مصاحبه‌

--80-------------لیتانی در لبنان بازگردد و ارتش لبنان جای آن را در مرزهای جنوبی با اسرائیل بگیرد. بنیامین نتانیاهو همچنین خواستار بهبود فعالیت‌های نیروهای سازمان ملل...
2024-11-01-17-52-18 باشید کوچک‌انگاری آن هم غلط است. اینکه ما بگوییم نه. چیزی نبود، اهمیتی نداشت؛ این هم غلط است.» این بخش از سخنان رهبر جمهوری اسلامی...
2024-10-14-20-00-25می‌تواند به همان شیوه گذشته، چه در داخل و چه در خارج، مانند دهه‌های گذشته عمل کند؟در مورد وضعیت ثابت داخلی، برای نخستین بار از...
2024-09-28-18-18-34 می‌شوند، اما خود از یادگاران باستانی منظومهٔ ما هستند. اکثر دنباله‌دارها درواقع ترکیبی از یخ و غبار هستند که در زمانی که خورشید حدود پنج...
2024-09-12-19-31-31بین تهران و تل‌آویو دیگر مانند گذشته بعید نیست؟حمله «حماس» در هفتم اکتبر گذشته متفاوت بود. این یک تحول کیفی در رویارویی دو اردوگاه بود...

فرهنگ و هنر

--80-------------لیتانی در لبنان بازگردد و ارتش لبنان جای آن را در مرزهای جنوبی با اسرائیل بگیرد. بنیامین نتانیاهو همچنین خواستار بهبود فعالیت‌های نیروهای سازمان ملل...
2024-11-01-17-52-18 باشید کوچک‌انگاری آن هم غلط است. اینکه ما بگوییم نه. چیزی نبود، اهمیتی نداشت؛ این هم غلط است.» این بخش از سخنان رهبر جمهوری اسلامی...
2024-10-14-20-00-25می‌تواند به همان شیوه گذشته، چه در داخل و چه در خارج، مانند دهه‌های گذشته عمل کند؟در مورد وضعیت ثابت داخلی، برای نخستین بار از...
2024-09-28-18-18-34 می‌شوند، اما خود از یادگاران باستانی منظومهٔ ما هستند. اکثر دنباله‌دارها درواقع ترکیبی از یخ و غبار هستند که در زمانی که خورشید حدود پنج...
2024-09-12-19-31-31بین تهران و تل‌آویو دیگر مانند گذشته بعید نیست؟حمله «حماس» در هفتم اکتبر گذشته متفاوت بود. این یک تحول کیفی در رویارویی دو اردوگاه بود...

ارتباط مستقیم

جستجو

مجید محمدی

هاشمی رفسنجانی در خاطرات خود روایت تا حدی رسمی جمهوری اسلامی از رویدادهای انقلاب ۵۷ و سال‌های شکل گیری و تحکیم جمهوری اسلامی را به دست می دهد. این روایت گرچه با روایت تمامیت خواهان (که می خواهند تنها خامنه‌ای و فرماندهان سپاه در تشکیل نظام دیده شوند) تفاوت دارد اما در همان روند حذف غیر خودی‌ها عمل می کند، البته غیر خودی‌های دوران خمینی که با خمینیسم مشکل داشتند. از تاریخ سازی به روایت بنیانگذاران جمهوری اسلامی که بگذریم هاشمی رفسنجانی فردی تاریخ ساز در تحولات جمهوری اسلامی بوده است. این بازیگری موثر را در هفت مقطع به طور خلاصه توضیح می دهم:

تشکیل شورای انقلاب، ۱۳۵۷

شاید هیچ طلبه‌ی سیاسی‌ای در سال‌های ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۷ بیش از رفسنجانی مورد اعتماد خمینی نبود. او رابط خمینی با بسیاری از افراد و گروه‌های سیاسی مخالف رژیم پهلوی در داخل و خارج کشور (از جمله مجاهدین خلق) بود. خمینی علاقه‌ی ویژه‌ای به او داشت و به همین علت بعضا رک گویی‌های وی در جلسات و مخالفت‌های وی با برخی نظراتش را علی رغم شخصیت کینه توز، اقتدارگرا و خود محورش تحمل می کرد. به همین جهت رفسنجانی در شکل گیری شورای انقلاب نقشی محوری داشت. از میان پنج چهره‌ی اولیه‌ی این شورا (مطهری، بهشتی، باهنر، اردبیلی و هاشمی) وی سیاسی‌ترین و فعال‌ترین فرد بود. چهره‌هایی مثل علی خامنه‌ای با نظر مثبت وی و پیشنهاد او به این شورا راه یافتند چون خمینی رابطه‌ای بلند مدت با بسیاری از آنها (مثل خامنه‌ای) نداشت.

