نادر صدیقی
وزارت خزانهداری آمریکا اعلام کرد که با اجرایی شدن برجام، مجوز لغو تحریمها علیه دولت ایران را صادر میکند.اقدام وزارت خزانهداری آمریکا، به دنبال دستور روز یکشنبه باراک اوباما صورت میگیرد که طی آن، رئیسجمهور آمریکا مرحله نخست در شروع اجرایی شدن برجام را به تمام سازمانهای دولتی این کشور ابلاغ کرد.در این میان بعضی از اعضای کنگره آمریکا همچنان نسبت به اجرای تعهدات از سوی جمهوری اسلامی ابراز تردید میکنند.روز یکشنبه، ۱۸ اکتبر، ۲۶ مهرماه، روز ورود به مرحله اجرایی شدن توافق همه جانبه هستهای ایران با شش قدرت بزرگ جهان، موسوم به برجام بود که ۹۰ روز پس از اقدام شورای امنیت سازمان ملل در رسمیت بخشیدن به توافق محسوب میشود؛
مدتی که دولتهای ایران، اروپا و آمریکا برداشتن نخستین گامها در اجرای تعهدات سنگین خود را آغاز میکنند.
هنوز تاریخی به عنوان روز اجرایی شدن توافق برجام معین و اعلام نشده و آن روز، هنگامی خواهد بود که آژانس بینالمللی انرژی اتمی، اجرای کامل تعهدات ایران در زمینه کاستن از انبوه ذخیره اورانیوم غنیشده، از بین بردن دو سوم سانتریفیوژهای نصب شده و توقف در ایجاد تأسیسات جدید را به طور رسمی تأیید کند.
از سوی دیگر توافق هستهای، ایالات و اتحادیه اروپا را هم موظف میکند که از روز اجرایی شدن، لغو تحریمها را آغاز کنند. از این رو در پی دستور آقای اوباما، وزارت خزانهداری آمریکا خود را آماده برداشتن تحریمها کرده و مجوز آن دسته از تحریمهایی را که شامل این دستورالعمل میشود، صادر خواهد کرد.
مجوزهای وزارت خزانهداری آمریکا، تسهیلات لازم برای شرکتها و بازرگانان در جهت شناخت کامل تحریمهای لغو شده و اجرای درست قانون تحریمها را فراهم میکند.
باراک اوباما، رئیسجمهور آمریکا در دستورالعملی خطاب به وزیران خارجه و خزانهداری از آنها خواسته است تا برای شتاب بخشیدن و مؤثرتر بودن اجرای تعهدات آمریکا، گامهای اضافی بردارند.
در این میان، تردید در اجرای کامل تعهدهای دولت ایران در میان بسیاری از اعضای کنگره آمریکا همچنان پابرجاست.
اد رویس، رئیس جمهوریخواه کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان، در اطلاعیهای که نسخهای از آن به دفتر رادیو فردا در واشینگتن فرستاده شده، دولت اوباما را به سادهانگاری متهم کرده و گفته است که دولت ایران در یک آزمایش کلیدی از اجرای تعهداتش مبنی بر فعالیتهای اتمی گذشته خود، کمترین همکاری را با بازرسان بینالمللی داشته و اگر نتیجه دوره ۹۰ روزه چنین است، چشمانداز سالهای آینده مصیبت بار خواهد بود.
با این حال رئیسجمهور آمریکا در بیانیه روز یکشنبه خود، تأکید کرده که از این پس تمرکز روی اجرای کامل و همه جانبه قطعنامهای خواهد بود که به نگرانیها در مورد برنامه هستهای جمهوری اسلامی پاسخ میدهد.
آقای اوباما روز جمعه گذشته نیز در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با رئیسجمهور کره جنوبی با اشاره بر اینکه توافق با ایران، برای حصول اطمینان از دست نیافتن جمهوری اسلامی به سلاح هستهای بود، گفت که «توافق هستهای، مسائل فراوان دیگری را که آمریکا بر سر آنها با تهران اختلاف دارد، حل نمیکند. بنابراین فشار بر دولت ایران از طریق جامعه جهانی ادامه خواهد یافت و از طریق کانالهای دوجانبهای هم که وجود دارد، تصریح خواهد شد که رفتار ناشایست آنها در منطقه و در گوشه و کنار جهان، هزینهبردار خواهد بود».
در کاپیتال هیل، برخی از اعضای دمکرات کنگره آمریکا نیز برای ایفای نقشی سازنده در اجرای مؤثر مفاد توافق برجام، خواهان ایجاد کمیتهای، شبیه کمیسیون هلسینکی شدهاند.
کمیسیون هلسینکی ابتکاری برای نظارت بر اجرای دقیق توافق «دتانت» بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی سابق در دوران جنگ سرد و به هنگام ریاست جمهوری ریچارد نیکسون و جانشین او جرالد فورد بود.
این پیشنهاد از جانب جری کانالی، عضو دمکرات ایالت ویرجینیا، و چند تن دیگر از هم مسلکان حزبی او ارائه شده که از حامیان توافق هستهای با ایران هستند و نسبت به اجرای توافق برجام خوشبینند.
گزارش خبرگزاری فرانسه بر این خوشبینی میافزاید که گزارش داده جمهوری اسلامی به آژانس اطلاع داده که بازرسان آن، در آینده دسترسی بیشتری به تأسیسات هستهای ایران خواهند داشت.
20/10/2015