فرین عاصمی
نجات‌الله ابراهیمیان، عضو حقوقدان شورای نگهبان اعلام کرده از نظر حقوقی فرقی میان رییس‌جمهوری و دیگران نیست و ممکن است رییس‌جمهوری هم رد صلاحیت شود.
آقای ابراهیمیان به وبسایت تابناک گفته که برای بررسی صلاحیت کاندیداهای ریاست‌جمهوری همه چیز از اول شروع می‌شود و شورای نگهبان بر اساس رفتار ظاهری و اطلاعات پرونده آنها تصمیم می‌گیرد.
محمدعلی توفیقی، تحلیلگر سیاسی در پاریس می‌گویدعلی‌رغم اینکه آقای ابراهیمیان گفته که این مسئله به صورت کلی مطرح شده و مصداقی نیست، اما پیش از این هم سخنگوی شورای نگهبان دراین‌باره حرف زده بود و طرح این مسئله به این دلیل است که شورای نگهبان به احتمال رد صلاحیت آقای روحانی فکر می‌کند.
محمدعلی توفیقی، تحلیلگر سیاسی:« شورای نگهبان به طور مشخص نشان داده که فراجناحی نیست و جانبدارانه عمل می‌کند. بحث احتمال رد صلاحیت حسن روحانی می‌تواند با هدف ایجاد یاس و سردرگمی در اردوگاه اعتدالیون و اصلاحطلبان انجام شده باشد. چون در حال حاضر در اردوگاه آقای روحانی انسجام بیشتری نسبت به طرف مقابل وجود دارد.»
آقای توفیقی می‌گوید:«همین شورای نگهبان با همین ترکیب فعلی آقای هاشمی‌رفسنجانی را که قبلا رییس‌جمهوری کشور در دو دوره بود، رد صلاحیت کرد. شورای نگهبان به طور مشخص نشان داده که فراجناحی نیست و جانبدارانه عمل می‌کند. می‌تواند بحث ایجاد یاس و سردرگمی در اردوگاه اعتدالیون و اصلاحطلبان از اهداف طرح این موضوع باشد چون در حال حاضر در اردوگاه آقای روحانی انسجام بیشتری نسبت به طرف مقابل وجود دارد.در عین‌حال در طول چند ماه گذشته هم موضوعی مطرح شده که شاید خود آقای روحانی تمایل نداشته باشد که در دوره بعد انتخابات شرکت کند. طرح این موضوع می‌تواند اعتماد به‌نفس شخص رییس‌جمهوری و هیات دولت را برای اینکه با پشت‌گرمی خوبی کار کنند، هدف گرفته باشد.»
عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان روز چهارشنبه، ۱۵ دی‌ماه، اعلام کرده بود که این شورا همواره صلاحیت روسای جمهور «مستقر» را هم در دوره دوم نامزدی آنان بررسی می‌کند و به‌گفته او هیچ تضمینی نیست که رئیس جمهوری «مستقر» دوباره تایید صلاحیت شود.
گفته‌های این دو عضو شورای نگهبان واکنش بعضی از چهره‌های اصلاحطلب را به همراه داشته اما دولت آقای روحانی به این اظهارنظرها واکنش نشان نداده است.
از سوی دیگر بعضی از اصولگرایان از احتمال رد صلاحیت حسن روحانی یا یک‌دوره بودن ریاست‌جمهوری او سخن گفته‌اند.
مرتضی الویری، از چهره‌های اصلاحطلب و شهردار سابق تهران ضمن تاکید بر حمایت از حسن روحانی گفته که اصلاحطلبان بدلایلی چون احتمال نامزد نشدن یا رد صلاحیت و رای نیاوردن او باید در کنار آقای روحانی «نامزد پوششی» معرفی کنند.
محمدرضا خاتمی، علی شکوری راد و عباس عبدی از چهره‌های شاخص اصلاحطلبان گفته‌اند که نامزد این جناح در انتخابات ریاست‌جمهوری ۹۶ فقط شخص حسن روحانی است.