ترکیب اعضایی که بعدا به این شورا راه یافتند (نیروهای ملی- مذهبی و روحانیون مبارز) نشان می دهد که اکثر آنها بر اساس چشم انداز و نگرش رفسنجانی در باب اداره ی کشور توسط ترکیبی از نیروهای ملی‌مذهبی باسابقه در مدیریت اجرایی و روحانیون انقلابی به این شورا راه یافتند. رفسنجانی گرچه در سال‌های درگیری خمینی و یارانش با رقبای سیاسی خود از نیروهای ملی‌مذهبی فاصله گرفت اما پس از افول قدرت در آن برخوردها تجدید نظر کرد و از برخوردهای دهه‌ی شصت و اوایل دهه‌ی هفتاد فاصله گرفت. او در این دوره با برخوردهای زشت خود با افراد ناهمرنگ با نظام و روحانیت (مردان کراواتی و زنانی که حجاب مد نظر روحانیون را رعایت نمی کردند) نیز وداع کرد.

حذف گرو‌ه‌های سیاسی، ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۲‌

پس از استعفای مهدی بازرگان از نخست وزیری (آبان ۵۸) روحانیون نزدیک به خمینی زمینه را مناسب دیدند که قدرت را به طور کامل از آن خود سازند. اما آنها با دو سد اساسی مواجه بودند: ابوالحسن بنی صدر و شورای هماهنگی‌اش و مجاهدین خلق که متشکل‌ترین سازمان سیاسی را در اختیار داشت. حذف بنی صدر پس از کسب ریاست جمهوری یک سال و نیم طول کشید و در نهایت به خروج وی از کشور تحت شرایط امکان بازداشت و محاکمه‌ی وی انجامید.

اما مجاهدین خلق و گروه‌های کمونیست به این راحتی حاضر به ترک صحنه نبودند. به همین دلیل حکومت با استفاده ازنیروهای شبه نظامی و نظامی خود به حذف فیزیکی آنها پرداخت. در یک دوره‌ی دو ساله دهها هزار تن از هواداران این نیروها در کشور بازداشت (و برخی از آنها اعدام) شده و هزاران تن نیز در درگیری‌های خیابانی کشته شدند. در این درگیری‌ها البته افرادی نیز از نیروهای هوادار خمینی کشته شدند. حکومت در این برخوردها به تفاوت میان نیروهای قائل به مبارزه‌ی مسلحانه و غیر آن باور نداشت و بسیاری از فعالان سیاسی مرتبط با نیروهای ملی- مذهبی، ملی، و کمونیست‌های باورمند به جمهوری اسلامی (مثل حزب توده و فدائیان اکثریت) نیز کشته، زندانی و شکنجه شدند.

رفسنجانی، بهشتی، خامنه‌ای و باهنر در صف اولیه نیروهای معتقد به حذف کامل مخالفان و منتقدان به خمینی و هدایت کننده‌ی این جریان قرار داشتند و با کشته شدن باهنر و بهشتی این ماموریت بر عهده‌ی رفسنجانی و خامنه‌ای بود.

رفسنجانی، بهشتی، خامنه‌ای و باهنر در صف اولیه نیروهای معتقد به حذف کامل مخالفان و منتقدان به خمینی و هدایت کننده‌ی این جریان قرار داشتند و با کشته شدن باهنر و بهشتی این ماموریت بر عهده‌ی رفسنجانی و خامنه‌ای بود. به همین علت این دو که از ترور رهبران جمهوری اسلامی جان سالم به در برده بودند از آتش خاکستر این کشتارها به عنوان عالی رتبه‌ترین نیروهای حافظ نظام خارج شده و مسئولیت‌های بالای اجرایی و رسمی را به خود اختصاص دادند.

