فەرەیدوون پەروازە

^{رێخستنە بریکارییەکانی (نیابتی ) وڵاتانی زلهێز لە رۆژهەڵاتی ناوەراستدا نەخشە رێگایەک بۆ سەرهەڵدانی شەڕێکی گشتگیر لە چەشنی شەڕی ویستفاڵی لە رۆژهەڵاتی ناویندا دادەڕێژێ. شەڕی ئیستە بە تەنیا شەڕی سەربازی نیە بەڵکوو لە بوارەکانی ئابووری و بایکوتەکان، مادەی هۆشبەر، تیرۆریزم، کۆچاندن و ،،،تاد رەنگی داوەتەوە. سیستەمە سیاسییە سەقەت و دواکەوتووەکانی ناوچەکە هەم هۆکاری هەڵگیرسانی شەڕن و هەم هۆکاری پەلکێش کردنی زلهێزەکانن بۆ ناوچەکە.}

^{بەشێک لە دەوڵەتانی ناوچەکە لە بەر دژایەتی ئەمریکا و رۆژئاوا بە تەمەنا و دڵخوازانە دوو وڵاتی چین و روسیایان بۆ ناوچەکە و ماڵی خۆیان پەلکێش کردووە لە حاڵێکدا خەساری ئەو دوو وڵاتەش لە رۆژئاوا کەمتر نیە.}

^{دەوڵەتی چین بە هەر ناو و بە هەر جۆرێک روو بکاتە هەر وڵاتێک خەسارەکانی لە بەرژەوەندییەکانی زیاترە.}

^{سەقامگیر بوونی چین لە رۆژهەڵاتی ناوەراستدا بۆ ساڵ و دوو ساڵ نیە بەڵکوو رێکەوتنە ئابوورییەکانی ئەو وڵاتە، بیست بۆ سی ساڵەیە و هەتا سەرچاوە سروشتییەکان تەواو نەکات دەست هەڵناگرێ.}

^{هاتنی چین بۆ ناوچەکە باڵانس و هاوکێشییەکانی تێکداوە.}

^{بەندەری فاو لە عێراق و کوریدۆری فاو ــ جەیهان گرنگی و بایەخی کۆریدۆری چابەهار بۆ دەریای ڕەشی لە ئێران کەمرەنگ کردۆتەوە.}

^{گەڕانەوەی سوریا بۆ باوەشی وڵاتانی عەرەبی، بەرەبەرە ئەو وڵاتە لە کۆماری ئیسلامی دوور ئەخاتەوە.}

^{کۆماری ئیسلامی لە دوای شۆرشی ژینا لە نێو بەدەنەی دەسەڵاتدا رووبەرووی بەرەی ریفورمخوازی بووتەوە و وادیارە هەموو رێکەوتنەکانی کۆماری ئیسلامی لەو دوایانەدا بە هۆی پێشنیار و گوشاری ئەو بەرەییەوە بووبێت .}

^{چین بە بێ راوێژ و چرا سەوزی ئەمریکا دەستێوەردان لە رۆژهەڵاتی ناوەراستدا ناکات.}

^{ئەزموونی دەیان و سەدان ساڵەی وڵاتانی ڕۆژئاوایی لە ناوچەکەدا بووە بە هۆکارێک بۆ داکوتانی رەگ و ریشەی هەتاهەتایی.}

^{بە جۆرێک ئەتوانین بڵێین کە دنیای رۆژئاوا بە هۆی پەروەردە کردنی سەدان و هەزاران کەسایەتی سیاسی و ماسۆن لە رۆژهەڵاتی ناوەراستدا، داهاتووی ئەو ناوچەیەی کڕیوە .}

^{هەر بەرپرسێکی سیاسی بە پێچەوانەی ڕەوت بجوڵێتەوە بە خێرایی شۆرشی لێ دەکرێ و لە کارەکەی دوورئەخرێتەوە. هەر ئیستە شەڕی سودان ئەو وڵاتە بەرەو دابەشبوون دەبات. دەوڵەتی پاکستان لە لایەن بەرەی رادیکاڵی ئیسلامییەوە هەرەشەی لە سەرە و رێخستنەکانی داعش لەو وڵاتە چالاک بوونەتەوە.}

^{وڵاتانی تورک زمانی ناوچەکە لە حاڵی حازردا گەورەترین ئاستەنگن بۆ کۆماری ئیسلامی. بێجگە لە هەرەشەکانی ئازەربایجان بۆ سەر ئێران، ئەوە لە چەن رۆژی رابردوودا وڵاتی تورکەمەنستان باڵوێخانەی ئیسرایلی لە نزیک سنووری ئێراندا کردەوە.}

^{وڵاتی تورکیا گەرچی ئابووری داتەپاوە و بوومەلەرزەش زەبرێکی گەورەی لێداوە بەڵام بەو حاڵەش لە بواری سەربازییدا هەم ئەندامی ناتۆیه و هەم لە باری تیکنۆلۆژی درۆنەوە دەتوانێ لە داهاتودا رۆڵی لە گۆڕینی ژیئۆپۆلیتیکی ناوچەکەدا ببێ.}

