ن: پیەر بۆردیۆ
و. خەبات رەسووڵی
مەبەستی ئێمە لێرەدا (دەسەڵاتی میدیاكاران) و لەویش كەمتر ژورنالیزم وەك (دەسەڵاتی چوارەم) لە شۆڕشدا نییە، بەڵكو هەژموونی پێوەندییەكانە لە گۆڕەپانی میدیاكاراندا كە لە رێساكانی بازاڕ پێڕەوی دەكات (جا ئەو بازاڕە چ بەردەنگ بێ، یان چ ریكلام خوازەرەكان بن) كەرەستە گەلێك كە بەر ...لە هەمووكەس كارتێكەری لەسەر (میدیاكاره‌كان – رۆشنبیرەكان)دەبێ لە قۆناغی دواتردا و تاڕادەیەك لەنێوان ئەواندا، كاریگەری لەسەر گۆڕەپانە كولتووری، ئەدەبی و هونەری و زانستییەكانیش دەبێت. كەواتە پرسەكە ئەوەیە چۆن رێسا بونیادییەكانی پێڕەو لە رێساكانی بازاڕ دەكات و بەشێوەیەكی قووڵ هاوسەنگی هێزەكان لە گۆڕەپانەكاندا بگۆڕێت، لەسەر هەموو ئەو شتانەی بەڕێوە دەچێت، كارتێكەرییەكی هاوچەشن لەسەر ئەو دنیا جیاوازانە دروست دەكات، كە لە تێڕوانینێكی دیاردەناسانەدا لێك جیاوازن، كارێك كە بێ ئەوە تووشی تێوەگلاون لە دوو هەڵەی بەرچاو و جیاواز دابین دەبێ بەڕێوەی بەرین، یانی تووشی ئەو وەهمە بین، كە هەرگیز شتی وا نەبووە، یان هەموو شتێك هەر لە سەرەتاوە وابووە، هەژموونێك كە میدیاكاران لەنێوان ئەوەدا، لۆژیكی بازاڕ بەسەر گۆڕەپانی بەرهەمهێنانی كولتووردا ڕەچاو دەكات، شتێكی نوێ نییە، بۆ نموونە دەتوانین بێ ماندووبوونێكی زۆر دەقە وەرگێڕاوەكان لە سەدەی نۆزدەیەم لە خشتەیەكی تەواو ڕیالیزمیدا گشتترین كارتێكەرییەكانی ئەو گۆڕەپانە لەسەر بیاڤە هەمەچەشنەكان دەستنیشان بكەین. دیارە نابێ دۆخی هەنووكە لەبەرچاو نەگرین، كە بانتر لە لێكدرانە بەرهەم هاتووەكان لەژێر كارتێكەری لێك چوونەكان دروست بوون دەربڕی تایبەتمەندییەكی بێ وێنەن. كارتێكەری پەرەسەندنی بەكارهێنانی تەلەڤزیۆنە بەگشتی، بەشێوەیەكی بەراورد نەكراوانە، ئەدەبی پیشەسازییش بە نۆرەی خۆی بەسەرهەڵدانی چاپەمەنی بووە هۆی شۆڕش و بێزاربوونێك كە (ریمۆن ویلیامز) گوتەنی پێناسە نوێیەكانی كولتوور لەوێوە دەست پێدەكەن.
