هەلوێستی بزووتنه‌وه‌ی كۆماریخوازانی رۆژهه‌لاتی كوردستان له سه‌ر هه‌لبژاردنه‌كانی ئێران
هاوەلاتیانی مافخوازی كوردستان!
چالاكوانانی سیاسی، مه‌ده‌نی، ئاینی!
حیزب‌و رێكخراوه كوردستانیه‌كان!
بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان، هەلبژاردن وەک یەکێک لە گرینگترین میکانیزمەکانی سازو کاری سیستەمگەلی سیاسی دێمۆکراتیک سه‌یر ده‌كات و پێوایە لە پرۆسەی هەلبژاردن دا، شارۆمەندان دەرفەتی بەشداری و مشارکەتی فەرمی و رێک‌و پێکیان لە ئاست دیاریکردنی داهاتووی سیستەمی سیاسی وەلات‌و چاره‌نووسی خۆیان بۆ دەرەخسێت. وەک ئاشکراشە زۆرینەی نیهاد و دامەزراوەکانی سیستەمگەلی دێمۆکراتیکی جیهانی، بە سوودوەرگرتن لە پرۆسەی هەلبژاردن شکل دەگرن، به‌لام هه‌ڵبژاردن دەگەل ئەوەش کە رۆلی سەرەکی لە پرۆسه‌ی دامه‌زراندنی ئۆرگان‌و نیهادە دیموكراتیک‌و ناوه‌ندگەلی بریاردانی وەلاتدا دەگێرێت، به‌ڵكوو له‌هه‌مان كاتیشدا ده‌رفه‌تێك ده‌خولقێنێ كه شارۆمه‌ندان بتوانن به شێوازی دیموكراتیك‌و ئاگایانه، ئیرادەی سیاسی خۆیان، وەک دەنگ بخه‌نه ناو سه‌ندووقه‌كانی ده‌نگدان‌و بەم‌چەشنە ته‌عبیر له ویست‌و داواكانی خۆیان بكه‌ن.
بزووتنه‌وه‌ی كۆماریخوازانی رۆژهه‌لاتی كوردستان سه‌ره‌رای هه‌موو ره‌خنه‌كانی له‌سازوكاری سیستەمی هه‌لبژاردنه‌كانی ئێران، هه‌لبژاردنه‌كانی داهاتووی شوورای شار و گووندەکان، و خولی دوازدەهەمی سەرۆک کۆماری له ئێراندا، به ده‌رفه‌تێكی گونجاو و كه‌م هه‌زینه بۆ كورده‌كان دەقەبلێنێت، تا له‌و رێگایه‌وه بتوانن نوێنه‌رانی جیی متمانه‌ی خۆیان ره‌وانه‌ی شوورای شار و گووندەکان بكه‌ن،و هاۆکاتیش بە بەشداری فەعال و چالاکانەیان، بالانسی ئێرانی دوو جەمسەری نێوان ئەسولگەرا و ئیسلاحتەلەب، بە لای جەمسەر و سەرۆک کۆمارێکدا بشکێنەوە کە لە بەرنامەی هەلمەت و ململانی هەلبژاردندا، بەئاشکرا ئاماژەی بە دابینکردنی مافەکانی خەلکی کورد لە کوردستانی رۆژهەلات کردبێت. دیارە لەم‌راستایەدا خەلکی کوردستان بۆیان هەیە، لە ئەگەری کەم رەنگبوون، وە یان بەتالبوونی ناوەرۆکی بەرنامەی پالێوراوانی سەرۆک کۆماری لە ماف و داخوازە سیاسی و گشت رەهەندییەکانی خەلکی کوردستان، بەهەلبژاردنی گووزینەی بایکۆت، لەدانی دەنگ بە پالیوراوان دووەپەرێزی بکەن.