ایران کنترا، ۱۳۶۴ و ۱۳۶۵

رفسنجانی و همکاران نزدیکش مثل حسن روحانی را می توان معمار روابط پنهانی جمهوری اسلامی با دولت ریگان دانست. رفسنجانی در اداره‌ی جنگ به سلاح (اسرائیلی) نیاز داشت و دولت ریگان هم می خواست گروگان‌های امریکایی در لبنان آزاد شوند و هم منابعی پنهان برای کمک به همپیمانان امریکا در امریکای لاتین (کنتراهای علیه دولت انقلابی نیکاراگوا) فراهم شود.

بدین ترتیب بود که ایران کنترا تحت هدایت مستقیم رفسنجانی در ایران شکل گرفت. رفسنجانی را می توان معمار "نرمش قهرمانانه"ی خمینی در دهه‌ی شصت در مذاکره با دولت امریکا دانست. اما در آن دوره رژیم "انقلابی" نمی خواست این مذاکره که برای رژیم سازشکاری و مایه‌ی سرافکندگی در داخل و خارج تلقی می شد آشکار انجام شود. امید نجف آبادی و مهدی هاشمی از نزدیکان منتظری این معامله را آشکار ساختند و با اعدام نتیجه‌ی کار خود را دریافت کردند (بدون این افشاگری پرونده‌ی قتل شمس آبادی مثل هزاران پرونده‌ی قتل توسط انقلابی‌ها در سال‌های قبل و پس از انقلاب گشوده نمی شد).

فرماندهی کل قوا، ۱۳۶۷ و شورای ۵ نفره، ۱۳۶۶ و ۱۳۶۷

رفسنجانی در حالی که رئیس مجلس بود در سال‌های پایانی جنگ و عمر خمینی دو کارکرد عمده‌ی دیگر نیز داشت: ۱) جانشین فرمانده‌ی کل قوا در امور جنگ در دورانی که جمهوری اسلامی دیگر توان ادامه‌ی آن را نداشت و رفسنجانی عملا به فرماندهی کل قوا با هدف پایان دادن به جنگ ایران و عراق منصوب شده بود، و ۲) حضور وی در یک شورای پنج نفره (متشکل از موسوی نخست وزیر، موسوی اردبیلی رئیس دیوان عالی کشور، خامنه‌ای رئیس جمهور، احمد خمینی فرزند و همه‌کاره دفتر خمینی و رفسنجانی) که دوران کهولت و بیماری خمینی عملا کشور را اداره می کرد. در کشتار هزاران زندانی در سال ۶۷ نقش خمینی به عنوان فتوا دهنده و نقش هیئت سه نفره (ابراهیم رئیسی، مصطفی پورمحمدی و حسینعلی نیری) به عنوان مجری اعدام‌ها موضوعاتی شناخته شده‌اند اما شورای ۵ نفره‌ای که کشور را اداره می کرد این جنایت علیه بشریت را کارگردانی کرد.

از اعضای این شورا یکی به کناره گزینی در قم با اختصاص منابع دولتی جهت تاسیس دانشگاه (مفید، موسوی اردبیلی) پرداخت، دیگری به عضویت صوری در شوراهای کم خاصیت و رسمی (میر حسین موسوی البته تا سال ۱۳۸۸ که نامزد ریاست جمهوری شد) در آمد، و سومی هم به سرعت به دار فنا پیوست (احمد خمینی). رفسنجانی تنها چهره‌ای بود که در برابر قدرت تمامیت خواهانه‌ی خامنه‌ای دوام آورد و وی را مرتبا به چالش می کشید.

خامنه‌ای در یک دوره‌‌ی بیست ساله یک به یک نهادهایی را که تحت قدرت و نفوذ رفسنجانی بود (رادیو و تلویزیون دولتی، نیروی انتظامی، وزارت اطلاعات، وزارت ارشاد و وزارت کشور) را از آن خود کرد. به همین لحاظ پس از خبر مرگ رفسنجانی خامنه‌ای و فرزندانش باید نفسی آرام ناشی از آسودگی خاطر برآورده‌ باشند اما متوجه نیستند که فردی مثل هاشمی ضربه گیر بسیاری از مخالفت‌های براندازانه‌ی علیه نظام بود و مرگ وی آنها را آسیب پذیر تر خواهد کرد.