عباس عبدی عضو شورای مرکزی جبهه مشارکت ایران و از چهره‌های شاخص اصلاحطلبان روز شنبه ضمن اعلام حمایت اصلاحطلبان از حسن روحانی، به روزنامه اعتماد گفت :«اهدافي را كه روحاني در حال حاضر تامين مي‌كند، حتي بالاتر از سقف امكانات اصلاحطلبان است. چرا نباید اصلاحطلبان از روحانی حمایت کنند؟»
محمدعلی توفیقی، تحلیلگر سیاسی در فرانسه می‌گوید عبور از حسن روحانی در شرایط فعلی نتیجه‌ای جز تقویت تندروها و اقتدارگرایان ندارد.
آقای توفیقی می‌گوید:« بر فرض اگر اصلاحطلبان بخواهند کاندیدایی مستقل از اعتدال‌گرایان و شخص آقای روحانی معرفی کنند، به نظر نمی‌آید کاندیدای رده اول آنها و کاندیدایی که از شانس رای‌آوری بالایی برخوردار باشد بتواند از فیلتر شورای نگهبان رد شود.»
غلامحسین کرباسچی، شهردار سابق تهران و دبیر کل حزب کارگزاران سازندگی روز یکشنبه در گفت‌وگو با روزنامه اعتماد گفت که اکبر هاشمی‌رفسنجانی بارها گفته بود که حسن روحانی باید در دور دوم انتخابات ریاست‌جمهوری کاندیدا شود.
احسان مهرابی، روزنامه‌نگار سابق پارلمانی ساکن آلمان درباره تاثیر درگذشت هاشمی‌رفسنجانی که پیشتر نقش مهمی در وحدت نیروهای اصلاحطلب و اعتدال‌گرا ایفا کرده بود، می‌گوید: « درگذشت آقای هاشمی در فضای سیاسی ایران تاثیرات زیادی خواهد گذشت اما چهره‌های دیگری مانند محمد خاتمی، ناطق نوری و حسن خمینی هستند که می‌توانند با برنامه‌ریزی، وحدت اصلاحطلبان و اصولگرایان میانه‌رو را شکل دهند. از سوی دیگر به نوعی درگذشت آقای هاشمی‌رفسنجانی برای انتخابات سال ۹۶ ممکن است فضای عاطفی و فضایی سیاسی را بوجود بیاورد که به نفع آقای روحانی تمام شود و او بتوانند با رای خوبی انتخاب شود.»
از سوی دیگر محمدعلی موحدی‌کرمانی، دبیرکل جامعه روحانیت مبارز، در نخستین نشست شورای استانی جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی با اشاره به نقش شورای نگهبان در انتخابات آینده ریاست‌جمهوری به اصولگرایان توصیه کرده که باید تزدیک‌ترین گزینه به رهبر جمهوری اسلامی را برای این انتخابات پیدا کنند. جبهه مردمی نیروهای انقلاب اسلامی تشکل اصولگرایی که در آستانه انتخابات ریاست‌جمهوری ایران تشکیل شده است.
محمدعلی توفیقی دراین‌باره می‌گوید: «در نگاه اصولگرایانی که نزدیک به آیت‌الله خامنه‌ای هستند رییس‌جمهوری فردی است برای اجرای خواسته‌های رهبر جمهوری اسلامی و کسی که ایده‌های متفاوتی نسبت به آقای خامنه‌ای نداشته باشد.»
محمدعلی توفیقی:« اصولگرایان به‌دنبال فردی هستند که امکان ذوب شدن در ولایت و اطاعت مطلق را از رهبر داشته باشد اماتجربه نشان داده که تا این لحظه چنین چیزی امکانپذیر نشده است.
آقای توفیقی می‌گوید:« به‌دنبال فردی هستند که امکان ذوب شدن در ولایت و اطاعت مطلق را از رهبر داشته باشد اماتجربه نشان داده که تا این لحظه چنین چیزی امکانپذیر نشده است. حتی اصولگرایان زمانی آقای احمدی‌نژاد را نزدیک‌ترین فرد به رهبر می‌دانستند. حتی آقای خامنه‌ای هم ابایی نداشت که بگوید دیدگاه‌های احمدی‌نژاد به دیدگاه‌های او نزدیک است اما دیدیم که نه تها در برابر آقای خامنه‌ای ایستاد بلکه نتوانست اطاعت مطلقی که اصولگرایان از او انتظار داشتند را پیش ببرد.»
