در حالی که گروه جیش العدل می‌گوید جمشید دانایی فر، یکی از پنج مرزبان ربوده شده را به قتل رسانده است، فرمانده مرزبانی ناجا گفته که بر این باور است گروهبان ربوده شده ایرانی در مرز پاکستان زنده است.

به گزارش خبرگزاری مهر، حسین ذوالفقاری، فرمانده مرزبانی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی، روز چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت اظهار داشت: «بر اساس دلایل و شواهدی که ما در اختیار داریم بر این باوریم که گروهبان دانایی فر زنده است و تلاش‌ها برای آزادی وی در جریان است».

وی در این باره توضیح بیشتری نداد.

جمشید دانایی‌فر، گروهبانی است که همراه با چهار مرزبان دیگر، در ۱۷ بهمن ۱۳۹۲ توسط گروه جیش‌العدل ربوده شد. جیش العدل روز سوم فرودین امسال اعلام کرد که دانایی‌فر را به تلافی کشته شدن یکی از زندانیان اهل سنت اعدام کرده است.

چهار مرزبان دیگر، دو ماه بعد آزاد شدند و به ایران بازگشتند.

به رغم بیانیه جیش العدل درباره کشته شدن دانایی فرد و اظهارات مولوی عبدالحمید، امام جمعه اهل سنت زاهدان، مبنی بر تایید این خبر، مقام‌های وزارت کشور تاکید کرده‌اند که این خبر را تایید یا تکذیب نمی‌کنند و در عین حال گفته‌اند که مدرکی دال بر «شهید شدن» وی ندارند.

برخی نمایندگان مجلس نیز اواخر فروردین ماه از زنده بودن وی خبر دادند با این حال، حسین نقوی، رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس، روز ۲۷ فروردین در پاسخ به این پرسش خبرنگار خبرگزاری ایسنا که «گفته می‌شود دانایی‌فر به پاکستان پناهنده شده است» اظهار داشت: «ما قرائنی داریم که ایشان با جیش‌العدل همکاری داشته که ممکن است این موضوع رد یا تایید شود».

حسینعلی امیری، قائم مقام وزیر کشور ایران، با رد این اظهارات گفته بود: «سیستم نظارتی نیروهای مسلح به حدی قوی است که هر کسی اجازه ورود به آن را نداشته باشد. مطمئنا افرادی که وارد این ارگان می‌شوند از یکسری فیلترهای نظارتی می‌گذرند. همچنین در دوران خدمت نیز بر آن‌ها نظارت کافی اعمال می‌شود».

مقام‌های ایران در ماه‌های گذشته بار‌ها تاکید کرده بودند که مرزبانان ربوده شده در خاک پاکستان نگهداری می‌شدند، ولی چودری نصار علی خان، وزیر کشور پاکستان روز ۱۶ اردیبهشت در کنفرانس مشترک خبری با عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور ایران در اسلام آباد گفت مطلقا این موضوع را رد می‌کند و مرزبانی هم که هنوز سرنوشتش روشن نیست، به هیچ وجه نمی‌تواند در خاک پاکستان باشد.

با این حال فرمانده مرزبانی ناجا روز چهارشنبه با اشاره به مذاکرات صورت گرفته با دولت پاکستان برای تامین امنیت در مرزهای مشترک با ایران، گفت: «در سفری که به پاکستان داشتیم، مسئولان این کشور اعلام کردند که نشستی را مخصوص مقابله با شرارت در مرزهای مشترک با ایران به ریاست نخست وزیر این کشور برگزار می‌کنند که این نشست تشکیل و قرار شد دستگاه‌های مسئول به وظایف خود در این خصوص عمل کنند».

وی انتقادات مطرح در زمینه حضور سربازان کم تجربه در مرزهای ایران را رد کرده و اظهار داشت: «بر اساس تعریف سازمانی صورت گرفته بخش عمده‌ای از نیروهای مرزی کشور سرباز و بخشی دیگر نیروهای کادر هستند و برمبنای سازمان به ما نیرو واگذار می‌شود که به صورت طبیعی شامل سرباز و افسر و درجه دار است».

15/05/2014

دور چهارم مذاکرات ایران و گروه ۱+۵ در حالی روز چهارشنبه، ۲۴ اردیبهشت، در وین آغاز شد که محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، شب قبل از آن در یک برنامه شام کاری درباره چارچوب این مذاکرات به رایزنی پرداختند.
 