خامنه‌ای در یک دوره‌‌ی بیست ساله یک به یک نهادهایی را که تحت قدرت و نفوذ رفسنجانی بود (رادیو و تلویزیون دولتی، نیروی انتظامی، وزارت اطلاعات، وزارت ارشاد و وزارت کشور) را از آن خود کرد. به همین لحاظ پس از خبر مرگ رفسنجانی خامنه‌ای و فرزندانش باید نفسی آرام ناشی از آسودگی خاطر برآورده‌ باشند اما متوجه نیستند که فردی مثل هاشمی ضربه گیر بسیاری از مخالفت‌های براندازانه‌ی علیه نظام بود و مرگ وی آنها را آسیب پذیر تر خواهد کرد.

ورود سپاه به اقتصاد، ۱۳۶۸

رفسنجانی بر اساس نگرش واقع بینانه به قدرت سیاسی به خوبی متوجه شده بود که فرماندهان سپاه و بسیجیان پس از پایان جنگ سهم ویژه‌ی خود را از قدرت و اقتصاد کشور طلب می کنند. این سهم خواهی البته هیچ نسبتی با موفقیت آنها در جنگ نداشت چون فرماندهان سپاه بعد از فتح خرمشهر دیگر پیروزی قابل توجهی نداشتند و عملیات‌های پی در پی آنها باعث قتل دهها هزار تن از جوانان کشور شد.

رفسنجانی می دانست که سپاهیانی که اکثر آنها تحصیل ناکرده بوده و از طبقات حاشیه نشین شهری می آمدند به این موقعیت در دوران مابعد جنگ رضایت نمی دهند.

از همین جهت وی با دادن پروژه‌های اقتصادی به سپاه (در قالب قرارگاه‌های سازندگی، مهم‌ترین آنها قرارگاه خاتم که در سال ۱۳۶۸ تاسیس شد) پای آنها را به اقتصاد کشور باز کرد. نیروهای امنیتی نیز که همه قبلا سپاهی بودند با همین توجیه سهمی از اقتصاد کشور را به دست آوردند. ورود سپاه به سیاست داخلی بر خلاف ادعای اصلاح طلبان در دوران خمینی و تحت عنوان مبارزه با ضد انقلاب انجام گرفت اما ورود آنها به حوزه‌ی اقتصاد با نظر مثبت رفسنجانی و خامنه‌ای هر دو کلید زده شد. از این جهت، حملات فرماندهان سپاه به رفسنجانی تا حدی ناشی از قدر ناشناسی آنها نسبت به کسی است که آنان را به گربه‌های چاق و پر مدعایی تبدیل کرد که امروز یک امپراطوری اقتصادی را در اختیار دارند.

نماز جمعه‌های ۷۶ و ۸۸

نماز جمعه‌ی قبل از انتخابات دوم خرداد ۱۳۷۶ اتمام حجت رفسنجانی با جناح راست و نظامیان برای پرهیز از تقلب در انتخابات بود، اتمام حجتی که در کردستان جدی گرفته نشد اما خاتمی را با رای عمومی علیه رهبر و نامزدش به مسند ریاست جمهوری رساند. بدون رفسنجانی انتقال قدرت به اصلاح طلبان یا جناح چپ حکومت در دوران خامنه‌ای امکان پذیر نمی شد. اما نماز جمعه‌ی ۲۶ تیر ۱۳۸۸ به امامت هاشمی رفسنجانی (این بار هم مرتبط با تقلب در انتخابات) نوعی وداع وی با حکومتی بود که خامنه‌ای در طی دوره‌ای بیست ساله از آن خود ساخته بود.

خامنه‌ای برای از خود سازی حکومت و زدودن خمینیسم دو دهه تلاش بی‌وقفه را پشت سر گذاشته بود و رفسنجانی از آخرین قلعه‌هایی بود که باید فتح می شد. جنبش سبز فرصتی برای خامنه‌ای و نزدیکانش برای خلاصی از کابوس رفسنجانی (کسی که خامنه‌ای را به عضویت سورای انقلاب، امامت جمعه‌ی تهران، ریاست جمهوری و بعد رهبری رسانده بود و خامنه‌ای همیشه در زیر سایه‌اش حرکت کرده بود) فراهم کرد و آنها از این فرصت حداکثر استفاده را کردند. هاشمی به عنوان یکی از سران فتنه یا حداقل خواص بی‌بصیرت نام گرفت؛ از امامت جمعه خلع شد و پس از آن عنوان ریاست مجلس خبرگان نیز از وی گرفته شد.