بواری میدیاكاری، كۆمەڵێك كاریگه‌ری لەسەر گۆڕەپانە جۆراوجۆرەكانی كولتووری بەجێ دەهێڵێ كە لە هەر كامە لەو گۆڕەپانانەدا، لەلایەنی فۆرم و تواناییان لە پێكهاتەی تایبەتی گۆڕەپانەكەدا بەرچاون. لەو پێكهاتەیەدا ئێمە لەگەڵ بەشی دابەشكردنی میدیاكاره جۆرەوجۆرەكان بەسەرنج دان بەسەربەخۆییان لەچاو هێزەكانی دەرەوەی گۆڕەپانەكە و بازاڕی خوێنەركان و بازاڕی ریكلام خوازان بەرەو ڕوو دەبینەوە. ڕادەی سەربەخۆیی ئۆرگانێكی بڵاوكردنەوە، بێ گومان بەپێوەری داهاتیان لە ڕێگەی ریكلام وەدەردەكەوێـت،
بەڵام بۆ تێگەیشتن لەسەربەخۆیی رۆژنامەنووسێكی تایبەت، ئەوە دەگەڕێتەوە سەر ئەوەی كە تا ڕادەیەك ئاسایش كاری هەیە، هەروەها بارودۆخی ئەو رۆژنامەیەی كاری تێدا دەكات، واتە زیاتر بەرەو لای (ڕۆشنبیری) نزیكە، یان بەرەو لای (بازاڕی)بوون، پاشان بۆ بارودۆخی ڕۆژنامەنووسەكە، دەگەڕێتەوە، هەموو ئەوانە گرینگن بۆ گەرەنتی ژیان و مافەكانی (هۆكارێك بە قرچۆكی كەمتر لە پێوەندییە گشتییەكاندا و بەوابەستبوونی كەمتر بۆ چالاكییەكان كە هێزی بەڕێوەبەر دەتوانێ وەگەڕی بخات، لە ئەنجامدا بۆ توانایی سەربەخۆیی زانیاریی تاكیش دەگەڕێتەوە، لەڕاستیدا ڕوونە كە هێزە فرەچەشنەكان بەتایبەت بونیادەكانی حكوومەت، نەتەنیا بەهۆی لایەنی ئابووری كە بەدەستەوەیانە، بەڵكو بەهۆی بەدەستەوەبوونی سەرچاوە ڕەواكانی زانیاریش دەتوانن زۆرترین گوشار بۆ ڕۆژنامەنووسەكان بێنن، لەو لایەنەوە حكوومەت دەتوانێ بە یارمەتی ئامراز و كەرەستە زانستی و یاسایی و پۆلیسی و ... تاد. لەبەرانبەر میدیاكاره‌كاندا ڕاوەستێت.
لەو شەڕەدا بەرپرسان هەوڵ دەدەن زانیارییەكان بگۆڕن و بیشێوینن.
لەو بەرەوە میدیاكاره‌كان هەوڵ دەدەن زانیارییە راستەقینەكان ئاشكرا بكەن. دیارە لێرەدا نابێ هێزی شاراوەی حكوومەت لە گۆڕەپانی ڕاگەیاندندا پشتگوێ بخەین كە دەتوانن كاریگەریان لەسەر گۆڕەپانەكەدا هەبێ، هەروەها جۆرەكانی وتووێژ و كۆنگرەی رۆژنامەنووسی و چۆنییەتی بەڕێوەچوون و ریزبەندی رووداوەكان لەلایەن حكوومەتەوە.
بۆ تێگەشتن لەوەی كە بزانین گۆڕەپانی میدیاكاران لەنێوان گۆڕەپانەكانی دیكەدا چۆن ویستە (بازرگانییەكان) لەبەرانبەر ویستە (ڕەسەنەكان)دا بەهێز دەكات (واتە هەلومەرجی ئەو بەرهەم هێنەرانەی كە زۆرترین حەز و خواستیان بەلای هێزە سیاسی و ئابوورییەكاندا دەشكێتەوە) لەبەرانبەر ئەو بەرهەم هێنەرانەی كە دەخوازن بەرەنگاری لە ڕەسەنایەتی و بایەخە پیشەییەكەی خۆیان بكەن، دەبێ ئەو خاڵەمان لە بیربێت كە لە گۆڕەپانی میدیاكاریشدا وەكو هەموو گۆڕەپانەكانی دیكە پێكهاتەكە بەو چەشنە رێكخراوە، كە قورسایی گرینگیدان بە لایەنی (بازرگانی) گەلێ پتر لە گۆڕەپانەكانی دیكەیە.