گزارش خبرگزاری‌های ایران از جمله ایسنا و واحد مرکزی خبر بیان می‌کند که آقای ظریف ارزیابی مثبتی از گفت‌وگوهای خود با خانم اشتون داشته و آن را «خوب» و «سازنده» دانسته است.
 
به گفته او، طرفین در این دیدار تاکید کرده‌اند که باید به‌ طور مشترک روند کار را پیش ببرند و  به مسائل رسیدگی کنند.
 
آقای ظریف اظهار داشت: «ضروری است دو طرف با اطمینان از روش برخورد طرف مقابل و اعتماد به‌ نفس وارد مذاکره شوند و فکر می‌کنم جلسه امشب چارچوب مناسبی را برای پیش بردن کار فراهم کرد.»
 
پیش از این مقرر شده بود که در این دور مذاکرات، نگارش پیش‌نویس توافق‌نامه اتمی میان ایران و قدرت‌های جهانی آغاز شود، امری که مذاکره‌کنندگان ایرانی و غربی از آن به عنوان مرحله‌ای سخت در مذاکرات نام برده‌اند.
 
محمدجواد ظریف نیز به «اختلافات غیرقابل پیش‌بینی» اشاره می‌کند که امکان دارد هنگام نگارش توافق‌نامه بروز پیدا کند و می‌گوید: «وقتی وارد نگارش متن می‌شویم ممکن است یک نقطه و ویرگول هم محل اختلاف باشد و قابل پیش‌بینی نیست. به همین دلیل به جز نشست اردیبهشت، سه نشست دیگر در سطح سیاسی خواهیم داشت.»
 
به گفته او، امکان دارد وزرای خارجه ایران و گروه ۱+۵ اواخر خرداد و اوایل تیر نشستی با یکدیگر برگزار کنند، ضمن آن که طرفین تصمیم گرفته‌اند برنامه‌های خود در نیمه دوم تیرماه را خالی بگذارند تا اگر نیازی باشد، تمام وقت به مذاکره بپردازند، اما تا وقتی مرحله نگارش توافق‌نامه آغاز نشود، ماجرا روشن نیست.
 
ایران و قدرت‌های جهانی مطابق توافق‌نامه موقت ژنو که آذرماه گذشته منعقد شد، باید تا ۲۹ تیر به توافق نهایی برای حل و فصل مناقشه اتمی تهران دست پیدا کنند.
 
در این میان آمریکا تاکید کرده که برای دستیابی به توافق نهایی لازم است که تهران درستی ادعاهایش مبنی بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای خود را اثبات کند، و در غیر این صورت توافق‌نامه‌ای امضا نخواهد شد.
 
با این حال ایران همواره می‌گوید که به دنبال ساخت سلاح اتمی نیست و برنامه اتمی‌اش برای تامین نیازهای داخلی اجرا می‌شود، مسئله‌ای که محمدجواد ظریف نیز سه‌شنبه شب بار دیگر بر آن تاکید کرد: «ما دنبال سلاح اتمی نبوده و نیستیم و آن را برای امنیت‌مان مفید نمی‌دانیم و مشکلی نداریم که برای دنیا مشخص شود که ما دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم.»
 
ایران هم‌اکنون تحت تحریم‌های شدید بین‌المللی قرار دارد که با انجام مذاکرات اتمی تلاش می‌کند این تحریم‌ها را از میان ببرد.

15/05/2014

هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه پیشین آمریکا روز چهارشنبه، ۲۴ اردیبهشت، گفت که «شخصا» درباره اینکه ایران با یک توافق جامع برای از بین بردن توانایی‌های خود در زمینه دستیابی به بمب اتمی موافقت کند «تردید» دارد.

به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، خانم کلینتون که در کمیته یهودیان آمریکا سخنرانی می‌کرد در عین حال اظهار داشت دولت اوباما متعهد شده که به دیپلماسی در این زمینه فرصت دهد.

وزیر خارجه پیشین آمریکا گفت که مذاکره کنندگان آمریکایی لازم است «سرسخت» بوده و با  «چشمانی باز» عمل کنند ولی مذاکرات جاری میان ایران و شش قدرت جهانی در وین فرصتی برای کاهش توانایی احتمالی ایران در ساخت بمب اتمی است.

وی تصریح کرد: «برای رسیدن به این نقطه، ما باید سرسخت، دارای چشمانی باز و آماده برای کنار کشیدن و افزایش فشار در صورت نیاز باشیم. عدم توافق بهتر از یک توافق بد است».

به گفته خانم کلینتون، «هر توافقی که امنیت ملی آمریکا یا اسرائیل را به خطر اندازد باید طرد شود».