رد صلاحیت ۹۲

رفسنجانی حتی بعد از تحقیرهای مابعد جنبش سبز و تعقیب و زندانی کردن فرزندانش هنوز انرژی لازم را برای درگیر شدن در امور اجرایی و نیز سر و کله زدن با دیوانسالاری دینی و نظامی تحت فرمان خامنه‌ای در خود می دید. از این جهت به عنوان آخرین گام برای ورود به رقابت سیاسی خود را نامزد ریاست جمهوری کرد بدون این که تایید اولیه‌ی خامنه‌ای را به دست آورده باشد.

اما شورای نگهبان با رد صلاحیت وی به عنوان یکی از بنیانگزاران نظام عملا به وی اعلام کرد که عمر سیاسی‌اش از منظر خامنه‌ای و ساختار امنیتی و نظامی موجود به پایان رسیده است. البته وی از پای ننشست و با کمک به روحانی (در کنار خاتمی، ناطق و حسن روحانی) اسلامگرایان نظامیگرا را به چالش کشید و کرسی ریاست جمهوری را از کف آنها به درآورد. او در این دوره نقشی کلیدی در بیان ورشکستگی اقتصادی نظام (با اعلام یک هزار تریلیون تومان قرض دولت) و فراهم کردن زمینه‌ی مصاله با قدرت‌ای بزرگ بر سر پرونده ی هسته‌ای ایفا کرد. همو بود که اعلام کرد "هم اكنون دولت به مردم ۵۰۰ هزار ميليارد تومان بدهكار است.

همچنين ۲۰۰ هزار ميليارد تومان به بانكها، ۵۰ هزار ميليارد بابت اوراق مشاركت و ۲۰۰ ميليارد هم حقوق عقب افتاده بنگاه‌ها و پيمانكاران است." (مهر ۷ اردیبهشت ۱۳۹۲) مخالفان وی این گونه اطلاع رسانی را گرا دادن به دشمن برای ایجاد فشار بیشتر به نظام جهت مصالحه‌ی هسته‌ای تعبیر می کردند.