بزووتنەوەی کۆماریخوازان پێوایە، كاتی ئه‌وه هاتووه کە خه‌لكی كوردستان‌و له‌سه‌رووی هه‌مووانه‌وه چالاكوانانی سیاسی، مه‌ده‌نی، و كه‌سایه‌تیه‌كانی غەمخۆری پرسی كورد، له گشت ده‌رفه‌تگەلێک كه پێكدێن، لە راستای دارشتنه‌وه‌ی دووباره‌ی داوا و خواسته‌كانی خەلکی كوردستان،و ئاراستەکردنیان روو لە پالێوراوەکانی سەرۆک کۆماری سوودوەربگرن، و ئه‌و ده‌رفه‌تانە لەپێناۆ موولزەمکردن و پابەندکردنی سەرۆک کۆماری داهاتوو، بەنیسبەت دابینکردنی ماف و داوا رەواکانی نەتەوەی کورد،و چەسپاندنی داخوازییه سیاسی و گشت رەهەندییەکانی كۆمه‌ڵگای مافخۆراویی كورد، بقۆزنەوە.
بزووتنه‌وه‌ی كۆماریخوازانی رۆژهه‌لاتی كوردستان، لەژێر تیشکی خوێندنەوە و تێرامانی قوولی واقعی ژیانی سیاسی/ کۆمەلایەتی خەلکی کوردستان، وە سەرئەنجام هەلسەنگاندنی ئاجێندەی سیاسی گشت حیزبەکانی کوردستانی رۆژهەلات، پێوایە: کە مادام ئامانجی ئیستراتێژیکی گشت حیزبەکان لە خەباتی سیاسی و چەکداری چەند دەهەی رابردوودا بە ئێستاشیەوە، نەک سەربەخۆیی و جیابوونەوە لە ئێران بووە، بەلکوو وەک ئاشکرایە حیزبەکان ئیستراتێژی و ئامانجی ئیستراتێژیکیان لەخەباتی سیاسی/ چەکداری و ئیعلامی چەند سالی رابردوودا، دەستەبەرکردنی ئاشتی، ئازادی،و دابینکردنی مافەکانی خەلکی کوردستان لەچوارچێوەی تەواوییەتی عەرزی و ئێرانێکی یەکگرتوو،وە فیدرال و دیمۆکراتیکدا دەستنیشان کردووە. بۆ گشت لایەکیش روون و ئاشکرایە، کە ساغکردنەوەی ئێرانێکی دیمۆکراتیک و فیدرال، چ لە ئێرانی ئێستا و چ لە ئێرانی داهاتوودا، تەنیا کاتێک ئیمکانی چێبوونی لەسەر عەرزی واقیعدا دەبێت، کە سیستەمی سیاسی و دەسەلاتی ئێران، لەبوواری رەوەنگەیی و پراکتیکیەوە، زەمینەی لیبرالیزەبوون و کرانەوەی سیاسی، وە هەروەها خێرایی‌دان بە رەوتی دیمۆکراتیزاسیۆنی پێکهاتەی سیاسی وەلاتی مووزائیکی ئێرانی، بە مەبەستی بەشداری خەلک لە دیاریکردنی چارەنووسی گشت رەهەندییاندا، بخوولقێنێ. ئەم حالەتەش بیگوومان کاتێک ئیمکانی دەستەبەربوونی بۆ دەرخسێت، کە ئەکتەر و لایەنگەلی دیمۆکراسیخواز، بەپێچەوانەی ویستی پاوانخوازان و کۆنەپارێزان، رەوتی لیبرالیزەکردن و پرۆسێسی دیمۆکراتیزاسوێنی پێکهاتەی سیاسی ئێران، لەبوواری ئیعلامی، وە کرداری و مشارکەتی دوور و نێزیکەوە، هیدایەت بکەن. واتە لەم گۆرەپانەدا، مادام ئامانجی ئیستراتێژیکی حیزبەکان ساغکردنەوەی ئێرانێکی موەحەد و فیدرال و دیمۆکراتیکە، کەوایە ئەرک و رەسالەتی لایەنەکانی سیاسی، دەبێ ئۆرگانیزەکردن و هیدایەتی خەلک بۆ نواندنی قوورسایی هەدەفمەند و شوێندانەریان، لەسەر رەۆتی هەلبژاردەکان بێت، تابەلکوو بەم هۆیەوە بتوانرێت دروشمی لێکگرێدانی خەباتی شاخ و شار، واریدی فازی کرداری بکردرێت.