دور چهارم مذکرات هسته‌ای میان ایران و ۱+۵ از روز چهارشنبه، ۲۴ اردیبهشت‌ماه، در وین آغاز شده و قرار است تا ۲۶ اردیبهشت‌ماه ادامه پیدا کند.

ایران و ۱+۵ سوم آذر ۱۳۹۲ در ژنو به توافق موقت هسته‌ای دست پیدا کردند و حال در تلاش هستند تا پیش‌نویس توافقی نهایی و جامع را تهیه کنند.

وزیر امور خارجه پیشین دولت باراک اوباما خواستار آن شد که به دیپلماسی فرصت داده شود و «اگر جواب نداد، فرصت‌هایی برای اعمال تحریم‌های بیشتر در آینده وجود خواهد داشت».

به گزارش آسوشیتدپرس، خانم کلینتون که نگاه وی به انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ آمریکا است، سخنرانی‌اش در جمع این سازمان مهم یهودی یکی از قوی‌ترین دفاع‌های او از دوران خدمتش در وزارت امور خارجه آمریکا و برجسته کردن عملکردش در زمینه کنترل بلندپروازی‌های اتمی ایران و تقویت روند صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌هاست.

خانم کلینتون خود را آماده می‌کند که ماه آینده برای معرفی کتاب جدیدش با عنوان «انتخاب‌های دشوار»، به نقاط مختلف آمریکا سفر و در عین حال به دمکرات‌ها پیش از برگزاری انتخابات میان ترم یاری برساند.

جمهوریخواهان در تبلیغات خود، عملکرد وزیر امور خارجه پیشین آمریکا را زیر سوال برده و تاکید کرده‌اند که اگر وی برای رقابت‌های ریاست جمهوری آینده نامزد شود، تصمیمات سیاست خارجی او را به چالش خواهند کشاند.

خانم کلینتون از دوران تصدی‌گری خود در وزارت امور خارجه و همکاری با باراک اوباما در زمینه ایجاد مانع در مسیر دستیابی ایران به سلاح اتمی به عنوان نمونه‌ای از عملکرد خود یاد کرد.

او گفت که «در زمان آغاز به کار در وزارت امور خارجه، کاخ سفید با چالش ظهور ایران و شبه نظامیان متحد آن در خاورمیانه روبرو بود که تهدیدی برای اسرائیل به شمار می‌رفتند».

وزیر امور خارجه پیشین آمریکا اظهار داشت: «برای رو در رو شدن با این میراث، پرزیدنت اوباما و من می‌دانستیم که انتخاب دشواری در پیش داریم:‌‌ یا مسیر قبلی را ادامه دهیم که از نظر سیاسی امن ولی از نظر عملی، غیرقابل اطمینان بود؛ یا اینکه روش پیشین را دور ریخته و یک استراتژی جدید در پیش بگیریم».

خانم کلینتون گفت که ترکیبی از فشار و تعامل با ایران این کشور را به پای میز مذاکره کشاند، مذاکره‌ای که در «مرحله حیاتی» خود دارد.

14/05/2014

محمود واعظی روز چهارشنبه ۲۴ اردیبهشت‌ماه در حاشیه جلسه هیأت دولت گفت: «شبکه ملی اطلاعات در حال انجام است و امیدواریم در شش ماه اول پنج یا شش شهر به این شبکه متصل شود و تا سال ۹۴ سراسر کشور به این شبکه متصل شود.»

پیش از این، در اسفندماه سال گذشته محمدحسن انتظاری، دبیر شورای عالی فضای مجازی ایران اعلام کرده بود که «شبکه ملی اطلاعات» در سال ۱۳۹۳ به‌اجرا گذاشته خواهد شد.

منظور از «شبکه ملی اطلاعات»، همان «اینترنت پاک» یا «اینترنت ملی» است که از چهار سال پیش تاکنون مقام‌های جمهوری اسلامی ایران از آن سخن می‌گویند.

رضا تقی‌پور، وزیر پیشین ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات ایران، اسفندماه ۱۳۸۹ از تشکیل هسته‌های نخستین ایده «اینترنت پاک» در ایران خبر داد و ابراز امیدواری کرد که پس از آغاز این طرح در ایران، اینترنت پاک در اختیار تمام بشریت قرار ‌گیرد.

وزیر ارتباطات و فن‌آوری اطلاعات دولت حسن روحانی درباره فیلتر شبکه اجتماعی «واتس‌اَپ» نیز گفت: «وزارت ارتباطات درباره حیطه کاری خود صحبت می‌کند. موضوعی که مطرح شد مهم نیست و نباید تبلیغ کرد و مسیر عادی خود را طی می‌کند.»

