هیوا مولانیا(کوردستانی)
پەنابەر :
لێدوان لە سەر ئەم مەسەلەیە وەک پەنابەر کێیە ؟ ئەم مەسەلەیە وەک یاسا لە نەتەوە یەکگرتوەکان کەی هاتە ئارا ؟ برگەکانی چیەو و چون دەتوانین بلێن ، ئەم مرۆڤە بە پەنابەر ناوزەد دەکرێ و ماڤەکانی چییە ؟ باسێکی دورو دێژە و لە لایەک ئەو حکومەتەی ئەندامی نەتەوەیەکگرتوەکانە و ئەم خالە یانی پەنادان و پاراستنی پەنابەر لە ژێر چاوە دەگرێ ، نەتەوە یەکگرتوەکان چەندە لە بواری ئابوریەوە یارمەتی دەدات باسێکی دیکەیە کە بتوانین لێکدانەوەیەکی چرو پری لە سەر بکرێ . ئەم بابەتە لە حکومەتی هه‌رێم شێوازێکی دیکەی هه‌یە ، مەبەست ئەوەیە لە گەل رەچاو گرتنی هه‌مو برگەیەکی مرۆڤایەتی لە مەر پەنابەر ، بە داخەوە چوونکە حکومەتی هه‌رێم وەک دەسەلاتێکی خۆجەیی بە ئاستی ئەندامی نەتەوەیەکگرتوەکان نەگەیشتوە ، لە برکی خۆی و دڵسوزی و مرۆڤ دوستی بەم ئەرکە هه‌لدەستی و ئەم باسە دەبێ لە ئاستی ئێراق وە رادەی چالاکی و پابەند بونی ئێراق دەبێ شی بکرێتەوە کە هه‌ر وەک دەزانن بە هوکارگەلێکی زور تا ئێستاش نەیتوانیوە چارەسەری گیروگرفتەکانی خۆی بکا ، تا بگاتە ئاوردانەوەی بە جد ی لە مەسەلەی پەنابەر .
لێرەدا نابێ لێمان تێک بچێت کە پەنابەر بە چەندین خالی دیاری و نێو دەولەتی پێوانە دەکرێ و ناکرێ هه‌ر تاکە و لەو قالبە سەیری بکەین و بە ناوی پەنابەرەوە نە چاوی لێی بکرێ و نە دەتوانین داکوکی لە سەر بکەین ، ئەگەر لەو چوار چێوەدا نەگونجێ ، بۆ نمونە :
پەنابەر بە کەسێ دەوتری کە لە ژێر زەخت و زور و خەتەری گیانی دا بێت ، بە هوکاری نەتەوایەتی ،رەگەزی ، سیاسی ، ئاینی ، ئەندام بون لە رێکخراوە مەدەنیەکان . ئەم کەسە لە گەل کەسێ کە بۆ بژێوی باشتری ژیان دەچێتە جێگایەک و خەتەرەی گیانی لە شوین و مەکانی خۆی لە سەر نییە دوو شتی جیاوازن ، چ لە بواری داکوکی کردن لێیان ، چ لە بواری یاسایی و چ لە باری بونە هاو وڵاتی جێگەی دووهەم کە بۆی رۆیشتون . کە بە داخەوە بە هوی هه‌ندی چەمکی دیاری و یاسایی ئەم شێوە بیروکەیە باوە .
کەواتە دەبێ پێوانەی دیاری بۆ پەنابەر و یاساکانی چ لە ئاستی حکومەت و دەسەلات و چ لە ئاستی تاک لە دەچێتە ئەو خانەیەوە جوی بکرێتوە و بتوانین رخنە و داکوکی لە ماڤەکانی بکرێ بویە لە خال بەندیانە سەرنج تانی بۆ رادەکێشم کە لە کودستان لە بەر چاوە:
- نەبونی پێوانەیەکی دیاری لە مەر پەنابەر وەک یاسا کە چ کاسانێ دەگرێتە بەر و چ یاسا گەلێگ دەیگرێتەوە .
- نەبونی لێژنەی داکوکی کاری لە پەنابەری ئەو بەشە کە رویان لە هه‌رێم کردوە ، بۆ نمونە بەو هه‌مو لایەنی سیاسی رۆژهه‌ڵات نەیانتوانیوە وەک دامەزرانی لێژنەی پەنابەری کوردی رۆژهه‌ڵات بونیان هه‌بێ کە ئەمە هه‌م زەرەری بۆ نە چەسپانی ماڤی پەنابەر و داکوکی هه‌بوە و هه‌م بوتە کوسپێ بۆ حکومەتی هه‌رێم کە بە تەواوی زانیاری گشتی لە مەر پەنابەر هه‌بێ و ناعیلاج یاسای کەفیل کردن هاتوەتە ئارا
- باری بژێوی و ئەمنەیەتی گیانی پەنابەر .
- نەبونی پلان بۆ تێکەل بونی پەنابەر لە ناو چەمکی کومەلایەتی هه‌رێم وەک یاسا و هێنانە ناوی پەنابەر بۆ جەرگەی کار بە پێی لێهاتوی و پسپوری تاک .
- نە بونی پلانی دیاری بۆ داهاتوی مندالی پەنابەر کە لە قالبی هاتنە ئارای ماڤەکانی پێوانەی بۆ بکرێ وەک مندال .
- نە بونی یاسا بۆ زەمەنی نیشتەجێی بوون تا بونە هاو وڵاتی .
دیارە ئەمە بەشێک لە موشکلەی پەنابەریە لە هه‌رێم و وەک نمونەیەک ئاماژەم پێی کردوە کە دەبێ زاتر لێدوان و لێکولینەوەی لە سەر بکرێ و حکومەتی هه‌رێم هه‌لی ئەوە برخسێنی بتوانین وەک پەنابەر دەنگمان بە دنیای دەرەوە بگات کە ئاور لە پەنابەر بدرێتەوە ، جگە لە پاراستنی ماڤەکانی وەک دەزانن ئەمروکە ئەم بابەتە بوتە مەسەلەیەک لە جیهان و تایبەت بە تەنیا هه‌رێم نییە ، دیارە ئەگەر ئاوری بە جدی لێی بدرێتەوە نە پەنابەر ئەو هه‌مو خەتەراتە بۆ گەیشتن بە ژیانی ئاسایی دەگرێتە بەر و بە سەدانی تێدا بچێت و بێتە قوربانی دەسی سەوداگەرانی قاچاغی مروڤ و نە دەبنە گوشار بۆ حکومەتانی جیهان کە پەیتا پەیتا مەجبور دەبن دیپورتیان بکەنەوە .
بویە لام وایە پێویستە ئازیزان و دڵسوزان دەبێ بە لێکدانەوەیەکی زانستیانە لە مەسەلەی پەنابەری بدوێن و بە گەلالە گردنی بەرنامەیەکی بنەرەتی پێشکەشی لایەنی سیاسی هه‌ر بەشەی بەکەن و لە پارلمانی کوردستان داوای هێنانە ئارای یاسای دیاری بکرێ و پاشان بە کۆی نیهایی بونی نوێنەرایەتی وڵاتانی جێهان کە لە کوردستان دان ئاگادار و داوی رێگە چارەی گونجاو و یارمەتی بکرێ .
هیوا مولانیا(کوردستانی) هەلسوراوی سیاسی و مافی مرۆڤ
