هەرمن ئەحمەد
پێشكەوتنی تیژڕۆی تەكنۆلۆژیا، دنیای سۆشیال میدیای فراوانتر كرد و رۆژ بە رۆژ پێشكەوتنی نوێ و خزمەتگوزاریی تازە و گۆڕانكاریی جیاواز لە تۆڕە كۆمەڵایەتیەكانی ئەنتەرنێتدا دێتە كایە.
فراوانبوونی ئەم تۆڕانە لەسەر حسابی بەرژەوەندییە باڵاکانی تاک گەشەی سەند، لەسەر حسابی تەناهیی دەروونیی تاك گەشەی كرد، چونكە سۆشیال میدیا بەبێ لە دەرگا دان و بێ پرس و ڕا، خۆی كرد بە بەشێكی گرنگی ژیانی تاكەكان، لێ ئەم تۆڕانە چەندی لایەنی باشیان هەیە، ھەڵبەتە لایەنی خراپیشی گەلێك زۆرن، نەخاسمە كاتێ دەكەوێتە دەست خەڵكانی نێگەتیڤ و خراپەوە.
چونكە سۆشیال میدیا فەزایەكی فراوان و كراوە و بێ سانسۆرە، دیموكراسیەتێكی مەترسیداری تێدایە بۆ كۆمەڵگە نەریتپارێز و داخراوەكان، ئاخر تاکەکانی گۆمەڵگا بە دید و حەز و ئاستی ئاوەز و ئارەزووی خۆیان بەکاری دەھێنن، گەلێكیان بێ ئەوەی بیر لەوە بکەنەوە کە لە ھەڵە بەکارھێنانی ئەو تۆڕانەدا، كارەسات دەخولقێنن و تاوان دروست دەكەن و كێشەی گەورە دەنێنەوە، بەناو كەوتوون.
لەم نێوەندەدا شێرەپشکی قوربانیان یان زۆربەی زیان لێكەوتووانی خراپ بەكارهێنانی تۆڕە كۆمەڵایەتیەكان، لە رەگەزی مێیینەن، مەرجیش نییە هەموو ئەوانەی لە سۆشیال میدیاوە زیان بە ئافرەت دەگەیەنن و ئازاریان دەدەن، لە رەگەزی نێر یان پیاو بن، بەڵكوو گەلێ جار ژن ئازاری ژن دەدات.
لە كۆمەڵگای كوردەواریدا بوونەوەری ئافره‌ت له‌نێوان به‌رداشی دابونەریتە كۆمه‌ڵایەتییه‌كان و شرۆڤە ئایینییه‌كاندا، كه هەردووكیان به كۆڵەكەی سەرەكیی كولتووری كۆمه‌ڵگا داده‌نرێن، گەلێ جار كەسایەتیی دەهاڕدرێت، به‌هۆی ئه‌و نه‌ریته داخراوانه‌ی كه كۆمه‌ڵگای كوردیی له‌سه‌ر په‌روه‌رده كراوه، ئاسان نییه ڕەگەزی مێیینە بە شێوەیەکی تەندروست و رێزلێگیراو، خۆی لەناو ئەو تۆڕە كۆمەڵایەتیانەی ئەنتەرنێتدا ببینێتەوە.
ئەگەر نایەكسانیی جێندەری لە كۆمەڵگەیەكدا هەبوو، لەڕێی تۆڕە كۆمەڵایەتیەكانەوە زۆر بەئاسانی هەستی پێدەكەیت، سەرنجێكی خێرا لە سۆشیال میدیا كوردی بدە، دەزانیت لەوێش نایەكسانیی جێندەری هەیە، راستە لەڕووی ژمارەوە بوونی ئافرەتان لە تۆڕە كۆمەڵایەتیەكاندا، ئەگەر زیاتر نەبێت لە پیاوان كەمتر نیە، بەڵام من قسەم لەسەر كولتوورە نێرسالارییەكەیە كە لە سۆشیال میدیاشدا بەداخەوە زاڵە.
راستە لە سۆشیال میدیای كوردیدا وەك چۆن مرۆڤێكی بە رەگەز نێر ئازادە لە نووسینی پۆست و دانانی وێنەی فۆتۆ و ڤیدیۆدا، ئافرەتێكیش ئازادە، بەڵام كە سەیری كاردانەوە و كۆمێنتەكانی هەردوو پۆستەكەی ئافرەتەكە و پیاوەكە دەكەیت، هەست بەوە دەكەین كە كۆمەڵگەی كوردی بەئاسانی قبووڵی ئەوەی نیە، ئافرەتێك لە سۆشیال میدیادا ئازاد بێت، چونكە جنێوباران دەكرێت، قسەی سووكی پێدەگوترێت، كەسایەتیی تیرۆر دەكرێت، دۆخی دەروونیی تێكدەدرێت، دەیان تۆمەتی نابەجێی بۆ هەڵدەستن و تانە و تەشەربارانی دەكەن، هەوڵی لەخشتەبردنی دەدرێت.
هەڵبەت نایەكسانیی جێندەری، لە زۆربەی كۆمەڵگەكانی جیهاندا، بە رێژەی جیاواز هەستی پێدەكرێت، بەڵام ئافرەتانی كۆمەڵگە پێشكەوتووەكان، یاسا و رێسا و كولتووری كراوەی كۆمەڵگەكانیان، بوێریی زیاتری پێ داون تا لەسەر مافی خۆیان و لە دژی نایەكسانی بێنە دەنگ، لێ ئافرەتی كورد، كاتێ لە سۆشیال میدیادا هێرشی دەكرێتە سەر، جگە لەم رێگەچارانە هیچی دیكەی لەبەردەمدا نیە: یان واز لە سۆشیال میدیا دەهێنێت بە یەكجاری، یان ئەكاونتی دەگۆڕێت و ئیدی بە ناوێكی ترەوە موتابەعەی سۆشیال میدیا دەكات بێ خۆناساندن، یان خۆی بێدەنگ دەكات، یاخود ناچار دەبێ خۆی بهێنێتە ئاستی ئەو كەسەی سووكایەتیی پێدەكات و وەڵامی دەداتەوە، كە هەموو ئەمانە بە بڕوای من بژارەی گونجاو نین، بەڵكوو پێویستمان بەوە هەیە، ئەو بیركردنەوەیەی كە ماف بە بوونی رۆڵی ئافرەت نادات لە سۆشیال میدیادا، لە ڕەگەوە وشك بكەین.
26/4/2021
