بكوژێت، ئەو دەخوازێت بزوتنەوەی باكور تەسفیە بكات، هەرێمی كوردستان لاواز بكات و كاریگەری لەسەرپاشەڕۆژی كورد لە پارچەكانی دیكەش بكات، بەم جۆرە لە هەوڵی ئەوەدایە كۆنترۆڵی تەواوی كوردستان بكات. توركیا سیاسەتێكی ئاوا چەپەڵ و گڵاو بەرامبەر بە كورد پیادە دەكات، بۆیە دەبێت كوردیش ئەمە ببینێت، لە رەوشێكی ئاوادا چۆن مرۆڤ دەبێت بكەوێتە ناو ئەو پرۆژەیە؟ ئێمە دڵنیاین كە دەوڵەتی تورك بە پرۆسەی سەربازی ئەو كارەی بۆ ناكرێت، ئەو هەوڵ دەدات كورد بەرامبەر بە یەكتر بداتەوە بەشەڕ،ئەمەی بۆ ناكرێت بەڵام دەبێت ئێمە هۆشداریمان هەبێت بەرامبەر بە هەنگاوە سیاسیەكان، چونكە هەموو گەلی كورد لەم هەنگاوەدا ئامانجە، هەرچوار پارچەی كوردستان ئامانجە، ئەگەر لەم هەلومەرجەدا كورد نەبێت بە شتێك ئەی باشە كەی دەبێت بە شت؟ ئەگەر ئێستا كورد نەبێت بەیەك و هاو هەڵوێست نەبێت، لەبەرامبەر پیلان و پرۆژەی دوژمن هۆشیار نەبێت و نەتوانێت رۆڵێكی بەرچاوی وازی بكات و نەتوانێت ببێتە خاوەنی ئیرادە ئەی كەی دەبێت؟ بۆیە دەبێت ئێمە هیوا نەدەینە دوژمن و جەسارەت نەدەینە دوژمن و خاوەنی ئیرادەی خۆمان بین و نەبینە بەشێك لە پرۆژەی دوژمن، لە ئێستادا شەڕی هەرە مەزن لە نێوان ئێمەو دەوڵەتی تورك شەڕی ئیرادەیە، ئەگەر ئەوان بتوانن ئیرادەی ئێمە بشكێنن ئەوە ئیتر بارودۆخەكە هەمووی لە قازانج و بەرژەوەندی ئەوان دەبێت بەڵام ئەگەر لەمەدا سەرنەكەون ئەوسا مەجبور دەبن، بە ناچاری ئیرادەی ئێمە قبوڵ دەكەن و داخوازی گەلی كورد پەسەند دەكەن.. لە بارودۆخێكی ئاوادا هیچ كەس مافی ئەوەی نیە باسی چەكدانانی پەكەكە بكات، ئێمە بەهەموو كەسێكمان گوتووە: ئێمە ئاشقی چەك نین، ئەو چەكە بۆ ئێمە ستراتیژ نیە، بەڵام بارودۆخی كوردستان، رەفتاری داگیركەران ئێمە ناچار دەكەن بەرگری لەخۆمان بكەین، بەڵام هەركاتێك ئەم مەسەلەیە هاتە چارەسەركردن و دەرگای دیالۆگ كرایەوە ئێمە ئامادەین گفتوگۆ لەسەر چەكدانان بكەین، پێویستە لەسەر سەركردایەتی كورد كاتێك دەچنە توركیا یان هەر وڵاتێكی دیكە لەوان بپرسن و بێژن باشە ئێوە ئامادەن كێشەی كورد چارەسەر بكەن؟ پرۆژەتان هەیە بۆ چارەسەری كێشەی كورد؟ ئایا تۆ كورد وەك نەتەوە قبوڵ دەكەیت یان نا؟ دەبێت ئێوە ئەو گرفتە چارەسەر بكەن، پەكەكە سەدهەزار جار گوتویەتی ئێمە چارەسەری دیموكراسی و دیالۆگمان قبوڵە بەڵام تۆ تا چەند ئامادەیت؟ دەبێت ئەم پرسیارانە بكرێت.. باشە تۆ دەڵیت كاتی چەك بەسەرچووە، ئێمەش دەڵێین وایە كاتی شەڕو چەك بەسەر چووە، بەڵام لەم رۆژانەدا ئەردۆگان دەڵێت دەبێت پەكەكە چەك دانێت ئەوجا ئێمە ئۆپەراسیۆنەكان رادەگرین، بەڵام نابێژێت مەسەلەی كورد چۆن چارەسەر دەكەن، ئاخەر كورد زمانی خۆی دەخوازێت، ناسنامەی خۆی دەخوازێت، دەیەوێت وەك نەتەوەی كورد سەیری بكرێت ئایا تۆ ئەمەت پەسەندە یان نا؟ زەوییەك كە كوردی تێدا نیشتەجێیە و هەزاران ساڵە ماڵی كوردە هی كوردە تۆ ئەمەت قبوڵە یان نا؟ ناسنامەی ئەو زمانی ئەو چاندی ئەو قبوڵ دەكەیت یان نا؟ پرۆژەی تۆ چیە؟ ئێمە وەكو پەكەكە لەو باوەڕەداین ئەگەر لەكاتی گفتوگۆكاندا یاخود لێدوانەكاندا، بەرلەوەی باسی ئەو گرفتانە بكرێت باسی مەسەلەی چەكدانانی پەكەكە بكرێت ئەوە هەڵوێستێكی نەتەوەیی نیە. سەرەتا دەبێت كێشەی كورد باس بكرێت، دڵنیا بین لەوەی گرەنتی هەیە، گرەنتیمان نەبێت لە دەستوردا، هەنگاوی جدی و راشكاوانە بەرەو چارەسەركردن هەڵنەگیرێت، سیاسەتی ئینكارو سڕینەوە لەسەر ئێمە هەڵنەگیرێت، هیچ كەس ناتوانێت باسی چەك بكات، گفتوگۆ لەسەر چەكدانان ناكەین، بەڵام ئەگەر ئەو هەنگاوانەی باسمكردن هەڵگیران و پێڤاژو بەرەو چارەسەركردن رۆشت ئێمە ئامادەین گفتوگۆ لەسەر هەموو شتێك بكەین..