وی همچنین گفت با سه دانشگاه و مرکز پژوهشی قرارداد امضای فیلترینگ هوشمند انجام شده تا «موارد غیراخلاقی» را فیلتر کنند.

14/05/2014

روز سه شنبه 22 اردیبهشت، "فلاح مصطفی" مسئول روابط خارجی اقلیم کُردستان به همراه "سفین دزیی" سخنگوی حکومت اقلیم معاون سرکنسول جمهوری اسلامی ایران را فراخوانده و مراتب نارضایتی حکومت اقلیم کُردستان را نسبت به انتشار مطلبی در سایت رسمی کنسولگری ایران در سلیمانیه اعلام کردند.

به گزارش سایت رسمی حکومت اقلیم کُردستان، مسئولان اقلیم به سرکنسول ایران اعلام کرده اند که انتشار مطالبی اینچنینی در حد اختیارات کنسولگری نبوده و این اقدام را "تجاوز" از اختیارات کنسولگری ایران در شهر سلیمانیه قلمداد کرده است.

معاون کنسول ایران در اقلیم کُردستان اظهار داشته که مطلب فوق سیاست و نظر رسمی کشور مطبوعش نبوده و مراتب نگرانی و نارضایتی حکومت اقلیم را به اطلاع وزارت خارجه ایران خواهد رساند.

در بخشی از این مقاله که تحت عنوان "روابط سیاسی جمهوری اسلامی ایران با اقلیم کردستان عراق" منتشر شده بود تصریح شده است که برخی با " تحریک احساسات مردم کرد اقلیم کردستان، آرمانهای موهومی چون ملت کرد و دولت مستقل کردستان و کشور کردستان را مطرح کرده و در حال تبدیل آن به آرزوی مردم این مناطق می باشند".

به گفته نویسنده این مطلب جمهوری مهاباد یک دولت کمونیستی بوده که پس از قطع حمایت های " دولت كمونيستي اتحاد شوروی" توسط حکومت ایران سرکوب شده است.

وی در ادامه تاکید کرده که برخی تلاش می کنند با تجلیل از جمهوری کمونیستی مهاباد " تا افزون بر ملت سازی، فرهنگ سازی و زبان سازی، برای خود تاریخ سازی نیز نمایند در صورتی که حتی لهجۀ کردی زبان مستقلی نبوده و یکی از لهجه های زبانهای ایرانی آميخته به واژگان عربی، ترکی، فارسی و ... است".

در این مطلب ضمن تهدید حکومت اقلیم کُردستان تصریح شده است که چناچه " کُردهای عراقی" مانع حملات و تحرکات احزابی چون پژاک، کومله و دموکرات از مرزهای اقلیم به سوی ایران شوند مناسبات فی ما بین اقلیم و ایران گرمتر خواهد شد و در صورت " بی توجهی آنان به این موضوع نتیجه عکس خواهد داد".

همچنین تاکید شده که اقدامات "عناصر تندرو" در راستای تشکیل کشور مستقل کُردستان (چهارپارچه) از دیگر موارد نا مطلوب در مناسبات دو طرف می باشد.

این مطلب که در 29 مهرماه سال گذشته بر روی سایت کنسولگری ایران در سلیمانیه قرار گرفته بود پس از رسانه ای شدن آن در رسانه های اقلیم کُردستان موجب نارضایتی بسیاری از گروه ها و احزب و شخصیت های مستقل در اقلیم کُردستان شد و روز گذشته از روی سایت کنسولگری حذف شد.

14/05/2014

گروه10نفره ای از هنرمندان ترکیه ای، کار تولید انیمشین زندگی ملا مصطفی بارزانی را بر عهده گرفته اند.
این انیمشین به صورت یک سریال 26 قسمتی و به نام «حرکت در مسیر آزادی» ساخته می شود. سناریوی این سریال بر اساس کتاب مسعود بارزانی رئیس اقلیم کردستان عراق نوشته شده و این کتاب دو سال پیش به زبان ترکی استانبولی ترجمه و منتشر شده است.
وی افزود؛ این سریال در دو فصل تولید شده که فصل نخست آن زندگی ملا مصطفی از دوران سه سالگی تا چهل سالگی را در برگفته و در فصل دوم نیز به فعالیت های وی از چهل سالگی تا زمان مرگ پرداخته می شود. این سریال به زبان کُردی کرمانجی تولید شده و هم اکنون فصل نخست آن به پایان رسیده و تا چند ماه دیگر پخش خواهد شد.
این گروه در گام بعدی، انیمیشین دیگری در مورد واقعه ی انفال می سازد. انفال، رویداد مربوط به کشته شدن 184 هزار تن از کردهای عراقی به دست صدام حسین است.

