کاوە خضری

^{در این نوشته نگارنده می‌خواهد نگاهی متفاوت و موشکافانه به اتفاقات چند ماهه اخیر در عراق انداخته آن را از زاویه دیگر فراتر از آنچه که در رسانه ها می شنویم بررسی نماید. انتخابات سراسری در عراق در تاریخ دهم اکتبر برابر با هیجدهم مهر یعنی بیشتر از نه ماه قبل برگزار شد اما تا حالا و با گذشت چنین زمان طولانی عراقی ها موفق به تشکیل حکومت جدید نشده اند.}

^{اما به راستی در عراق چه میگذرد؟}

^{در عراق اکنون سه بازیگر اصلی میدان سیاست را در دست گرفتند .یک: جمهوری اسلامی ایران و گروه های نیابتی اش دو: مقتدی صدر و گروه سوم کردها به رهبری اقای بارزانی .}

^{بعد از اعلام نتایج انتخابات و پیروزی مقتدی صدر اکثر کارشناسان و عوام مردم عراق انتظار داشتند و پیش‌بینی می‌کردند حکومت جدید در مدت زمان بسیار کمی تشکیل شده و ضمام امور کشور را در دست میگیرد و می توان امیدوار بود بر اساس شعار های تبلیغاتی آقای صدر مبنی بر مبارزه با فساد و بیرون راندن عوامل فاسد از سیستم قدرت و حکمرانی و برگرداندن قدرت اصلی نظامی به ارتش کشور به عنوان تنها نیروی رسمی و دارای کفایت لازم برای مسلح بودن شاهد تشکیل حکومتی جدید و مقتدر تر از قبل در این کشور شبه دموکراسی بود. اما آیا به راستی چه شد که تا حالا این امر محقق نشده است؟ در میدان قدرت سیاسی عراق اکنون جنگ و مبارزه در جریان است و دو بازیگر اصلی میدان در برابر نفوذ جمهوری اسلامی و نیروهای نیابتی اش دارای دو استراتژی دیدگاه و انگیزه متفاوت هستند اول آقای صدر که از جانب کشورهای حوزه خلیج فارس پشتیبانی می‌شود از جمله عربستان سعودی و کشور امارات و سعی در بیرون کشیدن عراق از چنگال و سیطره عجیب ایران که در تار و پود سیستم حکمرانی کشورنفوذ کرده و عملاً کشور عراق از طرف علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی اداره می‌شود و قدرت نظامی آن هم زیر سلطه سپاه پاسداران است داشته و دارد.}

^{در تفکر آقای صدرحس ملی‌گرایی و احساسات ناسیونالیستی غالب است بر احساسات و باورهای مذهبی یعنی آقای صدر خود و عراقی ها را در وهله اول عرب می داند بعد شیعه. بر همین اساس ترجیح می دهد بیشتر به کشورهای عربی نزدیک باشد تا جمهوری اسلامی ایران و صد البته شیوه حکمرانی احزاب و شخصیت های وابسته به جمهوری اسلامی در دوران بعد از سقوط صدام حسین و سوق دادن عراق به سمت سراشیبی و پیدایش فسا د های سیستماتیک در بدنه دولت و روز به روز بدتر شدن وضعیت کشور و مردم عراق هم دلیل دیگری برای شکل گیری چنین دیدگاهی در آقای صدر بوده است. همچنین از بعد رقابت ایدئولوژیک در باب رهبری تشیع بین قم و تهران با نجف هم آقای صدر تمایلی به زیر سلطه بودن علی خامنه‌ای ندارد. و در این اواخر آنها توانستند با افشای فایل صوتی نوری المالکی مهره قابل اعتماد و بسیار نزدیک به جمهوری اسلامی بیشتر و بیشتر افکار عمومی عراق رو به سمت ضدیت با ایران و نیروهای وابسته اش تحریک نمایند.}

^{بازیگر دوم صحنه سیاسی عراق که البته به نظر نگارنده نقش کلیدی تری را در عدم شکل‌گیری دولت جدید داشته است یعنی کردها به رهبری آقای بارزانی هستند. کردها که در چند سال اخیر به خصوص بعد از پایان یافتن جنگ داعش و تسلیم کردن شهر استراتژی و نفت خیز کرکوک از جانب جریانی خاص در داخل اتحادیه میهنی کردستان عراق به حشدالشعبی نیروی وابسته مستقیم به سپاه پاسداران و در واقع تسلیم کردن این شهر به جمهوری اسلامی ایران شاهد دخالت های فراوان و حتی فراتر از آن تهدید ها و تعرض های نظامی از جانب جمهوری اسلامی ایران از جمله حملات موشکی به فرودگاه اربیل و برخی مناطق مرزی خود بودند. بعد از اخذ تصمیم بسیار عقلانی هوشمندانه در جریان ترور قاسم سلیمانی فرمانده اسبق سپاه قدس این بار با بردباری و حفظ آرامش خود در ظاهر اما عصبانیت درونی بسیار سعی در انتقام و اثبات خیلی چیزها به سران جمهوری اسلامی داشتند.}