ئێستا لە ناو توركیا یاخود لە ئەوروپا پەكەكە گفتوگۆی هەیە لەگەڵ توركیادا؟
نەخێر، لە ئێستادا هیچ پەیوەندیەك نیە، ئەوان ئاشكرایان كردووە كە ئیمراڵی و پەكەكە هەدەفی شەڕن و لە ناو پێڤاژودا جێگەیان نیە، كاتێك ئەمە رەفتاری توركیا بێت چ كوردێك دەتوانێت رۆڵی هەبێت؟ چۆن چۆنی رۆڵ بگێڕێت؟ ئەمە رۆڵێكی نا قانونی و نا ئەخلاقی دەبێت.. گفتوگۆكان ئێمە دامان نەخست ئەوان گفتوگۆیان داخست، چونكە وەكو سەرەتا گوتم ئەوان كێشەی كورد وەك كێشەی نەتەوە تەماشا ناكەن بەڵكو وەك گرفتێكی دیموكراسی تەماشای دەكەن واتە كورد بتوانێت لە ماڵی خۆیدا بە كوردی قسە بكات و تەلەفیزۆنی تەرەتە٦ ی هەبێت ئیتر تەواو، بەڵام مافی خوێندن نیە،مافی ناسنامە نیە، مافی خۆ بەڕێوەبردن نیە، وەك نەتەوە كورد قبوڵ ناكەن.. لایەنی شەڕخواز پەكەكە نیە، دەوڵەتی توركە، ئەوەی بڕیاری شەڕی داوە پەكەكە نیە دەوڵەتی توركە، پەكەكە بەرامبەر بەوە بەرگری لە گەلی خۆی دەكات، ئەوان چەكی قەدەغەكراو بەرامبەر بە ئێمە بەكار دەهێنن، ماوەیەك لەمەوبەر لە رۆبۆسكی ٣٦ كەسیان كوشت، رۆژانە خەڵكی كورد دەستگیر دەكرێن، ٧ هەزار هاوڵاتی كورد لەم ماوەیەدا دەستگیركراون، دایكێك تەمەنی ٨٦ ساڵە دەستگیر كراوە، هات بۆ سەردانی كوڕەكەی خۆی، شەش كاژێر لای كوڕەكەی خۆی مایەوە لەوێ شەش سال حوكمی زیندانی دراوە، ئەمە چ ویژدانێكە، بەرامبەر ئەم زوڵمە ئێمە بەرگری لە گەلی خۆمان دەكەین، ئێستاش لە هەر كاتێك زیاتر دووبارەی دەكەینەوە كێشەی كورد دەبێت بە رێبازی ئاشتی و دیموكراسی بێتە چارەسەر كردن، ئەگەر سەد ساڵی تریش تێپەڕێت دەوڵەتی تورك ناچار دەكەین بێتە سەر مێزی گفتوگۆ، بە هەوڵ و خەباتی ئێمەو هەموو كوردێك كۆنسێپتی شەڕی تورك سەرناكەوێت، كاتێك سەرنەكەوێت ناچار دەبێت حورمەتی ئیرادەی گەلی كورد بگرێت و مل بە داوا رەواكانی بدات، بەڵام دڵنیا بن ئەگەر ئەم پیلانە چەپەڵەی دەوڵەتی تورك سەربگرێت ئەوسا هیچ كەس ناتوانێت پێش بە دەوڵەتی تورك بگرێت، هیچ دەرفەتێكی ئازادی و بەدەستهێنانی مافی نەتەوەیی بۆ كورد نامێنێتەوە، بە پێچەوانەوە كۆنترۆڵی هەموو كورد دەكەوێتە دەستی ئاكەپەو دەوڵەتی تورك.
لە ئێستادا حزبەكانی دیكەی توركیا وەك جەهەپە و خودی كەمال كڵچدار ئۆغلۆ چارەسەری پرسی كورد بە گرنگ دەزانن، ئەمە وێرای ئەوەی كە میدیاكانی توركیا ئەم بابەتە زۆر بە جدی باس دەكەن، لە نێو كۆمەڵگای توركدا ئەم رەوشە باس دەكرێت ئێوە لەم بارەوە چ دەڵێن؟
هۆكارێكی سەرەكی كە ئەمڕۆ دەبینین ئاكەپە لەسەر حوكمە( جەهەپە)یە، ئۆپۆزیسیۆنی توركیایە، ئۆپۆزیسیۆنی توركیا بە تایبەت جەهەپە ئەمڕۆ لە واقعی ژیان و دنیادا زۆر دوور و دابڕاون،خۆی وەك چەپ دەبینێت، وەك سۆشیال دیموكرات،بەڵام لە پرۆژەو لە زهنیەتی سۆشیال دیموكراسیەوە دوورەوە، زۆر بەجێماوە، هەروەك ئاشكرایە جەهەپە حزبی ئەتاتوركە و حزبی ئینۆنۆیە، بەدرێژایی چەپ بوونی خۆیان هەمیشە لەگەل دەوڵەتدا بوون، ئەركیان پاراستنی دەوڵەتی تورك بووە نەك گەلی توركیا، هەمیشە گەلیان كردۆتە قوربانی دەوڵەت، دەوڵەتیان پاراستووە، واتە حزبێكی دەوڵەت پارێزە، لە واقعی ئەمڕۆوە زۆر دوورە، ئەو گۆڕانكاریەی كە پێویست بوو ئەو حزبە بیكات نەیكرد، هەر لەبەر ئەوە بوو كە جەهەپە ژێر كەوت و ئێستا ناتوانێت دەسەڵات بەدەستەوە بگرێت.. پاش ئەوەی بە جۆرێك لە جۆرەكان بە سكانداڵی سێكسی دەنیز بایكال لێخرا ، كەماڵ قڵچدار ئۆغلۆ هاتە پێشەوە، ئەم خۆی لە بنەڕەتا كوردە، كوردێكی عەلەویە، بەڵام لە نێو جەهەپەدا كۆنە، چاوەڕێ ئەوەی لێدەكرا كە ئەو بتوانێت ببێتە جێگە باوەڕی جەماوەرو گەلەكەی خۆی، گۆڕانكاری ریشەیی لە جەهەپەدا ئەنجام بدات و پێوەرەكانی ئەمڕۆی سۆشیال دیموكرات جێبەجێ بكات، بەڵام ئەو نەیتوانی گۆڕانكاریەكی ئەوتۆ بكات، ئەو زیاتر ریفۆرمی ئەنجامدا، ئەو دوژمنیشی زۆرە، ئەردۆگان لە یەكێك لە وتەكانی خۆیدا داوای ناسنامەی خۆی لێكرد و پرسی ناسنامەی تۆ چیە؟ بەڵام ئەو نەیوێرا بڵێت من كوردم، باشە ئەگەر مرۆڤێك سەرۆكی حزبێك بێت و نەتوانێت ناسنامەی خۆی بێنێتە زمان چۆن دەتوانێ مەسەلەیەكی گرنگی وەك مەسەلەی جڤاكی چارەسەر بكات؟ جەهەپە وەك ئەوەی توانیبێتی پرۆژەی جدی بۆ چارەسەری كێشەكانی توركیا پێشكەش بكات، لەو ئاستەوە دوورە، ئەوان جار جارە دەردەكەون و قسە دەكەن بەڵام بەشێوەیەكی گشتی زهنیەتی ئەوان كاتی خۆیی و ئێستاش بەو جۆرەیە كە مەسەلە دەبێتە مەسەلەی كورد وێرای بوونی ناكۆكی قوڵ لە نێوانیاندا هەموویان وەك یەك بیر دەكەنەوە، من ناتوانم بڵێم جەهەپە روئیای گرنگی هەیە لەم بارەوە بەڵام دەبێت ئەوەش بزانین كە ئەوان ئێستا ئۆپۆزیسیۆنن و بە زمانی ئۆپۆزیسیۆن قسان دەكەن، لە چوارچێوەی زمانی ئۆپۆزیسیۆن دەجوڵێتەوە، بەڵام پرۆژەیەكی جدی بۆ چارەسەری كێشەكانی خەڵكی توركیا هێشتا لە كن ئەمان بەدیار ناكەوێت..