گۆڕەپانی میدیاكاران لە سەدەی نۆزدەیەمدا لەسەر بنەمای دژایەتی و جیاوازی نێوان ئەو رۆژنامانەی كە (هەواڵ)یان پێشكەش دەكرد و بەتایبەت گرینگیان بە (هەواڵە وروژێنەرەكان)، یان بە وتەیەكی دیكە (رۆژنامە زەردەكان) لەگەڵ ئەو رۆژنامانەی كە شیكردنەوە و شرۆڤەیان دەكرد و لە هەوڵی ئەودا بوون كە خۆیان لەو ڕەوتە جیا بكەنەوە و زیاتر گرینگیان بە (ڕەسەنایەتی)دەدا دروست بوو.
لێرەدا دژایەتی و جیاوازی نێوان دوو لۆژیك و دوو چەشنە ڕەسمیەت ناسین هاتەپێشێ. یەكیان بە ڕەسمی ناساندن لەلایەن هاوكارەكانەوە، ئەوەش كاتێك مسۆگەر دەبوو، ته‌واوی نۆرم و یاساكان بە تەواوی جێبەجێ كرابێت و ئەوەی دیكەیان بە ڕەسمی ناساندن لەلایەن خەڵكەوە بوو، ئەویش بەپێوەری خواست لەسەر بوونی ڕادەی فرۆشتنی بەرهەمەكە هه‌ڵده‌سه‌نگێنرێت.
كەواتە گۆڕەپانی میدیاكاریش وەك گۆڕەپانی هونەری و ئەدەبی لۆژیكێكی تایبەت و تەواو كولتووری بەسەریدا زاڵە كە لەنێو پابەندی و كۆنترۆڵە یەكتر بڕكانیدا، بە ڕەچاوكردنی چوارچێوەی كارەكە بە ناوبانگ و خۆشناوی دەگەی. لەڕاستیدا ئەگەر كۆمەڵێك خاڵی ورد تێپەڕین، بەشێكی زۆر لە پێوەندییەكان ساغ و بەرتەسكن، بەڵام پێوەندیی نەرێنی بۆ نموونە دژی میدیاكارێك كە سەرچاوەی خۆی ڕاگەیاندووە، بوونی نییە، چونكە بەگشتی هەوڵ دەدرێ سەرچاوەكان وەك بەڵگە دەستنیشان نەكرێن، بەڵام هەروەك گۆڕەپانی سیاسی و ئابووری و پتر لە گۆڕەپانی زانستی و هونەری و ئەدەبی گۆڕەپانی میدیاكاریش بەشێوەیەكیی بەردەوام لەژێر دەسەڵاتی بازاڕدایە، چونكە هەموو كات بەشێوەی ڕاستەوخۆ وەك كڕیار دەتوانن هەڕەشەی لێ بكەن و بەشێوەی ناڕاستەوخۆ بەپێی هەڵسەنگاندنی ئاماری خوێنەرەكانی سزا بدرێت.
بێ گومان میدیاكاره‌كان هەرچی لە بارودۆخێكی باشتر و پلەی سەرتردابن، ئەو پلەوپایەیە ڕاستەوخۆ پێوەندی بەڕادەی فرۆش و ڕێژەی خوێنەرانەوە هەیە، بۆیە زیاتر هەوڵ دەدەن ئاست و ژمارەی خوێنەریان بپارێزن و داخوازییەكانیان لەبەرچاوبگرن، بەڵام بەپێچەوانەی ئەوان میدیاكاره گەنج و میدیاكاره كەمتر ناسراوەكان زۆرتر حەز دەكەن بە پشت بەستن بە تیۆری و نورمەكانی پرۆفیشناڵی ئیشەكە لەبەرانبەر خواستە ڕیالیستیەكانی بازاڕو تەنانەت هاوكارە بە ئەزموونەكانیان ڕابوەستن، لۆژیكی گۆڕەپانی میدیاكاران، لۆژیكی (هەواڵە) هەمووان لە هەوڵی ئەوەدان كە هەواڵەكان گەرماوگەرم بەدەست بەردەنگەكانیان بگات. ئەو ڕەوتەش سرووشتییە كە هەرچی لەبازاڕ نزیكتر بینەوە كێبەركێی نێوان میدیاكاره‌كان توندتر دەبێت، بەڵام لە ڕاستیدا لەو ململانێیەدا زۆر هەواڵی گەرم هەیە كە خەڵك سەرنجێكی ئەوتۆی ناداتێ و تەنیا لایەنی بەرانبەر كە دەیبینین و ململانێكە ئاڵۆزتر دەكات (چونكە لەڕاستیدا میدیاكاره‌كان تەنیا گرووپێكن كە هەموو رۆژنامەكان دەیخوێننەوە).