^{بە گشتی سەقامگیربوونی ئاشتی لە ناوچەکەدا پێویستی بە شەڕێکی ناوچەیە. شەڕ و ئاڵۆزی لەو ناوچەیە پێش لە هەموو شتێک چوارچێوە و قەوارەی وڵاتانی زەبەلاحی ناوچەکە کە لە لایەن دەسەڵاتی سانتراڵەوە بەرێوە دەچێ، هەڵدەوەشێنێتەوە.}

^{عەرەبستان دەیهەوێ بە چاکسازی و ریفۆرم هەنگاو بۆ مۆدێرنیزاسیۆن هەڵبگرێ و خۆی لە شەڕ بدزێتەوە هەر بۆیە لە رووی ناچاری و بێ دەرەتانییەوە پەنای بە رێکەوتن لە گەل ئێران بردووە.
کۆماری ئیسلامی لە دوای شۆرشی ژینا لە ئاستی ناوخۆی دەسەڵاتدا بە سەر دوو بەرەدا دابەش بووە}

^{بەرەی پاوانخوازی ئێرانی لە ئیستەدا پەنایان بە ریفۆرمخوازان بردۆتەوە هەتا لە ئارام کردنەوەی دۆخەکەدا رۆڵی ئەرێنی بگێرن. لە بارودۆخی ئیستادا کۆماری ئیسلامی بە شێوازی نەرم و شاراوە خەریکی چاکسازییە لە سیاسەتی ناوخۆ و دەرەوەدا، بەڵام لە میدیاکاندا بەپێچەوانە خەریکی پروپاگەندە و هەرەشەیە بۆ سەر نەیارانی خۆی.}

^{وڵاتانی رۆژهەڵاتی ناوەراست بە سەر سێ بەرەی تورانیزم بە رێبەرایەتی تورکیا، بەرەی یەکێتی عەرەب بە رێبەرایەتی عەرەبستان و بەرەی شێعەگەری بە رێبەرایەتی کۆماری ئیسلامی دابەش بووە.
محمد بنی سەلمان بۆ خۆی بە هۆی کودیتای بنەماڵەییەوە دەسەڵاتی بە دەستهێناوە هەربۆیە ناتوانێ ئاشتی ناوخۆیی و ناوچەیی بە دیاری بێنێ.}

^{بەشار ئەسەد ، ئەردۆغان و ،،،تاد نەک سیمبولی ئاشتی و ئازادی نین بەڵکوو ئەو رێبەرانە هۆکار و ئەکتەری شەڕ و ئاژاوەی ناوچەکەن . رێکەوتن و کۆنسێرتی سیاسی دەوڵەتانی رۆژهەڵاتی ناوەراست ناتوانێ بۆ ماوەیەکی زۆر سەقامگیر بێت.}

^{سەرهەڵدانی رەوتگەلی نوێخواز، دیموکراتیک و ریفۆمخواز لە وڵاتانی رۆژهەڵاتی ناوەراستدا گەشەی سەندووە و لە داهاتوودا دەبنە ئەکتەری سەرەکی لە دژی دەوڵەتانی کلاسیکی ناوچەکە.
کورد لە نێو سێ رەوتی تورانی، فارسی و عەرەبی ناوچەکەدا لە ژێر گوشار و چاوەدێری توند دایە و ئەو سێ رەوتە هندێک کات لە دژی کورد یەکگرتوون و هندێک کاتیش زەختەکان لە سەر کورد کەم دەبێتەوە.}

^{بە گشتی کورد دەبێ خوێندنەوە و شرۆڤەی تایبەتی لە سەر رووداوەکانی رۆژهەڵاتی ناوەراست ببێ و هەروەها بە یەکریزی و هاودەنگییەکی زانستیانەوە بۆ خۆی وێژمانێک بە ناوی "رۆژهەڵاتی ناوەراستی کوردی" گەڵاڵە بکات.}

^{وێژمانی رۆژهەڵاتی ناوەراستی کوردی پێویستە هەڵگری وتار و بیرۆکەگەلی دیموکراسی، مافی چارەنووس بۆ گەلان و پێکهاتەکان، پرسی ژنان ، پرسی پاراستنی ژینگە و ،،،تاد بێت.}

^{دیسکۆرسی رۆژهەڵاتی ناوەراستی کوردی بێگوومان لە نێو بەرەی ئازادیخواز و نەوەی نوێدا لایەنگر و داژداری خۆی دەبێ و هەر ئیستە دەبینین کە کوردستان سەبارەت بە پرسی ژینگە و ژنان بووە بە سیمبولی گەلانی ئێران و ناوچەکە. بۆ دەوڵەمەند کردنی وێژمان و دیسکۆرسی کوردی پێویستە ئەلیت و رۆشنبیری کورد بەردەوام بە شێوازی نوێ و سەردەمیانە لە هەوڵی ئافراندن و خولقاندنی بابەت و وتاری نوێدا بن و لە رێگای میدیاکانەوە ئەو بیرۆکەیە بگوازنەوە بۆ نێو کۆمەڵگای کوردستان و دنیای دەورووبەر.}

30/8/2023