ئاكەپە ئاینی ئیسلام بەكار دەهێنێت دژی كورد، لە ماوەی رابووردوودا و لە كاتی روداوەكەی رۆبسكیدا گوێمان لە فەتحوڵا گولەن بوو كە چۆن رەخنەی لە خودی ئاكەپە دەگرت بەوەی كە نەیتوانیوەلەم بارەوە بەباشی سود لەئیسلام وەرگرێت، وەڵامی ئێوە لەم بارەوە چیە؟
ئەو دەسەڵاتەی كە ئەمڕۆ لە توركیادا هەیە، دەسەڵاتێكی هاوبەشە لە نێوان ئاكەپەو گروپی فەتحوڵاگولەن، ئاكەپە لە بنەڕەتا پرۆژەیەكی ئەمەریكی بووە، بەر لە ئەكەپە پارتی فەزیلەی ئەربەكان هەبوو، ئەمان پارتێكی ئیسلامی بوون بەڵام هاوتەریب نەبوون لەگەڵ بەرژەوەندیەكانی ئەمەریكا، بۆیە لە كردەوە بەناوبانگەكەی ٢٨ی شوباتدا زەبرێكی پۆست مۆدێرنیان لێداو بە زەبری تانك ئەو حكومەتەی كە ئەو بە كوالیسیۆن(ئیئتلافی) لەگەڵ تانسوا چیلەر هاوبەش بوو تێیدا روخێنرا، دوای ئەو حكومەتە ئەردۆگان، بولەند ئارنج، عەبدوڵا گول ئەمانە هەموو كە لەگەڵ ئەربەكان بوون ئاكەپەیان دروست كرد، ئەوان لەو كاتەوە بەدەستی ئەمەریكا بۆ ئەمڕۆ وەك هێڵێكی ئیسلامی نەرم ئامادەكراون. واتە ئەم بزوتنەوەیە بەمجۆرە هاتۆتە دروستكردن،چەندین ماسكی لەسەر خۆی ناوە، پەنا بۆ بەكارهێنانی هەموو شتێك دەبات، ئاین بەكاردێنن، ویژدان بەكاردێنن، ئەخلاق بەكار دێنن، فەتوحڵاگولەن رەخنەی ئەوە دەگرێت كە پرۆژەی پان ئیسلامیزم بە تەواوی جێبەجێ نەكراوە، پرۆژەی ئەو ئەوەیە كە هەموو توركیا وەك نەتەوە تورك بێت و وەك ئاین موسڵمان بێت توركیا بەوجۆرە دروست بكەنەوە لەناو ئەو چوارچێوەیەدا هەموو نەتەوەو ئاینەكانی دیكە بتوێننەوە. فەتحوڵا گولەن سوكایەتی بە كورد دەكات دەڵێت ئەوانە دین ناناسن و ئاین نازانن و یەزیدین و عەلەوین و هتد، دەبێت چ هەنگاوێك پێویست بكات هەتا بە دارو كوتەك بەزۆریش بێت كورد بكەنە موسڵمانی راست، موسڵمانی راست لە دیدی ئەودا كێیە؟ توركە! ئایا ئەمە دەبێت؟ ئێمە مەدەنیەتمان نیشانی ئەوان داوە، لە دنیادا كەسێك هەبێت و گومان لە ئاین و بڕوای كوردان بكات نەبووە، هێشتا لە باوكی خۆی نەبووە، لە دایكی خۆی لەدایك نەبووە، نەهاتۆتە سەر ئەم زەویە، ئەوانە ئاینێك لە كورد دەخوازن بەجۆرێك بێت كە كورد ببێت بە توركێكی باش، تەنها كورد نەبن، كوردێكی ئازاد نەبن، بەڵكو كۆیلەو خزمەتكاری ئەوان بن، كاتێك كوردیش ئەمە پەسەند ناكات ناڕازی بوونی ئەوان بەدیار دەكەوێت، ئەوان تەنانەت مزگەوتەكانیش بەكاردەهێنن بۆ دژایەتی كردنی كوردو بڵاوكردنەوەی نەژاد پەرستی چونكە كاتێك نكوڵی لە بوونی كورد دەكەن و كورد وەك كافرو فەلەو بێ باوەڕ باس دەكەن ئیتر كوردیش ئامادە نابێت بچێتە مزگەوتەكانی ئەوان، ئێستا مزگەوتەكانیشیان لە كورد بەتاڵ بۆتەوە...بۆیە لێرەدا بۆمان دەردەكەوێت كە یەكێك لە ماسكەكانی ئاكەپە ئاینی ئیسلامە ، بەڵام من راشكاوانە دەبێژم ئەوانە هیچ پەیوەندیشیان بە ئیسلامەوە نیە بەڵكو ئاینی ئیسلام وەكو ماسك بەكار دەهێنن، خوداوەندی تعالی كاتێك مرۆڤی دروستكرد، كوردی وەك كورد دروست كرد،تورك وەك تورك، عەرەب وەك عەرەب دروست كرد، زمانی دا بەوان، ناسنامەی دا بەوان، واتە كاتێك ئێمە لەدایك بووین لەدوای ئەوە نەبووین بە كورد، خودا ئەوەی داوە بە ئێمە، من بەو زمانە لەگەڵ دایكی خۆمدا قسان دەكەم، بەو چاندە فێر بووم و مەزن بووم، ئێ مافی تۆ چی بێت هی منیش هەر ئەوەیە، ئەی تۆ بەچ بەڵگەیەك من دەكوژیت و نكوڵی لە من دەكەیت؟ بەزۆر هەوڵ دەدەیت من بكەیت بە شتێكی دیكە، ئایا خودا ئەمە قبوڵ دەكات؟ وێژدان ئەمە قبوڵ دەكات؟ ئەی كوا ئیسلامیەت؟ باسی تیرۆر دەكەن، تیرۆری مەزن ئەوەیە كە تۆ ئینكاری و نكوڵی لە میلەتێك دەكەیت، وڵاتی ئەو داگیر دەكەیت، فەرهەنگی ئەو یاساغ دەكەیت، زمانی ئەو قەدەغە دەكەیت...
پەكەكە چۆن دەڕوانێتە پارتە كوردیەكانی باكور وەك بەدەپە و پەسەكە؟یاخود باشتر بێژم توركیا بەدەپە بەوە تاوانبار دەكات كە باسكی سیاسی پەكەكەیە ، بۆچوونی ئێوە چیە؟
گەلی كورد بۆ ئازادی خۆی رابووە، لەم پێناوەدا قوربانی داوە، خەڵكانێك ئێستا لەناو پەكەكەدا خەبات دەكەن بەڵام خۆ كەسوكاری ئێمە هەموو لەوڵات ماون، واتە با بڵێین بەدەپەش نەبێت، ئەوسا شتێكی دیكە دروست دەبێت، ئێستا كارەكە وایلێهاتووە، پەكەكە پارتێكی نایاساییە، فەرمی نیە، چەكی لە دەستدایەو خەباتەكەی قانونی نیە، لەملاشەوە بەدەپە سەرۆكی خۆی هەیە، ئەنجومەنی خۆی هەیە، بەشداری لە هەڵبژاردنەكاندا دەكات چۆن ئەمانە دەبنە یەك؟ بەدەپەش نەبێت هەر پارتێكی دیكە دروست بێت و داوای مافەكانی نەتەوەی كورد بكات خەڵكی كورد لەگەڵیدا دەبن، بەڵام نە ئێمە دەتوانین نوێنەرایەتی ئەوانبكەین، نە ئەوانیش دەتوانن نوێنەرایەتی ئێمەبكەن، ئەوان بزوتنەوەیەكی فەرمی و یاسایین، لە هەڵبژاردندا دەنگ دەهێنن، بەڵام پەكەكە وا نیە، ئەمە هەڵسەنگاندنی ئێمەیە، پەیوەندی ئێمە لەگەڵ هەموو كوردایە، پرۆژەی ئێمە كۆنگرەی نەتەوەییە، ئێمە لەو باوەڕەداین كە ئێستا كاتی كۆنگرەی نەتەوەیی هاتووە، ئێمە وەك كوردێك مافی ئەوەمان هەیە لەگەڵ هەموو كوردێكدا پەیوەندیمان هەبێت، لەگەل هەموو كوردێكدا قسە بكەین، لەگەڵ هەموو كوردێكدا دانیشین، مۆڵەتی ئەو مافە لە هیچ كەس داوا ناكەین، ئەوە مافی خۆمانەو بەخۆمانی دەدەین، بەڵام هەروەك سەرەتا ئاماژەم بۆ كرد، ئێمەو ئەوان نە پێكەوە هاوكاریمان هەیە، نە پێكەوە دادەنیشین، ئەوان جودان و ئێمە جوداین، ئەوان بڕیاری خۆیان جودایەو ئێمەش بڕیاری خۆمان جودایە... بەڵام سەبارەت بە پەسەكە لەبەر ئەوەی تۆ پرسیارت كرد من وەڵامت دەدەمەوە دەنا من ناخوازم لەسەر پەسەكە هیچ جۆرە قسەیەك بكەم: بێگومان هەروەك خۆت ئاگاداریت كەمال بورقای لە ئەوروپا بوو، هەروەك لە پاشاندا ئاشكرا بوو چەندین جار بە نهێنی چاوی بە بولەنت ئارنج كەوتبوو، لەسەر هەندێك خاڵ پێكهاتبوون، پرۆژەی ئەوان بەر لە هەموو شتێك پارچەكردنی كوردەو دەخوازن كورد دژ بەیەكتر بەكار بهێنن، ئەمە بۆخۆی بەشێكە لەو ئۆپراسیۆنە سیاسیەی كە سەرەتا باسمانكرد... ئەوان ئیتر پێكهاتن، لە رەوشیكی زۆر خەتەرناكدا ئەو گەڕایەوە بۆ توركیاو پێشوازی گەرمی لێكراو هەر رۆژەی لە كەناڵێكی تەلەفیزۆنەوە دەردەكەوت، كار گەیشتە ئەوەی كە خەڵاتی كەمال ئەتاتوركی پێ ببەخشن بەڵام ئەو قبوڵی نەكرد، تۆ سەیركە ئەمانە جاریكی تر كەمال بورقایان لە ئێمە كردە شێری عەلی، هەر كاتێك دەوڵەت هەوڵی دابێت رەخنە لە ئێمە یاخود لە بەدەپە بگرێت دەوڵەت خۆی ئەو كارەی بۆ نەدەكرا بەڵكو كەمال بورقای دەهاتە ستۆدیۆ و هەرچی بەدەمیدا بهاتبا دەیگوت، نازانم پەكەكە ئەرگەنەكۆن دروستی كردووە،نازانم پەكەكە میت دروستی كردووە، هەرچی تۆمەتی ناشرین و ناشایستە هەیە كە دەوڵەت هەرگیز نەیتوانیوە بیداتە پاڵ ئێمە ئەو دەیكرد، بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا ئێمە هەر گوێمان نەدایە، پەسەكە داوای لە پەكەكە كرد چاوپێكەوتنمان لەگەڵدا بكات.