بەوچەشنە خێرایی و دەستوبرد و شارەزایی لە ئیشەكەدا لە پێداویستیەكانی بردنەوەن لەو گۆڕەپانەدا، شارەزاییەك كە میدیاكاره‌كان ناچار دەكات زانیارییەكانیان بەردەوام لەگەڵ خواستی ڕۆژانەی خەڵك بڕۆنە پێشێ، ئەوە دیاردەی بەسەرچوون دروست دەكات و میدیاكاره‌كان تووشی دۆخی لەبیرچوونەوەی بەردەوامیان دەكات. یەكێكی دیكە لە لێكەوتەكانی ئەو بوارە كە بەچەشنێك بەرەو سیخوڕی دەڕوا چاودێری بەردەوامە، چاودێری ڕەقیبەكانی گۆڕەپانە كە بەسەر یەكترەوە، ئەو چاودێرییەش بەو ئامانج بەڕێوەدەچێ كە لەشكستەكانیان كه‌ڵك وه‌ربگرن و لە دووپات كردنەوەی هەڵەكانیان خۆببوێرن و لە سەركەوتنەكانیان وانە فێرببن.
بۆ نموونە ناوەرۆكی یەكێك لە ژمارەكانی ڕەقیبەكە سەركەوتنێكی بەرچاوی بەخۆیەوە بیینوە ئەو كتێبانەی كە ئاماژەی پێكراوە، بۆ ئێمە بەكەڵكن كە بیانناسین، ئەو كەسانەی كە ناویان هاتووە بۆ ئێمە بەكەڵكن كە چاوپێكەوتنیان لەگەڵ بكەین و ئەو ڕۆژنامەنووسانەی كە لەوانەیە لە داهاتوودا بەكەڵكی ئەوان بێن، دایاندەمەزرێنن بۆ ئەوی لەوان دووربكەونەوە. بەو چەشنە دەبینین كە ململانێیەكە نەتەنیا فرەچەشنی دروست ناكات. بەڵكو بەپێچەوانەوە لێك چوونێكی گشتی بەرهەم دەهێنێت شتێك كە بەسانایی دەتوانین بەچاوخشانێك بەسەر ڕاگەیاندندا ببینین.
لەلایەكی دیكەوە ئەو دۆخە دەبێتە هۆی سەپاندنی بیروڕا بەسەر به‌ردەنگدا، بۆ نموونە دەبینین هەموو ئامرازەكانی ڕاگەیاندن بە بەژن و باڵای بەرهەمێكی ئەدەبی، یان هونەریدا هەڵدەڵێن و لە ماوەیەكی كەمدا دەبێتە یەكێك لە پڕفرۆشترین بەرهەم و كارناسەكان لەسەری دەدوێن، كەچی سەیر دەكەی پاش تێپەڕینی چەند حه‌وتوو ناوی نامێنێ و بەرهەمه پڕ ناوەرۆكەكان كە لەوانەیە سەرنجی ڕاگەیاندنیشی ڕانەكێشابێ هەروا ناوبانگی خۆیان پاراستووە.