14/05/2014

یکی از رهبران اتحادیه میهنی تصمیم دولت فدرال برای پرداخت غرامت به عرب های اسکان یافته در استان کرکوک از سوی رژیم صدام و بازپس دادن زمین های مصادره شده به کردها و ترکمان ها را اقدامی در راستای اجرای ماده 140 قانون اساسی عراق توصیف کرد

 
رئیس اقلیم کردستان عراق تهدید کرد در صورت ادامه شیوه کنونی حکمرانی در عراق که وی آن را تمامیت‌خواهانه نامید، ممکن است کُردها در دولت آینده عراق شرکت نکنند.

بارزانی درباره نزدیک شدن به زمان اعلام نتایج انتخابات پارلمانی 30 آوریل عراق و اقدامات کردها در تشکیل دولت جدید عراق گفت: «احزاب کُرد به دنبال اعلام نتایج که انتظار می رود در چند روز آینده انجام شود، درباره چگونگی انجام گفتگوها برای تشکیل کابینه گرد هم می آیند.»

وی از بیان جزئیات و نحوه حضور کُردها در آینده عراق خودداری کرد اما گفت: «پروسه سیاسی در عراق شکننده است و یکی از احتمالات، خروج کامل کُردها از دولت خواهد بود مگر اینکه وضعیت تغییر کند.»

رئیس اقلیم کردستان در مصاحبه با خبرگزاری رویترز گفت: «همه گزینه ها روی میز است. اکنون زمان تصمیم گیری نهایی است، ما نمی خواهیم ده سال دیگر صبر کنیم و همین وضعیت را تجربه کنیم اگر ما پروسه را تحریم کنیم همه چیز را تحریم خواهیم کرد.» (دولت و پارلمان)

بارزانی برای حضور در دولت آینده عراق تضمین می خواهد ولی درباره جزئیات آن سخن نگفت و فقط به ضمانت کتبی اشاره کرد.

رئیس اقلیم کردستان اذعان کرد نباید مالکی را به تنهایی مقصر دانست اما گفت: «به دلیل اینکه وی نخست وزیر عراق و فرمانده کل نیروهای مسلح است، مسئولیت اصلی بر دوش مالکی است.»

بارزانی وضعیت چهارسال گذشته دولت مرکزی تحت حاکمیت مالکی را تمامیت خواهانه و نه شراکت خواند و گفت: «وی(مالکی) مقصر اصلی این وضعیت است و وی مسئول اصلی در ممانعت از پیشرفت وضعیت در مسیر صحیح آن است. زمامداران عراق می خواهند همه چیز را کنترل کنند و این برای ما غیرقابل قبول است، ما می خواهیم شریک باشیم نه زیردست.»

رهبر حزب دموکرات کردستان عراق بار دیگر تأکید کرد اختلافات وی با نوری مالکی که زمانی هم‌رزم هم برای ساقط کردن صدام بودند، شخصی نیست. «نوری مالکی از زمانی که نخست وزیر شد، تغییر کرد. نوری مالکی که ما قبل از به قدرت رسیدن می شناختیم با نوری مالکی که اکنون در قدرت است، فرق داشت.»

رئیس اقلیم کردستان درباره اقدامات بغداد در مقابل اقدامات مستقل نفتی اقلیم کردستان از جمله قطع حقوق کارمندان اقلیم افزود: «آنهایی که سهم بودجه اقلیم کردستان را قطع کردند بهای آن را خواهند پرداخت، آنهایی که فکر می کنند با قطع بودجه و باج گرفتن می توانند ما را از مطالبات خود منصرف کنند، اشتباه می کنند.»

بارزانی درباره صدور و فروش نفت اقلیم کردستان به صورت مستقل گفت: «تصمیم سیاسی درباره فروش مستقل نفت گرفته شده و ما تولید، ارسال و فروش آن را ادامه خواهیم داد و اگر آنها (تنش) را تشدید کنند ما هم همین کار را خواهیم کرد.»

رئیس اقلیم کردستان با اشاره به اینکه قبلاً هم درباره انجام همه پرسی برای استقلال هشدار داده تصریح کرد کُردها می توانند برای استقلال خود (از عراق) رفراندوم برگزار کنند.