لەبیرمان نەچێت کولتوری دیمۆکراسی و سیستەمی هەلبژاردنەکان لە رۆژهەلاتی ناوەراست بەگشتی، و لە ئێرانی هەنووکەییدا بەتایبەتی، کولتور و سیستەمگەلێکی پێنەگەیشتوو وە ناتەندروستن، هەبۆیەشە دەرئەنجام و دەرهاویشتەی ناتەندروست و دوو لە قاعیدەی بازی هەلبژادنێکی سالم و دیمۆکراتیکیان لێدەکەویتەوە، وە لەئەنجامدا پێشێلکردنی مافی ئازادی و مشارکەتی سیاسی خەلکیان، وەک ئاکام لێدەشکێتەوە. بەلام بەوحالەش هەبوونی ئەم فەقری کولتوری دیمۆکراسی و ناتەندروستی سیستەمی هەلبژاردن لە ئێراندا، بە بایکۆت و پەراوێزراگرتنی خەلک لە سوودوەرگرتن لە دەرفەتی هەلبژاردنەکاندا، نە کولتوری دیمۆکراسی دەولەمەند دەکات و نە سوود بە تەندروستکردنی سیستەمی هەلبژاردنەکان دەگەیەنێت،و نە سوود بە کانالیزەکردنی فەرمی گەلالەی مافەخوازی کورد،و شوێندانەری قوورسایی کەیسی کورد لەسەرئاستی ململانی و دیاریکردنی ئاجێندەی سیاسەتی سەرانسەری ئێران، دەگەیەنێت.
بۆیە بزووتنەوەی کۆماریخوازان لەژێر تیشکی ئەم لێکدانەوە و هەلسەنگاندنانەدا، پێوایە و روو لەخەلکی کوردستان تەوسیە دەکات، کە باشترین گووزینەی نێوان بەشداری و بایکۆت، دەتوانێت بەشداری هەدفمەند و مافخوازانە بێت،وە لەوراستایەشدا داوا له هه‌موو نوخبه‌‌و كه‌سایه‌تیه‌كانی كورد، رێكخراوه خویندكارییەکان، حیزب‌و گرووپه مه‌ده‌نی‌‌و مه‌زهه‌بیه‌كانی كوردستان ده‌كات، تابەلکوو به‌رژه‌وه‌ندی خه‌لكی كوردستان له سه‌رووی هه‌موو به‌رژه‌وه‌ندیه‌كانی شەخسی، سێنفی و حیزبیەوە دابنێن،و بۆ گه‌لاله‌و ئاراستەكردنی داواگەلی سیاسی، ئابووری‌‌و فه‌رهه‌نگیه‌كانی كورد له‌م هه‌لبژاردنه‌دا تێبكۆشن،و هەۆلبدەن بەئاجێندای ئاوێنەیی کە تەعبیر لە داخوازەکانی رەوای کورد و چین‌و توێژی گەل بکات به‌شداری له‌هه‌لبژاردنه‌كاندا بكه‌ن،و پاڵێوراوی جێی متمانه و خاوەن ئاجێندەی داخوازەیەکانیان، لە ململانی هەلبژاردنی پالێوراوانی سەرۆک کۆماری‌دا ده‌ستنیشان بكه‌ن‌و به به‌شداری به‌رچاو و هەدەفمەندانەی خۆیان، لە رەوتی دیالۆگ و گوفتمانی مافخوازی دەگەل پالێوراوانی پۆستی سەرۆک کۆماری، ئەسلی "سیاسەتی بدە و بستان"، بەلایەنی بەرامبەر بقەبلێن.