كاریگەری پلەوپایە
دەسەڵاتی گۆڕەپانی میدیاكاری حەز دەكات كە لە گۆڕەپانەكانی دیكە پشتگیری ئەو لایەن و كەسانە بكات كە لەژێر كاریگەری بەردەنگ و بازاڕدان. بەو چەشنە پێكهاتەی كاریگەری دەخەنە ژێر دەسەڵاتی خۆیان، بۆیە دەبینین كە كەسە جددییەكان پشتگوێ دەخرێن و گرینگی بەو كەسانە دەدرێت كە بەردەنگ گرینگیان پێ دەدات.
ئەو میدیاكاره جددیانەی كە نایانەوێ تەسلیمی ئەو لۆژیكە بن، وردە وردە لە بیردەچنەوە و فرامۆش دەكرێن، یان ناچارن بۆ دان پێدانانی گشتی تەسلیمی دۆخەكە بن. لۆژیكێك كە لە سەربنەمای (زۆرترین بەردەنگ) و (بەردەوام بینین) هەڵدەسووڕێ كارتێكەری ئەو لۆژیكە نەك لەسەر كولتوور تەنانەت بواری سیاسەتیش دەگرێتەوە و زۆرجار دەبینین تەنانەت میدیاكاره‌كانیش ئەو شرۆڤانەیان بە دڵە كە لەلایەن ئامرازەكانی ڕاگەیاندنەوە ڕیكلامی بۆ دەكرێت كە زۆرترین بەردەنگی هەیە و بەچەشنێك ڕای گشتی پشتگیری دەكات.
كاریگەری دەسەڵاتی میدیاكاری لەسەر گۆڕەپانی بەرهەم هێنانی كولتووری لەلایەن ئەو كەسانەوە بەڕێوەدەچێ كە لە شوێنێكی ناجێگیر لە نێوهەردوو گۆڕەپانەكەدان واتە (رۆشنبیر – میدیاكار)، ئەوكەسانە زۆر جار پشتگیری لە بەرهەمێكی كولتووری دەكه‌ن، ئەوانە دوو كێشەی گرینگ دروست دەكه‌ن، یەكەم هەڵسەنگاندنی ئەو بەرهەمە كولتوورییە دەكەوێتە بەر دوو تێڕوانینی ناتەواو و وردبوونەوەی زانكۆیی و ڕواڵەت بینی میدیاكاری، دووەم بەچەشنێك ڕواڵەتێكی ڕۆشنبیرانە و ئەكادیمیانە بە كۆمەڵێك بەرهەم دەرێ كە لەڕاستیدا وانین و ئەوەش دەبێتە هۆی هاتنە خوارێی ئاستی بەردەنگ و لەلایەكی دیكەشەوە ناوەندەكانی بڵاوكردنەوە هان دەدات پشتگیری ئەو چەشنە بەرهەمانە بكەن كە بەكەمترین ماندووبوون بەرهەم دێن و بە ساناترین چەشن دەفرۆشرێن.
ئەوان لەو بوارەدا پشتگیری ئەو بەرهەمانە دەكەن كە دەڵی كەس ناڕەنجێنێ و هەمووان ڕازی دەكات. بەو چەشنە بەرهەمە نزمەكان ئاڤانگاردو بەرهەمە ئاڤانگاردكان بەو بیانوویە كە هزری ساخڵەم قبووڵی ناكات و وەلاوە دەناێن. دیارە ئەو كەسانە پشتگیری ئەو خوێنەرانەیان لە پشتە كە لەئاستی ئەوان دان و بێ تواناییەكانی خۆیان دەشارنەوە و دەبینی بەگۆڤارێكی مام ناوەندی هەڵدەڵێن و دەڵێن (ئەو گۆڤارە گۆڤارێكی بەرزی زانستییە كە هەموو كەس لێی تێدەگات).