كەی داوایان كرد ساڵی چەندبوو؟
بەر لەوەی كە بگەڕێتەوە بۆ توركیا، هاتن گوتیان كەمال بورقای بەتەمای گەڕانەوەیەو نیازی ئەوەی نیە سیاسەت بكات، بەڵكو بەتەمایە شعر بنوسێت و كتێب بنوسێت، ئێمە گوتمان ئەوە گرفت نیە، تەنانەت ئەگەر دەیەوێت سیاسەتیش بكات لەوێ كۆنگرەی هاوبەندی دیموكراسی هەیە كە وەك ئەنجومەنی گشتی كوردستانە و بەڕێزان ئەحمەد تورك و ئایسەر تۆغلۆ بەڕێوەی دەبەن، با ئەویش بچێتە ناو ئەو ئەنجومەنە، با وەك كورد بێت ناو كورداندا بێت، چونكە هەموو پارتە كوردیەكان لەویدا ئەندامن، ئەگەر سیاسەتیش ناكات شعر دەنوسێت كتێب دەنوسێت ئەوە پەیوەندی بە ئێمەوە نیە، كەچی وا نەبوو، دوو سێ رۆژ نەبوو هاتەوە و دەستی پێكردەوە، منداڵێكیش دەزانێت ئەو بۆچی هاتۆتەوە دەیەوێت چی بكات و چۆن خۆی كرد بە ئامرازێك و بەكارهێنرا.. بەڵام سەنگی ئەو لەناو كوردا هیچ نیە با سەد هەزار ساڵیش قسە بكات ناتوانێت كار بكاتە سەر سایكۆلۆژی یەك كورد، كورد بەو پارچە نابێت و هیچی پێناكرێت...
تۆ باسی كۆنگرەی نەتەوەییت كرد و ئاماژەت بۆ دا بۆیە دەمەوێت بە كورتی لەم بارەوە بزانم ئەگەر كۆنگرەی نەتەوەیی لە هەولێر ساز بكرێت پەكەكە ئامادەیە بێتە نێو كۆنگرە؟
لە ئێستادا بۆ ئەم پێڤاژووە، یەكیەتی كورد زۆر گرنگە، ئەم یەكیەتیە لە كۆنگرەی نەتەوەیشدا زۆر زۆر گرنگترو مێژوویی دەبێت، ئەمە ئەركێكی مەزنی میژووییە لەسەر شانی هەمووان، ئێمە ناچارین پێكەوە كار بكەین و یەك بگرین، بەرژەوەندی نەتەوەی خۆمان بەرژەوەندی گەلی خۆمان داخوازی گەلی خۆمان ئەوەمان لێداوا دەكات، ئەگەر ئەمە نەكەین مێژوو نەفرەت لە هەموومان دەكات، هەمیشە ئێمە تێكوشاوین بۆ كۆنگرەی نەتەوەیی، هەمیشە ئامادەبووین و بانگەوازمان كردووە بۆ كۆنگرەی نەتەوەیی، ئەوە بۆ ئێمە گرنگ و پڕ بایەخە.. كۆنگرەی نەتەوەیی نابێت بكرێتە كۆنگرەی حزبێك، نابێت لەژێر دەسەڵاتی هەندیك كەسدا بێت، كۆنگرەی نەتەوەیی دەبێت لەژێر دەستی هەرچوار پارچەدا بێت، بچوك و گەورە، هەموو حزب و لایەن، تەنانەت رێكخروەكانی كۆمەڵگای مەدەنی، سڤیل، بیرمەندان و خەڵكانی روناكبیر، هەموو ئەمانە دەبێت شوێنیان هەبێت لە كۆنگرەدا، بۆ ئەمەش هەندێك شت پێوێستە لەبەرچاو بگیرێت، بۆ نمونە نەبێژن سبەی كۆنگرەی نەتەوەیی ساز دەكەین و فڵان و فیسار ئێوە وەرن، ئەمە ئەوها نابێت، بۆ ئەمە پێویستە كۆمیتەی دامەزراندن ساز بكرێت و نوێنەری هەموو پارت و حزبەكانی تێدا بێت، كارەكە زۆر بە ئاشكرا شەفاف و ئاوەڵاو دیموكراسیانە ئەنجام بدرێت، لە پشت پەردەوە بە دزییەوە كار ناكرێت، چی دەكەن و چی ناكەن بۆ رای گشتی كورد ئاشكرای بكەن، لە لایەكی دیكە ئەگەر توركیاش دەخوازێت با ئەویش نوێنەری خۆی رەوانە بكات، ئێرانیش با نوێنەری خۆی رەوانە بكات، كێ دەخوازێت با نوێنەر رەوانە بكات بەڵام كۆنگرە دەبیت كۆنگرەی كورد بێت بتوانێت زمانحاڵی كورد بێت، كورد بتوانێت لەو كۆنگرەیەدا ماڵی خۆی ریكبخات، بۆ نمونە بە راشكاوانە مافی بەرگریكردن لە خۆ باس بكات، مافی ئاشتی و مافی بڕیاردانی شەڕ بدات، نوێنەرایەتیەك دروست بكات بۆ كاری دیبلۆماسی نەك هەر حزبێك بە ئارەزوی خۆی دبلۆماسیەت بۆ خۆی بكات، با دبلۆماسیەت بۆ كورد بكەین، ئێستا لە میدیاكانی توركیادا باس لەوە دەكرێت كە توركیا لەگەل بەستنی كۆنگرەدایە بەو مەرجەی كە كۆنگرە فشار بخاتە سەر پەكەكە بۆ ئەوەی ناچاری بكات چەك دانێ، ئەمە بەو جۆرە نابیتە كۆنگرەی كورد دەبێتە شتێكی دیكە، كەواتە كۆنگرە دەبێت بەوجۆرە ئاوەڵاو شەفاف كار بكات، هیچ كەس هەوڵ نەدات بۆخۆی پاوانی بكات، نوێنەری هەموو حزب و لایەنەكان یەكیەتی ، پەدەكە، ئیسلامی گۆڕان، واتە هەموو نوێنەرانی كورد دەبێت تێیدا ئامادە بن، پەكەكەش دەبێت تێیدا ئامادە بێت، بەبێ پەكەكە بەبێ گۆڕان، بەبێ ئەو حزبانەی كە ناومان بردن كۆنگرە نابێتە كۆنگرەی نەتەوەیی...