10/1/2017

اکبر هاشمی رفسنجانی، از بنیانگذاران جمهوری اسلامی، و از چهره‌های کلیدی حکومت ایران در نزدیک به چهار دهه گذشته، روز یکشنبه ۱۹ دی، پس از انتقال به بیمارستان «به دلیل عارضه قلبی» در گذشت.
​در مورد میراث و کارنامه آقای هاشمی رفسنجانی و نیز تأثیر درگذشت او در فضای سیاسی ایران، رادیو فردا نظر تحلیلگران مختلف را جویا شده است.
درگذشت هاشمی رفسنجانی؛ مناظره جنجالی فرج سرکوهی و علیرضا نامور حقیقی
درگذشت هاشمی رفسنجانی؛ مناظره جنجالی فرج سرکوهی و علیرضا نامور حقیقی
0:00:00/0:26:31 لینک مستقیم 
 بازکردن در پنجره جدید
دیدگاه‌های رضا عیلجانی، مجید محمدی و تقی رحمانی در مورد پیامدهای درگذشت هاشمی رفسنجانی
دیدگاه‌های رضا عیلجانی، مجید محمدی و تقی رحمانی در مورد پیامدهای درگذشت هاشمی رفسنجانی
0:00:00/0:26:42 لینک مستقیم 
 بازکردن در پنجره جدید
حسن نایب‌هاشم؛ کنشگر سیاسی و مدافع حقوق بشر
«هاشمی رفسنجانی به رغم تحولات مثبتی که در ارتباط با شناخت حقوق بشر در طی عمر طولانی خود پیدا کرد، هرگز قادر نشد که درک کامل و همه‌جانبه‌‌ای از آن داشته باشد و همواره منافع مجموعه نظام را مقدم بر حقوق مردم سرزمین‌مان ایران دانست.
نقش وی به ويژه در مقابله با [آیت‌الله] منتظری در دورانی که نهایتاً علی خامنه‌ای به رهبری برگزیده شد و هزاران تن قربانی جنایت علیه بشریت در زندان‌های رژیم در سال ۱۳۶۷ شدند، در کنار احمد خمینی به شدت مخرب بود و متأسفانه این دو مخزن بزرگ اسرار نظام در آن دوره، فوت کردند.
نقش رفسنجانی در ترورهای خارج کشور که به محکومیت او در دادگاه برلین منجر شد نیز از نقاط سیاه و پاک نشدنی زندگی او بود.
با این همه به خاطر مجموعه تحولاتی که از آن یاد شد، اگر او در سال‌های اخیر می‌توانست نقش بیشتری در بالاترین محافل تصمیم‌گیرنده کشور داشته باشد و رهبری جمعی را که از آن یاد می‌کرد تحمیل کند، اکنون وضعیت حقوق بشر در کشور ما در این حد فاحش، گسترده و سیستماتیک نقض نمی‌شد.»
مهدی عربشاهی، دبیر سابق دفتر تحکیم وحدت، مقیم آمریکا
مهدی عربشاهی، از فعالان سابق دانشجویی ایران، در گفت‌وگو با رادیو فردا اشاره می‌کند که در دوره ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی، رابطه او با جریان دانشجویی منتقد، به هیچوجه خوب نبود و حتی تلاش کرد جریان‌های موازی دانشجویی بسازد که آنها هم بعداً منتقد او شدند.
با این همه، آقای عربشاهی می‌گوید، هر چقدر که هاشمی رفسنجانی از قدرت فاصله گرفت، شاهد تغییر دیدگاه و مواضع او بودیم و رابطه جنبش دانشجویی و او بهتر شد.
گفت‌وگو با آقای عربشاهی را در اینجا بشنوید:
هاشمی و جریان‌های دانشجویی؛ دیدگاه مهدی عربشاهی
هاشمی و جریان‌های دانشجویی؛ دیدگاه مهدی عربشاهی
0:00:00/0:02:14 لینک مستقیم 
 بازکردن در پنجره جدید
احمد علوی، اقتصاددان و استاد دانشگاه در سوئد
احمد علوی، در تحلیل دیدگاه‌ها و مواضع اکبر هاشمی رفسنجانی در دوره پیش از ریاست جمهوری و پس از آن، اشاره کرده است که دیدگاه‌های او در سالیان نخست پس از پیروزی انقلاب بهمن ۵۷ معطوف به اقتصاد دولتی بود و حتی در مورد عدالت اجتماعی و اسلام سخنرانی می‌کرد.
به گفته احمد علوی، این دیدگاه‌ها به تدریج تغییر کرد و اکبر هاشمی رفسنجانی از آن درک سابق خود از اقتصاد فاصله گرفت. این اقتصاددان و استاد دانشگاه همچنین به ورود سپاه پاسداران به عرصه اقتصاد در دوران هاشمی رفسنجانی اشاره دارد.
هاشمی رفسنجانی و اقتصاد؛ دیدگاه احمد علوی
هاشمی رفسنجانی و اقتصاد؛ دیدگاه احمد علوی
0:00:00/0:03:58 لینک مستقیم 
 بازکردن در پنجره جدید
آرش غفوری، تحلیلگر سیاسی و عضو جبهه مشارکت، مقیم آمریکا
آرش غفوری، درباره عملکرد اکبر هاشمی رفسنجانی در دوره نخستین فعالیت سیاسی‌اش می‌گوید که در این دوره انقلاب، میراث آن و رهبری آیت‌الله خمینی اولویت نخست را داشت و به مسائلی که تصور می‌کرد که انقلاب صدمه ببیند، فارغ از اینکه این گفته شود درست باشد یا نباشد، کاری نداشت.
