قدیر گلکاریان 

^{ترکیه در این روز‌ها محل وقوع رخدادهای سیاسی داخلی و بین‌المللی است؛ از یک طرف خبر نشر گزارش کمیسیون اروپا در خصوص ترکیه در رسانه‌های جمعی که نشان از آغاز دوره جدید روابط بین الملل میان ترکیه با جامعه اروپاست و در آینده، اتباع این کشور بدون روادید در اروپا تردد خواهند کرد. از طرف دیگر داخل آن کشور و سیاست داخلی تنش‌های جدی در حال وقوع است.}

^{در روزهای اخیر مسئله برداشته شدن کلمه لائیک و عاری ساختن قانون اساسی ترکیه از اندیشه لائیسیته موضوع داغ محافل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه ترک و به تبع آن بسیاری از کشورهایی بود که با ترکیه به هر طریقی قرابت سیاسی دارند. هنوز این موضوع به تمام وکمال ارزیابی نشده، از روز دوشنبه تنش میان نخست وزیر ترکیه با رئیس جمهوری آن کشور نگاه تحلیل گران داخلی و خارجی را به خود جلب کرد.}

^{تحلیل‌های مندرج در نشریات وابسته به حزب حاکم اعم از حریت، صباح، یئنی شفق پیشگویانه از جدایی احمد داوود اوغلو از حزب عدالت و توسعه سخن به میان آوردند. عبدالقادر سلوی روزنامه نگار وابسته به حزب حاکم و تحلیل گر سیاسی ترکیه در روزنامه حریت در شماره روز دوشنبه خود نوشته بود: «سیاست ترکیه تابستان امسال چنان داغ خواهد بود که بیش از تصور است. چراکه سلب مسئولیت عزل و نصب رؤسای استانی و شهرستانی حزب عدالت و توسعه با تصویب شورای سیاستگذاری هیئت مدیره آک پارتی از احمد داوود اوغلو نشان از آغاز تحولات مهم در تابستان امسال می‌دهد.»}

^{گفتنی است که رؤسای استانی و شهرستانی شعبات حزب عدالت و توسعه از دیر باز از سوی رهبر حزب تعیین شده و اختیار عزل و نصب آنان به دست وی بود و این روند و شیوه کاری تا هفته پیش ادامه داشت که به یکباره شورای مرکزی سیاستگذاری این حزب تصمیم به سلب این مسئولیت از داوود اوغلو گرفت. خبر چنین رخدادی در شرایطی منتشر شد که احمد داوود اوغلو هنوز در سفر خارج از کشور بود و بعد از ورود به ترکیه بدون آنکه پاسخی به خبرنگاران در این خصوص بدهد، سریعاً با رئیس جمهوری دیدار و سپس در این مورد اظهار نظر و موضوع را تأیید کرد. ناظران داخلی بر این عقیده‌اند که این برخورد به نوعی کودتای سیاسی علیه نخست وزیر ترکیه قلمداد می‌شود.}

^{صبح روز پنجشنبه تیتر نخست روزنامه‌های ترکیه خبر از پایان صدارت داوود اوغلو در مقام نخست وزیر دادند. در کنار روزنامه‌های داخلی ترکیه، خبرگزاری رویترز هم نوشت که کسانی مانند نعمان کورتولموش سخنگوی فعلی دولت ترکیه، بکیر بوزداغ وزیر دادگستری ترکیه، بینالی ییلدیریم وزیر حمل و نقل این کشور در نظر گرفته شده‌اند. حتی موضوع به این حد نیز کفایت نکرده و در ساعات عصر معلوم شده است که حتی برات آلبایراق، وزیر انرژی ترکیه و داماد رجب طیب اردوغان نیز برای صدارت و مقام نخست وزیری پیشنهاد شده است.}

^{روزنامه جمهوریت می‌گوید اگر داماد اردوغان به نخست وزیری برسد، دقیقاً تاریخ عثمانی برای بار دوم به وقوع خواهد پیوست. به طوری که در دوران پادشاهی سلطان عبدالمجید عثمانی، داماد وی به نام فرید به صدر اعظمی عثمانی انتصاب شده بود. به همین خاطر برخی بر این عقیده‌اند که اردوغان به خاطر اینکه از چنین اتهامی خود را مبراء سازد، ترجیح خواهد داد که یکی از گزینه‌های دیگر و به احتمال زیاد بینالی ییلدیریم که از زمان انتخابات رهبریت حزب عدالت و توسعه در حمایت از وی بر آمده بود را به نخست وزیری برساند.}

^{عصر روز چهارشنبه جلسه‌ای کوتاه مدت میان رئیس جمهوری و نخست وزیر برقرار شد که در ‌‌نهایت معلوم شد در هفته‌های آینده و ۲۲ ماه مه‌ی ۲۰۱۶ کنگره فوق العاده حزب عدالت و توسعه برگزار شده و رهبر جدید این حزب تعیین خواهد شد. این در شرایطی است که روز پنجشنبه ۵ ماه مه‌ی ۲۰۱۶ احمد داوود اوغلو در مرکز اصلی حزب عدالت و توسعه خطابه‌ای کوتاه قرائت کرده و در میان سخنانش بر دو نکته مهم انگشت نهاد.}

^{۱) اینکه بر اساس چانه زنی هیچ مسئولیت و مقامی را قبول نمی‌کند.}

^{۲) مسئولیت‌پذیری به مدت چهار سال متکی بر اراده‌اش نبوده و بر حسب ضرورت بوده است.}

^{همین ادعا‌ها نشان داده است که داوود اوغلو تحت فشار‌ها و توصیه‌های رئیس جمهوری ترکیه قرار گرفته و استعفای خود از نخست وزیری را ترجیح داده است. دوم اینکه در نظر دومش اظهارات اردوغان را تکذیب می‌کند که پیش‌تر ادعا کرده بود استعفای داوود اوغلو تصمیم خودش بوده است.}

^{به هر حال آنچه که در شرایط کنونی حادث شده، نشان از «کودتای قدرت» از سوی اردوغان علیه نخست وزیر ترکیه دارد و ترکیه از اداره حکومت به دست «حزب انفرادی» به سمت «رژیم انفرادی» جهیده است. چراکه اردوغان هر معترض و منتقدی را به راحتی از حزب کنار می‌گذاشت و حالا از دولت تحت تابعیتش نیز مخالفین خود را طرد می‌کند. اما نباید فراموش کرد که این رخداد خود سرآغاز حرکت دولت ترکیه به انتخابات زودرس خواهد بود.}

^6/5/2016