باراک اوباما، ريیس جمهور ایالات متحده، میگوید در ماههای آینده دست به تلاش تازهای برای حل دیپلماتیک مناقشه هستهای ایران خواهد زد. باراک اوباما در نخستین نشست رسانهای خود پس از انتخاب مجدد به ریاست جمهوری آمریکا گفت: «باید راهی باشد که هم ایران از انرژی هستهای صلحآمیز بهره ببرد و هم تعهدات بینالمللی را رعایت کند و تضمینهای مشخص بدهد که به دنبال سلاح اتمی نیست».
آقای اوباما روز چهارشنبه ۱۴ نوامبر (۲۴ آبان) گفت که نمیتواند قول بدهد که ایران مسیر مطلوب را انتخاب کند و تصریح کرد که این مسیر مطلوب همان «گزینه دیپلماتیک» است. رییس جمهور آمریکا گفت: «سعی میکنم در ماههای آینده دست به تلاش تازهای بزنم که ببینیم آیا میتوان باب گفتوگویی را نه فقط با ما، بلکه با جامعه بینالمللی باز کنیم و ببینیم که آیا میتوانیم این موضوع را حل کنیم یا نه.» باراک اوباما بار دیگر تاکید کرد که ایالات متحده اجازه نخواهد داد که ایران به سلاح اتمی دست پیدا کند و گفت هنوز فرصت برای حل دیپلماتیک این مسئله وجود دارد.
پیش از این یک دیپلمات ارشد روس گفته بود دولت روسیه علاقهمند است ایران و آمریکا بر سر پرونده اتمی به طور مستقیم با یکدیگر گفتوگو کنند. سرگئی ریابکوف، معاون وزیر خارجه روسیه، در مصاحبه با روزنامه «فایننشال تایمز» گفته بود: «مسکو مایل است شاهد ورود تهران و واشنگتن به مذاکرات دوجانبه باشد تا از این طریق، جلوی حمله اسرائیل به تأسیسات هستهای ایران گرفته شود.» معاون وزیر خارجه روسیه با این حال تاکید کرده که رابطه دوجانبه احتمالی میان ایران و آمریکا نباید بر مذاکرات با گروه پنج به علاوه یک تاثیر بگذارد.
فایننشال تایمز همچنین از قول یک دیپلمات بریتانیایی نوشته بود: «در حال حاضر مذاکره میان ایران و آمریکا به امری ضروری تبدیل شده است زیرا آمریکا باید به ایران نشان دهد که هرچند در پی محدود کردن برنامه هستهای این کشور است اما هدفی برای تغییر نظام سیاسی ایران ندارد.» این روزنامه بریتانیایی بدون آنکه نامی از این دیپلمات ببرد از قول او تاکید کرده که هرچند مذاکرات در قالب گروه ۱+۵ در جریان است اما نیاز مبرمی به مذاکره مستقیم ایران و آمریکا احساس میشود تا آمریکاییها به ایران تضمینهای لازم را بدهند.
در هفتههای پیش از انتخابات روز ششم نوامبر در آمریکا گزارشهایی در رسانههای غربی منتشر شد که حاکی از مذاکرات میان نمایندگان ایران و آمریکا و توافق برای حل و فصل اختلافات میان دو کشور پس از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بود.
مقامهای هر دو کشور ایران و آمریکا این گزارشها را رد کردهاند.
محمود احمدینژاد، رئیس جمهوری ایران، در سفری که مهرماه امسال برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل داشت، گفت که آماده مذاکره با آمریکاست؛ صحبتی که انتقادهایی در داخل ایران برانگیخت. آیتالله علی خامنهای پیشتر در سخنان خود تاکید کرده بود هرگاه زمان مناسبی برای مذاکره با آمریکا باشد، خود این موضوع را اعلام خواهد کرد. در عین حال در روزهای گذشته چهرههای اصولگرای منتقد دولت نیز حرف از مذاکره با آمریکا زدهاند. از جمله محمدجواد لاریجانی، دبیر ستاد حقوق بشر جمهوری اسلامی و معاون قوه قضائیه، گفت که اگر منافع جمهوری اسلامی اقتضا کند، با آمریکا «در قعر جهنم» نیز مذاکره خواهد کرد.
یک هفته پیش روز ۱۸ آبان محمود احمدینژاد، رییس جمهوری اسلامی ایران، گفته بود که پرونده هستهای ایران دیگر موضوعی حقوقی نیست و تبدیل به یک «موضوع سیاسی» شده است و باید «در رابطه بین ایران و آمریکا حل و فصل شود.»
آقای احمدینژاد که برای شرکت در پنجمین اجلاس دموکراسی در جزیره بالی اندونزی به سر میبُرد، در نشست خبری با رسانههای بینالمللی گفت: همه کشورهایی که عضو آژانس بین المللی انرژی اتمی هستند و حتی کشورهای ۱+۵ به صراحت به ما میگویند که ایران باید این مشکل را با آمریکا حل کند. او از دولت آمریکا خواست در زمینه پرونده هستهای ایران، «رفتار خود را اصلاح کند و مطمئنا این تغییر رفتار به نفع خود دولت و مردم آمریکا است».
آقای احمدینژاد در حالی برای بازدید از تاسیسات هستهای ایران دعوت کرد که دو روز پیش از آن یوکیا آمانو مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفته بود ایران همچنان از همکاری لازم با این آژانس خودداری میکند. در روزهای گذشته سخنگوی آژانس بینالمللی انرژی اتمی خبر داد که قرار است برای حل و فصل اختلافهای موجود درباره فعالیتهای هستهای ایران، دور جدیدی از مذاکرات هستهای بین ایران و این نهاد روز ۱۳ دسامبر (۲۳ آذر) در تهران برگزار شود.
جمهوری اسلامی نیز تایید کرده که قرار است چنین مذاکراتی برگزار شود.
صحبت از مذاکرات مستقیم بین تهران و واشنگتن در حالی به میان آمده است که در عین حال سطح تنش بین ایران از یکسو و آمریکا و اسرائیل در سوی دیگر بالا گرفته است. از جمله در هفته گذشته وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد که جنگندههای ایران به سمت یک پهپاد آمریکایی در حریم هوایی بینالمللی خلیج فارس شلیک کردهاند.
جورج لیتل، سخنگوی پنتاگون، ۱۸ آبانماه گفت دو جنگنده ایرانی، یکهفتهپیش در ۱۱ آبانماه، یک پهپاد آمریکایی را رهگیری کرده و چندین بار به سوی آن شلیک کردند. سخنگوی وزارت دفاع آمریکا تاکید کرده بود که این پهپاد آمریکایی «به هیچ عنوان در حریم هوایی ایران» نبوده و مشغول «پرواز عادی شناسایی» بوده است.
اما از سوی دیگر وزیر دفاع ایران گفت که علت این اقدام، ورود این پهپاد به «فضای فوقانی دریای سرزمینی ایران» بوده است. احمد وحیدی گفت که این شی پرنده در زمان حمله، برای نیروهای نظامی ایران ناشناس بوده است.