بەو چەشنە ئەو دەسكەوتانەی كە گۆڕەپانەكە مسۆگەری كردوون دەكەونە بەر هەڕەشە. دەسكەوت گەلێك كە بەهۆی بەرەنگاری گۆڕەپانەكە لەبەرانبەر داخوازییە نەشیاوەكان، وەك داخوازییەك كە لەسەر پێوەری بەردەنگ پەسند دەكرێت ڕاوەستاوەوە، دەستی كەوتووە.
دەبێ ئەوەمان لەبیر بێ كە نووسەرەكانی سەردەی نۆزدەیەم بێزاربوون له‌وه‌ی كە هونەر و زانست بەكەوێتە ژێر ڕكێفی ڕای گشتییەوە. ئەو بێزارییە ڕێك ئەو بەرەنگارییەیە كە ئێمە باسی دەكەین. بۆ بەرەنگاری لە گۆڕەپانەكە لەگەڵ گۆڕەپانەكانی دیكە و دیاریكردنی سنوور و ئاستی ڕادە خودموختاری لەودا، دووەم هاتنەدەرێ لە بورجی عاج و دورە پەرێزی و خۆجیاكردنەوە بۆ ئەوەی یاساكانی ئەو بورجە بەسەرهەموواندا بسەپێنرێت، هەروەها كەڵك وەرگرتن لە خزمەتگوزارییەكانی ناو گۆڕەپانەكە بەمەبەستی سەپاندنی دەسكەوتە باشەكان.
بۆ گەیشتن بە هەڵسەنگاندنێكی زانستی دەبێ بارودۆخی ئابووری و كولتووری شیاو ئامادە كرابێـت، چونكە ناكرێت چاوەڕوانی ئەوەبین پرسێكی زانستی بەڕای گشتی چارەسەر بكرێت، ئەگەر ئەو كارە بكەین ئەركی پاراستنی ئەو بەستێنانەمان بە باشی بەجێ نەهێناوە. یەكەم شت دەبێ ئامرازەكانی بڵاوكردنەوە كە ئێستا تەنیا لەبەر دەستی ڕاگەیاندنكارەكاندا گشتگیر بكرێت، ئەركی گەیاندنی هونەر و زانست بە ڕای گشتی تەنیا بەدەست میدیاكاره‌كان نەبێـت.
مەودای نێوان بەرهەمهێنەرانی پرۆفیشناڵ لەگەڵ بەكارهێنەرە ئاساییەكان زۆر كەم بووەتەوە و بەزەحمەت دەكرێ ئەو مەودایە بەرینتر بكرێـتەوە. لە ڕوانگەی دیموكراسییەوە ئەو مەودایە قبوڵ ناكرێت، بەڵام بەپێچەوانەوە ئەو مەودایە لە تەكوزی سیاسی داده‌نرێت، هەرچەند چالاكانی بواری میدیاكاری و بواری سیاسی بەردەوام پێكەوە لە ململانێ دان (دیارە گۆڕەپانی میدیاكاری بەچەشنێك لەناو گۆڕەپانی سیاسیدایە و كاریگەری بەهێزی لەسەر گۆڕەپانی سیاسیدا هەیە) ئەوەی كە لەهەردوو گۆڕەپانەكەدا خاڵی هاوبەشە و بووتە هۆی لە یەكترنزیك بوونەوەیان ئەوەیە كە هەردووكیان زۆر بەتوندی لەژێر كاریگەری بازاڕ و ڕای گشتی و ڕاپرسی دان. بەو چەشنە بەهۆی دەسەڵاتی میدیاكانەوە چالاكانی بواری سیاسی ئاوێتەی خواست و حەزەكانی خەڵك دەبن و زۆرجار خەڵك بە شێوەیەكی هەستیار و شڵەژاو لەبەرانبەر قسەیەكدا كه لە ڕاگەیاندنەكاندا بڵاو دەكرێتەوە هەڵوێست دەگرن و تووشی لەیەكتر سەنگەرگرتن دەبن.