باشە با ئێستا باسی ئەوروپا بكەین، ئەوروپا چەند ساڵە دەبێژێت پەكەكە تیرۆرستە، پەكەكە هەروەك ئاشكرایە لەناو ئەوروپا هیچ كردەوەیەكی تیرۆرستی ئەنجام نەداوە، ساڵ لە دوای ساڵ ئەوروپا ئەم پرسە دووبارە دەكاتەوەو سورە لەسەر ئەوەی كە پەكەكە لەناو لیستی تیرۆر دابنێت پەكەكە لەبەرامبەر ئەم سیاسەتەی ئەوروپا هەڵوێستی خۆی ناگۆڕێت؟
ئێمە خۆمان وەك تیرۆریست نابینین بە پێچەوانەوە ئێمە لە دژی تێرۆری دەوڵەت خەبات دەكەین،ئێمە زوڵممان لە كەس نەكردووە، وڵاتی كەسمان داگیر نەكردووە، زمانی كەسمان قەدەغە نەكردووە، زۆرداریمان لە كەس نەكردووە، چاندی كەسمان قەدەغە نەكردووە، بە پێچەوانەوە ئەو كارانە هەموو بەرامبەر بە ئێمە كراوە، ئەم گەلە هەیە، هەروەك چۆن لە جاڕنامە جیهانیەكاندا باس لەوە كراوە كە هەموو نەتەوەیەك مافی دیاریكردنی چارەنوسی خۆی هەیە، گەلی كوریش ئەو مافەی هەیە، كورد بەردەوام ناچار كراوە چەك هەڵبگریت، سەیركە لە باشوری كوردستان پێشمەرگە دروست بوو، لە رۆژهەڵات پێشمەرگە دروست بوو، لە باكور گەریلا دروست بوو، ئەمە بە خواستی گەلی كورد نەبووە، بەڵكو لەبەر ئەوە بووە كە هەموو رێگاكان لە گەلی ئیمە داخراون، ئێمە دوچاری نكۆڵی كردن و سڕینەوە دەبووینەوە، رەشەكوژی بەرامبەر بە ئێمە دەكرا، سەرۆكەكانی ئێمە دەكوژران و لە سێدارە دەدران، نمونەی وەك هەڵەبجەمان بەسەردا هات، لەم دووایانەشدا كارەساتی رۆبۆسكی رویدا، بۆیە كورد لەبەرئەوەی پاراستنی خۆی رەوا بكات ناچار بوو پەنای بۆ چەك برد.. تیرۆر قانونێكی نێو دەوڵەتی سیستەمێكی نێو دەوڵەتی بەكاردێنێت بەوەی هەموو بزوتنەوەیەك لە دەرەوەی رژێمی ئەوان، لە دەرەوەی قانونی ئەوان بێت و نەتوانن رایكێشنە ناو خۆیان بە تیرۆر ناوی دەبەن..باشە ئێمە دەپرسین بزوتنەوەیەكی وەكو پەكەكە بە ملیۆنەها لایەنگری هەبێت، بە ملیۆنەها مرۆڤ بەپێوە بۆی وەستابێت بە ملیۆنەها كەس هاواری بۆكات( پەكەكە گەلە ئەو لێرەیە) چۆن دەتوانیت ناوی تیرۆری بەسەردا بدەیت؟ ئەمڕۆ هەموو هێزەكانی نێو نەتەوەیی تەنانەت خودی ئەردۆگان دەردەكەوێت و دەڵێت: هەر رژێمێك هەر حكومەتێك دژی گەلی خۆی زۆرداری بكات، ناتوانێت سەربكەوێت، تیرۆرە، دەروخێت.. ئێ باشە ئەوە ملیۆنەها مرۆڤی ئێمەیە داوای مافی خۆی دەكات بۆچی ناچیتە ژێر باری؟ راستە ئەوە تیرۆرە بەڵام ئەمەی ئەردۆگانیش تیرۆرە، ئەمەیە تیرۆری راستەقینە، ئەمەریكا بانگەواز بۆ سوریا بۆ ئەسەد دەكات داوای لێدەكات لەدژی گەلی خۆی رەفتار نەنوێنێت، چونكە ئەمە تیرۆرە، ئێ باشە ئەگەر وابیت ئەوەی ئەردۆگانیش دەیكات ئەویش تیرۆرە، بەڵام بۆچی بۆ سوریا قسە دەكەن و بۆ توركیا كەڕوكاس بوون؟ چونكە بەرژەوەندیان هەیە لەتوركیا قسە ناكەن بەڵام ئەوەی لەدەرەوەی بەرژەوەندی و سیستەمی خۆیاندا بێت ئەوە تیرۆرە، ئەوانە تیرمی تیرۆر بەو رەنگە بەكار دێنن، بەڵام ئەو راستیەی كە هەیە بەوجۆرە نیە ئەگەر پەكەكە تەنها پشتی بەهێزی شەڕ ببەستایە واتە ئەگەر ئایدۆلۆژیای خۆی نەبوایە و فەلسەفەی خۆی نەبوایە، ژیانێكی نوێ ی دانەهێنایە، كەسایەتیەكی ئازادو بەهێزی بە كورد نەدایە، پرۆژەیەكی لەو جۆرەی نەبوایە و تەنها چەك بوایە، ئەمەریكا لە مێژەوە بوو لەگەڵ ئێمەدا دانشتبوو، ئێمەی قبوڵ دەكرد بەڵام لەبەر ئەوەی پەكەكە بزوتنەوەیەكی شۆڕشگێڕیە كەسایەتیەكی نوێ، ژیانیكی نوێ ئاوا دەكات، ئەمەش لەبەرژەوەندی ئەواندا نیە، دژی سیستەمی ئەوانەو لەبەرژەوەندی ئەوان بەكار نایەت لەبەر ئەوە لە دیدی ئەواندا دەبێتە تیرۆر، ئێستا سیستەم لە دەستی ئەواندایە، هەرچیەكیش بكەین چاویان بە ئێمە هەڵنایەت، ئەمەریكا ئەمڕۆ سیستەم و دەسەڵات و هێزی دنیای لەبن دەستی خۆی داناوە، كە گوتی تیرۆر ئیتر دەبێتە تیرۆر، رۆژانە بە ملیۆنەها مرۆڤی ئێمە دێنە سەرجادە و خۆپیشاندان دەكەن، ئەوان ئەمە نابینن، گۆڕەپانی تەحریری قاهیرە بە هێندی یەك شاری كوردستان خەڵكی تێدا كۆنەبۆوە، كەچی ئەوان وەك ئازادیخواز تەماشا دەكرێن ، مەگەر داخوازیەكانی ئێمە لە كوردستان هەمان ئەوانە نین كە ئەوان داوایان دەكرد؟ لە مێژودا عەرەفات تیرۆرست بوو، ماندێلا تیرۆرستێكی نیونەتەوەیی بوو بەڵام لەبەر ئەوەی خاوەنی ئیرادەی خۆیان بوون لە كۆتایدا توانیان سەركەون و ئیرادەی خۆیان بسەپێنن بەسەر ئەمەریكادا، ئەمە بۆ ئێمەش هەمان جۆرە رۆژێك دێت ناچار دەبن ئەو ئیرادەیە قبوڵ بكەن..