وی افزود: «اگر نمی خواهند با آنها باشیم باید به ما بگویند و ما هم مسیر دیگری را انتخاب خواهیم کرد. رفراندوم برگزار می کنیم و از مردم(خود) نظرخواهی می کنیم هرچه که آنها تصمیم بگیرند.»

بارزانی درباره وضعیت استان الأنبار عراق گفت: «برافروختن جنگ برای رسیدن به اهداف سیاسی یک فاجعه است و من مطمئنم در (الأنبار) هم همین وضعیت بوجود آمده است؛ ممکن است در آغاز وضعیت طور دیگری بوده باشد.»

وی درباره تکرار وضعیت استان الأنبار در سایر نقاط عراق و بخصوص اقلیم کردستان هشدار داد: «اگر این استراتژی در هر کشوری پیروی شود این به معنای نابودی این کشور است. این استراتژی خطرناک ترین شیوه است و به معنای نابودی عراق خواهد بود.»

14/05/02014

چهارمین دور مذاکرات هسته‌ای میان ایران و شش قدرت جهانی، موسوم به ۱+ ۵، در شرایطی شروع می‌شود که انتظارات از سوی دولت‌های شرکت‌کننده از یک طرف، ایران در طرف مقابل و اسرائیل به عنوان عامل کاملا مخالفی که در خارج از مذاکرات نگران نتیجه آن است به نقطه اوج خود نزدیک می‌شود. هریک از مذاکره‌کنندگان انتظاراتی دارند که محصول شرایط ویژه داخلی و بین‌المللی و در عین حال حاصل روندی است که مذاکرات تا کنون دنبال کرده است. 

لازم به یادآوری است که پس از نزدیک به ۲۰ سال کشمکش بر سر برنامه اتمی ایران و پس از حدود ده سال بگو‌مگوی غیر رسمی سر انجام در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی، جمهوری اسلامی موفق شد در سوم آذر ۹۲ به توافق اولیه‌ای دست یابد که پیگیری آن منتهی به وضعیت فعلی و امکان دست‌یابی به توافق نهایی شده است. 

از طرفی ممکن است آنچه امروز شروع می‌شود به صورتی فوری و قطعی به متن قابل امضای طرفین منتهی نشود. از هم اکنون علیرغم خوشبینی زیادی که وجود دارد امکان بروز تنش‌ها و مقاومت‌هایی از طرفین مذاکره در مورد جزئیات قرار داد غیر منتظره نخواهد بود. اینکه مذاکرات از ٢٣ اردیبهشت شروع شده درحالیکه تاریخ توافق جامع و نهایی ٢٩ تیر ماه خواهد بود این احتمال را مطرح می‌کند که هیئت مذاکره کننده ایرانی برای تبادل نظر با سایر عوامل تاثیرگذار و گروه‌های فشار داخلی بیش از یک بار بین تهران و اروپا سفر کند تا بتواند به متن نهایی قابل قبولی برسد.

البته امضای توافق نهایی با ۱+ ۵ پایان کار نخواهد بود و احتمالاً مجلس ایران حق ممیزی متن نهایی و تنفیذ و تایید آنرا ولو به صورت نمایشی برای خود حفظ خواهد کرد. [انتخابات مجلس شورای اسلامی نیز در پیش است و «دلواپسی» فعلی بسیاری از نمایندگان این است که چه کار کنند تا دوباره انتخاب شوند]. 

هم اکنون اظهارنظرهای گوناگونی در مورد توافق نهایی مطرح می‌شود که نشان از تشتت و شاید هم نگرانی‌هایی در پشت صحنه مذاکرات دارد. این اظهار نظر‌ها طیفی از آرای موافق و مخالف هستند که از راست افراطی تا چپ افراطی را شامل می‌شوند. آرا و تحریکات گروه خلق الساعه‌ای که به «دلواپسان» شهرت یافته ویک شبه (مثل طنزها زنجیره‌ای اینترنتی) از طریق رسانه‌های اجتماعی و عمدتاً در سطح شهر تهران مطرح و نگرش جدیدی از تئوری توطئه را ارائه می‌دهد که بر اساس آن گویا دولت روحانی دارد همه چیز را از دست می‌دهد بدون اینکه چیز مهمی را به دست بیاورد! 

