ولادیمێر ڤان ویڵخنبێرخ

حیزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران (حدكا) و كۆمەڵەی زەحمەتكێشانی شۆڕشگێڕی كوردستان (كۆمەڵە)، پاش سێ دەیە لە دابەشبوونی نێوان پارتە كوردییەكانی ئێران، رێككەوتننامەیەكیان واژۆكرد. ئەو رێككەوتنە لەژێر كاریگەری رێككەوتنی نێوان پارتە كوردییەكانی سووریا و هاوكات تووندتربوونی گوشارەكانی رۆژئاوا و ئیسرائیل بوو بۆ سەر ئێران. لەوەش گەڕێ كە رووداوەكانی بەهاری عەرەبیش كاریگەریی خۆیان دانا. بەهەرحاڵ ئەو رێككەوتنەی نێوان دوو پارتە كوردییەكەی ئێران كاریگەرییەكی واینابێ ئەگەر هەموو پارتە كوردییەكانی دیكە نەیێنە ناویەوە. هەروەها كاریگەریشی نابێ ئەگەر هێرشی سەربازی نەكرێتە سەر ئێران یان ئەگەر ئۆپۆزیسیۆنی ئێرانی، وەك چۆن سووپای ئازادی سووریا لە سووریا كردی، شەڕی دژی كۆماری ئیسلامی ئێران نەكات.

لە سووریا كورد ناتوانن مافی زیاتر لە دەوڵەت وەربگرن، لەبەر ئەو بۆشایی دەسەڵاتەی جەنگی نێوان ئۆپۆزیسیۆن و دەوڵەت لە حەلەب و دیمەشق دروستیكردووە. دیمەشق ئێستا سەرقاڵی سەركوتكردنی ئۆپۆزیسیۆنە و ناپەڕژێتە سەر كورد. 

ئەگەر حكومەتی ئێران لە نێوەند (واتە لە تاران) لاواز نەبێت، زەحمەتە رێككەوتنی نێوان دوو پارتی كوردی هیچ كاریگەرییەكی وای هەبێت. چونكە تەنیا ئەگەر ئۆپۆزیسیۆنی ئێرانی لە تاران و قووم لەدژی كۆماری ئیسلامی بجەنگن، ئەوكات كوردانی ئێران دەتوانن دەست بەسەر ناوچە كوردییەكاندا بگرن و هەمان ئەو كارە بكەن كە كوردانی سووریا لەساڵی 2012دا كردیان و كوردانی عێراقیش لە ساڵی 1991دا كردبوویان.

بۆیە سەیر نییە ئەگەر لە بەرپرسی پارتە كوردییەكان ببیستین بڵێن هێشتا كوردانی ئێران ئامادەنین بۆ گۆڕانكاری. چونكە ژمارەیەكی زۆر لە چالاكڤانان و سیاسەتمەدارانیان لە زیندانەكاندان و دەزگا هەواڵگرییەكانی كۆماری ئیسلامیش بە تووندترین شێوەو بە زەبری هێز هەر ئاماژەیەكی گوماناوییان سەركوتكردووە. 

لەگەڵ ئەوەشدا ئەو هەڵوێستە دوژمنكارانەیەی ئۆپۆزیسیۆنی ئێرانی دژی رێككەوتننامەی نێوان پارتە كوردییەكان پێشانیاندا و بانگەشەی ئەوەیان كرد كە ئەو كارە سەروەری خاكی ئێران دەخاتە مەترسییەوە، پێشانیدا كە ئەگەر لە ئایندەدا ئەو ئۆپۆزیسیۆنە لەگەڵ كۆماری ئیسلامیدا بكەوێتە جەنگەوە، پێویستی بە كورد دەبێت، بەڵام ئەگەر لەوكاتەدا هەندێك مافیش بە كورد رەوا ببینێ، ئەوە شتێكی كاتی دەبێت. 

ئەگەر كاتی ئەو جەنگە هات، ئەوا كوردانی ئێران دوو رێگەیان لەپێشە: یان دەبێ نموونەی هەڵوێستی ئێستای كوردانی سووریا كۆپی بكەن، یانیش دەبێ بەتەواوی پشتیوانی چەكداری لە ئۆپۆزیسیۆنی ئێران بكەن. پێدەچێ رۆژئاواش پشتیوانی لە بژارەی دووەم بكات. 

عەبدوڵڵا موهتەدی، رێبەری كۆمەڵە، لە هەڤپەیڤینێكدا دانی بەو راستییە داناوە. لەبەرئەوەی كوردانی ئێران تەنیا 12%ی كۆی ژمارەی دانیشتووانی ئێران پێكدەهێنن، موهتەدی پێیوایە "كورد بەتەنیا ناتوانێ ئێران بگۆڕێت". هەرچەندە گۆڕینی كۆماری ئیسلامی، سەرەڕای هەڕەشە تووندەكانی ئیسرائیل و كۆتایی هاتنی حوكمی ئەسەد لە سووریا، شتێكە جارێ دوورە رووبدات. 

بۆیەش رێككەوتنی نێوان دوو حیزب، بەبێ پەیدابوونی گۆڕانكاری گەورە لە ناوەوەی ئێران، ناتوانێ هیچی وا لە رەوشی كورد بگۆڕێت.