باشە بەس مەبەستی من ئەوەیە كە ئێستا دەوڵەتانی ئەوروپی، دەزگا هەواڵگریەكانیان، دەزگای هەواڵگری سویدی، هۆڵەندی، ئەڵمانی، فەرەنسی، ئیتالی لە جیاتی ئیستخباراتی توركی و بگرە وەك بریكارو وەكیلی ئەوان لە ئەوروپا ئەندامانی پەكەكە دەخەنە بنچاوان و دەستیگیریان دەكەن و رادەستی توركیایان دەكەنەوە، پەكەكە بەرامبەر بەمە هەڵوێستی نابێت؟واتە پەكەكە ستراتیژی خۆ لەهەمبەر ئەوروپا ناگۆڕێت؟
گەلی كورد لە ئەوروپا لە خەباتێكی بەردەوامدایە، لە هەموو روەكانی سیاسی، جڤاكی، فەرهەنگی، كۆمەڵایەتی ،لەم بارەوە كەموكورتی نەكراوە، گەلی ئێمە بۆ مافی خۆی هەمیشە لەسەرپێ بووە، خەباتی ئێمە لە ئەوروپا خەباتێكی سیاسیە، ئێمە ئەوە لەبەرچاو دەگرین كە كێشەی كورد كێشەیەكی ئاڵۆزە، پەیوەندی بە عێراق و ئێران وتوركیا و سوریاوە هەیە، كێشەیەكی هەرە مەزنی خۆرهەڵاتی ناوینە، ئەگەر ئەمە كێشەی كورد نەبوایە هەر كێشەیەكی دیكە بوایە ئەوان خێرا چارەسەریان دەكرد، لەبەر ئەو ئاڵۆزیە دەبینین ئەوان زۆر جار گوێ ی خۆیان دادەخەن میدیاكانی خۆیان لەئێمە بێ بەری دەكەن، ئێستا فەرموو تەماشا كە بە سەدان مرۆڤی ئێمە ئەمڕۆ ٥٧ رۆژە برچیبوون( مانگرتن لە خواردن) دەكەن و كەوتونەتە لێواری مەرگەوە، بایەخیان زۆر پێنادەن، لە حاڵەتێكدا لە ئەروپا یەك مرۆڤ بكوژرێت دنیا خراپ دەكەن، بۆ یەك ئاژەڵ هەمان كار دەكەن، مەگەر ئەوان پڕ دەمی خۆیان لە تەلەفیزۆنەوە باسی مافی ئاژەڵ ناكەن؟ لەبەر ئەمانە خەباتی ئێمە كاری ئێمە كارێكی ئاسان نیە، دوژمنی بەرامبەرمان دوژمنێكی نۆرماڵ نیە، من راشكاوانە پێت دەڵێم ئەگەر توركیا تەنها خۆی بوایە ئێمە دەمێك بوو زاڵ دەبووین بەسەریا، لە ٨٥ دا هەموو كارێكی خۆمان لەگەڵدا تەواو دەكرد، بەڵام توركیا تەنها نیە، سیستەمی نێونەتەوەیی هەمووی لە دژی ئێمە شەڕ دەكات، تەماشا كە ئێستا ئیسختباراتی توركیا فڕۆكەی بێ فڕۆكەوان هارۆن لە دژی ئێمە بەكار دەهێنێت، هارۆنیش هی ئیسرائیلیە، تەكنەلۆژیا جەنگی ئەمەریكیە،تەنانەت سیاسەتی توركیاش هەر ئەوان دایدەڕێژن، بێگومان ئەوانیش توركیا بۆ بەرژەوەندی خۆیان بەكار دەهینن، توركیا ئاوا شەڕی ئێمە دەكات، ئێمەش بەرامبەر هێزێكی ئاوا راوەستاوین و تێكۆشان دەكەین، بەڵام چی دەبێت با ببێت، گەلی كورد سورە لەسەر خەباتی خۆی بۆ بەدەستهێنانی مافەكانی، هیچ هێزێك لەم دنیایەدا نیە بتوانێت ئیرادەی میلەتی ئێمە بشكێنێت، ئەوەتا سەیركە، هەزاران كەس دەخەنە زیندان، ئەوان باسی حەوت هەزار كەس دەكەن، ئێستا ئێمە توێژینەوەی خۆمان كردووە، سیازدە هەزار كەس لە زینداندایە ، بەهەموو جۆرە چەكێك لە ئێمە دەدەن، بەڵام هیچیان چنگ ناكەوێت، لە نەورۆزدا ئێمە هەموو دیمان كە چۆن بە ملیۆنەها كەس هاتنە سەر جادە، گەلی ئێمە ئێستا ئازادی دەناسێت و بە مافەكانی خۆی ئاشنا بووە، بۆیە ئیتر كەس ناتوانێت جارێكی تر ئەو بن دەست خاتەوە.
با ئێستا باسی سوریا بكەین، توركیا لە هەوڵی ئەوەدایە كە ناوچەی سنوری دابڕاو لەسەر سنوری توركیاو سوریا دروست بكات، دیارە هۆكاری سەرەكی ئەمەش مەسەلەی كوردی باشوری بچوك و پەكەكەیە، نەڕینی ئێوە لەم بارەوە چیە؟ هەروەها دەمەوێت سەبارەت بە لێدوانی برهان غەلیۆن كە دەڵیت كوردستانی سوریاو مەسەلەی كورد لە سوریا نیە وەڵامێكی ئێوە بزانم؟
لێرەدا دەمەوێت ئاماژە بە خاڵێكی گرنگ بكەم كە هۆكاری كۆتایی دیالۆگی نێوان ئێمەو توركیا بەهۆی كێشەی سوریاوە بوو، بابزانین توركیا بۆچی هەڵوێستی خۆی لە دانوستاندا لەگەڵ ئێمە گۆڕێ؟ جاران توركیا بانگەوازی سفركردنەوی كێشەكانی دەكرد، كاری بۆ ئەوە دەكرد كە پێڤاژوی ئاشتی پێشكەوێت، لەگەڵ یۆنان، ئەرمینیا، ئێران، سوریا، تەواوی خۆرهەڵاتی ناوین پەیوەندی تازە داڕیژێتەوە،ئەردۆگان چوو بۆ شام چوو بۆ لیبیا چوو بۆ تاران پەیوەندییە دبلۆماسییەكان پێشخران، پەیوەندیە ئابوریەكان پێشكەوتن، تەنانەت سنوری كردەوە لەبەردەم هەندێك وڵاتدا، لەو كاتەشدا بەتەمای ئەوە بوون مەسەلەی كوردیش چارەسەر بكەن، بەڵام پاش ئەمە چی رویدا؟ پاش ئەمە ئەمەریكا هاتە نێو پرۆژەكە، چونكە ئەمەریكا بە نیازی ئەوە بوو كە نەخشی خۆرهەڵاتی ناوین بگۆڕیت، ئەم كارە بە ئیسرائیل مەیسەر نەدەبوو، بۆیە ئەمەریكا زۆر پێویستی بە توركیا بوو بۆ ئەم كارە، ئاكەپەش لە مێژەوە بۆ ئەم كارە ئامادە كرابوو، ئەمەریكا بەرامبەر بەوەی كە ئاكەپە رۆڵێكی سەرەكی هەبێت لە نەخشەكەی ئەمەریكادا لەگەڵ توركیا رێكەوت كە بۆ مەسەلەی كورد لە خۆرهەڵاتی ناویندا دەستی توركیا ئاوەڵا بكات و پشتی بگرێت.