برخی ناظرین ظهور پدیده دلواپسان را با اوضاع اسفبار اقتصادی ایران گره می‌زنند و معتقدند اصولاً این پدیده رابطه مستقیم با قضیه قاچاق و بازار قاچاق ارز دارد. از آنجا که برداشته شدن تحریم اقتصادی می‌تواند به تثبیت وضعیت اقتصادی ایران کمک کند واگر دولت روحانی درخصوص مهار تورم جدی باشد و برنامه درستی داشته باشد، در نتیجه بازار قاچاق و ارز قاچاق تحت کنترل بیشتر دولت قرار می‌گیرد، لذا همین قضیه منافع گروه کوچک ولی پر نفوذی را به خطر می‌اندازد.‌‌ همان گروه کوچک است که در راس «دلواپسان» به سم‌پاشی علیه سیاست‌های دولتی پرداخته است. 

ادعای دیگر دلواپسان این است که مذاکرات بی‌نتیجه ابدی (مشابه آنچه سعید جلیلی دنبال می‌کرد) بیشتر به نفع ایران بود چرا که از طریق گل آلوده نگاه داشتن آب منافع ایران را تامین می‌کرد. گروه‌هایی که به نوعی در طیف دلواپسان قرار می‌گیرند و همچنین برخی محافل تندرو فشار را بر دولت روحانی و تیم مذاکره هسته‌ای تشدید می‌کنند و حتی خواهان متوقف کردن مذاکرات هستند. 

خواست‌های احتمالی ایران

با توجه به فشارهایی که به هیئت مذاکره کننده وارد می‌شود احتمال دارد در خلال مذاکرات چند روز و چند هفته آینده (تا تیرماه) ایران بر دو اصل زیر تاکید بیشتری داشته باشد: 

- اول اینکه، با توجه به شفافیت بی‌سابقه و حسن نیتی که ایران در چند ماه اخیر در مذاکرات هسته‌ای نشان داده تحریم‌ها بدون تاخیر بیشتر و یکجا برداشته شود تا دولت روحانی در شرایطی قرار بگیرد که بتواند مخالفین داخلی خود را خنثی و نسبت به عملی کردن وعده‌هایی که به جامعه بین المللی داده است دست باز تری داشته باشد. 

- دوم اینکه، مذاکرات تحت هیچ شرایط نباید مسایل موشکی ایران را به قضیه اتمی پیوند بدهد و این خط قرمزی خواهد بود که حتی می‌تواند مذاکرات را به بن بست و حتی دولت روحانی را دچار بحران اساسی کند. 

خواسته‌های ایران با توجه به عوامل فشار پشت پرده می‌تواند نوساناتی هم داشته باشد که در حال حاضرغیر قابل پیش‌بینی است. 

مجموعه عوامل تاثیر‌گذار

گزارش اخیر سازمان ملل با احتیاط در مورد کاهش سرعت خرید تجهیزات و لوازم دارای کاربرد در تکنولوژی هسته ایران صحبت می‌کند و اگرچه در مجموع گزارش مثبتی است در عین حال راه را برای بررسی‌های بیشتر باز می‌گذارد ضمن اینکه به نوعی خواست‌های ایران را تحت نظر دارد. 

عامل اسراییل در شرایط فعلی تا حدودی کمرنگ‌تر شده است. آنچه از گفته های سفیر اسرائیل در ایالات متحده می‌توان فهمید این است که اسرائیلی‌ها از طرق مختلف سعی خواهند کرد در مورد وعده‌ها و تعهدات ایران در قبال جامعه بین الملل تردید ایجاد کنند چرا که ایران در بخش تهدیدات مستقیم و غیر مستقیم خود علیه اسرائیل کوتاه نمی‌آید. 

صداهایی که حتی از مجامع نظامی و وابسته به سپاه به گوش می‌رسد حلقه دیگری ازطیف تاثیر گذار بر نتایج مذاکرات هسته‌ای است و اغلب منبع استدلال اسرائیلی‌ها را تشکیل می‌دهد. اینکه ایران می‌تواند در پنجاه ثانیه ناوگان آمریکایی را نابود کند و یا دعاوی نظامی دیگری در زمینه عمق دفاعی و اشاره به ایجاد و حمایت نیروی جدیدی از حزب‌الله در سوریه از دیدگاه اسرائیل تهدید مستقیم به حساب می‌آید. چنین اظهاراتی فقط می‌تواند فضای مذاکرات هسته‌ای را در ابهام بیشتری فرو ببرد و آشفته‌تر کند و یا دنیا را نگران توانایی‌های بالقوه وادعایی ایران کرده، آن‌ها را به توانایی هسته‌ای پیوند بزند. 

در اینجا باید گفته شود که اوپوزیسیون خارج از کشور هم تا حدودی مطرح است و در بعضی مواقع صدایش به نظریات اسرائیلی‌ها نزدیک می‌شود چرا که هرگونه توافق را موجب استحکام وپایداری رژیم سیاسی موجود در تهران می‌شمارد. 