ڕاگەیاندن بێجگە لەو كاتانەی كە لە ئازادی و هێزی ڕەخنەگرانەوه سەرچاوەی گرتووه لە خودموختاری خۆی كەڵك وەردەگرێت، دەنا بەردەوام دەبێ لەسەر هێڵی ڕای گشتی و بۆچوونی بەردەنگەكان بجووڵێتەوە. ڕای گشتی ئەو فلتەرەیە كە زۆرجار تەنانەت لە بیاڤی سیاسیشدا لە خۆباییەكان لە سواری ئەسپی خەیاڵ دادەبەزێنێ و توانا و پشتگیری ڕاستەقینەیان وەدیاردەخات، هەرچەندە زۆرجاریش ڕای گشتی چەواشە دەكرێت و وەك كەرستەیەكی لەبار لەسەفسەتەی عەقڵانیدا كەڵكی لێ وەردەگرێت. بەو چەشنە دەسەڵاتی گۆڕەپانی میدیاكاری بەردەوام لەسەر گۆڕەپانی سیاسی زیاتر دەبێت. لەكاتێكدا بەخۆی لەژێر كارتێكەری بازاڕدایە و گۆڕەپانی سیاسیش كە بەردەوام سەفسەتە بەڕاپرسیەكان دەكات لەژێر كاریگەری گۆڕەپانی میدیاكاریدا خودموختارییەكەی لاوازتر ده‌بێ و لە ئەنجامدا تواناییەكی كەمتری لەهەل ڕەخساندن بۆ لێهاتوویی كارناسانەی نوێنەرەكان، یان توانایی ئەوان وەك پارێزەرانی بایه‌خه گشتییەكان بۆ دەمێنێتەوە.
یاساناسەكان بەردەوام هەوڵ دەدەن چوارچێوەی كاری خۆیان وا نیشان بدەن، كە بڕیارەكانیان بەپێی چوارچێوەیەكی دەرەكی بۆ نموونە پابەندبوونی ئابووری دەرناكرێت، بەڵكو ئەوان پارێزەرانی نۆرمە خوازراوەكانی كۆمەڵگەن، بەڵام ئەی ئەگەر وەدیاركەوێ كە ئەوانیش وەك هەموو بوارەكانی دیكە نەتەنیا لە یاسای گشتی و جیهانی و دان پێدانراوەكان پێڕەوی ناكەن، بەڵكو لەژێر كارتێكەری كۆمەڵێك كوتوبەندی لەخۆ سەرترو پێداویستییە ئابوورییەكان و تەنانەت پێداهەڵگوتنی میدیاكاری دان، ئەودەم دەبێ چ بڵێین؟
یادداشتی كۆتایی نۆرمخوازانە
وەدیارخستنی پابەندبوون و دەست بەستراو بوونی میدیاكاره‌كان لەبەرانبەر فشارەكاندا و فشاری ئەوانیش بۆ بەرهەمهێنەرە كولتوورییەكان لەبەرانبەردا بەو مەبەستە نییە كە ویستبێتم خەڵكێك تاوانبار بكەم و ئەرك بۆ بەرپرسەكان دیاری بكەم، بەڵكو ئامانجم ئەوەیە كە دەرفەتی زیاتر بە چالاكان بدەین بۆ هەڵسوكەتیان و ئەوەش كاتێك مسۆگەر دەبێ كە ئێمە نهێنییەكانی پشت پەردە بەباشی تێبگەین.
تەنیا بەو چەشنەیە كە دەكرێ دەسكەوتە جیهانییەكانی لێكۆڵینەوە و توێژینەوەكان لە هەموو بوارەكاندا جیهانی بكەین و بە سانایی بیخەینە بەردەستی هەمووان.
سەرچاوە: دەربارە تلوزیون و سلطه ژورنالیستم، پیربوردیو، ترجمە ناصر فكوهی، سال 1390 .ادامه ...r
11/02/2013