او با اشاره به نقش اکبر هاشمی رفسنجانی و ارتباط ویژه او با بنیانگذار جمهوری اسلامی می‌افزاید که سیاست‌های او در سالیانی که ریاست جمهوری ایران را بر عهده داشت، موفق و ناموفق بود.
این تحلیلگر سیاسی با اشاره به فراز و نشیب در روابط اکبر هاشمی رفسنجانی با اصلاح‌طلبان در دهه هفتاد خورشیدی به دیدگاه‌های او در سال‌های پس از اعتراض‌ها به نتایج انتخابات سال ۸۸ و حمایت او از معترضین می‌پردازد.
او همچنین بر تأثیرگذار بودن آقای هاشمی رفسنجانی در سالیان اخیر، مانند انتخابات ریاست جمهوری سال ۹۲ اشاره می‌کند.
هاشمی، انقلاب و اعتراض‌های ۸۸؛ دیدگاه آرش غفوری
هاشمی، انقلاب و اعتراض‌های ۸۸؛ دیدگاه آرش غفوری
0:00:00/0:05:57 لینک مستقیم 
 بازکردن در پنجره جدید
علی کشتگر، تحلیلگر سیاسی، مقیم پاریس
علی کشتگر، تحلیلگر سیاسی، مقیم پاریس، اکبر هاشمی رفسنجانی را یکی از تندروترین مهره‌های جمهوری اسلامی ایران می‌داند که مورد اعتماد آیت‌الله خمینی قرار داشت.
آقای کشتگر اشاره می‌کند که اکبر هاشمی رفسنجانی به دموکراسی اعتقاد نداشت، ولی در دوره ریاست جمهوری‌اش از تندروها فاصله گرفت، زیرا برای پیشبرد سیاست‌های خود باید ثبات سیاسی در ایران را برقرار می‌کرد و از سیاست‌هایی مانند صدور انقلاب دست می‌کشید.
او در عین حال، گسترش فاصله طبقاتی را یکی از نتایج سیاست‌های اکبر هاشمی رفسنجانی می‌داند. این تحلیلگر سیاسی همچنین اعتقاد دارد که سیاست‌های دولت حسن روحانی در واقع از سوی آقای هاشمی رفسنجانی پایه‌گذاری شده است.
کارنامه سیاسی هاشمی رفسنجانی؛ دیدگاه علی کشتگر
کارنامه سیاسی هاشمی رفسنجانی؛ دیدگاه علی کشتگر
0:00:00/0:06:16 لینک مستقیم 
 بازکردن در پنجره جدید
شیرین عبادی، رئیس کانون مدافعان حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل
شیرین عبادی، رئیس کانون مدافعان حقوق بشر و برنده جایزه صلح نوبل، به آغاز قتل‌های زنجیره‌ای در دوره ریاست جمهوری اکبر هاشمی رفسنجانی و اطلاع او از این قتل‌ها و نیز دیگر قتل‌های دگراندیشان می‌گوید.
خانم عبادی ادامه می‌دهد که پرونده حقوق بشری هاشمی رفسنجانی به هیچوجه مثبت نیست، اما پس از آنکه دست او پس از ریاست جمهوری‌اش از قدرت کوتاه شد، به سوی مردم رفت و حرف‌هایی زد که مردم می‌خواستند.
کارنامه حقوق بشری هاشمی رفسنجانی؛ دیدگاه شیرین عبادی
کارنامه حقوق بشری هاشمی رفسنجانی؛ دیدگاه شیرین عبادی
0:00:00/0:02:09 لینک مستقیم 
 بازکردن در پنجره جدید
فرخ نگهدار، تحلیلگر سیاسی، مقیم لندن
فرخ نگهدار، با ابراز تأسف از درگذشت اکبر هاشمی رفسنجانی، می‌گوید که خلأ او تغییری در توازن قوا در ایران ایجاد نخواهد کرد، زیرا تعادل سیاسی چنین اجازه‌ای را نمی‌دهد.
آقای نگهدار بر این اعتقاد است که بر اساس مشکلات اقتصادی در ایران ممکن است برخی از اقشار اجتماعی آسیب پذیر نگاه مثبتی به کارنامه دولت حسن روحانی نداشته باشند.
با این همه، به گفته او، مخالفان آقای روحانی به دلیل عدم انسجام به سختی امکان رویارویی با او را خواهند داشت.
درگذشت هاشمی رفسنجانی و توازن قوا؛ دیدگاه فرخ نگهدار
درگذشت هاشمی رفسنجانی و توازن قوا؛ دیدگاه فرخ نگهدار
0:00:00/0:04:47 لینک مستقیم 
 بازکردن در پنجره جدید
صادق کارگر، فعال سندیکایی مقیم نروژ
صادق کارگر، با اشاره به تصویب قانون کار در مجمع تشخیص مصلحت نظام در سال ۱۳۶۹ تحت مدیریت اکبر هاشمی رفسنجانی، می‌گوید که این قانون در زمان ریاست جمهوری خود او، به زیان کارگران دچار تغییر شد.
آقای کارگر همچنین می‌گوید که آقای هاشمی رفسنجانی ضمن حمایت از تشکل‌های رسمی کارگری، با ایجاد تشکل‌های مستقل کارگری مخالفت می‌کرد.

آخرین اخبار

برنامه‌ی جمهوریخواهان

کتابخانه

جنبش جمهوریخواهی‌3

جنبش جمهوریخواهی‌4

جنبش جمهوریخواهی‌4