یکی از مهم‌ترین خواست‌های اوپوزیسیون خارج از کشور در نظر گرفتن عامل حقوق بشر در هر گونه توافق با ایران است. البته اوپوزیسیون خارج نمی‌تواند مستقیماً نقطه نظر‌های دولت روحانی را تغییر دهد ولی بسته به نقطه جغرافیای حضور اوپوزیسیون، اروپا یا آمریکا، نظریات آنان می‌تواند در خواست‌ها و سیاست‌های ۱+ ۵ بازتاب داشته باشد و یا حتی در دیپلماسی بین‌المللی به عنوان فاکتور فشار بر ایران استفاده شود. 

در مقابل دولت و نهادهای فرادولتی در داخل ایران به ماهیت ملی تکنولوژی هسته‌ای در ایران تکیه می‌کنند و با تکیه بر وقایعی که طی آن تاسیسات هسته‌ای ایران مورد حملات ویروسی قرار گرفتند و دانشمندان اتمی ایران ترور شدند سعی می‌کنند عامل حقوق بشر را در سایه احساسات ملی قرار دهند. 

امکان توافق نهایی

از مجموعه این عوامل که بگذریم، خواست‌های متقابل ایران و ۱+ ۵ می‌تواند تحت شرایطی به تفاهم نهایی نزدیک شود. مجموعه غرب حاضر نیست آنچه را که ان پی تی (NPT) صراحتاً به هیچ کشوری نداده مورد تایید قرار دهد و به ایران اجازه بدهد که به غنی‌سازی به عنوان حق مطلق ناشی از عهدنامه منع گسترش هسته‌ای نگاه کند، اما به نظر می‌رسد شناخت این حق به صورت تلویحی صورت بگیرد و این در حقیقت‌‌ همان حرفی است که حسن روحانی برای مصرف داخلی به شکل دیگری مطرح می‌کند که: «اگر بخواهیم غنی سازی ٢٠ در صد هم می‌کنیم». 

بدون اینکه قصد ساده‌انگاری داشته باشیم باید بگوییم عمده مسایلی که در متن توافق نامه نهایی خواهد آمد مسایل تکنیکی کنترل و نظارت‌هایی است که جزیی از طبیعت یک توافق بین المللی است. 

هر کشوری – و ایران یک استثنا نیست – وقتی به یک عهدنامه بین‌المللی می‌پیوندد در حقیقت بخشی از حاکمیت ملی خود را در معرض نوعی قضاوت، کنترل و عندالزوم مداخله بین المللی قرار می‌دهد. این امر می‌تواند مثلاً در یک عهدنامه بین المللی برای منع کشتار روباه قرمز باشد یا یک عهد نامه بین المللی ناظر بر منع تولید و گسترش تسلیحات اتمی. وقتی اصل معاهده پذیرفته شده است باید مکانیسم‌های کنترل برای جامعه بین المللی وجود داشته باشد و این‌‌ همان چیزی است که توافق نهایی بر آن تکیه خواهد کرد. تفاوت اصلی این توافق نامه این است که بخش عمده‌ای از تحریم‌های مخرب علیه ایران برداشته می‌شود که خون تازه‌ای به شریان‌های اقتصادی ایران خواهد ریخت. اینکه ایران تا چه قادر باشد شرایط این توافق بین المللی را به نفع خود تغییر بدهد و اینکه اصلاً بتواند تا آن مرحله پیشرفت کند بستگی به درک مشخص ایران از شرایط بازی بین المللی و اجرای آن در مذاکرات چند روز آینده خواهد داشت. درک درست قواعد بازی می‌تواند متن درست توافق نامه و به‌‌ همان اعتبار چارچوبه روابط ایران را با جهان خارج تدوین و یا آنرا برای همیشه مسدود کند. بی‌تردید تا رسیدن به توافق نهایی راه دراز و پر فراز و نشیبی در پیش است. 

-------------------------------- 
یادداشت‌ها بیانگر نظر نویسندگان آنهاست و نه بازتاب دیدگاه‌های رادیو فردا.

* جلیل روشندل، استاد علوم سیاسی و امنیت بین‌الملل در دانشگاه کارولینای شرقی در آمریکاست. وی در مراکز مطالعاتی مختلفی مانند دانشگاه استنفورد، دوک، یوسی‌ال‌ای و دانشگاه تهران سابقه تدریس و پژوهش داشته است. از او تالیفات مختلفی در زمینه امنیت بین‌الملل، خاورمیانه و خلیج فارس منتشر شده است.

14/05/2014