فه‌رهه‌نگ‌ و هونه‌ر

2025-04-12-15-24-28 کۆچی دواییکرد و تەرمەکەی ناگەڕێندرێتەوە رۆژهەڵاتی کوردستان. رەنج پشدەری، چالاکڤانی کورد لە سوێد، ئەمڕۆ هەینی بە تۆڕی میدیایی رووداوی گوت: "سەید عەلی رەحیم پوور،...
2025-04-12-15-16-19ناوەڕاست لە عومان بە نێوەندگیری وەزیری دەرەوەی عومان دەستیان پێكردووە.  ئیسماعیل بەقایی، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئێران لە راگەیەندراوێكدا وتوشیەتی، گفتوگۆكان بەشێوەی "ناڕاستەوخۆ" لەو شوێنەی كە پێشبینی...
2025-04-12-15-08-28 زیانی یەکجار زۆری پێکەتووە و دەبێت چاوەڕوان بکات لە یەمەن و عێراقیش هەمان زیان و خراپتریشی پێ بکرێت. لەهەمان کاتدا نایشارنەوە "ئەوان دژی گفتوگۆ لەگەڵ...
2025-04-12-15-06-23 داواکاری تایبەت"ی ئەمریکای بۆ ئێران تێدابووە. ئەم داواکاریانە بریتین لە: داواکارییەکانی ئەمریکا لە ئێران 1- هەڵوەشاندنەوەی تەواوەتی بەرنامە ئەتۆمییەکەی ئێران. 2- وەستاندنی تەواو و پشتڕاستکردنەوەی سیاسەتی پاڵپشتیکردنی...
2025-04-04-11-16-55هیچ زیانێک بە ئاسایشی دەوڵەتی ئیسرائیل بگات." ٤/٤/٢٠٢٥

په‌یوه‌ندی راسته‌وخۆ

گه‌ڕان

 

چنڎ دەستنۋیسێ و بەڵگۍ زانشتیۍ زانای پایەبەرز (ئەحمەد عەبدولڕەحمان نودشی) وەڵاوێ کریێوە کە باس جە ئەندازەی و هەسارەشناسی و فەلەکی مکەرانۍ.

زانا و علامەی گەورە و پایەبەرز (ئەحمەد عەبدولڕەحمان نودشی) کەسایەتیی دیار و نامیی هەورامانی و کوردستانی و جیهانو ئیسلامی کە خاوەن چنڎین کتێبێ و دەستویسێن جە بوارە جیاجیا زانشتییەکانە، چنڎ دەستنۋیسێ و بەڵگۍ زانشتیێش وەڵاوێ کریێنێوە کە باس جە ئەندازەی و هەسارەشناسی و فەلەکی و زانستە جیا جیاکان مکەرانۍ.
بە ئا جۆرە کە جە دەستنویسێ و بەڵگەکانە دیارەن، عەلامەی نۆدشی شەی و ڕاڤەو زانشتو ئەندازەو (ئەبوعەلی سینا)ش کەردەن.
هەرپاسە کتێبو "اسطرلاب"ی کە بە زوانی عەرەبین و جە نۋیستەی وێشەن، شەی و ڕاڤەش کەردەن.
هاموەخت دەستنۋیس و بەڵکەگۍ کتێبو "مدخل منظوم در علم نجوم"ی نیشانە مڎانێ کە دیسان بەرهەمو وێشەن و بە عەرەبین.

ئی دەستنویسێ وبەڵگۍ نیشانەش مڎانێ کە (ئەحمەد عەبدولڕەحمان نودشی) زانا و دانا و علامێوی گەورە و پایەبەرزەن و هەورامانیچ یاگۍ زانشتە جۆر بە جۆرەکان و جە ئابوارەنە هامتەریب چەنی ووڵاتانو جیهانی هەنگامەش نیێنە و ئەگەر زیاڎش نەئاوردە بۆنە، بێگومان کەمش ناوردەن و خاوەنو سەدان زانایێ و ویرمەندۍ چوون (ئەحمەد عەبدولڕەحمان نودشی).
نۆدشی کە هامزەمان چەنی زانشتی سەردەمیانەی، زانا و مامسایێوی گەورەی ئایینی بییەن و یۆ بییەن جە یاگەگیرەکان (خەلیفەکان)و حەزرەتو شێخ ئۆسمان سەراجەدینو تەۋێڵۍ.

ئی زانا و عەلامە پایەبەرزە ساڵەو ١٢٢٨ی کۆچی مانگی جە شارو نۆدشەی سەر بە ناوچەو لهۆنی جە هەرێمو هەورامانی جەڎێ بییەن و تاتەش زانا و دانا و گەورە مامسا و موفتی سەردەمو وێش بییەن و ماۋێۋی فرە سەرو داواکاری شێخ ئۆسمان سەڕاجەدینو تەۋێڵۍ شییەن شارو سلێمانیۍ و بییەن موفتی شارەکەی و جە گەڕەکو مەڵکەنی مزگی و وانگای گەورەش بییەن و سەڎان گەورە مسیارێ و زانایێش جە بوارە جیاجیاکانە پنە یاونێنۍ. جە دمای تاتەیش ساڵەو ١٢٦٦ی کۆچی مانگی وێچش بییەن بە موفتی سلێمانیۍ و یاگۍ تاتەی گێرتێنەوە.

زانای پایەبەرز (ئەحمەد عەبدولڕەحمان نودشی) جە ژیایشەنە زیاتەر جە ٣٠ کتێبێش نۋیستێنێ کە بە شێوشان دەیان بەرگۍ/ جلدێ و چنڎین بەشێ و وەرزێنۍ و گرنتەرینێشان ئینێنۍ:

١- حاشیه سەرو تحفه شیخ ابن حجر کە چنڎ بەرگۍ/ جلدێ

٢- مدخل منظوم در علم نجوم

٣- شرح و توضیح تشریع الافلاک في علم هیات و اصول هندسه اقلیدسی و فیثاغورسی

٤- تهذیب کە ٦ بەشێن

٥- کتێبی فەلەکی و هەسارەشناسی و ڕۆچژماری کە ٣٠ی بەشێن

٦- فن اسطرلاب

٧- حاشیه سەرو (مطالع قطب الدین رازی)

٨- شرح و توضیح ملل و نحل شهرستانی

٩- هندسیات علم حساب

١٠– قاعده اقمار (٢٨ بەرگۍ- جلدۍ)

١١– افعال اختیاری اشاره به التلویح تفتازانی

١٢– حاشیه سەرو )تقریب المرام)

١٣– تهذیب الکلام

١٤– علم نحو معروف به ظرف حاجی ماموستا

16/4/2022

دواین هه‌واڵ

به‌رنامه‌ی کۆماریخوازان