^{کردها که از جانب دولت قبلی ایالات متحده آمریکا و جمهوری آن دونالد ترامپ مورد بی‌مهری در واقع خیانت تاریخی در عراق و سوریه قرار گرفته بودند که با روی کار آمدن پرزدنت بایدن وبه واسطه رابطه دیرینه شخص آقای بایدن با آقای بارزانی سعی در پس گرفتن جایگاه قبلی خود در میدان سیاسی عراق داشته و توانسته‌اند با هوشیاری کامل تابه اینجا پروسه سیاسی عراق را فلج نموده و ایران و گروه‌های نیابتی اش را در بن بست باتلاق سیاسی عراق گرفتار نمایند . آنها ابتدا کار را از پاکسازی حزب اتحاد میهنی از نیروهای بسیار سرسپرده و وابسته به جمهوری اسلامی شروع نمودند و پسر آقای جلال طالبانی پاول طالبانی و خانواده اش دوباره قدرت حزب را در دست گرفتند آقای پاول طالبانی بارها در مصاحبه‌های اعلام نموده است که آقای بارزانی به مثابه عمو و در واقع در نبود پدرش جایگاه امین و بزرگترین خانواده طالبانی را برعهده دارد و این بار بعد از پاکسازی نیروهای بسیار تحت نفوذ ایران از جمله لاهور شیخ جنگی و برادرانش در راستای آنچه که از طرف آمریکایی‌ها و آقای بارزانی به عنوان استراتژی کردها بعد از انتخابات مقرر شده بود عمل کردند برخلاف تمامی دوره های قبل توافقی به ظاهر انجام نشد و در ظاهر به صورت دو گروه مخالف وارد صحنه سیاسی عراق شدند در واقع اگر مثل دفعات قبل کردها در قالب یک هم پیمان و به صورت مشترک ووارد پروسه تشکیل دولت جدید میشدند تکلیف پستهای کلیدی از جمله ریاست جمهوری و به تبع نخست وزیری و حتی رئیس مجلس به راحتی قابل روشن شدن بود چون توافق با هر کدام از گروه های شیعی کفه ترازو و در مجلس به نفع آنان سنگین مینمود اما به ظاهر جدا شدن آنها در عمل پروسه سیاسی عراق را فلج نمود به طوری که هیچ کدام از گروه ها نتوانسته اند از حد نصاب لازم را برای تشکلیل دولت به دست گرفتن قدرت به دست بیاورند.}

^{در طی چند سال اخیر جمهوری اسلامی با نفوذ گسترده در دستگاههای اجرایی عراق بارها از طریق احکام دادگاه فدرال سعی در تحت فشار گذاشتن کردها علی الخصوص در بحث اختصاص بودجه و فروش نفت را داشت سعی میکرد از این طریق حکومت اقلیم که توسط دوحزب دموکرات به رهبری آقای بارزانی و اتحادیه میهنی به رهبری طالبانی اداره می‌شود را تحت فشار گذاشته و بتواند مردم را به سمت اغتشاشات خیابانی در شهرهای کردنشین هدایت نماید.}

^{کردها به ظاهر در دو گروه مخالف و سازش ناپذیر است اما در واقع واحد و هماهنگ تا به حال توانسته اند قدرت سیاسی خود را به عراقیها دیکته نموده و تا حدی انتقامی نرم اما در آینده می‌تواند سخت را از سران جمهوری اسلامی گرفته باشند .سخت از این نظرکه هر روز شاهد بیشتر شدن انزجار مردم عراق از سران جمهوری اسلامی و نیروهای وابسته به آنها هستیم و به صورت آشکار فریاد ایزان برو بیرون را سر می‌دهند .}

^{دموکرات‌ها و دولت آقای بایدن بعد از گرفتار کردن روسیه در جنگ اوکراین در مقابل جمهوری اسلامی نیز در عراق با سیاست نرم و هوشمندانه خود ایران را در بدترین شرایط ۲۰ سال اخیر خود قرار داده اند .از طریق عربستان و امارات مقتدی صدر را بر علیه ایران نمودند با بازی هوشمندانه کردها توانستند ایران و گروه‌های نیابتی اش را در بدترین شرایط بعد از صدام قرار دهند.و جای امیدواری است که میتوان بعد از سالها کردها را در عرصه سیاست نیز هوشیارو هدفمند دید. تداوم این امر می‌تواند منجر به دستاوردهای بزرگ در آینده نه چندان دور باشد دولت مرکزی عراق ضعیف تر می شود و حشد الشعبی خلع سلاح و برای مناطق تسلیم شده و مناقشه‌برانگیز طبق ماده ١۴٠ اتفاقات جدیدی روی خواهد داد.}

^{و به نظر می رسد جمهوری اسلامی ایران در عراق نیز همچون بحرین یمن سوریه و فلسطین بعد از ثبت هزینه های کلان از جیب مردم ایران آنهم درشرایطی که در بدترین شرایط اقتصادی هستند،این بار نیز دست خالی مجبور به ترک میدان و واگذاری آن به رقیبانش می شود .}

4/8/2022