اصولگرایان هنوز بر سر نامزد اصلی خود برای رقابت با حسن روحانی، رییس جمهوری فعلی به توافق نرسیده‌اند. طی ماه‌های اخیر گمانه زنی‌های مختلفی در این زمینه مطرح شده است ولی تاکنون نامزد نهایی اصولگرایان مشخص نشده است. محمدرضا باهنر، دبیرکل جامعه اسلامی مهندسین به روزنامه آفتاب یزد گفته که اصولگرایان تا امروز به کاندیدای واحد نرسیده‌اند.
از طرف دیگر عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان در پاسخ به سوالی درباره کاندیداتوری زنان در انتخابات ریاست‌جمهوری گفت که ثبت‌نام زنان مانعی ندارد و موضوع کاندیدا شدن زنان در شورای نگهبان در دست بررسی است.
احسان مهرابی، روزنامه‌نگار:«اصل تایید صلاحیت زنان برای انتخابات مهم است نه ثبت‌نام آنها چون ثبت‌نام از قبل هم وجود داشته است.»
احسان مهرابی، روزنامه‌نگار در آلمان درباره امکان کاندیداتوری زنان در انتخابات ریاست‌جمهوری می‌گوید: «شورای نگهبان اعلام کرده که قصد دارد رجل سیاسی - مذهبی در قانون اساسی برای شرایط ریاست‌جمهوری را تفسیر کند و از صاحبنظران خواسته که نظر خود را به این شورا اعلام کنند. هنوز تفسیر این اصل قانون اساسی به پایان نرسیده و تا زمانی که این تفسیر مشخص نشود، سخنان آقای کدخدایی هیچ نکته جدیدی ندارد چرا که در انتخابات گذشته هم زنان می‌توانستند نامزد شوند و چه بسا ده‌ها هزار نفر در انتخابات ثبت‌نام می‌کردند اما شورای نگهبان در نهایت فقط چند نفر را تایید می‌کرد. اصل تایید صلاحیت زنان برای انتخابات مهم است نه ثبت‌نام آنها چون ثبت‌نام از قبل هم وجود داشته است.»
حسین نقوی حسینی، عضو جبهه پایداری روز ۱۸ دی‌ماه به روزنامه آرمان گفته بود که احتمال دارد یک زن کاندیدای ریاست‌جمهوری باشد و مهم این است که اصولگرایان با یک کاندیدا وارد رقابت شوند. روزنامه آرمان نوشته بود که احتمال دارد منظور آقای نقوی‌حسینی، مرضیه وحید دستجردی وزیر سابق بهداشت در دولت محمود احمدی‌نژاد باشد.
احسان مهرابی، روزنامه‌نگار:«جای تردید وجود دارد که شورای نگهبان حتی بخاطر شکست آقای روحانی هم که شده حاضر شود از خط قرمزهای خودش درباره تایید صلاحیت زنان کوتاه بیاید.»
احسان مهرابی درباره سابقه کاندیداتوری زنان در میان اصولگرایان می‌گوید:« قبلا هم زنانی از جبهه اصولگرایان بودند که برای انتخابات ریاست‌جمهوری نامزد شدند ازجمله رفعت بیات نماینده سابق اصولگرای مجلس اما شورای نگهبان صلاحیت آنها را رد کرده. نگاه شورای نگهبان به موضوع کاندیداتوری زنان فراتر از موضوعات اصولگرایی و اصلا‌ح‌طلبی بوده و در واقع حضور زنان در مشاغل سیاسی مهم همواره برای روحانیون سنتی یک خطر قرمز محسوب می‌شده. به نوعی جای تردید وجود دارد که شورای نگهبان حتی بخاطر شکست آقای روحانی هم که شده حاضر شود از خط قرمزهای خودش درباره تایید صلاحیت زنان کوتاه بیاید.»
مسئله رجل سیاسی از سال‌ها پیش مورد مناقشه بوده. اکبر هاشمی رفسنجانی، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام که هفته گذشته درگذشت، در تیرماه سال ۹۲ گفته بود زن و مرد هردو می‌توانند رجل سیاسی باشند.
انتخابات دوازدهمین دوره ریاست جمهوری ایران همزمان با انتخابات پنجمین دوره شوراهای اسلامی شهر و روستا و نخستین میاندوره‌ای انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی ۲۹ اردیبهشت ماه سال۱۳۹۶ برگزار می‌شود.
16/01/2017
