رابرت هانتر، سفیر سابق آمریکا در پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، می گوید که غرب به دنبال مذاکره جدی با ایران بر سر برنامه هسته ای آن کشور نبوده است.
این در حالی است که سیاستمداران غربی همزمان با تشدید فشارهای تحریمی علیه ایران، از آمادگی تهران برای انجام دوره تازه ای از مذاکرات استقبال کرده اند.ویلیام هیگ، وزیر امور خارجه بریتانیا ظرف دو روز گذشته با انجام مصاحبه هایی با روزنامه تلگراف و تلویزیون بی بی سی، جمهوری اسلامی ایران را متهم کرده که با رفتاری که در پیشبرد برنامه هسته ای اش در پیش گرفته، می رود تا در خاورمیانه جنگ سرد براه بیندازد.
در مورد این اظهارات با رابرت هانتر، مدیر مرکز مطالعات ترانس آتلانتیک گفت و گو کرده ام.
آقای هانتر در دوران ریاست جمهوری بیل کلینتون، سفیر آمریکا در ناتو بود.
نظر شما درباره اظهارات ویلیام هیگ مبنی بر براه افتادن جنگ سرد در خاورمیانه توسط ایران چیست؟
تعجب می کنم که چرا این حرفها را زده است. ممکن است بخشی از تلاش هایی باشد که در آمریکا و بریتانیا برای اعمال فشار بر ایران صورت می گیرند تا ایران وارد مذاکرات شود. اما باید گفت که این حرفها مانند پاشیدن بنزین روی آتش است و مرا به یاد حرفهای تونی بلر (نخست وزیر پیشین بریتانیا) می اندازد که کمک کرد تا آمریکا به سمت حمله به عراق حرکت کند.
این حرفهای مناسبی نیست و مشخص است که یک مبالغه تمام عیار است. فکر می کنم حرف های آقای هیگ می تواند به وخامت بیشتر اوضاع کمک کند.
سوال این است که ایران حتی اگر به نقطه توانمندی ساخت سلاح های هسته ای برسد، آیا با قاطعیت می توان گفت که کشورهای خاورمیانه مانند عربستان سعودی هم به سمت ساخت این سلاح ها خواهند رفت؟ چرا که در جریان جنگ سرد میان آمریکا و شوروی سابق شاهد بودیم که آلمان غربی سلاح هسته ای نداشت اما آمریکا در آلمان غربی سلاح های هسته ای خود را مستقر کرد تا در مقابل حمله احتمالی شوروی سابق تدابیر دفاعی داشته باشد. یا مثلا در مقابل تهدید کره شمالی، آمریکا در کره جنوبی تدابیر مشابهی اتخاذ کرد. پس چرا اکنون سیاستمداران غربی مانند آقای هیگ می گویند که اگر ایران سلاح هسته ای داشته باشد، اعراب هم به سمت آن خواهند رفت؟
اول باید پرسید که آیا ایرانی ها بدنبال کسب توانمندی (ساخت سلاح های) هسته ای هستند یا بدنبال ساخت سلاح های هسته ای که امر متفاوتی است. نظر شخصی من این است که اگر کار به جایی برسد که ایران سلاح هسته ای تولید کند، آمریکا می تواند حداقل، از استراتژی مهار ایران استفاده کند.
در مورد کشورهای منطقه باید گفت که من تصور نمی کنم که هیچیک از آنها به سمت ساخت سلاح های هسته ای بروند. اگر چه شنیدم که یکی از رهبران عربستان سعودی گفته که می توان ظرف چند هفته به سلاح هسته ای دست یافت چون بالاخره یکی پیدا خواهد شد که به آنها سلاح هسته ای بفروشد.
اما به جای چنین کاری آنچه اعراب انجام خواهد داد اعمال فشارهای بیشتر بر آمریکاست و آمریکا هم واکنش نشان خواهد داد تا تضمین های امنیتی به آنها بدهد. من فکر نمی کنم که چنین امری به دور جدیدی از ساخت و اشاعه سلاح های هسته ای (در منطقه) منجر شود. در مورد استقرار سلاح های هسته ای توسط آمریکا در کشورهای منطقه هم باور من این است که چنین کاری مسخره و کاملا بی معنا خواهد بود. فکر نمی کنم که آمریکا دیگر حتی در کره جنوبی هم سلاح های هسته ای داشته باشد.
با ذکر مثال کره جنوبی در مقابل کره شمالی منظورم این بود که تضمین امنیت در مقابل یک کشور دیگر الزاما به این معنا نیست که مثلا عربستان سعودی بخواهد خودش به سمت ساخت سلاح های هسته ای برود تا در مقابل ایران از بازدارندگی برخوردار شود.