بەرێزان
ته‌ئكیدكردنه‌وه‌ی بزوووتنه‌وه‌ی كۆماریخوازان له سه‌ر به‌شداریكردنی ئاگایانه‌‌و مه‌عقول و هەدەفمەندانە له هه‌لبژاردنه‌كاندا، بەمانای ئاراستەکردنی شەرعییەت به حكومه‌ت‌و خه‌لكی تر نیه، به‌ڵكو چەشنێک ته‌ئكیدكردنه‌وه له سه‌ر زەقکردنەوەی داوا ره‌واكانی كورد له ئێران‌دایە،و پێمانوایه خه‌لكی كوردستان ده‌بیت له گشت رێگەگەلی كه‌م هه‌زینه‌‌و مه‌ده‌نیانه بۆ خستنه رووی داواكانیان سوود وه‌ربگرن.
ئەوەی راستی بێت، سیاسەتی بایکۆت یان خۆدزینەوە لە بەشداریکردن لە رەۆتی هەلبژاردنه‌كاندا، بەدرێژایی ٣٨ سالی رابردوو، بەئازموون بۆ گشت لایەکی دەرخستووە، کە هیچ سودێكی بۆ كورد تێدا نەبووە و نی‌یه و ناشبێ. بۆیە لێرەدا رادەگەیەنین کە سه‌ره‌رای هه‌موو ره‌خنه‌كانمان له نادیموكراتیك بوونی سیستەمی هەلبژاردن له ئێراندا، بەلام بەوحالەش هەلبژاردنەکان ئەگەر وەک سەنارویێیەکی مەهەندیسی کراویش بنرخێندرێن، لەکات و زەمەنی خۆیاندا ئەنجامدراون.
دیارە لێرەدا ئەوەی پەیوەندی بە سیاسەتی بایکۆتی لایەنەکانی کوردیەوە هەیە، بەئازموون دەرکەوتوو کە سیاسەتی بایکۆت، کاردانەوەی ئیجابی لەئاست دەستخستن و پاراستنی بەرژەوەندییەکانی کوردی لێنەکەوتۆتەوە، هەروەک بۆ گشت لایەک ئاشکرایە، دەگەل ئەوەش لە ماوەی ٣٨ ساڵی ڕابردوودا، لایەنە سیاسییەکان لەسەر پەیرەۆکردنی سیاسەتی بایکۆتی فەعالی هەلبژاردنەکان تەئکید و پێداگریان کردووە، بەلام بەوحالەش پرۆسەی هەڵبژاردن بە هەموو کەم و کۆری و پێشێلکارییەکانی، بەبەشداری نیسبی خەلک لە بوارە جیاجیاکاندا، بەرێوە چووە،و خەلک دەگەل رێزیان بۆ سیاسەتی بایکۆتی حیزبەکان، لەرووی ناچاری وە بۆ پاراستنی ئەمنییەتی ژیانی گشت رەهەندیان، واتە ئەمنییەتی شووغلی، ئابووری، و مەوقعییەتی منالەکانیان لە زانکۆ، و ،،،،وە لەسەرێک پاراستنی بەرژەوەندیی شەخسی و بنەمالەییان، لە هەلبژاردەکاندا کەم و زۆر بەشدارییان کردووە. بۆیە پێویستە لایەنە سیاسییەکان بەرەچاۆگرتنی ئەم واقعییەتە لە ژیان کە خەلکی کوردستان تووشگیری هاتووە، سیاسەتگووزاری بکەن و هەلویست وەربگرن، بۆ ئەوەی زوو یان درەنگ توێ ئافەتی دابرانی خەلک لە حیزبەکان، داوێنگیری کۆمەلگای سیاسی کورد، نەبێتەوە.
شوورای هاۆئاهەنگی بزووتنەوەی کۆماریخوازانی رۆژهەلاتی کوردستان
24/4/2017