لێرەدا مەترسیدارترین خاڵ ئەوەیە كە ئەمەریكا توركیای سەرپشك كردووە بۆ ئەوەی دەستپێشخەری كێشەی كورد بخاتە چنگی خۆیەوە، هەر راستەوراست دوای ئەم هەڤدیتنە و پاش هاتنە مەیدانی روداوەكانی بەهاری عەرەبی توركیا هەڵوێستی خۆی گۆڕی، جارێكی دیكە بەشار ئەسەدی برای ئەردۆگان بوو بە دوژمنی سەرسەختی ئەو، نێوانیان لەگەڵ تاران خراپ بوو، قەزافی كە ئەردۆگان چەند رۆژێك لە ژێر چادرەكەیدا مایەوە تیاچوو، واتە هاوكێشەكان هەڵگەڕانەوە دۆژمن بوو بە دۆست و دۆستیش بوو بە دوژمن، لەبەرامبەر ئەمانەدا تەماشا دەكەین بارودۆخی كورد بەرەوپێشەوە چووە، باشوری كوردستان بەرەو دەوڵەت هەنگاو دەنێت، باكوری كوردستان گەشتۆتە ئاستێك كە چارەسەر دەخوازێت، لە رۆژئاوای كوردستانیش پێشكەوتنی گەلی كورد هەیە بۆ بەدەستهێنانی مافەكانی خۆی، لە رۆژهەڵاتیش بە هەمان شێوەیە واتە ئێستا بۆ كورد وەرزێكی باشە، ئەگەر گوتاری یەكگرتوومان هەبێت و هەڵە نەكەین ئەوە ئایندەیەكی زۆر گەش بەڕێوە دەبێت، توركیش ئەمە دەزانێت بۆیە هەوڵ دەدات كۆنترۆڵ لە دەستی خۆیدا بێت، بۆ ئەمەش هەندێك بەرنامەی خۆی هەیە، لە باكور پەكەكە وەك تیرۆر بناسێت، لە باشورفشار دەخاتە سەر حكومەتی هەرێم و هەردەم بۆردومانی دەكات، وێرای ئەوە هەوڵ دەدات لە رووی ئابوری و بازرگانیەوە كوردستان داگیر بكات، لە خۆرئاوای كوردستانیش هەوڵ دەدات ناوچەی دابڕاو(تامپۆن بەلگە) دروست بكات،سەرنج بدە با تۆزیك بگەڕێنەوە بۆ پاشەوە، لە كاتی پرۆسەی ئازادكردنی عێراق توركیا بەشداری نەكرد، توركیا لەم بارەوە دەڵێت ئێمە بەشداریمان نەكرد و رۆڵمان وەرنەگرت،هەڵەیەكی مێژویمان كرد، بەڵام كورد رۆڵی وەرگرت و بوو بە خاوەنی دەوڵەت، ئێمە ئەم جارە ئەو هەڵەیە دووبارە ناكەینەوە، بۆیە ئەمە واتای ئەوەیە كە توركیا ئێستا دەیەوێت رۆڵی هەبیت و كۆنترۆل لەدەستی خۆیدا دەرنەكات، بەهۆی دروستكردنی ناوچەی دابڕاو دەیەوێت رۆڵی بنەڕەتی خۆی لە سوریا هەبیت و لەگۆڕێنی رژێمی ئێستادا نەخشی هەبێت و سوریا بكاتە باخچەی پشتەوەی خۆی، هەروەها بتوانێت رێگا لەوە بگرێت كە كوردەكانی خۆرئاوا وەكو باشور ببنە خاوەن ستاتۆی خۆیان. هەروەها لەماوەی درێژیشدا ئەم كارەی توركیا لەپێناو خەونی ئیمپراتۆریەتی عوسمانیدایە، دەخوازێت لەرێگای ئەو كۆنترۆڵ كردنەوە ناوچەكە بكاتە بەشێك لە ئیمپراتۆریەتی خۆی، بەمجۆرە پلان و پرۆژەی ئاكەپە دژی هەموو كوردە، ئەوان لە میدیاكانی خۆیانەوە راشكاوانە باسی ئەوە دەكەن كە پارچەیەكی كوردستان قبوڵ دەكەن سەربەخۆ بێت، ئەمە هەمان نەخشەی ئەمەریكایە، كە دەیەوێت كوردستانێكی زۆر بچوك سەربەخۆ بێت و بتوانن وەك ئیسرائیل لە خۆرهەڵاتی ناوین رۆڵی هەبێت، توركیاش بە هەمان شێوەیە كار بۆ ئەوە دەكات بۆ ئەوەی هەموو كوردستان قووت بدەن و تەنها پارچەیەكی بچوكی بهێڵنەوە.. لەبەرامبەر ئەم پرۆژانەدا وەك لە سەرەتادا گوتمان كورد دەبێت هۆشیار بێت، كورد دەبێت نەكەوێتە خزمەت پرۆژەكانی ئەوانەوە، خاوەن ئیرادەو هێزی خۆی بێت، ئەمەش بە كۆنگرەی نەتەوەیی چێ دەبێت.
زۆر كەس رەخنە لە پەكەكە دەگرن لە ئەوروپا دەڵێن پەكەكە لە ئەروپا كێماسی زۆرە، بۆ نمونە نەیتوانیوە كەناڵێكی تەلەفیزۆنی بە زمانەكانی دیكەی جگە لە كوردی وەك ئینگلیزی و ئەڵمانی یان فەرەنسی بكاتەوە، هەروەها نەیتوانیوە پەیمانگاو زانكۆ بۆ كوردانی باكوربكاتەوە تا سبەی بتوانێت بۆ بەڕێوەبردنی وڵات سودیان لێوەرگرێت، هەروەها زۆر بایەخی بەرێكخراوە نا حكومەیەكان نەداوە لە كارەكانی خۆیدا.. ئایا ئێوە ئەو رەخنانە بەهەند وەردەگرن؟
ئێمە حورمەت و رێزمان بۆ هەموو رەخنەیەك هەیە، ئێمەش خۆمان لەم بارەوە رەخنە لەخۆمان دەگرین،رەخنەش لە خۆمان دەگرین بۆ ئەوەی پێشكەوین، بەڵام كاتێك ئێمە رەخنە دەگرین دەبێت هەندێك راستیش لەبەرچاو بگرین، ئەمڕۆ لە دنیادا یەك فیشەك بتەقێت هەموو دنیا لێ ی ئاگادار دەبێت و هەڵوێستی خۆی نیشان دەدات، بەڵام لە كوردستان دنیا خراپ دەبێت كەچی دەبینن جیهان گوێچكەی خۆی گرتووە، چاوی خۆی گرتووە، ئەمەش تەنها لە پێناو بەرژەوەندی خۆیاندا، بۆیە دەبێت ئێمە خەباتێكی گران و قورس بكەین بۆ ئەوەی گوێچكەو چاوی ئەوان بكەینەوە، ئەمەش بەداخەوە زۆر لەسەر ئێمە دەكەوێت.. سەبارەت بە پرسیارەكەی تۆ، ئێمە راگەیاندنی ئینگلیزیمان هەیە، رۆژنامەی ئینگلیزیمان هەیە، بە زمانی دیكەش هەمانە، زۆرێك لە كتێبەكانی سەرۆكایەتیش تەرجەمەكراونەتە سەر زمانەكانی دیكە، بەڵام سەبارەت بە تەلەفیزون، ئەگەر زهنیەتی بەرامبەر بەو جۆرە بێت، تۆ بە ئینگلیزیش قسە بكەیت، ئینگلیزی تۆ فەهم ناكەن، چونكە تۆ كوردیت.. ئێمە ئەو لایەنانەمان فەرامۆش نەكردووە، تەنانەت بەرێگای دبلۆماسیش زۆرجاران ئێمە دۆسیەش دەدەینە وڵاتانی دەرەوە، لەم بارەوە خەباتێكی راشكاوانەمان هەیە، بەڵام دیسان ئێمە ئەو رەخنەیە قبوڵ دەكەین و دەڵێن ئەمە كەمە كە كراوە،