عربستان سعودی باید ده سال برای ساخت چنین تسلیحاتی وقت صرف کند، حتی اگر بخواهد چنین کاری کند. به جای اینکار، اعراب در مواجهه با خطرات و چالشهای واقعی یا خیالی، همانند گذشته به آمریکا تکیه خواهند کرد. این حرف که ممکن است (در اثر برنامه هسته ای ایران) در منطقه یک مسابقه تسلیحاتی برای ساخت سلاح های هسته ای براه بیفتد، حرفی بی معناست.
تحلیل شما در این رابطه چیست که دستیابی ایران به سلاح های هسته ای برای ایجاد بازدارندگی در مقابل کشورهای عربی است یا اینکه باعث می شود تا برتری استراتژیک اسرائیل در مقابل ایران از بین برود که گفته می شود با داشتن سلاح های هسته ای اعلام نشده در مقابل ایران دست برتر را دارد.
نظر شخصی من این است که برای ایران عاقلانه نخواهد بود که سلاح های هسته ای داشته باشد. یک علتش آن است که چنین امری به افزایش امنیت برای ایران کمکی نخواهد کرد. دوم اینکه ایران در سراسر منطقه به یک منبع ترس و دلهره تبدیل خواهد شد.
به نظرم ایران در این زمینه بهتر است به تجربه آفریقای جنوبی نگاه کند. آفریقای جنوبی سلاح هسته ای در اختیار داشت، اما بعد به این نتیجه رسید که داشتن این تسلیحات بیشتر به ضررش بود تا نفعش.
بهترین راه بازداشتن ایران از ادامه حرکت در این مسیر، با فرض اینکه آنها در مسیر ساخت سلاح هسته ای حرکت می کنند، این است که با ایران مذاکراتی کاملا جدی صورت گیرد.
ما تابحال چنین نکرده ایم. در این مذاکرات اگر برای تامین امنیت ما و امنیت اسرائیل لازم باشد، باید به ایران تضمین های امنیتی هم ارائه شود.
ما در غرب برای ورود به چنین مذاکراتی میلی نداشته ایم و فکر می کنم که همین عامل در کنار تحریم ها، یک نیروی موثر در راندن ایران به مسیری بود که اکنون دارد طی می کند.
نظر شما درباره زمزمه های رسانه ای در مورد احتمال حمله اسرائیل به ایران ظرف چند ماه آینده چیست؟
رسانه ها همیشه عاشق بحران هستند. نمی دانم اسرائیلی ها چطور فکر می کنند. وضع بسیار خطرناکی است. در کوتاه مدت، بزرگترین خطر اقدامات و رفتار تسریع کننده تهدیدات این است که اسرائیل به ایران حمله کند، با یا بدون آمریکا. چنین کاری باعث می شود که خاورمیانه به اصطلاح به جهنم تبدیل شود. این بدترین وضعی خواهد بود که منطقه تاکنون شاهدش بوده است.
نظرتان در این باره چیست که بعضی می گویند ایران در مواجهه با حمله اسرائیل در عمل کوتاه خواهد آمد چون حکومت روحانیان در ایران می داند که اسرائیل برادر بزرگتری به نام آمریکا دارد و اگر آمریکا وارد صحنه درگیری شود دیگر برای رژیم ایران گزینه ای غیر از فروپاشی باقی نخواهد ماند؟
نظر من این است که ایران همین حالا هم بدنبال چنین چیزی (جنگ) نیست و همین امر در مورد ما هم صدق می کند، چون جنگ علیه ایران برای منافع غرب در حکم یک زلزله خواهد بود.
همه این عوامل دلیلی است برای مذاکره جدی. اینکه ایرانی ها بدنبال مذاکره جدی باشند یا نه را نمی دانم ولی می دانم که تاکنون ما یعنی آمریکا آماده ورود به مذاکرات جدی با ایران نبوده ایم، مذاکره ای که حوزه های مختلف را تحت پوشش قرار دهد.
ناتوانی برای انجام چنین مذاکره ای هم باعث شده تا این فرصت ایجاد نشود که ایران بار دیگر در افغانستان به ما کمک کند، کمکی که یکبار در سال ۲۰۰۱ انجام داد.
این سیاستی است که تحت فشار اسرائیل در حکومت آمریکا در قبال ایران در پیش گرفته شده است و در واقع این سیاست به نفع خود اسرائیل هم نیست.
ایالات متحده آمریکا با صراحت به اسرائیل تفهیم کرده که نباید به ایران حمله کند، اما نمی دانم که آیا اسرائیل به این حرف آمریکا گوش خواهد کرد یا خیر.
منبع:بی بی سی
