دیلما روسف، رئیسجمهوری برزیل، سوم تیر ماه و در پی اعتراضاتی که از خرداد ماه آغاز شد، با تاکید بر مبارزه جدی با فساد اعلام کرد دولت او برای انجام اصلاحاتی در سازوکار سیاسی قصد دارد به یک همهپرسی روی بیاورد.
خانم روسف بر مشارکت همگانی برای انجام این اصلاحات تاکید کرده است، هرچند برخی رسانهها از جمله «نیویورک تایمز» نوشتهاند روشن نیست منظور از این مشارکت همگانی چیست.
او همچنین از اجرای یک طرح ۲۳ میلیارد دلاری (۵۰ میلیارد رئال برزیل) برای بهبود حمل و نقل همگانی خبر داد.
حمل و نقل همگانی بود که نقطه آغاز اعتراضات گسترده -و در دو ده گذشته بیسابقه- در برزیل شد؛ زمانیکه دولت تصمیم گرفت بر بهای بلیتها بیافزاید و معترضان به همین دلیل به خیابانها آمدند. اما اندکی نگذشت که این اعتراضات فراتر از بهای بلیت رفت و «فساد»، کمبود خدمات همگانی، خشونت پلیس، آموزش همگانی و حتی احترام به حقوق زندانیان نوجوان را در برگرفت.
خانم روسف در نظر دارد تا راهحلی برای پایان دادن به اعتراضات بیابد؛ او تا کنون نیز برای شنیدن خواستهای معترضان با گروهی از آنها دیدا کرده است.
سه روز پیش پیش نیز در یک سخنرانی تلویزونی -با وجود آنکه گفت با خشونت از سوی راهپیمایان مدارا نخواهد شد- اما تاکید کرد که اعتراض حق شهروندان برزیل است و او صدای معترضان را میشنود.
دیلما روسف روز دوشنبه با شهرداران و فرمانداران برزیل دیدار کرد. او گفته است «فساد» را در رده یکی از مهمترین و جدیترین جنایتها در آن کشور قرار میدهد.
با وجود تازهترین گفتههای رئیسجمهوری، معترضان برزیلی برای ادامه راهپیماییها در هفتهای که در آنیم برنامهریزده کردهاند.
این راهپیماییها که از شمار شرکتکنندگان در آن در مقایسه با راهپیماییهای بزرگ روزهای گذشته کاسته شده است، همچنان در شهرهای مختلف برزیل ادامه دارد.
فساد سیاسی، اداری و اقتصادی، که سالهاست یکی از مهمترین چالشها در برزیل به شمار میرود، تقریبا همیشه موضوعی داغ و حساسیتبرانگیز بوده است.
گفتههای تازه خانم روسف برای برخی امیدواریهایی را به وجود آورده است.
جوآ آگوستو ده کاسترو، یک تحلیلگر مرکز اروآسیا به شبکه خبری بلومبرگ میگوید «از این پس مجازات سختی در انتظار سیاستمداران فاسد خواهد بود و در عین حال شاهد صداقت و شفافیت بیشتری خواهیم بود».
اما کارشناسانی دیگر بر این اندیشهاند که مبارزه با فساد در برزیل کاری به مراتب پیچیدهتر از آن است که به نظر میآید.
آنده پریرا سزار، کارشناس موسسه سیاست همگانی پروسپکتیوا، به همین شبکه خبری میگوید «اوضاع به این سادگی نیست. همه اینها (تلاشها) هنوز تا کف پاست و نه بیشتر».
روزنامه «ریو تایمز» چاپ ریو دو ژانیرو، میگوید در روز گذشته و در حالیکه رئیسجمهوری وعده رسیدگی به خواست معترضان را میداد، همچنان نزدیک به ۲۰۰ هزار تن از معترضان در خیابانهای ریو دو ژانیرو و سائوپائولو بودند.
این روزنامه همچنین از نگرانیهایی در میان اقتصاددانان از ادامه اعتراضات و تاثیر منفی آن بر اقتصاد ِ به تندی در حال رشد این کشور خبر داده است. ریو تایمز از قول یک روزنامهنگار در برزیل مینویسد که مخارج زیاد جام جهانی فوتبال (در سال آینده) در حالیکه دو سال گذشته برای بازرگانان سالهای خوبی به شمار نمیرفت، نگرانی آنها را هم در پی داشته است.
مخارج برگزاری جام جهانی فوتبال از جمله دیگر موضوعاتی بوده که به شکلی گسترده در شعارهای اعتراضی شنیده شده است؛ راهپیمایان میگویند با وجود تمام مشکلات اقتصادی پرداخت چنین هزینهای نا به جاست.
البته رئیسجمهوری برزیل در سخنان تلویزیونی سه روز پیش خود که برای نخستین بار در آنها وعده اصلاحات داد، اعلام کرد از میهمانان جام جهانی پیش رو استقبال شایسته انجام خواهد شد.
«جنبش گذار آزاد» که از مهمترین سازماندهندگان راهپیماییها اخیر به شمار میرود، همچنان از همه معترضان در کشور خواسته است تا همبسته، در خیابانها حاضر باشند. با این همه روشن نیست وعده کلی اصلاحات ریاست جمهوری، چگونه و از چه زمانی آغاز میشود. در عین حال روشن نیست معترضان با وجود وعدههای داده شده در روزهای آینده برای حضور خود در خیابانهای چه تصمیمی خواهند گرفت.
25/06/2013