بەڵام لەگەڵ هەموو ئەمانەشدا ئەم خاڵە شایەنی ئەوەیە كە ئێمە لەسەری راوەستین. سەبارەت سود وەرگرتن لە رێكخراوەكانی كۆمەڵگای مەدەنی، گەلێك سازی هەنە،بۆ نمونە CPT زۆر راپۆرت لە ئێمە وردەگرێت، بەڵام چەندە كار دەكات بۆ راگرتنی ئەشكەنجە لە زیندانەكانی توركیا و لە ئیمراڵی ئەوە ئیتر خۆیان دەزانن، سەبارەت بە زانكۆ یاخود پەیمانگا، ئێستا لەناو هەڤاڵانیشدا ئەكادیمای ئێمە هەیە، ئەكادیمیای زۆرمان هەیە، سیاسی، فەلسەفی، سكیولاریستی، زمانی كوردی، بەش بەشن، لە راستیدا راهێنان و پەروەردە لەنێو ئێمەدا رێژەیەكی زۆر بەرزی بایەخ وەردەگرێت، لە ئەوروپاش ئەكادیمیای ئێمە هەیە، رێكخراوی ئێمە هەیە، لەناو توركیا ئاكادیمای كوردی هەیە چەندین پرۆفیسۆر، مامۆستا، تەنانەت مامۆستای زانكۆی توركیا دێن دەرس دەڵێنەوە بۆ نمونە بوشرا ئەرسان هەیە كە لەهەموو دنیادا ناوبانگی هەیە، زارەك ئۆغلۆ هەیە، بۆنمونە، ئەوانەی كە دێنە ئەو ئەكادیمیایەو دەرس دەڵێن هەموویان دەستگیركران بەتاوانی پەكەكە، ئەوان دەڵین بابە ئاخەر من مامۆستام پرۆفیسۆرم دەچمە ئەمەریكاش وانە دەڵێمەوە، بەڵام كاتێك دەرس بە كورد دەڵێمەوە دەبێتە تاوان، ئیفادەی ئەو بەوجۆرە بوو، ئێمە لە هەموو شارەكاندا ئەكادیمیامان هەبوو، یەك لە دوای یەك دایانخستن، ئیتر هەڤالانیش دەبێت لە شوێنكی دیكەو بە ناوێكی دیكە دیسانەوە لە سەرەتاوە دەستپێبكەینەوە، بەڵام لەكن ئێمە مەسەلەی چاند، زمان، زانست بایەخی زۆر گرنگی هەیە، باشە ئەگەر ئەم بایەخەی ئێمە نەبیت چۆن كەسێكی ئێمە پاش بیست ساڵ یان بیستوپێنج ساڵ زیندانی دیسانەوە دەگەڕێتەوە و دەستبەرداری بیروباوەڕی خۆی نابێت، ئەو هەموو شەڕە سایكۆلۆژیە بەرامبەر بە ئەندامانی ئێمە دەكرێت، خۆ ئێمە بە مەعاش خەلك راناگرین، كەچی ئەو هەڤاڵانە سوورن لەسەر رێبازی خۆیان، بۆیە دەبێت مرۆڤ بیر كاتەوە كە ئەمە هەمووی بەهۆی پەروەردەی گرنگی ئێمەوەیە...لەناو ئەو سیازدە هەزار زیندانەی ئێمە كە هەن بەشی هەرە زۆریان مامۆستاو رۆشنبیری ئەو ئەكادیمیاو فێرگانەن..
بەڕێز ئۆجەلان زۆرجار لە پەیڤینەكانی خۆیدا باس لەوە دەكات كە ئەرگەنەكۆن و گلادیۆ رێگرن بەرامبەر بە چارەسەری كێشەی كورد لە باكور، ئەردۆگانیش دەبێژێت ئەرگەنەكۆن تەواو بووەو ئەندامەكانی لە زینداندان، لە ئێستا هەتا چ رادەیەك ئەرگەنەكۆن لە توركیادا ئەكتیف و دەستبەكارە؟
ئێوە خۆتان مێژوی گلادیۆ دەزانن كە چۆن ناتۆ دروستی كرد، لە زۆربەی وڵاتاندا ناتۆ ئەم باندانەی دروستكرد و بنكەی سەرەكیشیان هەر لەناو ناتۆدا بوو، پاش هەرەسهێنانی بلۆكی سۆشیالست ناتۆ بڕیاری هەڵوەشاندنەوەی ئەم باندانەیداو رێبازی خۆی گۆڕی، ئەو كەسانەی ئەرگەنەكۆن كە لە توركیادا دەستگیركراون بە بڕیاری ئەمەریكا بوو، ئەمەریكا لە رابووردوودا خۆی پشتگیری لە ئەرگەنەكۆن دەكرد و خۆی دروستی كردن و هەربە پارەی ئەمەریكاش هەڵدەسوڕان، ئێستا بۆچی عەسكەری توركی ناتوانێت لە دژی ئاكەپە هەڵوێستی هەبێت؟ چونكە ئەمەریكا پشتی كردۆتە ئەرگەنەكۆن و دەستی ئاكەپەی كردۆتەوە بەرامبەریان، بەڵام ئێستا ئەرگەنەكۆنی تازە دروست بووە بەناوی ئەرگەنەكۆنی سەوز( یەشیل ئەرگەنەكۆن)، ئەمەش واتای ئەرگەنەكۆنی ئیسلامی دەگەیەنێت، ئێستا هەموو میكانیزمی دەوڵەت كەوتۆتە دەست ئەوان واتە ئێستا كاتێك سەرۆك وەزیران قسان دەكات، دادگا، پۆلیس، عەسكەر، هەرهەمووی دەكەوێتە جوڵە، جاران یەكسەر ئەو كەسانەیان دەكوشت ، بەڵام ئێستا هەموویان دەخەنە زیندان، دووساڵ سێ ساڵ لە زیندان دەستبەسەریان دەكەن بەبێ ئەوەی كە ئیفادەیان لێوەرگرن، یاخود دادگاییان بكەن، لە ئێستادا ئەمجۆرە لە ئەرگەنەكۆن مەترسیدارترە لەوی دیكە، چونكە ئەمە لە ژێر پەردەی ئیسلامدا دەكرێت، رۆژنامەنوس هەیە كە هێشتا كتێبەكەی نەبردۆتە چاپخانە، هێشتا دەستنوسە و دەخوازێت چاپی كات واتە هێشتا نەبووە بە كاغەز و تەنها فكرە، ئەحمەد شەك و نەدیم شەنەرلەسەر ئەم هۆكارانە دەستگیركران، ماوەیان پێنەدرا كە فكری خۆیان بنوسن، لە لایەكی دیكە نوسەرێكی دیكە هەیە زارەك ئۆغلۆ یەك ساڵی تەواو خرایە زیندان بە بێ لێپرسینەوە، پاشان لە ژێر فشاری ئەروپادا ئازاد كرا، كە ئازادكرا پرسیاری ئەوەیان لێكرد كە چۆن ئازادكراوە؟ لەوەڵامدا گوتی من هەتا ئێستا نازانم لەسەرچی دەستگیركرام هەروەها ناشزانم بۆچی ئازادكرام، ئەمە سیفەتەكانی ئەرگەنەكۆنی سەوزە، لەوەش گرنگتر ئێستا ئەرگەنەكۆنی سەوز هەموو پایە ئابوریەكانی خستۆتە بن دەستی خۆی، دامەزراوە ئابوریەكانی دیكە هەموو تەسفیە دەكەن و لە شوینی ئەو هی خۆیان دادەمەزرێنن، ئەمەش بە سەرمایەگوزاری سەوز ناسراوە( یەشیل سەرمایە)، راگەیاندن بە هەمان شێوە هەمووی خەریكە دەكەوێتە بن دەستی خۆیان، كەواتە لە ئیستادا ئەرگەنەكۆن زیاترو لە بەرگێكی نوێدا دەستبەكارە، دەوڵەت رەنگی خۆی گۆڕیوە بەهەمان شێوە ئەرگەنەكۆنیش رەنگی خۆی گۆڕیوە...
13/11/2013
سەرچاوە کــــەوانە