عیسی بازیار
بی توجهی جمهوری اسلامی نسبت به قربانی شدن کودکان براثر انفجار مینهای باقی مانده از جنگ 8 ساله باعراق پس از گذشت سی سال از پایان جنگ هنوز باعث کشته یا معلول شدن شماری مرزنشینان ایران میشود.
روز 29 آبان محمد امین، کودک 12 سالهای از عشایر بختیاری در منطقه غرب کرخه، در اثر برخورد با مین باقی مانده از 8 سال جنگ یک پاییش را از دست می دهد وجراحت زیادی در ناحیه چشم وشکم براثر ترکش های همان مین در بدنش وارد وارد میشود وبعد از رسیدن به بیمارستانی در شوش براثر شدت جراحات جانش را از دست می دهد . محمد امین غالبی حاجیوند نه اولین مورد از این دست قربانیان کودک انفجار مین است ونه آخرین مورد، در بهار سال 97 کودک دیگری در حاشیه جاده اصلی مریوان به سنندج براثر انفجار مین هردو دست ویک چشمش را ازدست داد واز اغاز سال جاری میلادی تا کنون 49 تن از شهروندان مناطق مرزی قربانی انفجار مین ومهمات عمل نکرده شده اند که در میان انها 8 کودک دیده میشود
حاکمیت جمهوری اسلامی در ایران سالهاست که این مناطق را پاک شده اعلام میکند ولی در همین مناطق که نهاد ملی مین ایران (مرکز مین زدایی) انها را عاری از مین ومواد منفجره اعلام میکند هرروزه شاهد قربانی شدن افراد وبخصوص کودکان هستیم
در کنوانسیون حقوق کودک که جمهوری اسلامی عضو این کنوانسیون میباشد در بند 4 از ماده 38 این معاهده بصراحت دولت ها را موظف نموده که از کودکانی که تحت تاثیر عواقب جنگ قرار گرفته اند محافظت به عمل بیاورد.
عدم پاکسازی اصولی میادین مین ونقلط الوده به مین ومهمات منفجر نشده یکی از دلایل عمده این فجایع انسانی در ایران است . ایران بعد از کشور مصر الوده ترین کشور دنیاست واز لحاظ تعداد قربانیان مین در صدر کشورهای الوده قرار دارد .عدم پذیرش کنوانسیون منع بکارگیری مین های زمینی (اتاوا) ونبود یک سازوکار مستقل واستاندارد دربرخورد با مسئله مین از دیگر دلایل بروز این گونه حوادث است. جمهوری اسلامی برمبنای رعایت قواعد بین المللی ملزم به حفظ جان کودکان وشهروندان ایرانی در این زمینه است. عدم پاکسازی اصولی بنابر استاندارد های بین المللی پاکسازی (IMAS) عدم علامتگذاری مناطق الوده وتفکیک مناطق مشکوک بنابر دستور العمل پاکسازی بومی شده در نهاد ملی مین وعدم برگزاری ورک شاپ های آگهی رسانی از خطرات مین (MRE) از دلایل دیگر قربانی شدن افراد در مناطق الوده ومشکوک هستند. جمهوری اسلامی هیچ گاه تمایل به امضای معاهده منع بکارگیری مین های ضدنفر موسوم به اتاوا را نداشته ولی در کنوانسیون CCW عضو ناظر این کنوانسیون است .
بر اساس بند 1و2 پروتکل اصلاحی دوم این معاهده " يکي از مهمترين الزامات دولت ها، الزام صریح در پاکسازي ميادين مين است چرا که يکي از علل مهم تلفات غيرنظاميان در بالاترين ميزان عدم تلاش دولت ها در پاکسازي ميادين مين و عدم حمايت و حفاظت از غيرنظاميان در مناطق مزبور است. بند 2 ماده 3 پروتکل دوم الحاقي اعلام مي دارد بلافاصله پس از پايان درگيري هاي فعال همه مين ها، تله هاي انفجاري و ديگر ابزارها، پاکسازي يا منهدم شده يا در صورت حفظ آنها در آن مناطق، احتياط هاي لازم در نگهداري آنها به عمل آيد و همان طور که در بند 2 ماده 5 گفته شده است منطقه موردنظر علامت گذاري، حصارکشي و کنترل شود.
جمهوری اسلامی در مناطقی اعلام اتمام پاکسازی مناطق الوده به مین وUXO نموده ولی متاسفانه در همین مناطق بارها شاهد قربانی شدن افراد بر اثر انفجار مین بوده ایم .
در نشست 28 شورای حقوق بشر سازمان ملل و در بررسی ادواری (UPR) وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره قبلی کشور بوسنی پیشنهاد پاکسازی اصولی میادین مین را به ایران داد وجمهوری اسلامی نیز این پیشنهاد را پذیرفت ولی تا کنون هیچ پیشرفتی در زمینه حفظ جان شهروندان در این رابطه از طرف دولت جمهوری اسلامی ونهاد ملی مین ایران (مرکز مین زدایی) صورت نگرفته است.
از بعد از پایان تخاصم 8ساله ایران وعراق تا به اکنون عملیات مینزدایی در مناطق آلوده ایران بر مبنای پاکسازی میلیتاری و مبتنی بر آموزههای نظامی بوده که این کفایت لازم را برای یک پاکسازی اصولی نداشته و مستلزم روشهای نوین پاکسازی است. براساس بند ۲ ماده ۵ معاهده اتاوا؛
هریک از دول عضو تمام تلاش خود را برای شناسایی همه مناطق مینگذاری شده یا مشکوک به مینگذاری، تحت صلاحیت یا کنترل خود به کار بسته و در کوتاهترین زمان ممکن تضمین مینماید که کلیه مینهای ضد نفر در مناطق مینگذاری شده تحت صلاحیت یا کنترل خود، علامتگذاری شده و تحت نظارت قرار گرفته و با حصارکشی یا سایر وسایل مورد حفاظت قرار میگیرند؛ تا ممانعت از ورود غیرنظامیان به این مناطق را تا زمانی که مینهای ضد نفر موجود در آن نابود شوند، تضمین نمایند. علامتگذاری، حداقل میبایستی بر استانداردهای مندرج در پروتکل ممنوعیت یا محدودیت استفاده از مینها، تلههای انفجاری و سایر ادوات اصلاحی در ۳ می ۱۹۹۶ الحاقی به کنوانسیون ممنوعیت یا محدودیت کاربرد برخی از سلاحهای متعارف که ممکن است موجب جراحات مفرط شوند و یا دارای اثرات غیر قابل تبعیض باشند، منطبق باشد.
لزوم توجه هرچه بیشتر جامعه جهانی به وضعیت قربانیان مین در ایران ووضعیت پاکسازی غیراصولی وفشار بر جمهوری اسلامی برای ایجاد یک سازوکار غیر نظامی وبشردوستانه در مورد پاکسازی مناطق الوده فجایع انسانی را در این حیطه کمتر خواهد کرد .مین در مناطق مرزی غرب وجنوب غرب کشور ایران کابوس هرروزه کودکان وشهروندان این مناطق است .
ب امید جهانی عاری از مین برای همه کودکان
7/12/2018